Kremlin onderneemt
verzoeningspoging
Mandela wint sanctie-gevecht op punten
Havel benoemt regering
'Buitenlandse helpers
waren overbodig in Iran'
Hongarije vierde Oostbloldand met terroristen-affaire
DONDERDAG 28 JUNI 1990
Partij moet op congres één blijven
MOSKOU - De Litouwse premier
Prunskiene heeft vanmorgen ge
zegd dat het Kremlin bereid is de
energieboycot tegen de Baltische
republiek op te heffen als het parle
ment vandaag de onafhankelijk
heidsverklaring van 11 maart op
schort. Prunskiene zei dat in een in
terview met radio Vilnius.
Het Kremlin wil pas met Litou
wen over onafhankelijkheid praten
als de Baltische republiek tege
moetkomt aan zijn eis tot opschor
ting van de verklaring van 11 maart
en alle daarna van kracht geworden
wetgeving gedurende de periode
van onderhandelingen.
Prunskiene en president Lands-
bergis voerden gisteravond laat
spoedoverleg met Sovjet-leider
Gorbatsjov. Landsbergis noemde
dit overleg "zeer nuttig" en "op veel
punten verhelderend". Vandaag
MOSKOU (AFP/GPD) - De partijkrant Pravda heeft gisteren de ontwerpverklaring voor 5erv?' he' Litouwse parlement het
het 28e congres van de communistische partij gepubliceerd, die ruimte biedt voor grote régerfngsvooi
politieke veranderingen. Het stuk lijkt een poging de hervormingsgezinden en conserva- uitgeroepen
tieven binnen de partij dichter tot elkaar te brengen.
Volgens kringen rond de partij is de
publicatie zeer ongebruikelijk. Der
gelijke verklaringen worden nor
maliter eerst ter goedkeuring voor
gelegd aan het plenum van het Cen
traal Comité. Met de publicatie is
volgens waarnemers het uiterst datum wilde houden,
conservatieve ontwerpprogramma dev,
van tafel dat als leidraad had moe- O
ten dienen voor de discussies op het uitstel
partijcongres, dat maandag begint, positie
Dat programma hield geen reke
ning met veranderingen in de rich
ting van een markteconomie en een
meerpartijenstelsel.
Spoedoverleg
Litouwse leiders
en Gorbatsjov
voor de duur van officiële onder
handelingen met Moskou op te
schorten.
"Litouwen zoekt een redelijk regering-Prunskiene om een com-
compromis en wil voorkomen dat promis met het Kremlin te sluiten,
de een besluiten neemt, die vervol
gens door de ander worden afgewe- Het staatspersbureau Tass meldde
zen", aldus parlementswoordvoer- gisteren, dat de uitleg die Prunskie-
der Savickas gisteravond na aan- ne en Landsbergis dinsdag in het
komst in Moskou van de zes man parlement gaven voor olie op het
sterke regeringsdelegatie. Lands- vuur zorgde. Een Litouws parle-
bergis sprak dinsdag voorafgaand mentslid voorzag zelfmoorden on-
aan het parlementsdebat reeds met der de bevolking als het tot een ak-
Gorbatsjov.
koord met het Kremlin komt.
parlement van de partij, bijeen om
te bezien of het congres wellicht
moet worden uitgesteld. Maar bij
polsing van afgevaardigden in het
hele land was gebleken dat het over
grote deel zich aan de vastgestelde
Medve-
Overweging
r een eventueel
dat de wankele
Gorbatsjov verder
wordt aangetast als de conservatie
ve afgevaardigden van de Russi
sche partij na hun zege in eigen
kring op het landelijke congres op
nieuw de dienst gaan uitmaken.
Als de conservatieven het voor
het zeggen krijgen loopt Gorbatsjov
gevaar het leiderschap over de par
tij kwijt te raken, terwijl de hervor
mers hebben gedreigd massaal uit
de partij te stappen als hun stem
niet meer gehoord wordt.
Het Centraal Comité heeft giste
ren een aan het partijcongres voor
te leggen ontwerpprogramma gepu
bliceerd, waarin de partij toegeeft
dat een aantal van de hervormingen
die inmiddels zijn doorgevoerd niet
goed doordacht of ronduit fout is
geweest. Verder worden de fouten
schijnlijk dat het partijcongres uit het verleden nadrukkelijk toege-
wordt uitgesteld om president en schreven aan
partijleider Gorbatsjov tijd te geven het socialisme e
om zijn positie te versterken. Mor- gie zelf. Het program pleit v
gen komt het Centrale Comité, het tere onafhankelijkheid van
De ontwerpverklaring is niet on
dertekend, maar het is duidelijk dat
politburo-lid Vadim Medvedev, de
ideoloog uit het Kremlin, als be
langrijkste auteur moet worden ge
zien. Het document bevat talrijke
formuleringen die ook onlangs door
de Sovjet-leiders zijn geuit bij hun
moeizame pogingen een compro
mis te vinden tussen hervormings
gezinde en conservatieve krachten
in de partij.
Medvedev acht het
Jegor Ligatsjov, een toonaange
vende conservatief in de Sovjet-par
tijtop, heeft gisteren voor het eerst
zelf aangeduid dat hij mogelijk uit
het Politbureau van de partij Ver
dwijnt. Ligatsjov sprak zich vorige
week tijdens het oprichtingscon
gres van de Russische Communisti
sche Partij uit voor het vertrek van
Gorbatsjov als partijleider.
Van den Broek
Sovjet-minister van buitenlandse
zaken Edvard Sjevardnadze is "op
recht geïnteresseerd" in het door
premier Lubbers gelanceerde idee
van een Europese Energie-Gemeen
schap. Minister van buitenlandse
zaken Van den Broek, die gisteren
in Moskou arriveerde voor een kort
werkbezoek, heeft een kopie van
het plan aan zijn Sovjet-collega
overhandigd.
Van den Broek heeft Sjevardnad
ze namens de Nederlandse regering
hulp aangeboden bij de bestrijding
van de effecten van de kernramp in
Tsjernobyl. De minister tekende
een contract voor een studie naar de
haalbaarheid van het lichten van de
op 7 april vorig jaar ten noorden van
Noorwegen gezonken kernonder
zeeboot Komsomolets.
PRAAG (AFP/DPA/Rtr) - President
Vaclav Havel van Tsjechoslowakije
heeft gisteren de nieuwe regering
benoemd. Premier is de 44-jarige
Technocraat Marian Calfa, die ook
de vorige regering leidde.
Tijdens zijn eerste vergadering
koos het Tsjechoslowaakse parle
ment Alexander Dubcek, de sym
boolfiguur van de Praagse Lente i
Alexander Dubcek.
Levenslang cel
wegens racistisch
geweld Frankrijk
CAEN (AFP) - Twee mannen zijn
gisteren door een Franse rechtbank
tot levenslange gevangenisstraf ver
oordeeld wegens een aantal racisti
sche gewelddaden. De rechtbank in
Caen achtte bewezen dat de ver
dachten Arcini (22) en Lajoye (28)
met hun aanslagen een man hebben
gedood en vijf mensen hebben ver
wond.
De vice-premiers Jiri Dienstbier
en Vaclav Vales blijven respectieve
lijk minister van buitenlandse za
ken en van economische zaken. Op
financiën blijft Vaclav Klaus. De
nieuwe regering-Calfa krijgt maar
één christen-democratische minis
ter: Jozef Miklosko krijgt de verant
woordelijkheid voor godsdienstza
ken en cultuur, onderwijs en min-
1968, tot voorzitter. In een geheime derheden en is tevens vice-premier,
stemming kreeg Dubcek, die met Op het strategische ministerie van
zijn 69 jaar het oudste lid van het binnenlandse zaken komt de scep-
parlementis, de steun van 218 parle- ter in handen van de Slowaakse
mentariërs, terwijl 49 tegen en zes burgerrechtenactivist Jan Langos.
banco stemden. De regering-Calfa is een coalitie-
Calfa's kabinet telt zestien leden kabinet, waaraan deelnemen Bur-
van wie er zeven hun debuut ma- gerforum, Publiek tegen Geweld,
ken. De belangrijkste posten zijn in de christen-democratische bewe-
handen van kopstukken van de coa- ging en de Democratische Partij,
htie van Burgerforum en Publiek Opvallend is dat in het nieuwe
tegen Geweld, die in juni de eerste parlement veel minder vrouwen zit-
vrije parlementsverkiezingen in ten dan in de vorige volksvertegen-
meer dan veertig jaar tijd met ruime woordiging, waarin alleen maar
meerderheid won. Deze formatie, communisten zaten. Het parlement
waarvoor president Havel actief oude stijl telde 103 vrouwelijke le-
campagne voerde, behaalde 170 van den, het eerste democratisch geko-
de 300 zetels in het federale parle- zene sinds 1946 komt niet verder
ment in Praag. dan 31 vrouwen.
Hubble' opnieuw
in de problemen
WASHINGTON (DPA) - De ander
half miljoen dollar kostende "Hub-
ble"-ruimtetelescoop heeft op
nieuw technische problemen, waar
door het waarschijnlijk niet moge
lijk is scherpe beelden van de ster
ren te maken. Dit heeft de NASA
gisteren meegedeeld.
De oorzaak van de problemen
moet waarschijnlijk in de breking
van de lichtstralen in het spiegel-
systeem van de telescoop worden
gezocht, aldus de NASA.
De NASA hoopt vanaf de Aarde
het euvel met computercomman
do's te verhelpen. Maar het is onze
ker of dat kan zonder nieuwe instru
menten. Die kunnen echter niet
vóór 1993 of 1994 in de ruimte wor
den gebracht. Het is daarom de
vraag of de Hubble scherpe beelden
kan leveren.
In Wenen forse
vooruitgang bij
wapenbesprekingen
WENEN (Rtr) - Bij de besprekingen
tussen Oost en West over een beper
king van de conventionele bewape
ning in Europa (CFE) is gisteren be
langrijke vooruitgang geboekt. De
Sovjetunie stemde in Wenen in met
voorstellen over tanks en pantser
wagens die zij eerder had afgewe-
Westerse afgevaardigden zeiden
dat de Sovjetunie tijdens een be
spreking haar bezwaren liet vallen
tegen een Frans-Pools compromis
over de omschrijving van tanks en
pantserwagens en het maximaal
aantal dat iedere partij van deze wa
pens mag hebben. Vooral het vin
den van een definitie voor tanks le
verde de onderhandelaars van het
Warschau Pact en de NAVO moei
lijkheden op.
Volgens de nieuwe voorstellen
mogen beide militaire bondgenoot
schappen ieder ten hoogste 20.000
tanks en 30.000 pantserwagens heb
ben. Het Warschaupact heeft op dit
moment de beschikking over 50.000
tanks, de NAVO heeft er 16.500.
Door het wegvallen van de be
zwaren door Moskou moeten de on
derhandelaars nog overeenstem
ming bereiken over artillerie en
vliegtuigen. Volgens Westerse ge
delegeerden is de kwestie van de ar
tillerie, in tegenstelling tot die van
de vleigtuigen, relatief eenvoudig
op te lossen.
Met de instemming van de Sov
jetunie over de tanks en de pantser
wagens lijkt een CFE-akkoord dich
terbij te zijn gekomen. Het is de be
doeling dat er dit jaar een akkoord
wordt bereikt.
NEW DELHI - Armoede, analfabetisme, ondervoeding en lange werkda
gen beroven meer dan de helft van de kinderen in de Indiase hoofdstad New
Delhi al bij voorbaat van hun jeugd. "Deze kinderen zijn oud", constateert
UNICEF in het deze week gepubliceerde rapport "Het onzichtbare kind".
Daarin worden de zorgwekkende leefomstandigheden van de jeugd in New
Delhi beschreven. De Indiase regering wordt opgeroepen het recht van kin
deren op onderwijs, gezondheidszorg en ook een zekere zorgeloosheid, te er
kennen. UNICEF vraagt aandacht voor de allerarmsten in de stad omdat
heden groep is die het gemakkelijkst wordt vergeten. ffoto api
DEN HAAG (GPD/AFP/Rtr/DPA) -
Buitenlandse hulpverleners en art
sen zijn niet van nut geweest na de
grote aardbeving in Iran. Iraniers
konden zelf genoeg medische hulp
bieden aan de slachtoffers. Buiten
landse hulp is alleen geaccepteerd
omdat "weigeren beledigend zou
zijn geweest". Dat zei het hoofd van
de Rode Halve Maan, de Iraanse
zusterorganisatie van het Rode
Kruis, tijdens een persconferentie
in Teheran.
Woordvoerder Ina van Wijngaar
den van Artsen Zonder Grenzen be
grijpt hier niets van. "Onze samen
werking met de Rode Halve Maan
verloopt uitstekend. Beide hulpor
ganisaties opereren momenteel in
de buurt van de stad Manjil waar
nog geen hulpverlener is geweest.
Het aantal slachtoffers is hier waan
zinnig groot".
Van Wijngaarden vindt de uitla
ting over nutteloze buitenlandse
hulp belachelijk. "Het is onmoge
lijk dat Iraniërs 110.000 gewonden
en een half miljoen daklozen zelf
kunnen helpen. Waarschijnlijk is de
uitspraak afkomstig van een aan
hanger van het rechtse regiem. Ie
mand die als vele anderen in Iran,
buitenlandse hulp niet accepteert".
Woordvoerder B. Burgers van het
De levenslange gevangenisstraf
betekent iu de praktijk dat de twee
BUDAPEST Met zijn medede
ling dat de internationale terrorist
Carlos een tijd lang onderdak in
Hongarije heeft gehad, heeft
banden met belangrijke terrorists Hongarije bestaan nog zeer veel on-
sche organisaties als de RAF, de duidelijkheden. Minister Horvath
i het Japanse Rode Leger.
i zeker achttien jaar achter
vast zullen zitten. Het openbaar mi
nisterie had levenslang, met een mi
nimum van dertig jaar, geëist.
Arcini, die werkte bij de Franse
explosievenopruimingsdienst, be
kende onder meer een Algerijnse
kruidenier in diens winkel te heb- Carios
ben doodgeschoten. Daarbij raakte rnri<;tp.
een klant gewond. Lajoye heeft toe
gegeven
Horvath een kleine politieke bom
geplaatst. Als de beschuldiging
waar is, wat politieonderzoek nog
zal moeten uitwijzen, is Hongarije
het vierde voormalige Oostblok
land dat met een terroristen-affaire
Nationale Veiligheidscommissie, den en vliegtuigkapingen en had Rond het verblijf
dat gewetenswroeging had gekre
gen. In de archieven van het minis
terie van binnenlandse zaken, dat PLO
verantwoordelijk was voor de vei-
ligheidsdienst, is over de hele kwes- K Cflos was ?nder me" be'rokkan
tie niets terug te vinden. b« de ov®7al °P.ee? 0PELC"c??|t
Het dossier bevat brieven uit 1979 in Wenen in december 1975
van verschillende communistische P_a.ar1^ji_vïer_5°
functionarissen waarin sprake
gegeven een uuumdi hidë ic neuue schuilplaats in Hongarije gevon-
gepleegd op een bar in den. Van daaruit zou Carlos interna-
le, bij Rouen, waar vee N tionale contacten hebben gelegd en
kanen komen Tydens het proces hebfcen voorbereid Boven.
gaf Lajoye publiekelijk toe negers, dien heeft Hongarije volgens Hor-
vath als wapendepot voor de terro-
Arabieren en joden te haten. Arcini
vertelde de rechtbank dat hij zich
een "contra-terrorist" noemt.
van terroristische groepen die in
Hongarije verblijven. Verder is er
een brief van Carlos aan Janos Ka-
dar van 2 april 1980, waarin de terro
rist de partijleider min of meer be
dankt: "Sinds een jaar proberen we
onze revolutionaire doelen vanaf
Hongaarse bodem te realiseren en
hebben we internationale contacten
kunnen leggen. De Hongaarse auto
riteiten hebben ons daarbij niet ge
hinderd".
Verder is er sprake van een lijst
met wapens: 100 kilo springstoffen
waarvan 50 kg TNT, 25 raketten, 10
risten gediend. En dit alles met me- granaten, 5 tijdbommen, nog
Voor zover nu bekend, hebben
mogelijk ook andere ter
roristen eind jaren zeventig, begin
bomaalSl^tehêbben f-, tachl, een tijdlang
dood
geschoten en zeven raakten ge
wond. Verder was de Jakhals ver
antwoordelijk voor de aanval op de
Franse Ambassade in Nederland op
3 september 1974. Frankrijk liet
toen de Japanse terrorist Yutaka
Furuya vrij in ruil voor de gijzelaars
uit de ambassade.
kon bijvoorbeeld niet zeggen hoe
lang de terrorist in Hongarije een
schuilplaats heeft gevonden: waar
schijnlijk sinds 1979 en mogelijk tot
1981, toen Hongarije lid werd van
Interpol, de organisatie die interna
tionaal met de opsporing van Carlos
was belast.
Hongarije is in korte tijd het vier
de Oostblokland dat betrokken
blijkt te zijn bij terroristische activi
teiten. De DDR hielp de RAF,
Tsjechoslowakije leverde Semtex
(een bij controles niet op te sporen
kneedbaar explosief dat bij aansla
gen op vliegtuigen wordt gebruikt)
aan Libië, Syrië en Irak, en van Bul
garije staat vrijwel vast dat het sa
men met de Russische KGB het
brein is geweest achter de aanslag
op de Paus.
De Hongaarse Socialistische Par
tij, de formele opvolger van de oude
Communistische Partij, was giste
ren niet voor commentaar bereik
baar. "We wachten het onderzoek
af. Bovendien hebben wij als partij
geen verantwoordelijkheid voor
wat er vroeger gebeurd is", aldus
een woordvoerder.
Rode Kruis is niet verbaasd over de
conclusie van de zusteroganisatie:
"Sinds vorige week is gezegd dat
Iran niet zoveel hulpverlenings
teams nodig heeft. Het land is bui
tengewoon goed toegerust met me
disch personeel. Op elke 2500 inwo
ners is een arts in het land. Daar kan
het westen niet tegen op. Ik kan me
voorstellen dat de regering het irri
tant vindt dat zoveel teams voor de
lieve vrede door het land crossen
om maar in hemelsnaam hulp te
verlenen".
Volgens Burgers heeft de afwij
zing van hulp aan Iran geen invloed
op het verloop van de inzamelings
actie. Inmiddels is er ruim 1 miljoen
gulden gestort op het gezamenlijke
gironummer. Van Wijngaarden
vreest echter dat Nederlanders zich
nu terughoudend gaan opstellen.
Zeker, omdat een aantal mensen
bang is dat de geldelijke steun door
Iran wordt gebruikt voor de aan
schaf van oorlogsmaterieel.
De Iraanse autoriteiten hebben
laten weten dat hulp bij de weder
opbouw zeer welkom is. Met name
zijn genoemd het sturen van pre
fab-huizen en de komst van archi
tecten die helpen bij de herbouw
van steden en dorpen.
Ayatollah Ali Khamenei heeft gis
teren "alle volkeren en landen" be
dankt voor de hulp die Iran uit de
hele wereld heeft gekregen. Voor de
radio noemde de opvolger van wij
len ayatollah Khomeini de aardbe
ving een beproeving. "Eervol is ons
land alle beproevingen van de
laatste elf jaar te boven gekomen".
In de Iraanse media en in het par
lement is een hevige polemiek ont
brand over de vraag of het land zich
uit dank voor de internationale hulp
opener moet gaan opstellen naar an
dere landen dan het in de afgelopen
elf jaar gedaan heeft.
In Iraanse ziekenhuizen zijn gis
teren meer dan 200 slachtoffers van
de aardbeving overleden, zo is door
ziekenhuisfunctionarissen meege
deeld.
Buitenland kort
deweten van hooggeplaatste Hon- aantal andere granaten, 5200 dum-
gaarse politici als partijleider Janos dumkogels, 21 machinegeweren, 24
Kadar en oud-minister van binnen- granaatraketten en nog 2900 gewo-
e kogels. Die zouden de terroristen
a hun vertrek in Hongarije hebben
Horvath dinsdag op de vraag van achtergelaten. Het tuig is later met
parlementariër hoe het zat met behulp van afdeling BM III-2-8/c
Van onze correspondent hangers van het ANC en de Zulu-
Peter van Nuijsenburg beweging Inkatha. Bovendien werd
JOHANNESBURG Nelson Man- een van de beruchtste pijlers van de
dela's reis door Europa en Amerika apartheid, de wet op de openbare
is een triomftocht geworden, die in voorzieningen, die de discriminatie
de na-oorlogse geschiedenis waar- in het dagelijkse leven regelt, ge-
schijnlijk uniek is. Zelfs Sovjetlei- schrapt,
der Gorbatsjov kreeg op zijn publi-
het ministerie van binnenland
zaken op een geheime plaats ver
borgen. Afgesproken werd toen dat
de vervolging van politieke misda-
Llberia den van het vorige regiem, ant-
In de Liberiaanse hoofdstad Monro- woordde dat hoge partijleden ver-
via hebben soldaten gisteren het antwoordelijk zijn geweest voor het de wapens voor 1984 naar een onbe-
vuur geopend om een groep van verblijf van Carlos in Hongarije. De kende plaats zouden worden
duizenden demonstranten te ver- minister heeft eind vorige week
spreiden die het aftreden van presi- dossier gekregen over de hele kwes-
dent Samuel Doe eisten. Volgens de
sommige ooggetuigen zijn verschei- openbaar ministerie gevraagd
dene demonstranten door kogels eert politieonderzoek,
getroffen. u~
voerd. "Om die spullen het land in
te krijgen, moeten ze hulp van hoge
naar aanleiding daarvan het politici hebben gehad", aldus Hor
vath, "Dat zijn geen spullen die je
even in je zak meeneemt".
De inmiddels 40-jarige Venezuo-
de nationale poli- laan Ilich Ramirez Sanchez, bijge-
die overigens op naamd Carlos of de Jakhals, wordt
Het bewuste dossier is afkomstig
/an het hoofd
Einde oorlog tie Turos, een r
In Nicaragua is gisteren officieel het dit moment zelf zwaar bekritiseerd gezien als een van de belangrijkste
einde van de burgeroorlog gevierd, wordt vanwege zijn functioneren mensen achter het internationale
Tijdens een plechtigheid in het onder het vorige regime. Turos terrorisme i
dorpje San Pedro de Lovago, 160 heeft de papieren op zijn beurt ge-
km ten oosten van de hoofdstad kregen van e -■
Managua, nam president Violeta
Barrios de Chamorro de wapens in
ontvangst van commandant Israel
Galeano en ongeveer 100 andere lei
ders van de verzetsbeweging van de BERLIJN (Rtr/GPD) - De DDR
contra's
voormalig lid v
de jaren zeventig e
tachtig. Hij wordt verdacht van t
van bomaanslagen, politieke moo
Grens DDR-West-Duitsland weg
de verzetsbeweging van de BERLIJN (Rtr/GPD) - De DDR De voormalige communistische '7ii "néeë rhThl^'
die byna tien jaar lang heeft gisteren bekendgemaakt dat machthebbers van de DDR hebben CS Ijff,
citaire veldtochten niet zoveel r
sen op de been en werd niet zo beju
beld als de bijna 72-jarige ANC-lei-
der, wiens uithoudingsvermogen
aan het ongelooflijke moet grenzen.
Misschien is alleen Winston
Churchill kort na de Tweede We
reldoorlog op vergelijkbare wijze
bedolven onder de eerbetuigingen,
maar zelfs dat is de vraag. Voor zo
ver bekend, is de Engelse oorlogs
leider nooit gepresenteerd als de
nieuwe Mozes of Jezus Christus,
iets wat Mandela in een naar nieuwe
idolen dorstend Amerika ten deel
viel.
Mandela is, zoals "ook in Neder
land kon worden geconstateerd,
een leider van wie het charisma af
druipt. Hij is charmant, scherpzin
nig, een levende legende en derhal
ve de ideale ambassadeur van het
ANC, dat hem de wereld instuurt
voor moeilijke boodschappen en
fondsen voor de
Labour
de Bondsrepubliek zondag opheft,
wanneer beide staten een monetai
re unie worden.
De Oostduitse regeringswoord-
Leiders van de Britse Labourpartij voerder Matthias Geheler verklaar-
hebben gisteren besloten de tradi- de tijdens een persconferentie dat
tioneel grote invloed van de vak- de Duitsers, die veertig jaar waren
bonden op het partijbeleid te beper- gescheiden door de potdichte grens
ken. Het stemaandeel van de bon- tussen Oost en West, dan de grens
den op de jaarlijkse beleidsbepalen- kunnen passeren waar zij willen,
de partijcongressen wordt terugge- Ook buitenlanders kunnen vrijelijk
bracht van 90 tot 70 procent. passeren.
de grerts met vier jaar geleden een netwerk vaq
,,g 1 OPgeZ!' U will die president Frederik de Klerk
bezmmgen van de communistische op dienJ toerneei verleden maand,
party te beschermen ingeval van had verworven. De Klerk en zijn
i dienst hadden op de Eu-
machtswisseling. Maar geen staat v
enkele agent is tot nu toe gelokali- r0pese staatslieden zoveel indruk
Signalen
De Klerk had, zo viel vooral in Lon
den en Lissabon te beluisteren,
recht op een 'beloning', die hem zou
aanmoedigen op de ingeslagen weg
voort te gaan. Zo zou hij zijn be
nauwde achterban kunnen overtui
gen van de juistheid van zijn beleid
en zich tevens de extreem-rechtse
desperado's van het lijf kunnen
houden.
Het ANC vreesde dat de rege
ringsleiders deze week in Dublin
aan de hand van het Nederlandse
zes-stappenplan al zouden over
gaan tot het elimineren van ten min
ste enkele sancties. Mandeia's Nelson Mandela. (archieffoto)
boodschap aan het Europese Parle-
ment en de diverse staatslieden viel wikkelingen m Zuid-Afnka niet al
dus in één zin samen te vatten: leen via verklaringen moeten aan-
schrap de sancties pas als de apart- moedjgen. maar dat we ook tot
heid volledig is ontmanteld. maatregelen moeten overgaan, zo-
Het is niet duidelijk in hoeverre dra _fr belangrijke stappen voor-
Mandela de hand wil houden aan waar*s worden gedaan
deze formule; er zijn signalen dat hij Als voorbeelden noemde Van den
ook in deze ruimhartiger is dan zijn Broek het vrijlaten van politieke ge-
meer dogmatische collega's. Het is vangenen en het volledig opheffen
evenmin bekend of hij binnenska- van de noodtoestand. In beide
mers minder fel aandrong op het kwesties mag binnen een half jaar,
handhaven van de sancties dan van- als de rederingsleiders weer bijeen-
seerd.
De president
bliek en de voo
ter van West-Berlijn, Richard
Weizsacker, wordt vandaag erebur
ger van Oost- en West-Berlijn.
gemaakt, dat er openlijk gesproken
de Bondsrenu werd over het versoepelen van de
sanctiedruk. Sindsdien hief De
Klerk ook nog de noodtoestand op,
behalve in de provincie Natal, waar
een burgeroorlog woedt tussen aan-
dat aan het isolement van zijn land
een einde was gekomen.
Kleine voorsprong
In de VS kreeg Mandela een onthaal
dat zijn toetreden tot de rangen van
de groten der aarde bezegelde: een
'ticker-tape parade' in-New York en
een toespraak tot het verzamelde
Congress in Washington. De bood
schap was de zelfde als in Europa:
het handhaven van de sancties. Zijn
ontmoeting met president Bush
was geen doorslaand succes er
was verschil van mening over het
gebruik van geweld en de plannen
van het ANC over de economie
maar dat werd royaal gecompen
seerd door het ovationele applaus in
het Congres, dat Bush inzake Zuid-
Afrika geen millimeter ruimte zal
geven.
In de slag rond de sancties heeft
Mandela in Europa nog een kleine
voorsprong op De Klerk en is zijn
positie in de VS ongenaakbaar. Dat
moet hem in staat stellen de havi
ken binnen het ANC te winnen voor
zijn standpunten in de onderhande
lingen met de regering, die vastbe
sloten lijkt het hervormingsbeleid
voort te zetten. Want dat is ook voor
Mandela de inzet van het schaak
spel rond de sancties: het verster
ken van zijn geloofwaardigheid bij
een sceptische achterban.
Het sanctiewapen zal door de op
stelling van Pretoria op den duur
- aan kracht inboeten en uiteindelijk
af het spreekgestoelte. Hoe het ook komen, enige dan wel grote vorde- overbodig worden. Optimisten
toe-
voorzien zelfs in de niet z
zij, het besluit van Dublin komt niet ring worden verwacht. En hoewel
volledig tegemoet
van het ANC.
Minister Van den Broek, de gees- van de anti-apartheidskrachten' be-
telijke vader van het 'stappenplan' groette, kon de Zuidafrikaanse mi-
zei het met zoveel woorden: "Er is nister van buitenlandse zaken Pik mag geloven met de dag'
overeenstemming dat we de ont- Botha met evenveel recht zeggen verschrompelen.
de ANC-vertegenwoordiger in Lon- komst een gezamenlijk oproep
den het besluit als een 'overwinning De Klerk en Mandela om een einde
te maken aan sancties, die als
de Zuidafrikaanse regering
