'Geweld sluiten we niet uit'
Rijden op de boordcomputer
Eén stakende, stinkende supermarkt
REPORTAGE
Blank Zmd-Afrika wil eind maken aan slachting zeehonden
OlID VUIL
STANDPLAATS
ZATERDAG 7 JULI 1990
PAGINA 2
JOHANNESBURG - De hond, een
imposante herder, droeg het kar
tonnen plakkaat wat onwennig,
maar de tekst liet niets aan duide
lijkheid te wensen over: hij weigert
pertinent hondevoer te eten waarin
zeehondenvlees is verwerkt. Het
keffertje naast hem was een paar
maatjes te klein voor een eigen
plakkaat, maar betuigde zijn solida
riteit door zo dicht mogelijk tegen
zijn grote broer aan te schurken.
Het tafereel, op het Kerkplein in
Pretoria, moet in zijn onschuld wel
de vertedering van betogers en toe
schouwers hebben gewekt. Het was
in elk geval de enige lichte toets in
een demonstratie die werd geken
merkt door een verbeten veront
waardiging.
De demonstranten hadden een
protestmars gehouden tegen de
voorgenomen slachting van 30.000
zeehondjes in de westelijke Kaap
provincie. Deze mars was onder
deel van een grootscheepse cam
pagne, die, zoals een zwarte collega
enigszins bitter constateerde, blank
Zuid-Afrika eerder op de been weet
te brengen dan welke actie ook te
gen onrecht jegens de zwarte ge
meenschap.
Bardot
Enig gelijk kan hem niet worden
ontzegd. Sinds het dagblad The
Daily Mail verleden week de plan
nen onthulde om de zeehondenko
lonie in Kleinsee, aan de westkust
van de Kaapprovincie, drastisch uit
te dunnen, zijn er actiecomités op
gericht, gaan lijsten voor handteke
ningen rond en zijn telegrammen
verstuurd naar de voormalige Fran
se stoeipoes Brigitte Bardot, die
sinds haar afscheid van het witte
doek op de bres staat voor de rech
ten van het dier, en ANC-leider
Nelson Mandela. Hen wordt ver
zocht de wereldopinie tegen het
doodknuppelen van de zeehondjes
te mobiliseren.
Internationale druk bleek op dit
moment inderdaad het geëigende
middel om de dieren voorlopig te
redden, want, zegt actie-coördina
tor Vivienne van der Sandt, voor
binnenlandse protesten is de over
heid volstrekt ongevoelig. Voor
Van der Sandt is het door minister
Gert Kotze verleende uitstel van
De Zuidafrikaanse minister van milieu-zaken, Gert Kotze, is voorlopig
overstag gegaan: de 30.000 zeehonden aan de Kaapse westkust is uitstel
van executie verleend. Maar voor de actievoerders is dat geen reden om
hun campagne stop te zetten. Zij blijven bij hun eis dat de 'slachtver-
gunning' onmiddellijk wordt ingetrokken.
executie geen aanleiding om de ac
ties op te zouten. "Kotze zelf zegt
dat er geen sprake van afstel is, al
leen de datum is verschoven. Wij
gaan dus door tot de vergunning is
ingetrokken".
De regering wil zich aan het con
tract houden dat ze verleden jaar
met een groep Taiwanese zakenlie
den heeft gesloten. Deze overeen
komst geeft hen vijf jaar lang het
recht om 30.000 zeehonden per jaar
te doden. De staat ontvangt voor elk
gedood dier 0,20 rand, ongeveer 15
cent. Vorig jaar hadden de Taiwane-
zen te kampen met 'aanloopmoei
lijkheden', zodat 'slechts' een kleine
4000 zeehonden werden afgemaakt.
Maar dit seizoen, dat op 15 juli zou
beginnen, lijken ze de operatie tot in
de puntjes te hebben voorbereid.
Liefdesdrank
De Taiwanezen willen de - gedroog
de - geslachtsdelen van de mannelij
ke dieren tot poeder malen en men
gen in liefdesdranken die in het
Verre Oosten gretig aftrek vinden.
De huiden gaan naar de leerindus
trie en het vlees en vet worden ver
werkt tot dierenvoer.
Het feit dat de zeehonden worden
doodgeknuppeld om het uitgeblus
te seksleven van voornamelijk be
jaarde heren een opkikker te geven,
heeft verreweg de meeste veront
waardiging gewekt. Natuurbe
schermers weten hier bij voorbeeld
maar al te goed dat de oosterse voor
liefde voor het exotische liefdes
elixer het voortbestaan van de neus
hoorn bedreigt. De hoorn van de
rhino is kennelijk een onmisbaar in
grediënt in deze potentiedranken
en brengt ruim twintig mille per ki
lo op, een bedrag waarvoor de geor
ganiseerde misdaad gemiddeld een
neushoorn per dag uitroeit.
In Kaapstad ontkent het ministe
rie van milieuzaken met klem dat de
'Taiwan-connectie' het voortbe
staan van de zeehond in gevaar
brengt. Een woordvoerder beweert
dat wat in het jargon het 'oogsten'
van de 30.000 zeehonden wordt ge
noemd, ook vanuit milieu-oogpunt
volledig verantwoord is. In 1988 zijn
volgens de cijfers van het departe
ment meer dan 280.000 puppies ge
boren en het totale zeehondenbe
stand bedraagt nu ruim 1,2 miljoen
exemplaren.
Er zou, als niet wordt ingegrepen,
zelfs overbevolking dreigen, waar
door het biologisch evenwicht
wordt verstoord. De zeehonden
voeden zich onder andere met de ei
eren van zeevogels en te veel zee
honden betekent te weinig vogels
en dat is funest voor een verant
woorde 'eco-balans'.
De dierenbeschermers zijn niet
onder de indruk van deze argumen
ten, die afkomstig zijn van een over
heid die, om het mild uit te druk
ken, nogal onderkoeld reageert op
de beroering die de voorgenomen
slachting heeft teweeggebracht.
Een woordvoerder van het ministe
rie van visserij verbaasde zich pu
bliekelijk over de opwinding. "Het
oogsten van zeehonden gebeurt al
jaren en niemand heeft zich daar
ooit druk over gemaakt".
Hoongelach
De cijfers van de overheid worden
door Vivienne van der Sandt met
hoongelach begroet. Volgens haar
gegevens zijn in 1988 300.000 zee
honden geteld, zodat het door het
ministerie genoemde geboortecijfer
van 280.000 puppies, 'eenvoudig on
mogelijk is'. Van overbevolking
kan bij gevolg geen sprake zijn, al
dus Van der Sandt, waardoor het
'milieu-argument' zijn geldigheid
verliest. "Als vijf jaar lang 30.000
zeehonden per jaar worden afge
maakt, is dat wel degelijk een be
dreiging voor het voortbestaan. Na
tuurlijk, vroeger zijn ook zeehon
den gedood, maar nooit op deze
schaal, hooguit 5 tot 6000 per jaar.
Het milieu kan ze niks schelen. Dit
is gewoon een zakelijke transactie".
Er is ook reden genoeg om de ver
zekering in twijfel te trekken dat de
dieren op 'humane' wijze worden
gedood. Volgens de instructies van
de overheid moeten de zeehonden
Amsterdam proeftuin geleidingssysteem
AMSTERDAM - Het vinden
van de kortste en de snelste weg,
inclusief het slim ontwijken van
opstoppingen en files en het zoe
ken naar vrije parkeerplaatsen,
gaat in Amsterdam binnenkort
per boordcomputer. Eind vol
gend jaar moeten in de hoofdstad
de eerste auto's hun weg door de
stad zoeken met behulp van het
'dynamische routegeleidingssys
teem' Wegwijs van de Dienst Ver
keerskunde van Rijkswaterstaat.
Een futuristische oplossing waar
mee in elk geval tien procent on
nodige verkeersdrukte van het
wegennet moet kunnen worden
geweerd.
Opzet van het systeem is het
verkeer zo efficiënt en veilig mo
gelijk af te wikkelen via elektroni
sche weg. Een nog vast te stellen
aantal proefauto's krijgt daartoe
een computertje op het dash
board, dat al 'meerijdend' infor
matie verzamelt, verwerkt en ad
viezen geeft aan de bestuurder.
Bestaande verkeerslichtinstal
laties worden uitgerust met een
infrarood systeem als een soort
vierde lamp, dat zorgt dat de weg
gebruiker via zijn boordcompu
ter voortdurend op de hoogte
wordt gehouden van de actuele
verkeerssituatie. Wie op een file
dreigt af te stevenen, krijgt ruim
van te voren een alternatieve rou
te op zijn beeldschermpje voorge
schoteld.
Ook informatie over vrije par
keerplaatsen, in parkeergarages
en op bewaakte parkeerterreinen,
is in de computer opgeslagen.
Daarbij wordt dan in één moeite
door aangegeven hoe de automo
bilist met het openbaar vervoer
verder kan om de uiteindelijke
plaats van bestemming te berei
ken. Het verschil met bestaande
'elektronische stratenboekjes' is
dat de informatie in het nieuwe
systeem met de minuut wordt
Rijkswaterstaat heeft Amster
dam gekozen voor de proef van
wege de "wetenschappelijke uit
daging" van de complexe ver
keerssituatie, en omdat het ge
meentebestuur zich al snel als
vrijwilliger heeft aangeboden, al
dus projectleider ir. G. van Leus
den. De bedoeling is ook Schip
hol in het proefgebied te betrek
ken.
Blijkt het systeem een succes,
dan zou het begin volgende eeuw
landelijk ingevoerd kunnen wor
den. In Londen en Berlijn zijn al
dergelijke proeven aan de gang.
In Berlijn rijden al zo'n 600 auto's
via routegeleiding (kosten zo'n 20
miljoen gulden). Dat systeem
loopt goed, aldus Van Leusden,
maar werkt zonder informatie
over parkeerplaatsen. Iets wat
voor het dagelijks "vollopende"
Amsterdam onontbeerlijk wordt
geacht. "We zijn in het haalbaar
heidsstadium, het zal moeten blij
ken of we wellicht te hoog grij
pen", aldus Van Leusden.
Het project maakt deel uit van
het deze week gepresenteerde
Structuurschema Verkeer en
Vervoer. De doelstellingen daarin
moeten leiden tot een verminde
ring van de automobiliteit en na
delige effecten op het milieu en
daarnaast een betere bereikbaar
heid.
Uit Engels onderzoek is geble
ken dat zelfs bestuurders die da
gelijks dezelfde route rijden vaak
te lange en tijdrovende routes kie
zen. Slechts de helft slaagt erin
zelfstandig de snelste en kortste
route te kiezen tijdens een rit. Dy
namische routegeleidingssyste
men zouden de gemiddelde reis
tijd met 10% kunnen bekorten.
De nog onbekende kosten
van het informatiesysteem zullen
voor rekening moeten komen van
rijk, gemeente, bedrijfsleven en
de automobilisten.
De belangstelling onder be
stuurders lijkt niettemin groot.
Tijdens een telefonische enquête
onder gebruikers van hoofdwe
gen rond Amsterdam aan het be
gin van dit jaar gaf 60 procent van
de ondervraagden te kennen geld
voor een boordcomputer te wil
len uitgeven.
met 'een knuppel tussen de ogen
worden geslagen, vervolgens met
een mes in het hart worden gesto
ken, waarna het doorsnijden van de
halsslagaders het direct intreden
van de dood moet verzekeren'.
"Bij dergelijk grote aantallen is
die methode veel te omslachtig",
zegt Van der Sandt. "Je kunt dom
weg niet voorkomen dat net zo lang
wordt geknuppeld tot de dieren
dood zijn. De regering kan niet
naast elke knuppelaar een contro
leur zetten".
Ook zij heeft gehoord dat nu als
concessie aan de natuurbescher
mers wordt overwogen de zeehond
jes via elektrische schokken te do
den, maar dat is een gebaar waarop
ze niet zit te wachten. Want: de die
ren mogen niet worden afgemaakt.
Ultimatum
De actievoerders, verzameld in tien
groepen en commités, hebben daar
om begin deze week in Johannes
burg de koppen bij elkaar gestoken
en een plan de campagne opgesteld,
dat ondanks het uitstel van kracht
blijft. Zij hebben minister Kotze tot
maandag de tijd gegeven om de
slachting definitief af te blazen.
Lapt hij dit ultimatum aan zijn
laars, en daar ziet het toch naar uit,
dan treedt fase twee in werking. De
actievoerders zullen naar de plaats
des onheils gaan en proberen de
plaatselijke bevolking, waaruit de
knuppelaars worden geronseld, tot
andere gedachten te brengen.
Lukt ook dat niet. dan zullen ze
desnoods met geweld de massa
moord voorkomen, aldus Van der
Sandt. "We kunnen uit onze groep
alleen al op minstens honderd man
rekenen en ik weet dat in andere
steden minstens zoveel mensen be
schikbaar zijn. Ik ken iemand die
heeft gezegd dat hij zijn geweer
meeneemt en ik weet niet zeker of
hij alleen maar een grapje maakte".
*"Je kunt niet
voorkomen dat
net lang wordt
geknuppeld tot
de zeehonden
dood zijn".
Griekenland liberaliseert dat het een aard heeft
ATHENE Griekenland lag
deze week lam. De ene staking
na andere werd uitgeroepen
tegen een mammoet-wetsont
werp "ter ontwikkeling van
het land" dat volgende week
in het parlement wordt be
handeld. Met deze lappende
ken van 188 artikelen worden
de meest uiteenlopende zaken
bestreken, van de structuur
van de nieuwe ambassade in
Tel Aviv, via de btw-onthef-
fing voor het nog te openen
concertgebouw in Athene, tot
en met de wederoprichting
van het instituut van veld-
wachterij.
Zoekt men naar een kleinste ge-
mene veelvoud in het ontwerp, dan
is dat 'liberalisatie', de leus waar
mee de rechtse partij Nieuwe De
mocratie ook de verkiezingen voer
de. Liberalisatie van grondtransac-
ties nu ook in de grensprovincies
liberalisatie op de arbeidsmarkt,
liberalisatie van het werkrooster.
Vooral met de twee laatstge
noemde wordt echter, volgens vak
bonden en oppositie, getornd aan
verworven rechten, waar de werk
nemers tientallen jaren voor heb
ben gevochten: de achturige werk
dag, de vijfdaagse werkweek. Werk
gevers kunnen (niet: moeten) daar
in het vervolg onderuit, met behulp
van een vierde (nachtelijke) werk
ploeg, gedeeltelijke werkverschaf
fing, overuren per seizoen.
Schrikeffect
In de winkelsector een soortgelijk
schrikeffect, nu er blijkens de plan
nen zelfs sprake is van een koop
avond. Winkelpersoneel, maar ook
eigenaars van kleine winkels en
dat zijn nog steeds verreweg de
meeste verkondigen dat zulk een
liberalisatie alleen de supermarkten
ten goede komt, die haar met een
overvloed aan personeel waar kun
nen maken.
"Ze willen van heel Griekenland
een grote supermarkt maken", zo
protesteert men in de kleine winkel
sector. De minister van nationale
economie, die verantwoordelijk is
voor de nieuwe wet, George Souffli-
as, riposteert dat Griekenland gelij
kenis ging vertonen met een faillie
te kiosk, het kleinste winkeltype
waarvan er alleen in Athene al dui
zenden zijn.
Aan de 'Panhelleense' staking
van woensdag werd niettemin door
maar weinig winkeliers deelgeno
men (wel door alle kappers, die zich
zien geconfronteerd met een rege
ling waarbij kapperszaken tachtig
uur per week open mogen blijven,
ook weer iets dat alleen de grootste
zich kunnen veroorloven). Dat moet
een opluchting zijn geweest voor
premier Mitsotakis. Als Grieken
land werkelijk 'plat' zou zijn ge
gaan, zoals de oppositie aankondig
de, zou dat de indruk hebben gege
ven dat het hele volk zich tegen hem
keerde, ook al blijven de klanten
voorstanders van liberalisering. De
winkeliers denken nu over een ei
gen staking, volgende week, maar
het effect van totaalprotest is niet
bereikt.
Folklore
De meeste werknemers van het
elektriciteitsbedrijf (DEI) hebben
hun stakingsdag al achter de rug.
Ook zij hadden het wetsontwerp
goed bestudeerd en concludeerden
dat ook hun 'verworven rechten' in
gevaar kwamen. Die rechten be
staan in dit geval uit het goedkoop
betrekken van stroom. Het gaat hier
om een specifiek Griekse folklore:
wie voor de telefoon werkt, mag
goedkoop telefoneren, zoals er
goedkoop of gratis transport is voor
een onafzienbare schare mensen
die daar iets mee te maken heeft. De
minister wil daar inderdaad het mes
in gaan zetten, al heeft hij sussend
laten weten dat de strijd alleen gaat
tegen 'misbruik' dat van de voor
rechten wordt gemaakt.
De DEI-arbeiders zijn niet over
tuigd en gaan door met hun acties,
die district-gewijs urenlange, on
verhoedse stroomonderbrekingen
veroorzaken in de hoofdstad en
daarbuiten. Bij een temperatuur
van bijna 40 graden, waar koelkast
en vooral ventilator zowat onmis
baar worden, maar bovenalbij de
Mondiale.
De woede onder het publiek te
gen de "verwende uitbuiters, door
trapte sadisten" van de DEI is met
geen pen te beschrijven. Dat komt
Mitsotakis niet slecht uit en bood
hem de gelegenheid de hele staking
van woensdag terug te brengen tot
"gildevorming van een aantal be
langengroepen, een misstand waar
mijn regering eindelijk wat tegen
gaat doen".
Volgende week gaat de regering
met eigen middelen een andere
nogal onpopulaire staking te lijf, die
van de leraren die zelfs de eindexa
mens willen boycotten. De bedoe
ling is dat de eindexamens, zij het
verlaat, toch nog worden gehouden
vanaf 16 juli, met behulp van moei
zaam vergaard stakingsbrekend
personeel.
Gifwolk
Toch is de regering deze week niet
zonder politieke schade uit de sta
kingsslag gekomen. De verliezer
moet men niet op het economisch
vlak zoeken, maar op dat van het
milieu, het probleem waar de rege-
ring-Mitsotakis nog geen enkele
aandacht aan heeft besteed.
Stefanos Manos, de nieuwe mi
nister voor milieuzaken, had zich
tot nu toe bij de ergste luchtvervui
ling beperkt tot opmerkingen als
"blijft koelbloedig" en "in zes, ze
ven jaar is de nefos (gifwolk) ver
dwenen". Zij werden door de Athe-
ners bijgeschreven in het arsenaal
van historische tirades als het spot
tende "Breng mij een dode" waar
mee minister Stefanopoulos tien
jaar geleden het probleem relati
veerde, voor in de zomer van 1987
grote aantallen slachtoffers vielen.
Op de stakingsdag van 4 juli
mochten, om het gebrek aan open
baar vervoer op te vangen, alle par
ticuliere auto's rijden in Athene's
centrum, waar anders een even-on
even-systeem geldt. Wie de meteo
rologische voorspellingen had gele-
zeji, kon echter vermoeden dat dit
zou leiden tot de grootste luchtver
vuiling uit de Atheense geschiede
nis. Het record van 1 april vorig jaar:
634 microgram stikstofdioxide per
kubieke meter (bij een alarmcijfer
van 500) werd met 660 ruim over
troffen. Ook het ozongehalte be
reikte nieuwe hoogten. De zieken
huizen, die door de staking op halve
kracht werkten, konden de
niet meer verwerken.
Het grensoverschrijdend effect van
de huisvuilzak. Het klinkt even
belangwekkend als 'het seksleven
van de bruine langpootmug'. Toch
heeft de plastic huisvuilzak en zijn
Europese ambities wel degelijk een
serieus aspect.
Dat bewijst de Nederlandse
Europarlementariër Alman Metten
(PvdA), die zich ergert aan de
beperkingen die de (Nederlandse)
huisvuilzak hier en daar in België
worden opgelegd. Toch moeten na
1992 ook voor de huisvuilzak de
grenzen volledig verdwenen zijn.
De Belgen discrimineren de
Nederlandse plastic zak. Een in
Mechelen wonende Nederlander
beklaagde zich erover dat zijn in
ons land gekochte, grijze en KOMO-
goedgekeurde plastic zak door de
Mechelse huisvuilophalers gewoon
als oud vuil werd genegeerd.
En niet alleen in Mechelen. Ook in
Zemst, Roeselare en Hasselt worden
Nederlandse zakken niet
meegenomen. Waarom? Omdat het
geen bij de gemeente Mechelen
gekochte zakken zijn. Nu zijn die
zakken duur. Een pak met twintig
huisvuilzakken kost hier zeven tot
acht gulden.
Dat is zejcer een derde duurder dan
in ons land, terwijl het maken van
de zakken toch nagenoeg evenveel
kost. Een deel van dat geld
verdwijnt echter als extra
inkomstenbron in de
gemeentekassen. En dat terwijl je
ook nog, zoals overal, apart voor het
ophalen van het huisvuil moet
betalen.
Een in België wonende Nederlander
die wel eens in zijn vaderland komt
en er dan huisvuilzakken
meeneemt, zou die hier dus niet
mogen gebruiken. Overigens zijn er
ook gemeenten, zoals de mijne hier
in Brussel, die de Nederlandse
zakken (want ik heb ze ook) gewoon
Brussel
Hans de Bruijn
Het gedrag van de Mechelaars,
Hosselaars of Roeselaarders is
Alman Metten in het verkeerde
keelgat geschoten. "In strijd met het
EG-verdrag, artikel 30 tot 37", zo
stelt hij in schriftelijke vragen aan
de Europese Commissie. Die moet de
Belgen tot de orde roepen, meent
Metten.
In die artikelen staat immers dat de
lidstaten in afwachting van dat
magische jaar 1992 geen r
maatregelen mogen nemen die de
totstandkoming van die vrije
binnenmarkt kunnen hinderen. En
als de huisvuilzak niet vrijelijk
gebruikt mag worden, loopt Europa
1992 gevaar.
Volgens de gemeente Mechelen tast
het gebruiken van Nederlandse
huisvuilzakken echter "de
globaliteit van het
huisvuilprobleem" aan. De
burgemeester wil er niets aan doen,
want de regering heeft dit soort
maatregelen goedgekeurd.
In het verleden zijn er in Nederland
ook dergelijke voorvallen geweest.
Maar die behoren tot het verleden
sinds alle gemeenten de KOMO-
goedgekeurde huisvuilzakken
aanvaardden. Die zijn overal te
koop zonder dat de gemeente er een
cent wijzer van wordt.
