DE HAND BIJ DE HAND
O
Minder risico consument bij fraude pincode
Actie milieudefensie tegen verpakkingen
VERBOUWEN
rg ra-
is dat duur? Bel v(
tis advies/offerte
verbouwingen -
werk - badkamer/keu
kens - onderhoud.
FREBOUW
071-760059.
ACCU'S
ACCUSPECIALIST
GROENEN
ADVOCATEN
KANTOREN
VAN ROY C.S.
ADVOCATEN
"Rapenburg 55, Leiden.
071-122362/140218.
Fax: 120504
APK-KEURINGS-
STATIONS
MORSGARAGE
APK Keuringsstation
.voor al Uw onderhoud en
.reparatie. Morsweg 176,
tel. 760730.
APK-STATION
V. Zeist, keuren zónder
.afspraak; géén herkeu-
ringskosten (wat u
overal wel betaalt!), Jo-
hgtlaan 4, Valkenburg
Tel.: 01718-27532.
PIM
AUTOSERVICE
Dorus Rijksersweg 21
_Jnd. terr. "De Waard"
t Leiden 071-217860.
DE GR0EN00RD
'Halleweg 9, Leiden (ach
ter Groenoordhallen
■voorbij Gamma). Tel.
071 -226954.
AUTORADIO'S
ELEKTRONIKA
In onze HIFI-CORNER
kunt U het gehele pro
gramma van BLAU-
PUNKT. JVC en PIO
NEER zien en horen. Im-
pex-Remko Automateri
alen, Hoge Rijndijk 328
Leiden Tel.: 071-
894000.
KOK
onderdelen speciaal
zaak. Scanners. Meng
panelen, meetappara
tuur enz. enz. Nwe
Beestenmarkt 20 Lei
den, 071-149345.
AUTO
RIJSCHOLEN
ELEKTRO
TECHNISCH
INSTALLATIE
BEDRIJVEN
VERKEERS
SCHOOL
TEMPO
Middelstegracht 50 Lei
den. 071-122046*.
ELFA LEIDEN
Langegracht 1 Leiden.
Tel. 071-213121.
Verkeerschool
BEN
kwaliteit is onze garan
tie. Wij lessen o.a. met
Scania. Tel. 01718-
22458.
FITNESS
CENTRA
SPORTCENTRUM
Leiden, Utrechtse Jaag
pad 1Leiden, 071-
133196.
AUTO
SLOPERIJEN
NEVAR
FOTO FILM I
GEBR. OPDAM
BV, Voorschoterweg 41
Valkenburg ZH 071-
315101. Haringkade 2,
Katwijk ZH. 01718-
28131.
FOTO/VIDEO
FOTIEK
Van der Horst,
5 Meiplein 9,
071 -765935/313137.
DE GRAAF BV
Ommedijkseweg 24,
Leiden. 071-314141. Lid
Nevar.
FOTOSTUDIO'S
Lucas Witte fotografie'
071-142626
Breestraat 146,
Botermarkt 22.
BLOEMEN EN
PLANTEN
HENK KANBIER
Wassenaarseweg 1a
071-174610.
FOTO/VIDEO
REPORTAGES
BLOEMSIER-
KUNST
FOTO KRUYT
voor exclusieve bruids
reportages. Voorstr. 9,
Katwijk 01718-12851.
Kerkstr. 4 Rijnsburg
01718-21029. Abr. v.
Rooyenstr. 106, Noord-
wijk 01719-12484.
ARTI FLORA
voor al uw bloemwerk.
Lid Teleflora. 123530
Hogewoerd 4, Leiden.
X
X
X
FOTO
SANTHORST
- fotoreportages -
- 1 uur fotoservice -
- verkoop films, lijsten
etc. -
Laan van Ouderzorg 4a
Leiderdorp,
071 -892104.
KOUSEN/SOKKEN
KOUSENHUIS
GEJO
KUNSTGEBITTEN
REPARATIES
Vronkenlaan 23, Leider
dorp. tel. 071-892777.
Ook spoedreparaties.
LOODGIETERS
Zuijderduijn voor gas,
water dakbedekking
(10 jr. garantie!) Lid VNI.
01718-27777.
DIRK VAN DER
ZEEUW
BARENDSE EN
ZOON B.V.
Leliestr. 44-54. Leiden.
Tel. 071-141771. Géén
filialen.
ELFA LEIDEN
MANEGES
F.N.R.S. manege de
Hooge Waard. 10 lessen
kind. 110,-, 10 lessen
volw. 130,-. Koudekerk
a/d Rijn. 01714-13320.
MUZIEK
BARNING
Bladmuziek, muziekin
strumenten, keyboards.
Stationsweg 11-17, Lei
den, 071-122858.
LIJSTEN
MAKERIJEN
Art Studio
DORADO
Vakkundig inlijsten
o.a van foto's posters,
tekeningen Schilderij
en en handwerken
Aluminium wissellijs-
ten, hoge kwaliteit en
scherp geprijsd. Borneo-
str. 2 hk Lage Rijndijk
Leiden 071-223866. Wc.
Winkelhof 77 L'dorp
071-414747. Lisserpas-
sage, Koninginneweg
91, Lisse, tel. 02521-
20040.
PIANO'S
BARNING
Leidse pianohandel
sinds 1921, Stationsweg
11-17, Leiden; 071-
122858.
RIJWIELEN
FIETSEN
REPARATIES
J. PETERSEN
Bedenk nou 'ns een ge
bruikte fiets die Mam
moet niet heeft? Honder
den goede tot bijna nieu
we gebruikte fietsen, alle
soorten en maten ook ra
ce-, sport- en ATB fiet
sen 125,- tot 699,-
rijklaar met garantie. Af
deling nieuw: partij ATB,
zeer lichte lakschade 20
types 12 inch tot 26 inch
159.- t/m/1299,-. Stu
denten- en kinderfietsen
v.a. 25.- t/m ƒ100.-.
Tevens fietsverhuur ook
tandems. Donderdag
koopavond. Mammoet
rijwielen. Stationsweg
51Den Haag, 070-
3898964.
REFORM
ARTIKELEN
REFORMHUIS
Terweeweg 84, Oegst-
geest, tel. 071-172012.
SANITAIR
ARTIKELEN
DE NIE
SCHILDERS-
BENODIGDHEDEN
A. V. BORSELEN
Kleurspecialist Hooi
gracht 64, Leiden, tel.:
071-120320.
SIGAREN
SIGARETTEN-
TABAK
T. FIELEMON
SPORT
EN SAUNA
SAUNA
Sport- en sauna-instituut
v. Houdt, Luykendreef 3,
891487. Op.tijden ge
mengd! Ma. t/m vrij. van
19.00-22.30 u.. dames:
wo. van 19.00-22.30 u.
Sportcomplex De Does,
L'dorp, 896832. Op. tij
den: gemengd: ma. t/m
vrij. van 18.00-23.00 u.,
dames: woe. van 18.00-
23.00 u.
STRIPBOEKEN
Stripboeken te koop ge
vraagd. Aanb. Stripwin
kel "DUMPIE", Nieuwe
Rijn 18 Leiden, Tel. 071-
126404.
TELEFOON
INSTALLATIE
Telefoonspecialist. Tele-
foonbeant. - Fax - Sema
foon - autotel. Telefoon
centrale-doorkiezer. Te
lefoons v.a. 50,-. Alles
goedgekeurd. Apothe-
kersdijk 6, Leiden. 071-
125162.
VERHUIZINGEN
Verhuizingen in binnen-
en buitenland. Piano
transporteur Jan van
Duuren, tel. 225999.
VERZEKERINGEN
KNIESE
VERZEKERINGEN
VIDEO
REPORTAGES
A.P. PRODUKTIES
Videoreportages van
bruiloften, recepties e.d.
01718-73558.
VIDEOTHEKEN
Videotheek Videoworld,
Maresingel 65, 071-
210559 en Vinkweg 5,
071-316929, Leiden. 1
film 5.-, 5 voor 15,-,
10 ƒ25,-. Moviebox van
maandag t/m vrijdag
ƒ10,- en vrijdag t/m
maandag 20,-.
VIDEOTIME
LE CARROUSEL
WASMACHINE
ONDERDELEN
KOK
Onderdelen speciaal
zaak Nwe Beestenmarkt
20, Leiden, 071-149345.
WOL EN-
HANDWERKEN
STUKJA
Paula v.d. Pluym,
Groenesteeg 14, 071-
125955 Leiden. Bor-
duurlinnen in vele kleu
ren o.a. wit, rose, grijs
IJZER
H. WELLING B.V.
Nieuwe Rijn 81 Leiden.
Tel. 131775. Alle staal-
profielen voor u op maat
gezaagd. Vierkante bui
zen, laswerk, boor en
zaagwerk.
ZONWERINGEN
O E
voor alle soorten
ZONWERING!
Naast complete zonwe
ring leveren wij voor de
"doe het zeivers" weer-
bestendig Draion dóek
per meter (ook div. cou
pons), schulprand,
band, koord enz. Ook
voor balkondoek en
ligstoelloper. Oudshoorn
van Egmond BV Lage-
weg 23 Katwijk (ind. terr.
't Heen) tel. 01718-
22731.
ZONNEBANK
VERHUUR
Nieuw v.a. ƒ6,95 p.w.
met Favoriet Huurplan.
Nu uw eigen zonnehe
mel incl. 5 jr. gar. en ser-
"ALTERNATIEF
ZON"
071 -892772.
DIT ZIJN DE VOORDELEN
Vaste plaatsingsdag,
Herkenbare opmaak,
Groot leesbereik,
Meerdere branche rubrieken,
Gratis steunkleur,
Tekstwissels altijd mogelijk,
Aantrekkelijke kortingen.
Binnen een jaar:
13 maal adverteren 4,00 per regel,
26 maal adverteren 3,50 per regel,
52 maal adverteren 3,00 per regel,
(min.drie regels per advertentie - prijzen excl. B.T.W.).
X
- OM UITTE KNIPPEN EN TE BEWAREN
X
X -
Geschillencommissie: bank moet slordigheid bewijzen
•Houders van een bankpas met pin
code blijken op een betrekkelijk
Eenvoudige manier hun bank via de
geldautomaat te kunnen bestelen.
Dat is het gevolg van een uitspraak
die de Geschillencommissie Bank
bedrijf onlangs deed. De kwaadwil
lende cliënt behoeft niet veel meer
te doen dan het maximale bedrag
uit de geldautomaat te halen, vol te
houden dat zijn pasje verloren is ge
gaan en misbruikt is door een ander
die achter de geheime pascode wist
te komen.
De Nederlandse banken onder
kennen het gevaar. Voorlopig laten
zij het echter op zijn beloop. "Tenzij
het natuurlijk gigantische vormen
gaat aannemen", aldus mr. L.M.
Overmars, directeur van de Neder
landse Vereniging van Banken.
Bij een frauduleuze opname blijft
de schade voor de particulier be
perkt tot de 350 gulden eigen risico.
De rest van het gestolen bedrag
moet de eigenaar van de geldauto
maat aan de pashouder betalen. Als
de bank onder de schadepost uit wil
komen, zal zij moeten bewijzen dat
de cliënt slordig met zijn pincode is
omgesprongen, zo heeft onlangs de
Geschillencommissie Bankbedrijf
geoordeeld. Dat lijkt in de praktijk
echter vrijwel onmogelijk.
Bij de geschillencommissie ko
men jaarlijks zo'n 230 klachten bin
nen over bankhandelingen. In een
groot aantal gevallen blijft het daar
bij en komen bank en particuliere
consument daarna alsnog tot een
schikking. Ook verdwijnt een aan
tal klachten als niet-ontvankelijk in
het archief: die worden dus niet be
handeld. In ongeveer eenderde van
de gevallen houdt de commissie een
hoorzitting en komt het tot een bin
dend advies.
Zo ook bij de kwestie van een
vrouw die haar portemonnee met
daarin haar pinpasje kwijtraakte.
Hoewel zij onmiddellijk haar bank
had gewaarschuwd, was de oneer
lijke vinder toch in staat gebleken
met gebruikmaking van haar pinco
de 1000 gulden uit de geldautomaat
te halen. De geschillencommissie
stelde de vrouw in het gelijk met
haar overweging dat haar niets ver
weten kon worden omdat zij er alles
aan gedaan had haar code geheim te
houden. Zij behoefde slechts de 350
gulden eigen risico te betalen. De
bank draaide voor de rest van de
schade op.
Een logische uitspraak, geba
seerd op de nieuwe voorwaarden
voor het betalingsverkeer tussen
bank en particuliere cliënt, legt de
secretaris van de Geschillencom
missie mr. G. Meijs uit. "Sinds juli
vorig jaar moet by een omstreden
opname uit de automaat na verlies
of diefstal van een pincode-pasje, de
bank aantonen dat de cliënt onzorg
vuldig is omgesprongen met de ge
heime cijfercode.
Voordien was het zo dat de bank
altijd gelijk kreeg als uit haar admi
nistratie bleek dat bij de opname
pasje en code gebruikt waren en er
geen technische storing was", aldus
Meijs. De secretaris wil geen uit
spraak doen over het nu nog hypo
thetische geval van de kwaadwil
lende consument die de uitspraak
van de commissie aangrijpt om op
kosten van de bank zijn portemon
nee te spekken. "Wellicht moeten
wij in de toekomst in zo'n zaak een
uitspraak doen en dan zou ik nu
voor mijn beurt hebben gespro-
Malafide
A.C. Kropff van de Consumenten
bond acht het zeker niet denkbeel
dig dat mensen op het idee komen
zo hun bank voor 650 gulden te be
nadelen. "Het is voor de banken nu
wel link geworden. Ze moeten de
cliënt op zijn woord geloven. Ik
denk dat ze daarom op den duur
toch wel met aanvullende Waarbor
gen zullen komen bij opnames uit
geldautomaten. In de huidige situa
tie is de discussie over het gelijk oe
verloos. Noch de bank, noch de
cliënt kan iets bewijzen. Ik ben na
tuurlijk blij met de uitspraak van de
geschillencommissie. In deze rede
nering gaat men uit van de goede
trouw van de cliënt. Maar het biedt
tevens de malafide klant bescher
ming".
Eigenbelang
De Consumentenbond tekent aan
dat de banken in zekere zin dit on
heil zelf over zich hebben afgeroe
pen. Kropff: "Het was vooral eigen
belang van de banken op automa
ten over te gaan. Daarmee verzwak
ten zij hun bewijspositie in dit soort
situaties. Het is ook niet aan de con
sument om iets te moeten bewijzen.
Hij heeft immers niet om die auto
maten gevraagd. Je moet dus ook
het risico van misbruik niet bij de
cliënt leggen. De banken hadden
deze gevolgen van de automatise
ring kunnen voorzien. Ze moeten
daar nu ook maar voor opdraaien".
De banken hebben zich uiteinde
lijk ook bij dat risico neergelegd, zo
vertelt mr. Overmars. "Het risico
van misbruik lag eerst bij de consu
ment. Dat werd als oneerlijk erva
ren en nu ligt het risico bij de ban
ken. Aan iemand moest de Zwarte
Piet worden toegespeeld en wij
hebben hem gekregen".
Overmars maakt zich niet echt
druk over mogelijke pinpasfraudes.
"Ach mijnheer, het hele betalings
verkeer is gigantisch verliesgevend.
We leggen er jaarlijks twee miljard
gulden op toe. Als deze fraude echt
grote vormen gaat aannemen", zo fi
losofeert Overmars, "dan zijn er vrij
gemakkelijk maatregelen te nemen.
Denk bij voorbeeld eens aan een
voorziening zodat niemand kan
meekijken bij het opnemen van
geld uit de automaat. Daar vraagt de
cliënt om privacyreden nu al om. In
zo'n geval is het al heel moeilijk vol
te houden dat iemand je pincode
wist te achterhalen door mee te glu
ren. Of we Verzinnen wel wat an
ders. Maar de situatie nu is dat wij
die dingen hebben neergehangen
en dat wij daarom maar het risico
dragen".
Verpakkingen vormen een groot
milieuprobleem. De kritische con
sument kan door goed op te letten
voorkomen dat driekwart van het
gewicht dat hij aan verpakkingsma-,
teriaal uit de supermarkt sjouwt
ontlopen, wat voor het het milieu
aanzienlijk verschil maakt. Dat kan
pok betekenen dat minder verpak
kingen die het milieu zwaar belas
ten (aluminium, pvc, plastic) in het
afval terechtkomen.
De stichting Milieudefensie be
schrijft in het gidsje 'Weiger weg
werp' hoe de consument eraan kan
bijdragen dat er minder verpak
kingsafval in het milieu komt. Im
mers, ruim twintig procent van ons
huisvuil en grof vuil bestaat uit ver
pakkingen: per jaar ontstaat onge
veer 2.300.000 ton afval in Neder
land. Minder dan een kwart daarvan
jwordt hergebruikt, voornamelijk
via glas en oud-papierbakken.
Vaak zijn die verpakkingen totaal
overbodig: komkommers in een
plastic jas, plastic folie tussen plak
jes vlees of koekje in een aantal la
gen plastic of papier. Wegwerpver
pakkingen zijn een verspilling van
energie en grondstoffen. Met de
energie die het maken van één alu
minium blikje vergt kun je een hele
ochtend stofzuigen. Milieudefensie
is dan ook een groot voorstander
van statiegeldverpakkingen.
Gebleekt
Papier en karton zijn de meest voor
komende verpakkingsmaterialen in
huishoudelijk afval (ondanks oud
papierinzameling), ongeveer een
derde van het totaal. Een voordeel is
het feit dat papier van hout wordt
gemaakt, een grondstof die steeds
opnieuw kan worden aangeplant.
De aangroei van produktiebossen
in Scandinavië en Noord-Amerika
is ongeveer even groot als de afvoer.
Het maken van papier is niet al
tijd even schoon: de grootste ver
vuiling gebeurt als van gemalen
houtvezels pulp wordt gemaakt. In
het water worden dan veel stoffen
geloosd die tijjdens het afbraakpro
ces zuurstof verbruiken, wat slecht
is voor het milieu. Vervuiling ont
staat bij het bleken van papier,
waarvoor vaak chloor wordt ge
bruikt (wc-papier of filterzakjes bij
voorbeeld). Ongebleekt papier is
beter.
Een groot voordeel van papier en
karton is het hergebruik op grote
schaal. Al het Nederlandse golfkar
ton is bijvoorbeeld voor 100 procent
van hergebruikt materiaal afkom
stig. Door oud papier ook rijst-
pakken en fruitzakken bijvoorbeeld
horen daar bij - te gebruiken wor
den vervuiling en energiegebruik
bij de produktie drastisch worden
beperkt.
Kartonnen verpakkingen van
dranken zijn anders dan die voor
droge produkten, omdat het materi
aal niet waterdicht is. Drankverpak
kingen hebben een laagje plastic
(melk) of aluminium (vruchtesap)
aan de binnenkant. Deze laagjes ku-
nen niet van het karton worden ge
scheiden, zodat deze veel gebruikte
verpakking niet geschikt is voor
hergebruik.
Kunststof
Glas is een prettig soort verpak
kingsmateriaal omdat het goed op
nieuw kan worden gevuld. Als er
statiegeld op een fles zit en zij 25 tot
30 keer mee gaat weegt dit ruim
schoots tegen het naar verhouding
hoge energiegebruik bij de produk
tie op. De glasbak spaart veel grond
stoffen, maar niet zo veel energie
omdat voor het omsmelten hoge
temperaturen nodig zijn.
Kunststofverpakkingen spelen
een belangrijke rol: zij zijn licht, wa
terdicht, makkelijk in elke vorm te
gieten en duurzaam. De meest ge
bruikte soorten plastic zijn po-
lyetheen (ofwel polyethyleen), pvc
(polyvinylchloride), polystyreen en
polypropeen (of polypropyleen).
Polyetheen vormt 60 procent van
het aandeel kunststof in huisvuil,
vooral door plastic zakken en tasjes,
folie, knijpflessen, navulverpakkin-
gen en shampoo- en afwasmiddel-
flessen.
Een enorm nadeel van kunststof
fen is het feit dat zij slecht afbreek
baar zijn en hergebruik vrijwel niet
gebeurt. Ze zorgen voor een gestaag
groeienden berg afval en een forse
verspilling van grondstoffen en
energie. Pvc is zeer milieuonvrien
delijk: bij de produktie kan onder
meer het kankerverwekkende vi-
nylchloride ontsnappen terwijl in
verbrandingsovens chloor vrij
komt. Dat gaat ten koste van de
ozonlaag.
Van het huisvuil bestaat 20 procent uit verpakkingsmateriaal. Volgens
Milieudefensie kan deze hoeveelheid vrij eenvoudig met driekwart worden
teruggebracht.
Ook polystyreen brengt bezwa- slijmvliezen. Daar komt bij dat po-
ren met zich mee. Het wordt ge- lystyreen vrij veel energie vergt bij
maakt van styreen, dat in het li- de produktie, terwijlbij verbran-
chaam wordt omgezet in een kan- ding veel water- en luchtvervuiling
kerverwekkende stof. ontstaat. Piepschuim is polystyreen
Styreen waar veelal cfk-gas doorheen is ge-
komt ook vrij bij de produktie en is blazen, wat dus slecht is voor de
erg irriterend voor neus, ogen en ozonlaag.
Afbreekbaar
Polypropeen en polyetheen zijn
minder schadelijk. Deze beide plas
tics veroorzaken bij verbranding
weinig schadelijke stoffen. Wel
komt er kooldioxide bij vrij, een gas
dat bijdraagt aan het broeikaseffect.
Pet (polyetheen-ter-eftalaat) is een
lichte en sterke kunststof waaruit
frisdrankflessen worden gemaakt.
Pet-afval is redelijk goed geschikt
voor hergebruik, maar de hervulba-
re pet-fles is beter.
Mogelijk komt er dit jaar nog een
nieuwe soort bij: polycarbonaat.
Die is zeer duurzaam en bestand te
gen hoge temperaturen zodat her
gebruik tot 75 keer mogelijk is. Bij
de produktie is echter het zeer gifti
ge fosgeen rtodig. Bovendien be
staan er al hervulbare flessen, zodat
het weinig zinvol is om extra milieu
belastende soort op de markt te
brengen.
Er wordt steeds meer afbreek
baar plastic verkocht. Dit is po
lyetheen waaraan zetmeelkorrels
zijn toegevoegd (voor biologische
afbraak) of bepaalde chemicaliën
(voor afbraak door zonlicht). Vol
gens milieudefensie is biologisch
afbreekbaar plastic niet beter dan
gewoon plastic: het valt weliswaar
sneller in stukjes uiteen, maar die
stukjes verteren net zo langzaam als
polyetheen normaal doet. Bij de fo-
tochemische afbraak (door zon
licht) komen giftige stofen vrij. Bo-
Aluminium
Aluminium is een zeer milieuon
vriendelijk verpakkingsmateriaal.
Folies, doppen (van melkflessen) en
andere sluitingen, blikjes frisdrank
en bier en als laagje in een pak
vruchtesap zijn veel voorkomende
toepassingen. Aluminium wordt uit
bauxiet(aarde) gewonnen: voor 1
ton aluminium moet 10 tot 15 ton
grond worden afgegraven. Voor de
winning is erg veel energie nodig, er
ontstaat hierbij veel water- en lucht
verontreiniging en er komen grote
hoeveelheden giftige fluorverbin
dingen bij vrij.
Aluminium, wordt niet herge
bruikt: het is niet magnetisch en
kan daardoor niet efficiënt uit het
afval worden gevist. Met de meeste
conservenblikjes kan dat wel, die
zijn van ijzer met een dun laagje tin.
Zo werd in 1988 bijna de helft van al
het Nederlandse blikafval terugge
wonnen. Bij de produktie van blik
ontstaan vrij veel mijnafval en een
uitstoot van schadelijke stoffen.
Milieudefensie is dit voorjaar een
actie begonnen met als doel het ver
pakkingsafval drastisch terug te
dringen. Zij ziet hierin een rol voor
de consument: die moet aan de win
kelier vragen om statiegeldverpak-
kiiigen, onnodige plastic draagtas
sen weigeren, blisterverpakkingen
(pvc-houdend plastic op kartonnen
ondergrond) laten hangen en alumi
nium links laten liggen. Voor meer
informatie over Milieudefensie en
deze actie kan men bellen met 020-
221366.
