Kies voor meer PK's en bespaar tijd en geld.
In vruchtenlimonades zit maar klein beetje fruit
Oppassen met afzuigkap zonder afvoer
Riskante vierwieler niet zo bekend
Olivetti
Sinaasappellimonade (sinas)
en zwarte bessen-limonade
(cassis) bevat maar een paar
eierdopjes vruchtesap, en
soms nog minder dan dat. Een
aantal merken zit onder de
norm die de Warenwet stelt
aan deze limonade. De
bronwaters met
sinaasappelextract bevatten
over het algemeen slechts een
spoortje hiervan. TOP Orange
zelfs helemaal niets.
Volgens de Consumentengids van
juni hebben fabrikanten een heel
arsenaal aan foefjes en trucjes om li
monade zo fruitig mogelijk te laten
lijken: ze geven hun dranken dezelf-
In de moderne keuken in de moderne woning zit de afvoer van lucht en de kleuren als de vruchten waarmee
gas meestal wel snor. In oude wonmgen kunnen zich echter gevaarlijke si- wordt gepronkt, proppen hun eti-
tuatie voordoen. (fotopr)
De combinatie afzuigkap en keu
kengeiser zonder afvoer kan vooral
in oudere huizen met minder ont
luchting en ventilatie een heel
verkeerde zijn. Er komen zelfs nog
regelmatig mensen om het leven als
gevolg van koolmonoxydévergifti-
ging. Een niet goed afgestelde gei
ser is daarbij overigens de belang
rijkste oorzaak, waarschuwt de ver
eniging Eigen Huis in haar blad De
Woonconsument.
Iedere keuken moet mogelijkhe
den hebben voor de afvoer van wa
terdamp, kookluchtjes en verbran
dingsgassen. Een klapraampje of
een schuifje in het kozijn is hiervoor
absoluut onvoldoende. Het gebruik
van een groot keukenraam zou vol-
doende kunnen zijn, ware het niet
dat bij slecht weer weinig mensen
het zullen openzetten. Bouwvoor
schriften bepalen mede daarom dat
er een ontluchtingskanaal in het
plafond van de keuzen moet zijn
aangebracht. Het mondt meestal uit
boven het dak.
In een keuken ontstaat veel wa
terdamp door koken, afwassen en
door verbranding van gassen. Als
de waterdamp niet door het ont
luchtingskanaal naar buiten kan,
wordt het klimaat in de keuken bui
tengewoon vochtig. Wat voor bacte
riën en schimmels goed gedijen is,
maar in verband met het gevaar
voor de volksgezondheid (voedsel
vergiftiging) ongewenst.
De afvoer van keukenlucht via
het ontluchtingskanaal komt
meestal tot stand door natuurlijke
trek of mechanische ventilatie. Als
de keuken geen afzonderlijk afvoer
kanaal heeft voor het aansluiten van
een afzuigkap zal men geneigd zijn
dit via het ontluchtingskanaal te
doen. Wie dit niet goed aansluit en
tevens een geiser zonder afvoer in
de keuken heeft schept een gevaar
lijke situatie.
Bij een geiser is het immers altijd
mogelijk dat de afstelling na ver
loop van tijd ontregeld raakt. Bij on
volledige verbranding van gas ont
staat onder meer het giftige kool-
monoxyde. Als daarbij het ontluch
tingskanaal door de afzuigkap is ge
blokkeerd dreigen levensgevaarlij
ke situaties. Wanneer de afzuigkap
niet aan staat terwijl de slecht afge
steld geiser brandt kan koolmo-
noxyde zich in de keuzen ophopen
en zich vervolgens door het huis
verspreiden.
Twee kanalen
Optimaal is de situatie dat een keu
ken twee afzonderlijke afvoerkana
len biedt. Zit er slechts één dan kan
men dit het best vrijhouden voor de
afvoer van verbrandingsgassen en
waterdamp. Een tweede afvoerka
naal kan wellicht worden gemaakt
door bijvoorbeeld de keukenmuur
naar buiten. Een andere oplossing
is de plaatsing van een circulatie-
kap'. Veel afzuigkappen zijn met
een kleine ingreep hiertoe om te
bouwen, maar het werkt niet zo
goed als de afvoer naar buiten.
Dan bestaat er ook nog een vewi-
klep, een ventilatiewisselklep. Deze
kan men in de afvoer aanbrengen en
maakt het mogelijk dat verbran
dingsgassen en waterdamp toch via
één kanaal kunnen ontsnappen,
ook als de afzuigkap niet aan staat.
Ook als in de keuken geen geiser
aanwezig is kan zo'n klep vochtpro-
blemen aardig ondervangen.
Het veiligst is natuurlijk ook om
een afvoerloze geiser van een eigen
afvoerpijp te laten voorzien als de
aanwezigheid van een afzonderlijk
kanaal dat mogelijk maakt. De gei
ser en de afzuigkap mogen niet sa
men op één kanaal worden aange
sloten en geen van beide mag op
een kanaal dat in verbinding staat
met een centrale afzuiginstallatie.
Men kan ook overwegen de geiser
te verplaatsen naar een plek waar
een afzonderlijke afvoer mogelijk of
aanwezig is. Het combineren van
het warmwatertoestel met de cen
trale verwarming ('combi-ketel') is
ook een oplossing.
ketten vol met sinaasappels of zwar
te bessen en verzinnen namen als si
nas, orange en cassis. Het sugge
reert veel maar betekent in feite
niets.
De Warenwet onderscheidt drie
varianten limonade die qua aandui
ding sterk op elkaar lijken: 'limona
de', 'limonade met vruchtenextract'
en 'vruchtenlimonade'. Deze na
men moeten op het etiket staan. Al
le drie de soorten moeten minstens
7 procent suiker bevatten. Alsof we
al niet genoeg suiker binnenkrij
gen.
Limonade is niets anders dan wa
ter en suiker, aangekleed met geur-,
kleur- en smaakstoffen. Op het eti
ket mogen geen vruchten staan. Bij
de consument raakt deze soort ge
lukkig steeds meer uit de gratie.
Staat er 'limonade met vruchtenex
tract' op het etiket dan hoeft er nog
steeds geen vruchtensap in te zit
ten.
In de praktijk zit er een vinger
hoedje sap in. Ook hier zijn vruch
ten op het etiket verboden, vandaar
dat bijvoorbeeld TOP e
pel afbeeldt die is vermomd als z
Kunstmatige kleurstoffen en con
serveermiddelen mogen worden ge
bruikt. Verder zijn uitsluitend na
tuurlijke geur- en smaakstoffen toe
gestaan.
Natuurlijk
De hoogste trede op de limonade
ladder is vruchtenlimonade. De
praktijk heten ze cassis of sinas en
dat staat dan voor zwarte bessen-li
monade of sinaasappellimonade. In
vruchtenlimonade moet ten minste
10 procent vruchtesap zitten.
Vruchten op het etiket zetten mag
en daarvan wordt gretig gebruik ge
maakt.
De toegevoegde geur- en smaak
stoffen moeten van natuurlijke oor
sprong zijn, kleurstof en conserve
ringsmiddelen hoeven dat niet. Li
monade is overigens duidelijk wat
anders dan vruchtesap (100 procent
Aan de produktie van vruchtenlimonades komen soms te weinig vruchten en vruchtesap te pcls.
echt sap) en vruchtendrank of
vruchtennektar (25 tot 50 procent
vruchten).
In de wet staat duidelijk hoeveel
sap in vruchtenlimonade moet zijn
verwerkt. In een uit de wet voort
vloeiende verordening heeft het
Produktschap voor Groenten en
Fruit vastgelegd hoe het sinaasap
pelsapgehalte moet worden geme
ten. Voor cassis bestaat dit soort re
gelingen niet, de Consumenten
bond heeft het sapgehalte beoor
deeld aan de hand van Westduitse
Regelmatig bomen nieuwe produkten overwaaien uit de VS, maar
niet alle even veilig. Zo is sinds enige tijd de all terrain vehicle
overkrijgbaar min vesehillende vormen: met drie itrike) of met vier
wielen (quad). Het zijn voertuigen van ongeveer een meter hoog
met grote zacbte banden. Het voertuig was oorspronkelijk bedoeld
voorde landbouw, maar wordt nu veel meer gebruikt voor sportieve
en recreatieve doeleinden.
In de VS vallen jaarlijks 300 doden bij het gebruik van dit soort mo
toren. De atv is namelijk vrij Instabiel en vereist nogal wat behen
digheid. De meeste slachtoffers zijn, zo blijkt dan ook, jonger dan 16
jaar. Volgens de stiehtingConsument en Veiligheid Is de atv vrij on
bekend in Nederland en zij is dan ook van plan de verkopen van het
d in de gaten te houden, om ongelukken te voorkomen.
Te weinig
Vreemd genoeg het gaat
om zeer klein hoeveelheden zijn
er fabrikanten die toch nog te wei
nig sap in hun limonades doen en
dus de Warenwet overtreden. Het
gaat om de merken Wiltho (7,5 pro
cent), Schweppes (8,4), Jaffa (8,8),
Super (9), Loots (9,4) en Herschi (9,6
en 9,7) zitten onder de wettelijk
norm van 10 procent.
Bij sinas doet zich het merkwaar
dige feit voor dat er ook sap van an
dere citrusvruchten in zit. Dat zijn
Sunkist, Hero sinas light en Royal
Club sinas light, die dit niet op de
etiketten melden, wat in strijd is
met de Warenwet.
Bij de verschillende merken cas
sis is het verhaal niet anders: 3 Es
(6,7 procent). Spar (7,5), Heroj(7,6),
Herschi (8,3) en Royal Club (9) halen
blijven onder de 10 procent bij de
meting van het sapgehalte. Hero,
Herschi en Royal Club cassis light
halen geen van drieën de 10 pro
cent.
Veel merken cassis bevatten ook
vlierbessensap, waarschijnlijk om
dat zwarte bessensap vrij duur is.
De toevoeging staat echter niet op
de etiketten en dat is ook een over
treding van de wet. De Consumen
tenbond heeft alle namen van fabri
kanten die met sap of sapgehalte
sjoemelen (15 van de 38 onderzoch
te merken) bij de Keuringsdienst
van Waren gemeld.
Nitraat
Een aantal merken bevat overigens
minder gewenste stoffen. In de cas-
sis en sinas van Hero en Herschi zit
nitraat, afkomstig uit het Limburg
se leidingwater. Zij zitten vrij dicht
bij de EG-richtlijn, die als maxi
mum 25 milligram nitraat per liter
drinkwater toestaat. Als gevolg van
te veel nitraat is bij proefdieren het
ontstaan van stoffen die kanker
kunnen veroorzaken aangetoond.
De kleurstoffen E102 en El 10
(tartrazine en oranjegeel) zitten in
sinas van Léberg en TOP. Sommige
mensen zijn overgevoelig voor deze
stoffen. In cassis van Wiltho zit de
rode kleurstof E122 (azorubine) die
eveneens overgevoeligheid kan ver
oorzaken.
Veel producenten voegen conser
veermiddelen toe, wat nodig is om
dat de limonadefles anders kan ont
ploffen door gisting. De meeste
soorten sinas bevatten E210 (ben-
zoëzuur), waarvoor heel weinig
mensen overgevoelig zijn. Pasteuri-
satie is overigens ook een mogelijk
heid om sinas te conserveren. Cas
sis kan niet door pasteurisatie wor
den geconserveerd. Veel light-
drankjes bevatten cyclamaat of sac
charine als zoetstof. Wie veel light
drinkt komt vrij gemakkelijk aan de
dagelijks maximaal toelaatbare do-
De Consumentenbond raadt aan
sinaasappellimonade van Sisi (1,20
gulden), Chaudfontaine (1,30) en
Bron van AH (1,45). Deze bevatten
voldoende vruchtesap, (vrijwel)
geen nitraat en geen conserverings
middel. Cassis van Fanta (1,85 gul
den) komnt er het minst slecht van
af. Light cassis en sinas bevatten
saccharine en cyclamaat, vaak vrij
veel nitraat en veelal te weinig
vruchtesap. Zij worden daarom af
geraden.
In de meest gekozen prijsklasse komt u over het algemeen
12 MHz-286 PC's tegen. Ze zijn allemaal even snel. En
even slim. En dat maakt de keuze er uiteraard niet een
voudiger op.
Vandaag laat deze klasse een heel ander beeld zien.
Want vandaag introduceert Olivetti de M290S. Een 16 MHz-
286 PC die geen cent meer kost dan een doorsnee 12 MHz-
286 PC. Maar beduidend meer PK's in huis heeft. Dat vindt
z'n oorsprong in de 16 MHz-286 microprocessor.
Daarnaast heeft
de Olivetti M290S een
geheugen van maxi
maal 17 Mb RAM en
3 uitbreidingsslots
(standaard!). Hij kan tegelijkertijd met 3.5 inch en 5.25 inch
floppies werken. En is compatibel met MS-DOS. OS/2 en
XENIX V/286. En neemt slechts 35,6 bij 37,3 cm in beslag.
Hoewel de M290S als een bijzonder fraai raspaard oogt
(een Olivetti blijft nu eenmaal een Olivetti) is z'n instelling
als die van een eerste klas werkpaard. U kunt 'm ge
bruiken als terminal, als individuele PC of als werkstation
in een netwerk.
Zoekt u 'n PC in de meest gekozen prijsklasse, kies dan
voor het winnende paard: De Olivetti M290S. U profiteert
dan óók van de vele voordelen van een landelijk gespreid
dealernetwerk. Wilt u
meer weten? Vul de
bon in, knip 'm uit en
stuur'm in'n ongefran-
keerde envelop naar:
Olivetti Office Nederland B.V., Antwoordnr. 10509,2300
Leiden. U kunt de bon ook faxen: Telefax 071-311914.
Stuur mij: Uitgebreide informatie over
de Olivetti M290S.
Het adres van de dichtstbijzijnde
Olivetti-dealer.
I Vul deze bon in. Doe het vandaag nog. Knip 'm i
I uit en stuur 'm in een ongefrankeerde envelop I
I naar: Olivetti Office Nederland B.V., Antwoord
nr. 10509, 2300 VL Leiden. U kunt de bon ook
I faxen: Telefax 071-311914.
OLIVETTI OFFICE
De Olivetti M290S. Vanaf f 5.690,- (ex. BTW).
