Parlement Roemenië wil ingrijpen politie Shamir vestigt hoop op Syrië EG handhaaft sancties Zuid-Afrika voorlopig 'Regering Zaïre achter bloedbad onder studenten' Litouwen stelt debat uit over onafhankeUjldieidsverldariiig Verzetsoproep De Gaulle herdacht met reuze- radio DINSDAG 19 JUNI 1990 BUITENLAND Net als zondag verzamelden zich gisteren zo'n duizend mensen op het plein om te protesteren tegen president Iliescu en het geweld van vorige week. Ze blokkeerden daar bij ook de rijweg zodat het verkeer er niet doorkon, maar daartegen werd niet opgetreden. Volgens een adviseur van Iliescu is de president zondagavond na het bekend wor den van de nieuwe demonstraties benaderd door een leider van de mijnwerkers. Die wilde graag hel pen de rust in de hoofdstad op nieuw te herstellen. Maar dat aan bod is afgewezen. Een studentenleider in Bukarest erkende gisteren dat vorige week is gebleken dat de demonstranten op weinig steun van de bevolking kun nen rekenen. Maar hij zei dat ze des ondanks door zouden gaan met hun acties tot "de waarheid is erkend". Ze bereiden vanaf vandaag een al gemene staking voor op de Univer siteit van Bukarest. Binnen studentenkringen lijkt overigens onenigheid te bestaan. Zondagavond nog riep een aantal studentenleiders via de televisie op de kalmte te bewaren en de meeste demonstranten gingen naar huis nadat de regering een dialoog had toegezegd. Hun belangrijkste lei der, Marian Munteanu is gearres teerd, evenals Dumitri Dinca, die de zeven weken durende bezetting van het Universiteitsplein leidde, en Ni- ca Leon, leider van de Nationaal- Democratische Partij. Monteanu werd vorige week met een gebro ken arm en hoofdwonden in het zie- Van onze correspondenten Hans de Bruijn en Peter van Nuijsenburg LUXEMBURG/JOHANNES- 'positieve acties' te ondernemen, BURG De twaalf EG-lande'n zijn om de zwarte bevolking in Zuid- niet van plan te waehten met het op- Afrika te steunen. Zo zullen de heffen van de economische sancties 20.000 ballingen, die straks weer tegen Zuid-Afrika tot de apartheid naar hun land willen terugkeren, re- daar volledig is verdwenen. De kenen op financiële steun van de twaalf kiezen voor een stap-voor- EG. Bestaande hulpprogramma's stap-aanpak, waarbij de sancties als van de EG worden uitgebreid. noedingingspremie geleidelijk worden verminderd naar gelang de apartheidsmaatregelen verdwijnen. Maar wanneer dat zal gebeuren, staat nog niet vast. Volgens minister Hans van den Broek, die zich gisteren in Luxem burg met de andere EG-ministers van buitenlandse zaken over de sancties boog, zullen de EG-rege- ringsleiders volgende week op hun handelingen topconferentie in Dublin in elk ge val nog niet besluiten tot verlich ting van de strafmaatregelen. ANC-leider Nelson Mandela heeft vorige week herhaaldelijk gezegd dat de sancties pas mogen verdwij- i als de apartheid volledig dwenen. Maar de EG-landen willen 20wei biank a]s zwart> moet hebben, niet alleen rekening houden met het ANC, doch ook met het beleid van president Frederik De Klerk. De stap-voor-stap-aanpak kreeg in de EG-ministerraad algemene steun. Volgens Van den Broek ligt de uiteindelijke beslissing over de sancties alleen bij de twaalf. De Britse minister Douglas Hurd pleit te voor een signaal van de EG-top- conferentie, maar dat komt er dus niet. De Britse regering wil dat op 1 juli als aanmoedingsmaatregel de stop op investeringen in Zuid-Afri ka wordt opgeheven. De EG-landen zijn wel van plan Thuislanden President Frederik de Klerk heeft gisteren in .Kaapstad 'oriënterende besprekingen' gevoerd met leiders van de zogenaamde thuislanden en vertegenwoordigers van de Indi sche en kleurlingengemeenschap pen. Het overleg vond plaats in het kader van de toekomstige onder kenhuis opgenomen nadat hij door mijnwerkers was gemolesteerd en zou inmiddels zijn overgebracht naar een politieziekenhuis. Geen akkoord De Europese Gemeenschap sluit voorlopig geen handels- en econo misch akkoord met Roemenië. Dit heeft een woordvoerder van de Eu ropese Commissie gisteren in Luxemburg meegedeeld na een vergadering van de ministers van buitenlandse zaken van de lidstaten van de EG. Met het uitstel trekken de minis ters de lijn door die de Europese Commissie vorige week had gezet na de gewelddadige incidenten in Bukarest, toen duizenden Roe meense mijnwerkers grote schoon maak hieldebn en in ieder geval vijf doden vielen. De ministers van buitenlandse za ken wachten op nadere inlichtingen over de toestand in Roemenië. Pas als ze die hebben, besluiten ze of ze doorgaan met het in beleid omzet ten van het verdrag, dat op 8 juni ge parafeerd is, aldus de woordvoer der. Het Roemeens parlement heeft de beëdiging van Iliescu, die eerst vrijdag en vervolgens maandag zou plaatshebben, opnieuw uitgesteld. De plechtigheid wordt vandaag of morgen verwacht. Er wordt vooral naar uitgekeken omdat Iliescu vol gens zijn adviseurs in zijn speech zal reageren op de kritiek op het op treden van de regering en de mijn werkers vorige week. poli tiek bestel in Zuid-Afrika. Volgens een gezamenlijke verkla ring hebben de deelnemers over eenstemming bereikt over acht punten. De belangrijkste zijn dat een nieuwe Grondwet de instem ming van alle Zuidafrikanen, dus einde moet komen i alle vormen van geweld en intimi datie. President De Klerk en zijn 38 gesprekspartners besloten tevens tot een nieuwe overlegronde in au gustus. Het ANC vreest dat De Klerk een coalitie wil smeden van regering, thuislandleiders en vertegenwoor digers van kleurlingen en Indiërs die tegenover het ANC aan de on derhandelingstafel zou komen te zitten. De regering zou nu de laatste hand leggen aan een gemeenschap pelijk beginselprogramma, dat een vrije-markteconomie, een meer- partijendemocratie, onafhankelijke rechtspraak en de spreiding van macht voorstaat. Auteur 'opruiende poëzie' opgepakt TEL AVIV (GPD) - De Israëli sche politie heeft een dichter aangehouden die wordt ver dacht van het schrijven van op ruiende, nationalistische poëzie. Shafik Habib, een Israëlische Arabier, is de afgelopen paar da gen tweemaal voor de rechter gebracht. Afgelopen vrijdag concludeerde de rechter dat Ha- bibs boek 'Terug naar de Toe komst' geen opruiende passages bevat. De dichter werd daarop vrijgelaten op een borgsom van 50.000 shekels (bijna evenveel guldens). Maar de politie protes teerde tegen de vrijlating en daarom verscheen Habib zon dag opnieuw voor een rechter, die bepaalde dat hij tot vandaag moet worden vastgehouden. De 46-jarige Habib, werkzaam als boekhouder op een reisbureau in Nazareth, heeft zes dichtbun dels gepubliceerd. Nieuwe protesten niet getolereerd BUDAPEST (GPD/AFP/Rtr) Een overgrote meerderheid van het Roemeense parle ment (298 van de 377 leden) wil dat politie en ordetroepen opnieuw ingrijpen tegen de de monstranten die zich sinds zondag weer verzamelen op het Universiteitsplein. De drie be langrijkste oppositiepartijen hebben daarentegen verzocht om een onderzoek naar het ge weld van vorige week. Drie leiders van de demonstranten zijn intussen gearresteerd en in staat van beschuldiging gesteld, aldus het persbureau Rompress. Sjevardnaclze en Genscher nader tot elkaar in Duitse kwestie MUNSTER (GPD/DPA/Rtr/AFP) - Conferentie voor Veiligheid en Sa- Sovjetminister van buitenlandse za- menwerking in Europa (CVSE) en ken Sjevardnadze en zijn Westduit- de gesprekken over conventionele se collega Genscher hebben er alle wapenvermindering in Wenen, e vertrouwen in dat zij deze hersft de Sovjetunie is volgens Sjevardnadze buitenlands-politieke problemen bereid om binnenkort drastische van de Duitse eenwording kunnen voorstellen te doen voor vermin e- oplossen. Dat verklaarden zij giste- ring van de conventionele bewape- ren gezamenlijk na een zes uur du- ™ng. Dat moet voor het westen een rend gesprek in Münster. signaal zijn om veranderingen m- Beide ministers zijn het erover nen de Navo te accepteren, eens dat in Berlijn een Europees Veiligheidscentrum moet komen, Uit het overleg in Wenen moet waar regeringsleiders of ministers een permanent Europees veilig- geschilpunten kunnen bespreken, heidsinstituut groeien. Sjevardnad- En daarvoor moet de verhouding ze stelde Berlijn voor als vestigings- tussen Navo en Warschaupact ver- plaats voor deze Europese ïnstel- anderen, vinden ze. De nieuwe situ- ling. Sjevardnadze gaf aan dat de atie in Europa vereist een nieuwe Sovjetunie bij voorkeur tegelijk definitie van de verhouding van de met de Duitse eenwording een geza- bondgenoten ten opzichte van el- menlijk Europees veiligheidssys- kaar. teem in het leven wil roepen. Binnen het Warschaupact zijn al besluiten genomen over de omvor- Sjevardnadze stolde dat er niet op ming van het bondgenootschap van alle terreinen overeenstemming is. een militaire tot een politieke orga- maar op veel gebieden komen de nisatie. In het westen zijn er nog denkbeelden overeen. In Munster is grote bedenkingen tegen een soort- ook over de troepensterkte van de gelijke stap van de Navo. Bundeswehr gesproken Dat onder- De twee bewindslieden leggen nu werp zal eveneens worden ïnge- grote nadruk op voortgang bij de bracht in het Weense overleg. bekend gemaakt tijdens een zitting van het parlement in de Zaïrese hoofdstad Kinshasa. Volgens de Belgische radio moe ten de opdrachtgevèrs zich voor het gerecht verantwoorden. Meer bij zonderheden zijn niet bekend ge maakt. De Belgische regering heeft ge ëist dat een internationale onder zoekscommissie de gebeurtenissen in Lumumbashi moet ophelderen. Kinshasa gaf aan deze eis geen ge volg. De Belgische premier Wilfried Martens heeft afgelopen vrijdag be vestigd dat de ontwikkelingshulp aan Zaire wordt bevroren tot volle dige opheldering is over de bloedi ge gebeurtenissen in Lumumbashi. Ook een bijeenkomst deze maand van een Belgisch-Zairese economi sche commissie is voorlopig uitge steld. Amerikaan schiet zeven mensen dood JACKSONVILLE (AFP/Rtr) - Een man heeft gisteren in Jacksonville in de Amerikaanse staat Florida ze ven mensen doodgeschoten en zes anderen ernstig verwond. De man kwam gewapend met een half-auto- matisch geweer en een revolver een filiaal van General Motors binnen en opende het vuur op de aanwezi gen. Toen iedereen bij de eerste ko gels op de grond was gedoken, schoot hij onder de bureaus en doodde de mensen een voor een, al dus een van de medewerkers. Ver volgens sloeg hij de hand aan zich zelf. De schutter zou uit wraak heb ben gehandeld omdat General Mo tors zijn - nog niet afbetaalde - auto terugeiste. De meeste slachtoffers waren medewerkers van GM. DOE GEEFT TOE - President Sa muel Doe van Liberia heeft gisteren het verbod op twee oppositiepartij en opgeheven en amnestie aange kondigd voor alle tegenstanders van de regering. MOSKOU (Rtr/AFP/DPA) - Het batteren. Volgens president Lands- parlement van Litouwen heeft het bergis vereist de discussie meer debat over het opschorten van de voorbereiding. "De mensen zijn erg onafhankelijkheidsverklaring uit-' gevoelig op dit punt. Daar moeten gesteld. Een woordvoerder van het we rekening mee houden", aldus parlement zei gisteren dat gewacht Landsbergis. wordt op premier Kazimiera Pruns- Dp regering en het presidium van kiene, die momenteel een bezoek het Litouwse parlement hebben op brengt aan Griekenland. President een gemeenschappelijke zitting be- Vytautas Landsbergis zei tegen het sloten het parlement van Vilnius Sovjet-persbureau Tass dat het par- een alternatief te bieden voor het lement geen plannen heeft om de opschorten van de onafhankelijk- komende dagen te debatteren over heidsverklaring. Bijzonderheden het bevriezen van de onafhankelijk- hierover zijn gisteren niet bekend heidsverklaring. gemaakt. Het parlement zou oorspronke- De raad van het Litouwse Volks- lijk vandaag over het voorstel de- front Sajudis sprak zich gisteren uit tegen het opschorten van de onaf- hankelijkheidsverklaring en riep op tot demonstraties voor het parle- t in mentsgebouw wanneer het debat 1TACS geldt 111 UI 11ÖC wordt gehQuden Volgens berichten l C uit Vilnius betoogde gisteren al een aetensiemtgaven grote menigte tegen de aanbeveling van de regering om de onafhanke- LONDEN (GPD) Voor het eerst lijkheidsverklaring te bevriezen, sinds het aantreden van premier Ondertussen is de centrale Sov- Thatcher gaat Engeland bezuinigen jet-regering in Moskou bezig de eco- op defensie. Minister Tom King van nomische blokkade tegen Litou- defensie maakte gisteravond be- wen verder te versoepelen. Volgens kend dat hij 600 miljoen pond (bijna berichten uit Vilnius heeft Moskou twee miljard gulden) uit de defen- de dagelijkse levering van aardgas siebegroting zal snijden. Een order aan de Baltische republiek al met voor 33 Tornado-vliegtuigen is ge- zes miljoen kubieke meter ver- schrapt. hoogd. De bezuiniging hing al enige tijd Het parlement van Estland heeft in de lucht. Maar in mei had King gisteren in Tallinn de vijftigste ver- nog een bedrag van 350 miljoen jaardag van de bezetting van Est- pond genoemd. Dat dit cijfer nu bij- land door het Rode Leger herdacht na is verdubbeld, heeft maar ten de- rnet een verklaring waarin de aan- le te maken met de hoge inflatie in wezigheid van Sovjet-troepen op Groot-Brittannië. In een adem met het grondgebied van Estland wordt de inflatie noemde King het ineen- veroordeeld. Dit meldt de Sovjet-te- storten van het Warschaupact als re- levisie. den voor de bezuiniging. Dat de 33 Het Estse parlement sprak over Tornado's zijn afbesteld, duidt erop de 17e juni 1940 als "de fatale dag dat vooral het Britse Rijnleger zal waarop Estland werd afgesneden worden afgeslankt. De vliegtuigen van Europa en het volk werd ver waren bestemd voor de troepen in plicht om te leven tegen zijn tradi- de Bondsrepubliek. ties en wensen". Verwacht wordt dat Londen zijn Een groep Russisch sprekende Rijnleger wil transformeren in een afgevaardigden had een alternatie kleine, felexibele troepenmacht ve resolutie ingediend waarin zij met minder bases. "Het Warschau- stelde dat de socialistische revolu- pact heeft feitelijk opgehouden te tie in 1940 niet het gevolg was van bestaan", aldus King gisteravond in een bezetting maar van de strijd van het Lagerhuis. King wilde verdere de arbeidersklasse. Deze verklaring bezuinigingen niet uitsluiten als de werd met grote meerderheid ver inflatie verder oploopt. worpen. Homo-huwelijk De Zweedse regering heeft gisteren een wetsvoortsel ingediend dat homosexuele partners de mogelijk heid biedt in het huwelijk te treden. Een homosexueel echtpaar krijgt dezelfde rechten als heterosexuele echtgenoten, met uitzondering van het recht op adoptie. Als het wets voorstel door het parlement wordt aangenomen is Zweden na Dene marken het tweede land dat huwe lijken voor homosexuelen wettelijk mogelijk maakt. Gifgasfabriek De Amerikaanse regering acht de mogelijkheid niet uitgesloten dat Libië bezig is met de bouw van een tweede fabriek waar chemische wa pens kunnen worden gemaakt. Dit zei woordvoerder Marlin Fitzwater van het Witte Huis gisteren, als reac tie óp een bericht in de Washington Times dat Libië met de bouw van een onderaardse fabriek bezig is. Israël schrikt van atoomplannen Gaddafi TEL AVIV/CAIRO (AFP/AP) - Mocht de Syrische president Hafez el-Assad Israël bezoeken, dan is premier Shamir bereid hem te ont vangen. Shamir zegt dit in een vraaggesprek met het weekblad Mayo, het orgaan van de regerende Nationale Democratische Partij. Als Assad het voorbeeld van de voormalige Egyptische president Sadat wil volgen "en zonder voor waarden vooraf onderhandelingen met ons wil aanknopen, dan is hij welkom", aldus Shamir. Sadat bracht in 1977 een bezoek aan Is raël. De president van Egypte hield toen een felle toespraak in het Israë lische parlement, "maar deson danks konden we een vredesak koord sluiten". Shamir sprak zich uit voor een nauwere samenwerking met Egyp te en eventueel Syrië om het vredes proces in het Midden-Oosten nieuw leven in te blazen. Een gesprek met Arafat zit er echter niet in, omdat de PLO-leider volgens Shamir geen vrede met Israël wenst te sluiten. "De PLO neemt nog steeds haar toevlucht tot terroristische acties en weigert haar handvest te verande ren, waarin wordt opgeroepen tot de vernietiging van Israël." Om zijn goede wil ten aanzien van Israël te tonen moet Arafat zijn organisatie opdoeken, aldus de premier. Tegenover de toenadering tot Sy rië en Egypte, staat verdere verwij dering tussen Israël en twee andere Arabische landen, Irak en Libië. De Iraakse president Saddam Husayn waarschuwde gisteren dat Irak ie dere Israëlische aanval tegen een Arabisch land zal vergelden. "Wij zullen hard terugslaan, zelfs als het uiterste puntje van Mauretanie, of het Syrië van Hafez Assad wordt aangevallen. Wij zullen terugslaan en Israel afslaan met alle wapens die in ons bezit zijn," fcei Saddam. De Libische leider Gaddafi vindt dat zijn land zo snel mogelijk kern wapens moet verwerven en riep gis teren wetenschappers in zijn land op "dag en nacht te werken om het atoom de baas te worden". Gaddafi beschuldigde Israël van het bezit van meer dan 200 kernkoppen, ge monteerd op raketten en gericht op Arabische steden. "De Libiërs moe ten die uitdaging aannemen", zei hij. Israël hgeeft gealarmeerd gerea geerd op deze uitlatingen, die wor den beschouwd als "een buitenge woon gevaarlijke ontwikkeling, die lijnrecht ingaat tegen het streven naar vrede". Nieuw vredesoverleg El Salvador MEXICO-STAD (GPD) Onder sie, dat hij bereid is om zijn troepen strikte geheimhouding komen van- te zuiveren van slechte elementen, daag in Mexico-Stad vertegenwoor- En ook de guerrilleros beloven de digers van de regering en de linkse nodige soepelheid, guerrilla van El Salvador bijelkaar. Bij de gesprekken gaat het vooral Het gaat om een vervolg van de vo- om mensenrechten, democratische rige maand in Venezuela begonnen vrijheden en hervormingen bij de gesprekken die tot een definitieve justitie en het verkiezingssysteem, wapenstilstand moeten leiden. Bij Als er wat dat betreft voldoende ga- beide partijen heerst een zeker opti- ranties komen, zijn de rebellen in misme over de afloop. principe bereid om hun strijd te sta- Concrete akkoorden hoeven er ken. "Maar ook moet de hele samen- nog niet te worden verwacht. Maar levipg worden gedemilitariseerd", van regeringszijde lijkt steeds meer aldus Salvador Samayoa, een van bereidheid om toe te geven aan de de onderhandelaars, meest principiële eisen van de re bellen. Zo garandeerde dit weekein de generaal Humberto Larios, de Salvadoraanse minister van defen- Bulgarije De belangrijkste oppositiepartij in Bulgarije, de Unie van Democrati sche Krachten (UDK), gaat niet in op de oproep van de ex-communis ten, die bij de verkiezingen de abso lute meerderheid hebben gehaald, om een regering van nationale een heid te vormen. Supertanker Werknemers van het Rotterdamse bergingsbedrijf Smit Tak beginnen vandaag in de Golf van Mexico met het overslaan van de lading van de Noorse supertanker Mega Borg naar de Italiaanse tanker Almare Sesta. Dat heeft een woordvoerder van Smit Tak maandagavond vanuit het Amerikaanse Houston verklaard. De lading bestaat uit 110.000 ton olie. Referendum De Sovjet-burgers moeten zich per referendum kunnen uitspreken over de vraag of zij een socialisti sche of een kapitalistische maat schappij willen. Dat stelt Jegor Li- gatsjov, voorman van de conserva tieven in de Communistische Partij, in een gisteren gepubliceerd inter view in het partijdagblad Pravda. Zo'n duizend Roemenen verzamelden zich gisteren opnieuw in Bukarest om te protesteren tegen de regering van president Iliescu. Het parlement heeft leger en politie toestemming gegeven het centrum van de stad 'schoon te vegen'. (foto afd BRUSSEL (DPA) - Hoge regerings ambtenaren zijn verantwoordelijk geweest voor het bloedbad onder protesterende studenten in de Zaï rese stad Lumumbashi. Bij de ge welddadigheden in februari zijn volgens Belgische bronnen tenmin ste vijftig mensen omgekomen. E^n 'bijzonder commando' had van de regering opdracht gekregen om de studentenprotesten tegen het regime van president Mobuto Sese Seko met geweld te onder drukken. De resultaten van de on derzoekscommissie zijn gisteren Vuurwerk boven Parijs, waar gisteren werd herdacht dat generaal De Gaulle vijftig jaar geleden de Fransen opriep tot blijvend verzet tegen ae nazi's. (foto AFP) Van onze correspondent Rudolph Bakker PARIJS Zo'n honderdduizend Fransen hebben afgelopen nacht in Parijs herdacht dat vijftig jaar gele den generaal De Gaulle vanuit Lon den via de radio opriep tot het voortzetten van de strijd tegen de Duitsers. Deze gebeurtenis, die toen aan de meeste Fransen voorbij ging, werd ook gevierd door de re gering en president Mitterrand. De president onthulde om vijf uur onder de Are de Triomphe een herinneringsplaat voor die 18ë juni 1940 en ontving er delegaties van oud-strijders. Op precies hetzelfde moment verzamelde burgemeester en gaullistenleider Chirac zich op de Place de la Concorde voor een massale foto waarop alle grote na men uit de radiowereld vanaf 1940, die nog in leven zijn, verenigd wer den. Op deze manier hoefden de aartsvijanden Mitterrand en Chirac elkaar op de memorabele dag niet te ontmoeten. President Mitterrand liet zich tijdens de oecumenische mis in de Notre Dame vertegen woordigen door eerste minister Mi chel Rochard. Op de Place de la Concorde stond een uit stalen buizen en tentdoek opgetrokken reusachtig radiotoe stel uit de jaren veertig, waaruit een opname van De Gaulle's oproep klonk. In de avonduren was er een gigantische show op de Seine, waar bij kosten noch moeite waren ge spaard om de Parijzenaars ervan te overtuigen dat Frankrijk in de Tweede Wereldoorlog bijna van de eerste dag tot de laatste in het mid delpunt van ieders belangstelling had gestaan. Onder veel geknal en lawaai moest een indruk worden ge geven van de Duitse inval, de bezet tingsjaren en de bevrijding door de geallieerden. Het geheel wekte de indruk alsof Parijs geheel op eigen kracht door de Franse troepen was bevrijd. Maarschalk Pétain en zijn door de Duitsers opgezette regering in Vichy kwam in het stuk niet voor. Het spektakel eindigde met een gi gantisch vuurwerk dat op zeven plaatsen tegelijk in de hoofdstad werd afgestoken. Op zondagochtend heeft zich on der de Are de Triomphe een inci dent voorgedaan. Een klein gezel schap van aanhangers van maar schalk Pétain had zich rond de eeu wige vlam verzameld om daar het lied 'Maarschalk, daar komen wij aan' te zingen. Het groepje werd aangevoerd door Robert de Pereer, voorzitter van deze petainistische organisatie. De Pereer werd door de politie weggevoerd maar later op bevel van het parket weer op vrije voeten gesteld.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 7