MONUTA
'VNO speelt mooi
weer met koppeling'
Beurs wil naar Londen verdwenen handel terug
zonder meer 'rr zorg minder
Banken rekenen hogere kosten voor kleinere beurstransacties
Stekelenburg hekelt werkgevers
Op vakantie zonder zorgen
Neem een reisverzekering
vanV&D.
Kringloop-diesel houdt
onderzeeër onder water
ad sanctos
ZATERDAG 30 JUNI 1990
UITVAART- UrrVAART*
VERZORGING lfVERZEKERiNC
Monuta regelt en verzorgt de uitvaart
ook in üw woonplaats
06-8 21 22 40
Dag en nacht bereikbaar
United Bus
United Bus en de Deense busfabri-
kante DAB Silkeborg hebben een
beginselovereenkomst onderte
kend voor samenwerking ter ver
sterking van hun positie in Scan
dinavië. De twee hebben samen een
aandeel van 6,5 procent in de West-
europese markt voor autobussen,
nemen daar de zesde plaats in, zet
ten 578 miljoen gulden om en ver
vaardigen jaarlijks ongeveer 1850
chassis en 1150 complete bussen en
toerwagens.
Rhodium duurder
De prijs van het edele metaal rhodi
um, dat onder meer wordt gebruikt
bij ,de katalytische zuivering van
uitlaatgassen van auto's, is de
laatste tijd explosief gestegen, tot
4050 dollar per ounce (28 gram), bij
na het dubbele van de 2150 dollar
die in mei werd betaald.
MNMIDDAt
17.00 UUR IS
Beurs beleeft na 1 juli kleine Big Bang
geschaft. Ook zijn voorganger Ru-
ding heeft regelmatig te kennen ge-
AMSTERDAM Zo ingrijpend als geven dat hij daarvoor was. Een
de Big Bang van Londen een paar punt vormde echter de dekking
jaar geleden zijn de komende v
r de ongeveer 90 miljoen gulden
deringen op de Amsterdamse Effec- inkomsten die de schatkist bij af-
tenbeurs niet. Maar dat de eerste ju- schaffing van de beursbelasting zou
li een mijlpaal in de geschiedenis derven. Inmiddels is die gevonden
van de oudste effectenbeurs ter we- in een verlaging van de
reld gaat worden, staat volgens de Staat bij de uitgifte
woordvoerder Herman de Ranitz ningen aan de banken
vast.
De komende hervormingen als
afschaffing van de beursbelasting ■M-OeCl
en de miminumprovisie, het invoe- Per 1 juli worden de provisies vrij-
ren van een open order boek en ver- gelaten. Volgens Duisenberg is dat
betering van afwikkelingsprocedu- uitermate belangrijk en getuigt het
'S, betreffen overigens niet alleen
i moed dat zowel de Effecten-
de werking van de beurs. Zij zijn beurs als de Optiebeurs deze stap
vooral ook onderdeel van het actie- hebben gezet. Want op korte ter
plan om de concurrentiepositie
Amsterdam als financieel centrum
te versterken. In marketing-termen:
mijn betekent dit een achteruitgang
van inkomstën voor de beursleden
(banken, commissionairs). Als hier-
Amsterdam moet zich opwerken tot door echter handel terugkomt, is
de financiële poort van continentaal op langere termijn natuurlijk wel
DE NIEUWE
WOONINFO
UIT
Europa.
Bezorgd
De in 1988 onder het voorzitter- deprovi
schap van Nederlandsche Bank- tie zullen
sprake van een voordeel.
De kleine belegger merkt waar
schijnlijk niets van het vrijlaten van
De kosten per transac-
hem in ieder geval
wooninfo-box bij .de
'^5^ etalage van ons kan-
toor aan de Zonne-
bloem of bel
Van Ëfll
Beukering III
Makelaardij M
A Zonnebloem 72
Leiden 071-2145?1
Karolusgulden 44
Leiderdorp
president Duisenberg gevormde niet lager worden, zoveel is wel dui-
Initiatiefgroep Amsterdam Finan- delijk geworden. Institutionele en
cieel Centrum was uitermate be- grote particuliere beleggers mogen
zorgd over het feit dat een groot uiteraard wel rekenen op minder
deel van de handel, vooral die
staatsobligaties, meer en meer naar
Londen verdween. Om dat tegen te
gaan, moesten
komeri in de ir
denmarkten functioneren,
"Het weglekken
land van de handel
transactiekosten.
Op het terrein van de afwikkeling
van effectentransacties is de zeven
dus aanpassingen de dag na transactie als dag van le-
waaropdegul- vering ingevoerd. Duisenberg te
rn. kende daar destijds bij aan dat het
het buiten- niet alleen gaat om een verbetering
Nederlandse van de procedure op zichzelf, maar
wordt al jaren als
door de Nederlandse bedrijfstak
varen", zei Duisenberg begin dit
jaar. Hij stelde toen al 'met genoe
gen' vast dat een flink aantal initia-
gelijke voorwaarden in de Concur- koersvorming. Grote posten
UC uauuci lil neueriunuse van uc jjiulcuuic up ziLiizen, maar jn~n „„„Mil.
effecten alsmede de daaraan ver- ook om een aansluiting bij de in de fectenbeurs deze overzichtelijke aanblik.
bonden transactie-afwikkeling Euro-kapitaalmarkt gebruikelijke
bedreiging methode.
rentiestrijd te werpen",
"Dit schijnbaar onbelangrijke T
technische detail betekent dat -LilQUlCie
wordt afgestapt van provinciaals Grote kopers en verkopers
Sinds de vorige Big Bang, de invoering van het computerhandelsysteem, biedt de vloer van de Amsterdamse Ef-
J •-.-^-.-• •1 (foto ANP)
den daarom afgesloten op liquide rug te
brokers. Om terrein op Londen te-
moet de liquiditeit
markten want daar treedt door uit- van de markt in Amsterdam dus
i ef- op.
voering immers geen prijsbederf worden vergroot.
tieven met voortvarendheid door de aandoende eigen gewoonten en dat fecten willen hun transacties op de In Londen heeft zich t
Effectenbeurs ter hand was geno-
aansluiting wordt gevonden bij i
ternationaal gehanteerde usances.
markt in Nederlandse staatslenin- gatiehandel in. Haar belangrijkste
gen ontwikkeld, die volgens Dui- advies was de instelling
N£ veel geschrijf en gepraat i
beursbelasting onder de r
nister van financiën, Wim Kok, af-- derhalve geschikter
meest liquide markten uitvoeren
Liquide betekent in dit verband eer
Daardoor wordt de prijsvorming markt met een zodanige omzet dat senberg wordt gestimuleerd door genaam 'open orderboek' voor de
de beter vergelijkbaar en doorzichtiger individuele transacties, tenzij van actieve marketmakers (die de markt meest courante staatsleningen
i- gemaakt en maakt het onze beurs uitzonderlijke omvang, een ver- 'maken', dus voor eigen rekening Banken
zich onder waarloosbaar effect hebben op de posities innemen)
AMSTERDAM Drie van de vier grote ban
ken, namelijk Amro, ABN eri NMB Postbank
hebben hun tarieven voor effectentransacties
gewijzigd. De aanpassingen komen erop neer
dat het uitvoeren van kleine orders (bij de Amro
tot ongeveer 1800 gulden, bij de ABN tot 2000
gulden en bij de NMB tot 4000 gulden) duurder
wordt, terwijl de kosten voor grotere orders
(grofweg boven de 20.000 gulden) enigszins wor
den afgetopt.
Dit is het gevolg van het feit dat de beurs perl
juli de minimumtarieven heeft afgeschaft. De
staande tarieven te veranderen. Maar volgens
een woordvoerder wordt wel 'gestudeerd op een
samenhangend en evenwichtig kostenpakket'.
De NMB Postbank heeft een minimumtarief
per effectenorder van 75 gulden ingevoerd, bij
de Amro en ABN, die binnenkort fuseren, is dit
40 gulden. Bovendien zijn de provisiepercenta
ges gewijzigd. Alle drie de banken leggen er de
nadruk op dat het van belang is om de Amster
damse effectenbeurs toegankelijk te houden
voor de particuliere belegger. Het uitgangspunt
dat de dienstverlening zo veel mogelijk kosten
dekkend moet worden, gaat daarom bij heel
kleine effectentransacties ook vanaf 1 juli nog
niet op. "Als iemand tien aandelen koopt, kost
dat de bank 100 gulden", zegt de NMB-woord-
voerder.
effectenhuizen die als
interdealer marktmaker willen optreden, bren
gen verplichtende bied- en laatprij-
zen met bijbehorende hoeveelheid
stukken op een beeldscherm in. Dit
leidt dan tot een scherm waarop per
lening anoniem de beste prijs wordt
vermeld. Het 'open orderboek' zal
worden beheerd door de hoeklie-
den.
Volgens Duisenberg heeft de Ef
fectenbeurs gedaan wat van haar
mocht worden verwacht, namelijk
het scheppen van de voorwaarden
om de handel naar Amsterdam te
rug te halen. "Of dit in feite zal ge-
Hoeveel van dit soort 'zakgeld-speculanten'
via de banken op de beurs opereren, kan nie
mand bij benadering zeggen. Maar dat het er re- beuren, zal afhangen van de vraag
latief weinig zijn ligt voor de hand, want ook of voldoende beursleden endaar-
voor het vrijlaten van de minimumtarieven wa- bij denk ik uiteraard vooral aan de
de kosten van handelen hoger naarmate het grote banken - als market maker
bedrag van de transactie daalde.
willen optreden".
ADVERTENTIE
Na afloop van het kabinetsberaad
liet Kok overigens weten geen
"moeilijke discussies rond de kop
peling te verwachten bij de voorbe
reiding van de begroting 1991. Ik
ben niet somber of pessimistisch
over de koppeling in 1991", aldus
Kok. Volgens de bewindsman bie
den de huidige ontwikkelingen in
zake lonen en aantallen uitke
ringstrekkers (in-actieven) een goe
de basis voor handhaving van de
koppeling.
DEN HAAG (ANP/GPD) FNV-voorzitter J. Stekelenburg verwijt het de werkgeversor
ganisaties dat zij het publiek misleiden met hun voorstelling dat ze de koppeling tussen
lonen en uitkeringen willen herstellen.
Er zijn veel te veel uitzonderingen zyn en uitzonderingen alleen wor-
die de werkgevers open laten, zo be- den gemaakt op basis van het be
toogde Stekelenburg. De hele reeks perkte aantal gronden dat daarvoor
uitzonderingsgronden kreeg giste
ren in de Sociaal Economische
Raad (SER) overigens de steun van
de (door de regering benoemde)
kroonleden. Stekelenburg vindt dat
voorzitter Van Lede van het VNO
poogt deze afwijkingsgronden op
de koppeling zo aantrekkelijk mo
gelijk te presenteren. Een poging
van de werkgevers om het koppe
lingsadvies van de SER aan de rege
ring, het werkgeversstandpunt naar
buiten toe nog wat meer 'pro koppe
ling' te laten lijken, haalde het bij de
stemming in de SER overigens niet.
De werkgevers stonden daarbij uit
eindelijk alleen.
Het advies speelt een belangrijke
rol bij de houding van de regering
ten opzochte van de koppeling. De
werkgevers willen in de Sociaal Kok daarentegen vindt dat de
Economische Raad elk jaar op- koppeling verdergaande garanties
nieuw een discussie over de vraag moet bieden en de uitkeringsge-
of de koppeling, gelet op de uitzon- rechtigden koopkracht waarborgt,
deringsgronden in het advies, wel ook als de loonontwikkeling
het regeerakkoord is genoemd.
De koppeling was gisteravond ook
aanleiding voor enig getouwtrek in
het kabinet. Minister Kok (financi
ën) is het niet eens met premier
Lubbers die vindt dat de koppeling
bedoeld is voor koopkrachtbehoud,
zoals Lubbers zei in het CDA-blad
CDAktueel. Lubbers stelde dat het
er bij de koppeling in de kern om
gaat "solidariteit op het minimum
niveau te handhaven, een onder
grens waarop iedereen kan reke
nen. Maar ik geloof dat die grens
heel dicht ligt bij behoud van koop
kracht en maar heel weinig daarbo-
kan doorgaan.
De vakbeweging drong
derdag bij het kabinet op aan direct
vanaf 1 januari 1991 te laten zien dat spoeddebat aan de tand voelen
automatische koppeling regel zal ziin uitlatingen,
bedrijfsleven daarbij achterblijft,
don- De WD heeft al laten weten Lub
bers de komende week
Text lite met
partner uit
Taiwan in zee
AMSTERDAM (ANP) - Het
elektronicabedrijf Text Lite
(lichtkranten en zaktelexen) is
de in opspraak geraakte gebroe
ders A.H. en W. Hommel kwijt.
ZIJ hebben onder druk van de
effectenbeurs vrijwillig het veld
geruimd. Hierdoor zijn de kan
sen op een hervatting van de of
ficiële beursnotering (Text Lite
zit al sinds december vorig jaar
op het 'strafbankje" van de
beurs) sterk gestegen.
Commissaris A.F.H. van Was-
beek heeft dit gisteren meege
deeld op een buitengewone aan
deelhoudersvergadering. De
aandeelhouders benoemden
twee nieuwe commissarissen,
de ir. J. Tang van Taiwan Liton
en A. Coers en een nieuwe direc
teur, E. Burgmans, al sinds ok
tober werkzaam voor Text Lite
in de Verenigde Staten. Naar
een tweede directeur wordt nog
gezocht.
Hij maakte ook bekend dat
vlak voor aanvang van de bij
eenkomst overeenstemming
was bereikt met de beoogde Tai
wanese partner Taiwan Liton
over de vorming van een geza
menlijke onderneming.
Voortbestaan
DOCdata hangt
aan zijden draad
VENLO (ANP) - DOCdata tracht
in de komende maanden haar voort
bestaan te verzekeren door een
overeenkomst te sluiten met een an
dere onderneming. Als dat niet lukt
is DOCdata ter ziele vóór de komen
de jaarvergadering. "Dan zit u hier
hoogstens met de curator te pra
ten".
Dat heeft J. van den Driest, voor
zitter van de raad van commissaris
sen van DOCdata, gisteren ver
klaard tijdens een vergadering voor
aandeelhouders. Het enige agenda
punt was de toestemming die het
bestuur aan de aandeelhouders
vroeg voor uitstel van de publikatie
van de jaarstukken. Binnen drie
kwartier was'die toestemming bin
nen. Op de vergadering was sléchts
1,25 procent van het aantal stemge
rechtigde aandelen vertegenwoor
digd. De Vereniging voor de Effec
tenhandel had al eerder toege
stemd.
DOCdata moet nu vóór 15 sep
tember met de jaarstukken komen.
Van den Driest beloofde dat daarin,
voor het eerst, ook een verlies- en
winstrekening zal zijn opgenomen,
Van Terschelling tot Turkije, of
waar u ook naar toe gaat:
met een reisverzekering van V&D zit
u altijd goed.
Snel geregeld, precies passend en
altijd voordelig. In Nederland bent
u al voor f 1,00 p.p. per dag verzekerd
en in het buitenland al vanaf f 1,40.
'tlszo geregeld bij V&D. is#
ROTTERDAM (GPD) De snorkel
was voor de Tweede Wereldoorlog
een Nederlandse uitvinding die het
onderzeeërs mogelijk maakte vlak
onder de golven te blijven varen. Nu
is het weer een Nederlandse uitvin
ding die ervoor zorgt dat onderzee
boten helemaal niet meer aan het
wateroppervlak hoeven te verschij
nen om zuurstof voor hun dieselmo
toren in te nemen: de dieselmotor
met gesloten kringloop.
Door de nieuwe apparatuur
wordt het schip bovendien onzicht
baar voor de vijand, omdat de uit
laatgassen niet langer naar boven
borrelen. De kooldioxide wordt in
een scheidingsinstallatie uit de gas
sen gehaald en verlaat het schip in
een watermengsel. De rest van de
gassen wordt met toevoeging van
zuurstof en argon opnieuw ge
bruikt.
De vinding wordt bij de Rotter
damse Droogdokmaatschappij
(RDM) bij wijze van proef inge
bouwd in de door de marine afge
dankte onderzeeboot de Zeehond,
die aan de RDM is overgedragen.
Daarmee heeft de oudgediende de
zelfde mogelijkheden als nucleair
aangedreven schepen: langdurig
onopgemerkt onder water blijven.
Maar of de Zeehond daarmee ook
onder de poolkap zal doorvaren, is
de vraag. Misschien wel de onder
zeeboot waarvoor de vinding wordt
ontwikkeld: de nieuwe Moray van
de RDM. Voor de ontwikkeling van
de onderzeeboot bereikte de RDM
vorig jaar overeenstemming met de
overheid. De 46 miljoen gulden kos
tende studie moet volgend jaar tot
een bestekklaar bouwontwerp lei
den. Of de Koninklijke Marine Mo
ray's zal bestellen, is onduidelijk.
Het is in eerste instantie een export
artikel.
De RDM wil de Moray gaan in ver
schillende afmetingen gaan bou
wen, van 1100 tot 1400 ton voor lan
den die nog,geen onderzeeboot-
dienst hebben en hun kustwateren
willen beschermen, tot onderzeebo
ten van 1800 en mogelijk 2000 ton
waterverplaatsing voor landen die
hun onderzeeboten tot ver in dé
willen sturen.
"Voor het tactisch operationele
werk is de nieuwe vinding van groot
belang", zegt cpmmercieel-direc-
teur ir. A.G.R. Binée van de RDM.
"Een onderzeeboot kan daarmee
lang onder water blijven, waardoor
hij zijn doel lang kan blijven volgen.
Zonder zo'n systeem bestaat de
kans dat hij de achtervolging moet
opgeven om aan de oppervlakte
met zijn diesels zijn batterijen te
vullen. We gaan uit van een snelheid
van acht tot tien knopen. Niet meer,
want als een onderzeeboot harder
gaat, zijn de sensors door het geruis
niet meer te horen".
De RDM maakte voor de ontwik
keling gebruik van een waterbehan
delingssysteem van het Britse be
drijf Cosworth Deap Sea Systems,
dat zij zelf vervolmaakte. Ir. K.
Tuinman van de afdeling Onder
zoek en Ontwikkeling van de RDM:
"Het apparaat kan het afvalwater
met de kooldioxide zelfs bij een bui-
tendruk van dertig atmosfeer op de
scheepshuid nog lozen".
De RDM is echter niet de enige
werf die met zogenaamde 'at
mosphere independent propulsion'
experimenteert. De Rotterdamse
werf was wel de eerste, méar Thys-
sen in Duitsland heeft het systeem
nu ook opgepakt. Daarnaast zijn de
Zweden bezig met een stirlingmo
tor, die echter slechts tot geringe
diepte te gebruiken is. De Duitse
werf HDW in Kiel neemt proeven
met een waterstofmotor, die nog
maar een klein vermogen kan leve
ren. Bovendien vereist die water
stofmotor zoveel brandstof, dat de
onderzeeboot te groot wordt.
"De RDM kiest voor de dieselmo
tor, omdat die techniek beproefd
is", zo zegt Binée. "Op zijn vroegst
in het jaar 2000 zijn de waterstofmo
tor en de sterlingmotor in staat om
de diesels te vervangen. Tot die tijd
zien wij het gat in de markt, dat wij
met onze vinding kunnen opvul
len".
De overheid heeft het geld voor
de ontwikkeling van de Moray vorig
jaar beschikbaar gesteld onder de
uitdrukkelijke voorwaarde dat de
RDM met buitenlandse werven
gaat samenwerken. De internatio
nale belangstelling voor de Moray is
volgens de RDM inmiddels vrij
groot. Een aantal geïnteresseerde
landen (Maleisië, Thailand, Pakis
tan en Spanje) laat voorstudies door
de RDM verrichten voor onderzee
boten voor hun marines.
Tot de politie hen verjoeg legden
in landbouw bezet hielden.
de Poolse boeren voorbijgangers uit
WARSCHAU De Poolse politie is
gisteravond het ministerie van
landbouw in Warschau binnenge
drongen om een eind te maken aan
de bezettingsactie van 600 Poolse
boeren. De boeren hielden het ge
bouw sinds woensdag bezet om
kracht bij te zetten aan hun eis voor
een wettelijke minimumprijs voor
landbouwprodukten.
De politie werd ingezet om een
einde aan de bezetting te maken na
dat pogingen om de boeren te bewe
gen vrijwillig hun actie op te geven
waren mislukt.
Poolse politie
jaagt boeren
ministerie uit
Eerder op de dag besloten de boe
ren, die donderdag het personeel
van het ministerie de toegang tot
het gebouw hadden ontzegd, de
personeelsleden weer wel vrije toe-
gangte verlenen. Deze beslissing
zij het ministerie
(foto AP)
kwam nadat de politie, die gis
terochtend een kordon rond het ge
bouw had gelegd, zich had terugge
trokken. Een delegatie van het par
lement werd ook binnengelaten.
De regering had laten weten pas
met de boeren in onderhandeling te
willen gaan als het werk op het mi
nisterie normaal zou kunnen Wor
den hervat en de boeren hun bezet
ting zouden opgeven. De actie van
de boeren was bedoeld om kracht
bij te zetten aan hun eis voor een
wettelijke minimumprijs voor land
bouwprodukten.
Hongarije naar markteconomie
BUDAPEST - De Hongaarse regering heeft gisteren een herstelplan voor
de economie ingediend. Doel van het programma is een snelle overgang
van de failliete socialistische planeconomie naar een 'westerse' markteco
nomie. Dit plan van de centrum-rechtse regering-Antall betekent een dui
delijke versnelling van het tempo.
Het plan voorziet in het faillissement van 30 tot 40 grote en zo'n 500 tot
600 kleinere onrendabele staatsbedrijven. Daarnaast zullen zo'n 30.000 tot
40.000 restaurants, winkels en kleine werkplaatsen die nu nog van de staat
worden gepacht, worden geprivatiseerd. Daarnaast komen er maatregelen
die andere bedrijven uit de eeuwige schuldencirkel moeten trekken. Voor
kleinere, gezonde bedrijven die in de problemen zijn gekomen, komt er
een instituut dat hun kredieten zal overnemen.
Een tweede belangrijke poot van het plan is de decentralisatie en de pri
vatisering van de economie. Op korte termijn zullen 30 goedlopende
staatsbedrijven via de Budapestse beurs aan aandeelhouders worden ver
kocht. De tot nu toe gebruikelijke praktijk om staatsbedrijven zonder vrije
verkoop van aandelen te privatiseren, wordt afgeschaft. Daar bleken voor
al voormalige partijbonzen van te profiteren.
begrafenissen
crematies
LAMMERMARKT 43
LEIDEN
TELEFOON 126618
