Justitie pakt
137 krakers
tegelijk aan
Oorlog tegen drugs schendt burgerrechten VS
Opstelling Tökes
stuit op onbegrip
I REPORTAGE i
DINSDAG 3 JULI 1990
GEESTELIJK LEVEN
Van onze redacteur
Jeroen Dirks
LEIDEN Traditiegetrouw
staan ook dit jaar in de State of
the Union, de troonrede van de
Amerikaanse president, harde
woorden over de oorlog tegen
drugs. President Bush stelt
daarvoor in 1991 het bedrag van
10,4 miljard dollar beschikbaar,
bijna tien keer zoveel als vorig
jaar. De 'war on drugs' is echter
gedoemd te mislukken. In de
Verenigde Staten worden bij
voorbeeld 6.500 drugsdoden
per jaar geteld, in Nederland 32.
Maar het is erger: volgens prof
dr Bullington van de Pennsyl
vania State universiteit in Phi
ladelphia betekent de oorlog te
gen drugs een schending van de
burgerrechten.
Prof Bullington moet zelf binnen
kort aan een drugstest meedoen, zo
stelde hij van de week tijdens een
opmerkelijk gastcollege over het
Amerikaanse drugsbeleid aan de
Leidse universiteit. Uitzonderlijk is
zo'n test niet want de Amerikaanse
federale overheid is, net als de grote
Amerikaanse bedrijven, in sneltem-
po bezig alle werknemers op het ge
bruik van drugs te testen. Vorig jaar
moest 15 procent een urine-monster
inleveren, dit jaar hoopt men vijftig
procent van de beroepsbevolking te
testen. Maar hoe wijdverbreid de
drugstest in de Verenigde Staten
ook is, dat praat 'm volgens Bulling
ton nog niet goed.
"Wat maakt zo'n test eigenlijk
duidelijk? Wat te doen met een 'po
sitieve' werknemer? Je kunt met
zo'n test hoogstens bewijzen dat er
drugs in de urine zit. Maar dat wil
nog niet zeggen dat de werknemer
verslaafd is. Of dat hij zijn werk niet
kan doen", aldus Bullington, die te
gelijkertijd de test zelf hekelde. "De
goedkoopste test kost vijf dollar. De
'echte' test waarmee je verschillen
de soorten drugs eruit kunt halen
kost ongeveer honderd dollar. Het
laat zich raden waarvoor de bedrij
ven kiezen. Maar daar worden wel
verregaande conclusies aan verbon
den. De drugstest wordt zo een ech
te beproeving van de verworven
burgerrechten".
Minderheden
Dat geheel volgens het jargon "wat
vrijheden" moeten worden ingele
verd voor de oorlog tegen drugs,
staat volgens Bullington vast. "Het
is oorlog. Dat betekent dat je geen
kritiek mag hebben op beslissin
gen. Ruw gezegd: Shut them up and
close them down". Onmiskenbaar
zijn minderheden het slachtoffer.
"Het drugsprobleem wordt tegen
woordig rechtstreeks gekoppeld
aan minderheden. Op zich is dat
merkwaardig. In de jaren zestig wa
ren het de blanke hippies die 'aan de
marihuana' waren. Daarna is het
omgekeerd. Nu wordt cocaïnege
bruik gekoppeld aan de 'zwarte
man uit het zuiden'; opiumgebruik
aan 'oriëntalen' en 'Mexicanen"',
stelt Bullington.
Het zijn dus, waarschijnlijk ge
heel ten onrechte, alleen gekleurde
minderheden in de Verenigde Sta
ten die worden verdacht van drug
gebruik. Met griezelige gevolgen.
Zo zijn er steden die hun politie
korps hebben uitgerust met een
zwaarder vuurwapen omdat "een
neger minder makkelijk te stop
pen" zou zijn. Maar hoe weerzin
wekkend dat ook klinkt, veel Ame
rikanen lijken die propaganda te ge
loven.
Bullington vindt dat geen verras
sing. Het is "Bush en z'n stiefzoon
Dan Quayle" gelukt radio en televi
sie te mobiliseren voor de oorlog te
gen drugs. Dag en nacht zien Ameri
kanen op de televise politie-agenten
optreden tegen veelal zwarte drug
gebruikers of drugsdealers. Zo be
wijst de stelling zichzelf.
Twintig jaar
"Typisch Amerikaans is dat geen
verschil wordt gemaakt tussen dea
lers en gebruikers. De zero-toleran-
ce politiek. Ik heb begrepen dat in
Nederland alleen tot strafvervol
ging wordt overgegaan tegen dea
lers en verder tegen gebruikers die
grote hoeveelheden bij zich heb
ben. En dan nog alleen als het om
hard drugs gaat. De maximumstraf
in Nederland is twintig jaar. Dat is
waar we in de Verenigde Staten
mee beginnen. Bij de eerste keer dat
je op marihuana-gebruik wordt be
trapt, ga je in sommige staten twin
tig jaar achter de tralies. Misschien
is dat hier niet bekend, maar we
bouwen gevangenissen zo snel als
we kunnen. In het jaar 2000 zullen al
die cellen voor vijftig procent zijn
gevuld met druggebruikers", aldus
Bullington.
"Hulpprogramma's bestaan niet
in de Verenigde Staten. In Neder
land vindt men druggebruikers zie
lig. Er zijn verschillende instanties
die hulp verlenen. Het tegenoverge
stelde heeft plaats in Californië
waar lange tijd mensen in San
Quentin zijn gestopt, alleen omdat
ze littekens op hun arm hadden van
heroïnespuiten; dus niet omdat ze
in het bezit waren van drugs. Op een
gegeven moment is dat veranderd.
Verslaafden werden beschouwd als
ziek, niet als crimineel en kwamen
terecht in een speciaal ingericht re
habilitatie centrum. Maar de prak
tijk bleef precies hetzelfde als in de
gevangenis. Alleen de bordjes wer
den verhangen".
Schuld
De 'war on drugs' vraagt een vijand.
Volgens Bullington is die ten on
rechte gevonden in Zuid-Amerika:
"Als gevolg van onze politiek wor
den vooral in Colombia bloedbaden
aangericht. Het is raar, maar wij als
sterke natie zeggen tegen de zwak
ke regering van Virgilio Barco in
Colombia dat hij de coca-verwer
king moet vernietigen. Maar we
kunnen het probleem in onze eigen
straten niet eens aan".
Misschien nog wel gevaarlijker,
zo vindt Bullington, is dat onder het
mom van de oorlog tegen drugs, or
ganisaties als de spionagedienst
CIA en de federale politie FBI vrij
spel krijgen in het buitenland. Het
bekendste voorbeeld is de inval in
Panama, waarbij president Noriega
door het Amerikaanse leger werd
ontvoerd. Ook de kidnap van een
vermeende Mexicaanse drugsleve
rancier door de Amerikaanse narco
ticabrigade DEA is in de publiciteit
gekomen. Maar de kans is volgens
Bullington groot dat FBI en CIA in
tussen in het buitenland ook infor
matie verzamelen over heel andere
zaken dan drugs.
Kritiek
Opmerkelijk genoeg wordt in de
Verenigde Staten weinig kritiek ge
leverd op de oorlog tegen drugs. In
tegendeel, de ene politicus overtreft
de andere in harde bewoordingen.
"Je vindt ook geen politicus die de
Nederlandse methode aanprijst.
Daar branden ze hun handen liever
niet aan", aldus Bullington. Hij stelt
zichzelf wel vierkant op achter de
tolerante Nederandse drugspoli-
tiek. Met alle risico's van dien, want
in de Verenigde Staten betekent dat
blootgesteld worden aan flinke kri
tiek.
Bullington: "De eerste reactie in
Amerika is altijd: in Nederland bre
ken ze overal de radio uit je auto.
En: in Nederland kun je niet veilig
op straat lopen. Maar uit eigen erva
ring weet ik dat je zelfs in de don
kerste buurten van Amsterdam ge
woon 's nachts over straat kan. Dat
moet je bij ons in New York eens
proberen. Of in Cleveland. Of in
Philadelphia..."
GRONINGEN - De Groningse
rechtbank is begonnen aan het
grootste proces uit haar geschiede
nis. Krakers van het Wolters Noord-
hoff-complex en sympathisanten
137 in totaal staan vanaf vandaag
terecht op verdenking van lidmaat
schap van een organisatie die tot
doel heeft misdrijven te plegen,
openlijke geweldpleging en het ver
sperren van de openbare weg. Ze
worden allemaal tegelijk verant
woordelijk geacht.
Zo vertaalt het openbaar ministe
rie juridisch de krakersrellen die
eind mei de ontruiming van het kra
kersbolwerk inluidden. De krakers
zien dat anders. Zij achten hun ver
zet tegen de ontruiming een uiting
van woede tegen de maatschappij.
In ieder geval een deel van hen zal
proberen er een politiek proces van
te maken.
Botsen
Die opstelling kan er toe leiden dat
het in de Groninger rechtbank flink
kan botsen. Rechters zijn uiteraard
geïnteresseerd in de motieven van
verdachten. Maar allereerst moeten
zij onderzoeken of de beschuldigin
gen die tegen de verdachten zijn in
gebracht, strafbare feiten opleve
ren. Van ieder van de krakers moet
afzonderlijk worden vastgesteld
wat zijn of haar aandeel bij de rellen
is geweest.
Advocaten en rechters hebben de
krakers daar op gewezen, maar het
is de vraag of die boodschap is over
gekomen. Sommige verdachten
hebben al laten weten niet als indi
vidu te willen worden behandeld,
maar als lid van het collectief. Er
zijn verdachten die juist daarom
van advocaat hebben gewisseld.
Andere krakers willen weer liever
individueel 'voorkomen'. Een min
derheid van hen is zelfs tegen de po
litie gaan praten over het eigen aan
deel of dat van anderen.
Die tweedeling lijkt zich ook bij
de verdediging te hebben voorge
daan. Aan de ene kant zijn er de Am
sterdamse advocaten die de ver
dachten als collectief (willen) zien.
Van die groep zijn mr. Bakker
Schut en mr. Kersting de belang
rijkste representanten. Zij voeren
de verdediging van de verdachten
die tijdens het onderzoek hebben
gezwegen.
Aan de andere kant zijn er de Gro
ningse advocaten, die ook cliënten
hebben die hebben gepraat. "Dat
heeft tussen de advocaten een ge
schilpunt opgeleverd. De Amster
damse advocaten vinden dat je als
raadsman moet kiezen tussen zwij
gers en praters; je kunt ze niet bei
den verdedigen. Wij vinden dat dat
wel kan, mits je niet twee cliënten
hebt van wie de een de ander belast
heeft. Het feit dat iemand heeft ge
praat, mag er niet toe leiden dat hij
zijn recht op juridische bijstand ver
speelt. Voor ons staat het individu
eel belang van onze cliënten voor
op. Op de zitting zal ook blijken dat
de verdachten een heel verschillen
de achtergrond hebben", aldus de
Groningse advocaat De Haan. De
omvang van het proces heeft de
rechtbank en Justitie de afgelopen
weken voor de nodige problemen
gesteld. De voorbereiding kostte zo
veel tijd dat officieren van justitie
soms geen tijd meer hadden om op
te treden op zittingen van de politie
rechter. De kosten van het proces
worden geschat op een half tot één
miljoen gulden. Het in voorarrest
houden van de krakers per per
soon 300 gulden per dag is daarin
niet meegerekend.
Een kraker wordt weggevoerd bij de rellen rond het Wolters Noordhoffcomplex in Groningen.
Raadsman mr. De Haan denkt dat
de verdediging voorlopig in het
voordeel is. "De officier zal het eerst
met het water voor de dokter moe
ten komen. Als ze al met verrassin
gen komen, wat ik niet verwacht,
zal dat de eerste dag gebeuren. De
verdediging heeft dan voldoende
tijd om daarop in te spelen".
Kort na de ontruiming van het
complex ontvouwde officier van
justitie Geerds het scenario van het
openbaar ministerie (OM): alle ver
dachten in voorarrest houden, be
rechten en bij een eventuele veroor
deling aansluitend de gevangenis
straf ten uitvoer leggen. Het ingrij
pen van de rechter-commissaris,
die 65 verdachten vrijliet, heeft die
strategie volgens Geerds niet veran
derd. Als de vrijgelaten verdachten
niet op de zitting verschijnen, kun
nen ze bij verstek worden veroor
deeld.
Wat de visie op de krakersrellen
en de strafwaardigheid van de ver
dachten betreft, denkt het OM nog
steeds aan collectieve aansprake
lijkheid. De eerste beschuldiging
van openlijke geweldpleging (art.
141), later aangevuld met het lid
maatschap van een criminele orga
nisatie (art. 140) en het opwerpen
van versperringen op de openbare
weg (art. 162), zijn allemaal artike
len in het wetboek van strafrecht
die groepsaansprakelijkheid veron
derstellen.
"We zijn ervan overtuigd dat we
er met 140 wel komen, maar we stre
ven ook naar een veroordeling voor
de openlijke geweldpleging. We
hebben hier te doen met een club
die georganiseerd naar buiten is ge
treden en van wie degenen die niet
aan de vernielingen hebben meege
daan voor de verbindingen zorg
den, eventueel EHBO-taken moes
ten vervullen en op de deuren moes
ten passen. Het zou niet terecht zijn
om de generaals van de slag buiten
schot te laten omdat ze niet een
steen in de hand hebben gehad. Op
videomateriaal komt op schokken
de wijze naar voren hoe georgani
seerd er is opgetreden. Er werd niet
heen en weer gelopen, men wachtte
op nieuwe opdrachten, er werd een
plan uitgevoerd. Wat voor het lid
maatschap van de criminele organi
satie geldt, gaat in grote lijnen ook
op voor de openlijke geweldple
ging", aldus Geerds.
Advocaten en rechtswetenschap-
pers twijfelen aan die gedachten-
gang. Gangbare opvatting is dat in
ieder geval van elke verdachte af
zonderlijk betrokkenheid moet
worden aangetoond. "Bij toepas
sing van dit artikel hoef je niet pre
cies vast te stellen wie wat gedaan
heeft, maar je moet wel vaststellen
dat iemand iets heeft gedaan. Als je
dat door middel van videobeelden
of foto's kunt aantonen is er geen
probleem", zegt mr. Wedzinga van
de Groningse universiteit over toe
passing van dit artikel waarover hij
een proefschrift schrijft.
"Dat is nu precies het probleem",
zegt raadsman De Haan. "Het on
derzoek heeft geen enkele vorm van
herkenning opgeleverd. Wat me te
genvalt is dat de politie er niet in is
geslaagd om mensen individueél te
plaatsen, anders dan door verkla
ringen van medeverdachten. Als ik
leider van het onderzoek was ge
weest, had dat voor mij de hoogste
prioriteit gehad. Maar men heeft
niemand weten te traceren. Vast
staat dat er een groep mensen is ge
weest die angstig in de kelder heeft
gezeten. En als je van twee mensen
weet dat ze er niet bij betrokken zijn
geweest, en je weet niet wie dat zjjn,
kun je nooit met zekerheid zeggen
dat degene die voor je staat er wel
bij is geweest".
De advocaat verwacht dat met na
me de toepassing van artikel 140 ju
risprudentie zal opleveren. Dit arti
kel is enkele jaren geleden ver
ruimd in die zin dat waar vroeger
sprake moest zijn van een rechts
persoon die het oogmerk had mis
drijven te plegen nu een 'organisa
tie' volstaat. In Nijmegen heeft een
vergelijkbare zaak als in Groningen
gespeeld. De rechtbank vond toen
dat overtreding van '140' niet kon
worden bewezen, het hof wel. De
Hoge Raad doet in die zaak in sep
tember een uitspraak.
Ik weet niet wat ik verwacht had,
maar de vrouw in de deuropening
zag er heel normaal uit, alhoewel je
in één oogopslag zag dat ze niet de
minstbedeelde van haar sexe was.
Ze droeg een lange, witte broek
met erover heen een lange blouse en
een geborduurd hesje. Ze had lang,
donker haar dat strak achterover
was gekamd en aan haar oren twee
gifgroene oorbellen. Ze leek me er
gens achter in de twintig.
„Bert!"
Scholten grijnsde en zoende haar
op beide wangen.
Dit is Max", zei hij. „Max, dit is
Moniek".
Ze stak een hand uit, een hand vol
zilveren ringen. „Dag Max". Ik
lachte maar wat en liep achter Bert
de hal in. Hij glimlachte naar me,
zo'n geruststellende glimlach dat al
les toch in orde is, en ik glimlachte
terug. Het zag er ook redelijk ge
woon uit. Er brandden geen ge
dempte rode lampjes, het rook er
niet naar hoerige parfums, integen
deel. het leek me een smaakvol ge
meubileerde flat van een jonge
vrouw alleen die een behoorlijke
spaarcent bij elkaar heeft en nog
even de kat uit de boom kijkt.
„Ga zitten", zei ze. „Willen jullie
wat drinken?"
Ze wees naar een stoffen bank,
rood tegen groen met een oplopende
rugleuning. „Max?"
Eh...graagzei ik.
„Ja, maar wat?", vroeg ze.
Bert lachte. „Vraag maar, want
wat Moniek niet heeft...!"
EEN AVONDJE STAPPEN I
Ik vroeg een pilsje. Bert een whis-
key-met-ijs.
Op de een of andere manier was
ik daarna niet zo best meer in staat
de gesprekken te volgen. Ze hadden
het over wederzijdse kennissen, ze
lachten veel en ik weet nog wel dat
Scholten een keer bezorgd aan me
vroeg of het nog wel ging met me om
dat ik wat wankel naar de huisbar
was gelopen. Later herinnerde ik me
ook nog dat Moniek muziek had op
gezet en dat ze samen dansten, wat
ik wel een leuk gezicht vond. Waar
schijnlijk ben ik een tijdje in slaap
gesukkeld wat geen wonder was na
alle alcohol. In elk geval had ie
mand m'n schoenen, m'n broek en
m'n overhemd uitgetrokken en lag
ik in een bed dat niet het mijne was.
De kamer waarin in lag rook, anders
dan thuis waar altijd die wat onbe
stemde geur van Lizzy hangt. Ik lag
plat op m'n rug met bonkende sla
pen en probeerde m'n linker bo
venarm op te tillen en op m'n horlo
ge te kijken, maar vermoedelijk had
ik dat afgedaan want het zat niet
om m'n pols.
Toen, ongeveer op het moment dat
ik daar in het donker overeind wil
de komen, hoorde ik voetstappen.
Snel, staccato.
„Hee!", wilde ik zeggen, „wie is
daar?", maar m'n mondholte leek
net een spons waarin elk geluid
meteen werd opgezogen. Het geluid
van een dichtslaande deur weer
klonk en daarna werd het weer stil.
Ik tastte naar m'n arme hoofd en
probeerde te slikken, knipperde met
m'n gezwollen oogleden om tenmin
ste iets te kunnen onderscheiden en
stootte toen met een elleboog tegen
iets warms naast me. Het was geen
kussen want. daarvoor was het te
veerkrachtig en de eerste gedachte
die bij mij bovenkwam was dat
Scholten net zo aangeschoten als ik
naast me lag. Dus giechelde ik wat
en boog me naar de donkere massa
naast me. „Hee, Scholten", piepte ik,
„verdomd hee, leuke adresjes".
En toen zweeg ik, want zo warrig
als m'n hersencellen functioneerden,
zo scherp registreerden m'n netvlie
zen de massa blond haar die als een
waaier op het kussen naast me lag.
Wezenloos staarde ik er naar ter
wijl de gedachten over elkaar heen
struikelden achter m'n gloeiende
voorhoofd. Wie was dit? Waar was
ik dan? Waar was Scholten? Auto
matisch strekte ik m'n trillende lin
kerhand uit en vond de chakelaar
van een bedlampje. Een zachtroze
licht wierp groteske schaduwen
over het bed, en de muren, ongetwij
feld bedeeld om een „slaapka
mersfeer" te creëren maar op mij
had het het effect van een helle neon
lamp. De vrouw naast me lag op
haar buik, het dekbed tot hoog over
haar rug waarvan de naakte schou
derbladen als kleine vleugels om
hoog stonden.
Verdomme nog aan toe! Wat deed
ik hier? Het schuldgevoel naar Lizzy
toe laaide op als een fosforvlam.
Waarom was ik zo stom geweest mee
te gaan met Scholten? Hem kon ik
het moeilijk kwalijk nemen, een
man alleen met geld, maar ik had
toch beter moeten weten. Ik zat weer
roerloos. Was ik met die dame naast
me...? Ik schudde m'n hoofd. Ik her
innerde me niets wat er op wees,
maar zeker was ik er niet van. Moei
zaam zwaaide ik een been over de
rand van het bed en wist het andere
ernaast te krijgen. Onder m'n sche
deldak leek een loodzware boeken
kast heen en weer te schuiven en se-
condenlang zag ik duizelig met ge
sloten ogen, dwong mezelf toen om
op te staan, en zag tot m'n opluch
ting m'n kleren als een hoopje op een
gebloemde fauteuil liggen naast een
kaptafel.
En die voetstappen? Scholten die
hier ergens sliep? Ik moest natuur
lijk in slaap zijn gevallen door de
drank en vervolgens hadden die Mo
niek en hij me hier neergelegd. Maar
die slapende vrouw dan? Ik zat
weer rechtop. Twee leuke meiden,
had Scholten gezegd, twéé. Was dit
de ander? Een vriendin van die Mo
niek die later was gekomen toen ik
al lag te ronken? En toen?
Ik trok m'n broek en overhemd
aan, haalde een borstel op de kapta
fel door m'n haar en liep toen zacht
jes naar de deur. De dame op bed
sliep geluid- en bewegingloos wat
een prettig idee was. Toen ik de deur
opende keek ik in een gang die ik ze
ker nooit eerder gezien had. En ook
de woonkamer achter de eerste deur
aan m'n linkerhand deed in de ver
ste verte niet denken aan het vertrek
waar Bert en ik door Moniek waren
binnengelaten, maar door de ramen
heen herkende ik de tuinbuurt wel.
Ik wankelde terug naar de slaapka
mer, liep naar het bed, aarzelde
even en pakte de slapende vrouw
toen bij een schouder.
„Hee", zei ik schor, „word eens
wakker!"
Maar ze maakte geen aanstalten
zodat ik haar wat heen en weer
schudde.
„Word wakker, mens!" De drift
golfde plotseling in me omhoog en
met een ruk trok ik haar opzij. Op
hetzelfde moment leek het alsof ie
mand een hoog voltage door me heen
joeg. Want in het blanke lichaam
naast me, zo'n tien centimeter onder
een uitgeschoren oksel stak bijna tot
aan het heft het lemmet van een mes.
Bisschop blijft bij inwijding collega weg
CLUJ-LEUSDEN (ANP)
De afwezigheid van de
Hervormde bisschop
Laszlo Tökes - de held
van de Roemeense revolu
tie bij de inwijding van
Kalman Csiha tot bisschop
van Cluj, heeft tot felle re
acties in de synode van
Cluj geleid.
De synode was donderdag tijdens
de zitting waarin Csiha officieel
werd benoemd, unaniem van me
ning dat Tökes dit niet kon ma
ken. Tökes had zich reeds vante-
voren afgemeld.
Dit zei dr. L.J. Koffeman, secre
taris oecumene van de Gerefor
meerde Kerken in Nederland, na
terugkeer uit Roemenië. Toch is
volgens hem de kloof tussen twee
bisdommen in de Hongaarsspre-
kende Hervormde Kerk van Roe
menië niet al te groot. Als eerste
van de 22 sprekers na de bis
schopswijding mocht de plaats
vervanger van Tökes het woord
voeren. Deze sprak weliswaar op
persoonlijke titel, maar dat juist
Raad van Kerken
niet bezorgd over
Duitse hereniging
AMERSFOORT (ANP) - De
Duitse hereniging heeft in Neder
land tot bezorgdheid geleid, maar
de Evangelische Kerk in Duits
land heeft daartoe geen enkele
aanleiding gegeven. Dit schrijft
de Raad van Kerken in Nederland
aan de EKD ter gelegenheid van
de Duitse hereniging.
De verklaring van Stuttgart, die
de EKD kort na de Tweede We
reldoorlog uitgaf, geeft de Raad
het vertrouwen dat er bij het vere
nigingsproces zal worden gelet
op de belangen van de zwakkeren
in de DDR die het slachtoffer zou
den kunnen worden. Verder ver
wacht de Raad dat de EKD ervoor
zal pleiten dat er zorgvuldig naar
de stemmen van de slachtoffers
van de oorlog wordt geluisterd.
hij de rij opende toont volgens
Koffeman aan dat verzoening mo-
gelijk is.
Oradea en Cluj (of: Tökes en
Csiha) verschillen van mening
over de vraag op welke wijze de
oude garde behandeld moet wor
den. Tökes heeft meteen na zijn
aantreden als bisschop zonder
mededogen schoon schip ge
maakt en iedereen eruit gezet die
niet brandschoon was. Csiha, ou
der en gematigder, is van mening
dat "we met elkaar de geschiede
nis hebben gemaakt" en dat on
der Ceausescu niemand brand
schoon kon blijven.
Bovendien is hij van mening
dat via de normale tuchtprocedu-
re mensen moeten worden afge
zet. Ook het verschil in kerkorde
tussen beide bisdommen, waar
door Tökes meer macht heeft dan
Csiha, speelt hierbij een rol.
Ds. Van der Veer
voorzitter van EO
HILVERSUM (ANP) - De chris-
telijk gereformeerde predikant A.
van der Veer uit Zwolle is tot
voorzitter van de Evangelische
Omroep benoemd. De 48-jarige
predikant moet de benoeming
nog wel aanvaarden.
De vacature ontstond door het
aftreden van dr. J. Meulink, voor
zitter van het bestuur, en van ds.
J.H, Velema, voorzitter van de
toenmalige stichtingsraad van de
EO. De EO is per 1 januari van een
stichting een vereniging gewor
den. Een door de wet afgedwon
gen verandering, aldus oud-voor
zitter Meulink.
Feministische
theologe sticht
'Heksenkerk'
DEN HAAG (ANP) - De West-
duitse feministische theologe Elga
Sorge gaat binnenkort een hek
senkerk stichten. "Wij zullen zo
brandend liefhebben en zo harts
tochtelijk vertrouwen dat het
christelijke patriarchaat voor
eeuwig zal versmelten", schrijft
zij ter aankondiging van haar
'Belijdende VrouwenkerklHék-
senkerk'.
De theologe uit Kassei zet met de
oprichting van de heksenkerk
"een nieuwe stap op haar ketterse
levensweg", zo geeft ze zelf toe in
het kritische Westduitse tijd
schrift Publik Forum. Sorge werd
verleden jaar door de evangeli
sche (lutherse) kerk uit het ambt
gezet. Ze heeft de gang van zaken
ervaren als 'een heksenproces'.
Belangrijkste reden om een ei
gen kerk op te richten is de ontdek
king dat de maatschappelijke on
derdrukking haar wortels in de
kerk, in het christelijke patriar
chaat heeft. "Als de kerk niet ver
andert, zal ze überhaupt, ook zon
der onze inspanningen, te gronde
gaan. En dat kan haar alleen
maar goed doen", aldus de theolo
ge, die door haar feministische
collega's steeds minder serieus
wordt genomen.
Sorge en haar geestverwanten
voelen er niet meer voor om hun
energie te steken in kritiek op de
kerken en de strijd tegen het chris
telijke patriarchaat. "Dat zou on
zinnig zijn, niet produktief en
weinig erotisch", zegt Sorge. In
haar eigen heksenkerk heerst de
liefde en is geen plaats voor hië
rarchie.
De heksenkerk verkondigt vol
gens Sorge geen gekruisigde God,
maar een levende Godin. Het moet
er in de diensten creatief en le
venslustig aan toe gaan. "Pas als
we ons veroorloven echt creatief
en erotisch te zijn, zullen we aan
den lijve ervaren dat de 'goede'
oude christelijke zeden allesbehal
ve zedelijk en moreel zijn". Dils:
alles is toegestaan, zolang de wet
ten der liefde niet worden overtre
den.
Christian Reformed
Church stelt ambt
open voor vrouw
GRAND RAPIDS (ANP/RNS) -
De Amerikaanse Christian Refor
med Church (CRC) gaat vrouwen
toelaten tot het ambt van ouder
ling en predikant. De synode van
deze 'zusterkerk' van de Gerefor
meerde kerken in Nederland
heeft dit in Grand Rapids beslo
ten.
Een krappe meerderheid (99
om 84) stemde na ruim een dag
vergaderen in met de aanbeveling
dat kerken "de vrijheid hebben
de gaven van vrouwelijke leden te
gebruiken in alle ambten van de
kerk". Het besluit zal over twee
jaar nogmaals door de synode
moeten worden goedgekeurd.
De CRC zet hiermee een be
langrijke stap in de richting van
de meer progressieve Reformed
Church in America, waarmee zij
in 1857 brak. By de kerk hebben
zich in de loop der jaren vele gere
formeerde emigranten uit Neder
land aangesloten. De CRC telt
ruim 300.000 leden.
Het besluit verkleint ook de af
stand tot de Nederlandse 'zuster
kerk', die ruim twintig jaar gele
den de ambten voor de vrouwen
openstelde. De CRC heeft in het
verleden scherpe kritiek geuit op
de liberale Nederlandse stand
punten over homoseksualiteit en
hef gezag van de bijbel. De laatste
jaren zijn de contacten tussen bei
de kerken steeds beter geworden.
Ds. Veenendaal. Ds. J. Veenen-
daal doet morgen intrede in de
Christelijke Gereformeerde Kerk
van Katwijk aan Zee. De bevesti
ging (drie uur) en intrede (half
acht) vinden plaats in de her
vormde Pniëlkerk.
Moker. De uitzending van Mo
ker van morgenavond (aanvang
zeven uur) besteedt o.a.
aanndacht aan de installatie van
pastor Van der Voort in Lisse.
Ontvangst via FM 105.7 of kabel
FM 88.1.
Afpersing. De directeur en drie
medewerkers van het bureau
voor godsdienstzaken in de Zuid-
chinese provincie Shantou zijn
ontslagen omdat zijn de Protes
tantse Kerk hadden afgeperst.
Het viertal moet binnenkort voor
de rechtbank verschijnen. Direc
teur Chen Guanglie en onderdi
recteur Chen Yuguang zijn bo
vendien uit de communistische
partij gezet. Guanglie had de
Kerk gedwongen hem 6.000 gul
den en een tweekamerwoning te
schenken.
Beroepingswerk
Hervormde Kerk: beroepen te
Reeuwijk (2e pred.plaats) W.H.Th.
Moehn, kand. Ouderkerk aan den IJs-
sel; aangenomen naar St. Johannesga-
Delfstrahuizen: Ph. van Wijk, 1.1. zend-
.pred. te Kenia, Bodegraven; bedankt
Gereformeerde Kerken: beroepen te
Ruinerwold-Koekange S. Groen Hel-
levoetsluis; aangenomen naar Lisse
P.J. van Midden Driebergen-Rijsen-
burg, te Sliedrecht drs. H.J. van Dijk
Lewedorp (part-time).
Gereformeerde Gemeenten: beroe
pen te Borssele G.J. van Aalst Bent
huizen, te Katwijk aan Zee M. Mon-
dria Waardenburg, te Hamilton (Can.)
J.J. van Eckeveld Zeist, te Urk J. Ka
reis Rijssen.
