Vervulling rond waterputten
in Katwijk bij toeval ontdekt
DE TIJD,
VAN TOEN
Duinen mogelijk verontreinigd met cyanide en fenolen
Ouders vechten al jaren voor
goede school voor dove Ruben
Braks: vangstverbod walvis handhaven
EINDE VAN SOCIALE MISSTAND: DE BlUARDJONGEN
®uöiïitutos
PAGINA 8
MAANDAG 2 JULI 1990
Tennissen is goed, t
r de motorische ontwikkeling van Ruben. Bovendien is de tennisleraar volgens zijn ouders
een van de weinige mensen die hem echt begrijpt", (foto Ellen Martens)
Leiderdorpers willen hulp Tweede Kamer inroepen
LEIDERDORP - "De overheid
zegt te pas en te onpas dat doven en
andere gehandicapten moeten inte
greren in de maatschappij. Ze moe
ten een zo normaal mogelijk leven
leiden. Diezelfde overheid maakt
dat met haar regelgeving echter vol
strekt onmogelijk. Doven mogen in
een doveninstituut en anders niet".
M.J. Klerks uit Leiderdorp, vader
van de achtjarige dove Ruben,
vecht al jaren voor een goede
schoolopleiding voor zijn kind.
Doveninstituten, scholen voor
slechthorenden en normale basis
scholen, alles heeft hij geprobeerd.
Hij en zijn vrouw zijn bijna ten ein
de raad. Het lijkt onmogelijk voor
Ruben de begeleiding te krijgen die
hij nodig heeft.
Als driejarige werd Ruben op het
doveninstituut Effatha in Voorburg
geplaatst. Omdat de ouders wilden
dat het kind contact hield met de
buurtkindertjes, brachten ze het
kind een dag in de week naar de
plaatselijke kleuterschool. Dat was
zeer tegen de zin van de leiding van
Effatha die vond dat een doof kind
vijf dagen in de week naar een
dovenschool moet en geen vier. Ru
ben deed het op Effatha volgens zijn
vader niet best: "Het kind leerde
nauwelijks iets. Bovendien werd
het daar bijna doorlopend getest en
dat bracht hem uit zijn evenwicht.
Al met al werd hij down, sliep slecht
en was niet meer het vrolijke jonge
tje dat hij altijd was geweest".
Een logopodiste die inmiddels
door de ouders in dienst was geno
men, dacht dat Ruben veel meer in
zijn mars had dan er op Effatha zou
uitkomen en de ouders besloten het
kind op een slechthorenden-school
te plaatsen. "Ruben moet zich aan
iemand kunnen optrekken".
De Leiderdorpers zijn na de erva
ring met Effatha in hun mening ge
sterkt, dat een doveninstituut ook
niet alles is: "Een kind krijgt daar
een stempel opgedrukt dat het zijn
leven niet meer kwijtraakt. Boven
dien is het nogal onnatuurlijk om
binnen vier muren te moeten op
groeien".
Nutteloos
Het eerste jaar op de slechthoren-
den-school in Rijswijk ging goed.
Klerks: "De school kreeg echter te
kampen met een overmaat aan leer
lingen en een tekort aan leerkrach
ten. Bovendien vertrokken juist die
leerkracht en de directie die veel in
Ruben zagen. Wat overbleef was
een schoolleiding die vond dat Ru
ben op een doveninstituut moest
omdat hij nu eenmaal doof is".
De slechthorenden-school stoel
de^ haar mening op tests die ze Ru
ben had afgenomen. Klerks hier
over: "Die testen maken niet alleen
Ruben onzeker, maar zijn boven
dien volstrekt nutteloos. Een kind
dat doof is, kan niet door een nor
male psycholoog worden getest om
dat deze geen rekening houdt met
de fouten die worden gemaakt door
die doofheid. Als een kind iets ver
keerd leest, geeft het een fout ant
woord. Het lijkt daardoor niet erg
intelligent te zijn, maar dat hoeft he
lemaal niet zo te zijn". Alleen het au-
diologisch instituut in Amsterdam
is gespecialiseerd in het testen van
doven, maar ook daarvan hebben
de ouders van Ruben geen hoge pet
op: "Die komen alleen maar tot de
conclusie dat een kind doof is en
dus op een dovensinStituut hoort".
De Rijswijkse school De Voorde
liet eind juli van het vorig jaar we
ten dat Ruben vanaf 4 september
niet langer welkom was. Klerks
ging tegen dit besluit in beroep en
nam tevens contact op met de
slechthorenden-school De Weer
klank in Leiden. Deze school stelde
als voorwaarde voor een eventuele
aanname van Ruben dat het kind
eerst vier dagen achter elkaar moest
worden getest. "Wetend wat voor
nare ervaringen Ruben bij de voor
gaande testen heeft gehad, wilden
we hem dat niet nog een keer aan
doen. Bovendien zou uit de tests
toch weer komen dat hij op een
doveninstituut thuishoort. We we
ten langzamerhand wel dat zo'n test
niks zegt over de intelligentie".
Basisschool
Uiteindelijk besloten de ouders Ru
ben op een normale basisschool in
Leiderdorp te plaatsen. Hij zit er in
middels ruim een half jaar en leeft,
zo merken zijn ouders op, helemaal
op. "Hij is weer vrolijk en leert snel
ler dan ooit tevoren".
Duidelijk is echter wel dat het
kind alleen echt vooruit kan komen,
als hij op school speciale begelei
ding vanuit de slechthorenden-
school krijgt. "Voorwaarde om
daarvoor in aanmerking te komen is
dat het kind ten minste een jaar op
die slechthorenden-school heeft ge
zeten en dat de school akkoord gaat
met plaatsing op de normale school.
Ruben zou volgens alle zogenaam
de deskundigen alleen op een
doveninstituut tot zijn recht ko
men. Omdat wij hem desondanks
op een normale basisschool hebben
gezet, hebben we het recht op bege
leiding verspeeld".
Klerks wil graag met andere ou
ders in contact komen die dezelfde
lange, moeilijke weg langs scholen
hebben gemaakt. "Wellicht kunnen
we de zaak dan bij de Tweede Ka
mer aankaarten. Zoiets kan toch
niet in deze tijd".
KATWIJK De vervuiling
nabij de waterwinputten in
de Zuidduinen in Katwijk is
volstrekt bij toeval ontdekt.
Een oplettend wandelaar
zag enkele weken geleden
dat er in de buurt van de put
ten nauwelijks iets groeide
en waarschuwde de gemeen
te Katwijk. Een eerste on
derzoek van een milieuamb
tenaar wees al vrij snel uit
dat er echt iets mis is. Inmid
dels heeft het bedrijf Iwaco
een veldinspectie uitge
voerd waaruit blijkt dat de
verontreiniging waarschijn
lijk is veroorzaakt door een
gasfabriek.
De blauw-zwarte verkleuring van
de grond nabij de putten, duidt vol
gens A. de Ruijter, hoofd laboratori
um van de EWR. op de aanwezig
heid van polychloor-aromaten,
cyanide en fenolen. Nader onder
zoek moet aantonen of die stoffen
ook inderdaad in de bodem zitten.
Gezien de ernst van de vervuiling
heeft de EWR - zoals zaterdag in de
ze krant gemeld - besloten de putten
buiten gebruik te stellen, hoewel er
(nog) geen verontreinigingen in het
water zijn gevonden. Morgenmid
dag overleggen alle betrokken par
tijen, waaronder provincie, ge-
Weinig kritiek op
samenvoegen CPA's
DEN HAAG - De samenvoeging
van de centrale posten ambulance
vervoer (CPA's) van Alphen en Lei
den lijkt op weinig problemen te
stuiten. Dit wordt duidelijk uit de
eerste reacties van betrokkenen op
hét provinciale plan voor het ambu
lancevervoer. Gedeputeerde Staten
willen het aantal CPA's dat nu be
staat terugbrengen tot vier. Daar
door kan de doeltreffendheid en de
kwaliteit van deze posten worden
verbeterd.
De Leidse CPA toont zich een
voorstander van de samenvoeging
met Alphen. Het IGOR, een samen
werkingsverband van gemeenten in
de Rijnstreek, spreekt zich wat min
der onomwonden uit. Deze club zal
zich echter niet verzetten tegen de
fusie, mits deze goed wordt gere
geld. Het plan, waarop overigens
nog niet alle belanghebbenden heb
ben gereageerd, wordt dit najaar be
sproken door de leden van Provin
ciale Staten. Als alles meezit kan de
samenvoeging volgend jaar gestalte
krijgen.
meente, EWR en Staatsbosbeheer,
over de stappen die moeten worden
genomen.
Na de waarschuwing van de wan
delaar heeft de gemeente Katwijk
een monster genomen van de grond
in de nabijheid van de putten en dit
laten onderzoeken door het labora
torium van de Chemische Industrie
in Katwijk. Dat stelde vast dat de
grond is vervuild, waarop de ge
meente beslóot de provincie, de
EWR en Staatsbosbeheer in te lich
ten
De voorlichtster van de gemeente
Katwijk wilde vanmorgen niet in
gaan op de vraag welke verontreini
ging is aangetroffen. "Het was
slechts een indicatie. Het is nog veel
te vroeg iets te zeggen over de wer
kelijke vervuiling van de grond en
het water. We moeten de resultaten
van de verdere monsters en analy
ses even afwachten".
Geen half werk
De provincie is vrij snel ingelicht en
om assistentie gevraagd. De ge
meente Katwijk wilde hiermee, zo
verklaart de voorlichtster, voorko
men dat er halve maatregelen wer
den getroffen. "Het is immers niet
niks als er op een bepaalde plaats
helemaal niets meer groeit. Dan
lijkt er toch iets aan de hand te zijn".
Er zijn geen onderzoeken gedaan
door het laboratorium van het wa
terbedrijf. Het laboratorium is inge
richt het controleren van (drinkwa
ter. Onderzoek naar bodemvervui
ling vergt andere meetinstrumen
ten. Dit wordt daarom gedaan het
bedrijf dat ook de eerste inspectie
van de grond heeft uitgevoerd.
Het overleg morgen moet uitwij
zen of na het eerste, oriënterende
onderzoek, een zogeheten 'nader
onderzoek' of wellicht zelfs een sa
neringsonderzoek nóodzakelijk is.
Leden van Greenpeace betogen inNoordwijk tegen de opheffing van het vangstverbod van walvisse
oge—oningj
NOORDWIJK - Minister Braks
heeft vanochtend bij de opening
van de 42ste internationale walvis
conferentie in Noordwijk gepleit
voor het van kracht blijven van het
verbod op het vangen van walvis
sen. Braks zet zich daarmee af tegen
het voornemen van onder meer Ja
pan, dat voor wetenschappelijke
doeleinden opnieuw wil gaan jagen.
De minister drong er op aan geen
overhaaste besluiten te nemen. Hij
wees daarbij op de langzame voort
planting van de walvis. Het duurt ja
ren voordat walvissen zich kunnen
voortplanten en zij dragen slechts
enkele jongen tijdens hun leven.
Het beheer van walvissen vereist
een lange-termijn visie, aldus de be
windsman.
Braks vroeg ook om een verbod
op het gebruik van drijfnetten, zoals
recent bepleit in een resolutie van
de Verenigde Naties. In deze kilo
meterslange netten vinden jaarlijks
vele tienduizenden zwemmende
Inbreker in container
HILLEGOM Een 25-jarige
Lissenaar is zaterdagmorgen
vroeg betrapt bij een inbraak
in een bedrijf aan de Prinses
Irenelaan in Hillegom. Omwo
nenden hoorden glasgerinkel.
Samen met de gealarmeerde
eigenaar van het bedrijf werd
een onderzoek ingesteld. Aan
vankelijk kon men niemand
vinden tot de eigenaar lawaai
uit de vuilcontainer hoorde.
De onder invloed verkerende
inbreker bleek zich daar te
hebben verstopt.
Man gooit met bier
NOORDWIJK Een avondje
stappen in Noordwijk is een
32-jarige man uit Zoetermeer
duur komen te staan. De man
werd zaterdagmorgen vroeg
uit een bar aan De Grent gezet
omdat hij met bier aan het
gooien was. Uit boosheid gooi
de hij vervolgens een ruit in.
De man werd gegrepen en
heeft de schade moeten beta
len.
Bocht vergeten
SASSENHEIM Een 30-jari-
ge Sassenheimer heeft gister
avond even na zes uur een ver-
keerspaal geramd op de hoek
Hoofdstraat-Parklaan in zijn
woonplaats. De man 'vergat'
de bocht te nemen. De politie
vermoedt dat mogelijk het ge
combineerde gebruik van al
cohol en medicijnen oorzaak
van de aanrijding is.
In vergelijking met de statige
ober uit de biljartzalen van mijn
studententijd - biertje voor me
neer - met zijn soeverein beheer
van de zaal en deskundig com
mentaar op de caramboles, is de
negentiende eeuwse biljartjon
gen van de Sociëteit Minerva een
allerbeklagenswaardigste stum
per. Voor hem wordt dit stukje
geschreven, via de onbarmharti
ge behandeling die hij ontving
wordt hij aan het verleden ont
rukt, een klein misericordia (=uit
medelijden).
Een vrijwel unieke afbeelding
van de jongen is van de hand van
Alexander VerHuell, die onder
het pseudoniem O. Veralby de il
lustratie van het Studenten-
keven van Klinkspaan (1844) ver
zorgde. De pen van Kneppelhout
geeft er vervolgens kleur aan:
"De biljardjongen! Ongeluk
kig, deerniswekkend ventje!
Daar staat hij, knikkebollende
van de slaap en met half geloken
oog, leunende op den bok, uit
vrees van om te vallen. Toen er
gisteren avond ten half twaalf
geene spelers meer waren, moest
hij naar de groote zaal, waar de
club van Vlierinxen feest vierde,
en eerst ten vier ure mogt hij naar
bed. En dat was reeds de derde
nacht! En dan zijn er nog studiosi,
die niet beseffen, hoe onbarmhar
tig zij handelen, wanneer zij den
armen jongen vloeken naar het
hoofd gooien, zoo hij zich vergist,
en een slag geven of een gevoeli-
gen stoot met de queue, als hij
niet spoedig genoeg weet te ant
woorden op de vraag: - jongen,
hoe staat het spel? - Arm schep
seltje dat een guit moest wezen en
tot een deugniet opgroeit, welk
eene kindschheit is de uwe Gy
slijt uwe avonden onder de be-
zijn geheele zedelijke bestaan op
geofferd, zyn geest op niets an
ders afgerigt en gescherpt dan op
de verhouding tusschen ballen,
waarmede tusschentijd verdre
ven wordt. Welk een bestem
ming! En dan klaagt men nog dat
de biljardjongen brutaal en on
deugend is! Alsof zijn lot niet on
dragelijk, of hij zelf, geen kind
was. O, medelijden, medelijden
met het biljartjongetje, voor een
gering slaris onderworpen aan
uwe grillen, aan uwe drinkgela
gen! Zonder jeugd, zonder onder
wijs, zonder vrijheid, dag en
nacht in 't touw, bedorven door
de bijwoning van de voor zijn ge
heele bestaan verderfelijkste
tooneelen! Spaart hem, beklaagt
hem"!
Medelijden
Het moet onder invloed van dit
stukje medelijden geweest zijn
dat de Almanakredactie van 1845
besloot een stuk proza geheel aan
de 'Biljardjongen' te wijden, een
stuk, waaruit niet alleen hetzelfde
mededogen doorklinkt als in het
werk van Klikspaan, maar waar
uit zelfs een grote kennis van za
ken omtrent de sociale achter
grond van het verschijnsel. De
schrijver neemt ons mee naar een
van de armoedige huisjes in een
afgelegen stadsbuurt.
"Het huis, zoo het dus heeten
mag, heeft vier vertrekken: de
twee benedenkamers worden be
woond door eene uitdraagster,
die schijnt te gelooven, dat hare
waar. door de smerigheid in prijs
rijst. Langs eene zeer donkere
nauwe trap, waarvan de treden
half verrot zijn, klimt men naar
"boven; daar is nog een voorka
mertje dat niet bewoont wordt; en
een achtervertrek. Hier moeten
wii wezen. Het is eene sombere
LEIDSE
Een vrijwel unieke afbeelding van een biljartjongen is van de hand,
van Alexander VerHuell, die onder het pseudoniem O. Veralby de illu
stratie van het Studentenleeven van Klinkspaan (1844) verzorgde.
KRONIEK OVER
j MENSEN EN
GEDANE ZAKEN
nauwde vlam der aangestokene
olie en gij wordt opgevoed onder
den invloed van scheldwoorden,
liederlijke taal en dronkenschap.
Zijn denkvermogen wordt
vastgenageld aan de biljardtafel,
aan de uitspanning van andeïen
kamer: het eenige venster ziet uit
op den muur van een hoog huis.
De gepleisterde wanden zijn
naakt en zien er koud uit, de voch
tigheid sijpelt er langs henen;
eene tafel op ongelijke poten, een
paar stoelen met matte zittingen,
die luide om de hulp van den
mandemaker roepen en een kiein
gebruind houten kastje, maken
de eenige huisraad uit". Ja, de
schrijver weet zelfs waaruit die
dag de maaltijd zal bestaan: "wei
nige drooge aardappelen, die in
eenen rooden schotel midden op
tafel staan", dus niet eens de ge
bruikelijke azijn. Kreperen met
een volle maag, heette dat aardap
peleneten. De vader invalide, de
moeder van het bevallen ver
zwakt, goede raad was duur.
Jantje zou biljartjongen worden.
Op de sociëteit krijgt hij zijn livrei
aan dat hem evenmin als zijn
voorgangers past en van brutale
Brammetje leert hij wat een ca
rambole is, wat een doublé. Om
elf uur in de ochtend komen de
eerste studenten al binnen, colle
geportefeuilles onder de arm. En
Jantje kan er nog niets van. Vloe
ken en stoten zijn zijn deel.
"Langzamerhand wordt het vol
ler in de zaal; de nieuwe Jan
wordt hoe langer hoe meer beteu
terd; zyn tellen wordt in gelijke
mate nog slechter, zoo dat er ein
delijk op verzoek van een paar
billardspelers, die hem eerst eens
duchtig hebben tegengevloekt,
een van de knechts bij het billard
gekomen is. Zijn werk bestaat
dus nu nog alleen in het aanrei
ken van borreltjes en vlammetjes,
maar het kind gevoelt zich te mid
den van al dat gedruisch zoo
vreemd, dat hij dit zelfs niet eens
behoorlijk doen kan": Dat was
Jantjes eerste werkdag. Hij is dan
elf jaar.
Lachlust
Dan moeten we weer een lange
tijd wachten voor overeenkomsti
ge geluiden van sociale bewogen-
heidd uit het Corps opklinken.
Op een Sociëteitsvergadering in
1876 stelt student Seis, enigszins
timide - hij vreest de lachlust van
de vergadering te zullen opwek
ken - de biljartjongens weer aan
de orde. "Van deze jongens, 10 a
12 jaar oud, zag hij er vroeger 2, te
genwoordig 6 op de sociëteit.
Spreker acht de gesprekken en
uitdrukkingen zoo dikwijls bij de
biljarten gehoord zeer ongeschikt
voor zilke jeugdige ooren. 't Ge
volg hier van is dat de jongens on
geschikt worden voor ieder am
bacht en voor de geheele maat
schappij". Zijn voorstel is om ou
dere jongens voor die taak in te
huren. Het commentaar uit de
zaal was voorspelbaar. Of de heer
Tels wel eens ten huize van zo'n
biljartjongen geweest is, want dat
daar niet veel zedelijkers verteld
wordt dan aan het Corpsbiljart.
Een ander student "zag liefst
meisjes aan 't biljart, maar nu dit
onmogelijk is, ziet hij liever klei
ne dan groote boeven als biljart
jongen fungeren". Een ander stelt
vijf dove grijsaards voor. Niette
min dient student Veder een ver
dergaande motie van afschaffing
van de biljartjongens in: het is
toch een kleine moeite voor de
studenten om zelf te schrijven,
vindt hij. Tels neemt die motie
over en in stemming gebracht
wordt hij aangenomen met 50
stemmen voor en 45 tegen onder 7
onthoudingen.
Zo kwam een einde aan een mis
stand.
WILLEM OTTERSPEER
zoogdieren en watervogels de dood.
Alleen al het aantal dolfijnen dat in
de netten het leven laat, wordt op
ongeveer 100.000 per jaar geschat.
Vooral vissers uit Japan en Taiwan
gebruiken dergelijke netten.
De deelnemers aan de conferen
tie werden vanochtend voor het
Boulevard hotel in Noordwijk op
gewacht door leden van de milieu
organisatie Greenpeace. Deze is fel
gekant tegen de opheffing van het
vangstverbod. De Noordwijkse po
litie had gerekend op de aanwezig
heid van een grote groep Noorse ac
tivisten tegen de walvisvangst en
had voor de zekerheid een groep
ME'ers achter de hand gehouden.
De Noren kwamen echter niet op
dagen en het bleef vanochtend rus
tig.
Honderd jaar geleden stond er
in de krant:
- Evenals bij de feestelijkheden
alhier, is de heer Henri De Louw,
uit Delft, ook nu niet achterwege
gebleven in het maken van pho-
tografieën der maskerade, tij
dens deze zich veleden week door
Leidens straten voortbewoog.
Hij had daartoe twee punten op
de Breestraat en de Haarlem
merstraat uitgekozen. In twaalf
afdeelingen heeft hij den gehee-
len stoet opgenomen. Hedenmid
dag waren wij in de gelegenheid
de photografieën, welke vrij
groot zijn, te zien en wij moeten
verklaren dat zij, ën wat duide
lijkheid èn wat afwijking be
treft, uitmunten. Dit is men trou
wens van den heer De Louw ge
wend.
- De Amerïkaansche zwemmer,
„professor" Walton, is van plan
op zijn rug van Folkestone tot
Boulogne te zwemmen. Sedert
eenigen tijd bevindt hij zich te
Folkestone om zich voor dit zon
derlinge tochtje over het Kanaal
te oefenen.
- In den circus-Carre te 's-Hage
heeft een huzaar den prijs - een
fraai horloge - gewonnen, door
den directeur uitgeloofd voor
dengene, die staande te paard,
driemaal de manége rondreed.
Vijf en twintig jaar geleden:
- "DOODVONNIS"
RADIO VERONICA
WORDT GETEKEND.
Dezer dagen zal door Nederland
de Europese overeenkomst tot
bestrijding van omroepzenders
buiten nationaal territoir wor
den ondertekend. Minister Vro
lijk heeft dit de Tweede kamer
meegedeeld in antwoord op vra
gen in het voorlopig verslag over
de nota omroepbeleid. In het aan
de Staten Generaal aan te bie
den ontwerp van wet tot goed
keuring van dit verdrag zullen
de nodige bepalingen ter uitvoe
ring worden opgenomen. Dit zou
een spoedig einde kunnen bete
kenen van Radio Veronica's
etherklanken.
