'Tijd voor vreedzame oplossing is bijna om' Vliegeren is helemaal niet kinderachtig Synode definitief voor stichting van eigen universiteit I REPORTAGE i Jeugdleider Jacobs waarschuwt De Klerk voor bloedbad in Zuid-Afrika VRIJDAG 15 JUNI 1990 Scheveningen maakt zich op voor dertiende vliegerfestijn DEN HAAG - Gerard van der Loo rekent meteen af met een aantal diepgewortelde vooroordelen: "Vliegeren is niet kinderachtig en ook niet moeilijk, iedereen krijgt dat ding de lucht in". Voor veien moet dat een opluchting zijn, want het jeugdige gestuntel van vroeger en de daarbij behorende scheldpar tijen van pa hebben heel wat kin derzieltjes gefrustreerd. Van der Loo herkent dat. "In de jaren vijftig en zestig was vliegeren een jeugdrage. De meisjes bleven thuis, de jongens gingen met vader naar het veldje om die zelfgebouw de vlieger op te laten. En het lukte bijna nooit omdat we het verkeerde materiaal gebruikten. Bamboestok ken die van een hengel waren ge sloopt moesten als frame dienen. Die stokken waren nooit gelijk, dus ging het mis. Het krantepapier waarmee het bamboe werd oms- pand, scheurde bijna altijd en het oude laken van oma, dat als staart diende, was meestal te zwaar". Aan het begin van de jaren zeven tig is de ommekeer gekomen, weet Van der Loo, de organisator van het vliegerspektakel op het Scheve- ningse strand. "Vliegeren werd toen niet meer gezien als een spelle tje voor de jeugd. Steeds meer vol wassenen ontdekten de vlieger- sport. vooral dankzij het verbeterde materiaal. Het krantepapier ver dween, de bamboestokken maak ten plaats voor koolstofbuizen. Ont werpers konden hun creativiteit de vrije loop laten, natuurkundigen gingen proeven doen en de macho's wilden dat ding wel de lucht intrek ken". Tegen Stress Inmiddels beoefenen zo'n zeven tot negenduizend Nederlanders ("En dan reken ik de kinderen met hun Hema-vliegers niet mee") de vliegersport. Maar nog steeds heb ben veel mensen last van géne. "Ze beschouwen de vliegeraars nog steeds als volwassenen in een korte broek, die aan een touwtje trek ken", zegt Van der Loo. "Ze durven de stap nog niet te nemen". Hij wil die mensen best over de drempel halen. "In de Verenigde Staten is dat ook gelukt. Daar wordt vliegeren zelfs aanbevolen als een therapie tegen stress. Typisch Ame rikaans, maar ze hebben wel gelijk. Van de Loo: "Vliegeren is ontspanning, het geeft je een gevoel van vrijheid". (toto gpd) Vroeger moest je van de dokter spanning, het geeft je een gevoel zich een grijze muis, had met nie- gaan vissen als je overspannen was. van vrijheid". mand contact. Toen hij ging vliege- Geen arts die dat nu nog uit z'n strot "ik ken een man die jarenlang op ren, stiekem op een veldje achter de durft te krijgen. Vliegeren is ont- dezelfde camping stond. Hij voelde camping, kwamen steeds meer mensen naar hem kijken. Nu is hij geaccepteerd, wordt bij wijze van spreken bij elke tent uitgenodigd voor een kopje koffie of een praatje. De man voelt zich uitermate geluk kig". Nederland neemt een aparte plaats in de wereld van het vliege ren in. De grote landen op dit ge bied zijn bij uitstek China en Japan, waar het vliegeren al eeuwenlang wordt beoefend. "Ze gebruiken nog steeds de traditionele vlieger van bamboe en rijstpapier. Daar is vlie geren niet alleen een traditie, maar ook een cultuur. Japanners schilde ren krijgers op hun vliegers, die pro beren de geesteswereld hierboven te bereiken. Voor ons betekent vlie geren iets heel anders". Goede naam Nederland ziet de vlieger - de eerste landde hier in 1600 vanuit het Verre Oosten - als een constructie die van algemeen nut kan zijn. "We hebben er thermometers, bliksemafleiders en fotocamera's aan gehangen om proeven te doen. En we zijn de vlie ger gaan perfectioneren. Ontwer pers, natuurkundigen, iedereen heeft zich erop gestort. Wij bouwen totaal andere vliegers en dat slaat in het Verre Oosten goed aan". We hebben in het buitenland ken nelijk een goede naam opgebouwd. Het Holland Kite Team, dat 's we relds grootste vlieger bezit (zo hoog als een flat van elf verdiepingen), wordt regelmatig uitgenodigd. Van der Loo: "We hebben een demon stratie gegeven voor de koning van Thailand en we gaan soms mee met staatsbezoeken van de koningin. Ook zijn we al enkele keren door Economische Zaken gevraagd om met de minister naar het buitenland te gaan". 's Werelds grootste vlieger weegt 230 kilo, de bijbehorende appara tuur 250 kilo, en vertegenwoordigt i 150.000 gulden. Er voor nodig om het te krijgen. "In het dat met 150 mensen duurde het uren voordat we zo ver waren. Maar we hebben nu heel wat meer ervaring. Nu is de vlieger binnen een uur in de lucht". De honderdduizenden bezoekers van het Vliegerfeest op Scheveningen kunnen dat het komend weekeinde controleren. een waarde v; zijn tachtig m ding de lucht begin deden Van onze correspondente Tineke Bennema AMSTERDAM - Hij is nog maar 26, maar kent de Zuidafrikaanse gevangenissen goed. Ignatius Ja cobs zat op zijn dertiende al in een isoleercel wegens het 'verlenen van hulp aan guerrillero's'. Na het uitroepen yan de noodtoestand werd hij zonder aanklacht twee jaar vastgehouden en pas vrijgelaten toen hij in hongerstaking ging. Nu is hij penningmeester van de grootste zwarte jeugdbeweging Say- co, die gelieerd is met het ANC. Morgen treft hij Nelson Mandela, die evenals Jacobs naar Nederland komt. "Wij zijn militant. We zijn bereid on ze levens te geven om een einde te maken aan de apartheid. Maar we steunen de onderhandelingen tus sen het ANC en de Zuidafrikaanse regering. Het is de laatste kans op een vreedzame oplossing van het zwart-blanke conflict, want de tijd is om. Als de Klerk de besprekingen niet serieus neemt en het vredes proces stokt, dan komt er een bloed bad", aldus Jacobs. Sayco (Zuidafrikaanse Jongeren Congres) telt zo'n 500.000 leden en bijna twee miljoen sympathisanten. Het is een federatie van honderden lokale jeugdgroepen. Volgens Ja cobs omvat de beweging ook stu denten- en sportclubs alsmede cul turele en religieuze organisaties. Het heeft tot doel in de townships gemeenschappelijke acties te on dernemen voor verlaging van de huur, een beter onderwijssysteem en sociale activiteiten te ontplooien. Veel aanhang heeft Sayco onder de honderduizenden werkloze jonge ren. De jeugdige penningmeester bezoekt Europa om "broederlijke relaties" aan te gaan met politieke jeugdorganisaties. De organisatie werd in 1987 in.het geheim opgericht, ondanks de re pressie van de door de Zuidafri kaanse regering uitgeroepen nood toestand. Doordat veel leiders wer den opgepakt en in de gevangenis belandden, was Sayco aanvankelijk een losse federatie, die veel autono mie overliet aan de lokale groepen. Nu de noodtoestand gedeeltelijk opgegeheven en het ANC gelegali- gecentraliseerd seerd is, lijkt bestuur mogelijk. Mestvaalt Jacobs is verre van tevreden over het gedeeltelijk intrekken van de noodtoestand en de recente hervor mingen van de Zuidafrikaanse pre sident De Klerk. "Wij zijn tegen her vormingen van de apartheid. Apart heid is internationaal veroordeeld, hervormingen veranderen dit insti tuut niet fundamenteel. Waarom niet de apartheid verwijzen naar de mestvaalt van de geschiedenis? En waarom heeft De Klerk de noodtoe stand nog niet opgeheven in Natal? Als hij zegt dat hij vrede brengt in Zuid-Afrika, moet Natal geen uit zondering vormen". "Natuurlijk valt het niet te ont kennen dat hij diverse politieke ge vangenen heeft vrijgelaten als een gebaar van goede wil. Maar voor de zwarte is het dagelijks leven niets veranderd. Apartheid is er nog steeds". Dat is voor Jacobs ook de reden om de internationale sancties te handhaven. "Zij werken als een ga rantie dat De Klerk zijn belofte ver anderingen teweeg te brengen echt waar maakt. Wij zijn niet bang om zelf getroffen te worden. We hebben al zoveel onder de apartheid gele den. De sociaal-economische situa tie kan nauwelijks slechter". Jacobs benadrukt de rol van de zwarte jongeren in de strijd tegen de apartheid. "Onze ouders moeten 10 tot 13 uur per dag werken om een karig loontje bijeen te schrapen. De volwassenen zijn vroeg oud en heb ben geen tijd om zich te verzetten. Veel jongeren daarentegen zijn werkloos; er zijn zeker 6 miljoen werkozen. Zij hebben genoeg tijd en energie om zich te organiseren. Wij weten dat we jong zijn. Maar we zijn ook de toekomst van morgen en we zijn bereid ons leven hiervoor de geven". Zwart-zwarte rellen Dat zo'n houding ook tot onderling bloedvergieten kan leiden blijkt uit de onlusten in Natal, waar zwarte aanhangers van het ANC en van de Inkatha-beweging van Zulu-leider Buthelezi elkaar te lijf gaan. Pro beert Sayco zijn achterban daar niet in bedwang te houden? "In Natal hebben alle ze een huis willen hebben of zich in schrijven voor school een speciale kaart van Inkatha nodig, ook al sympathiseren ze hier helemaal niet mee. De Zuidafrikaanse regering gebruikt Buthelezi om het ANC de nek om te draaien. Daarom zijn de zogenaamde zwart-zwarte rellen een direct gevolg van de apartheids politiek". "Onze organisatie heeft gepro beerd de kalmte te herstellen door onze aanhangers te ontwapenen, door de besprekingen tussen Inka tha en het ANC te steunen en enkele van onze leden die zich misdragen hadden uit te bannen". Jacobs meent dat er op de lange duur wel een eind aan het conflict zal komen omdat Inkatha naar zijn zeggen veel leden verliest. De huidige uitbar stingen van geweld zijn niet meer dan laatse, oprispingen van de be weging. "Een stervend paard schopt harder", aldus Jacobs. Het was deze week exact 19 jaar geleden, dat ik voor het eerst Algiers aandeed. Bij dat ene bezoek is het gebleven, totdat ik de afgelopen dagen er weer mijn opwachting maakte om de eerste democratische verkiezingen sinds de onafhankelijkheid in 1962 te verslaan. Toch heb ik bijzondere herinneringen aan mijn, overigens korstondige verblijf in Algerije in de zomer van 1971. Dat was nog in de tijd, dat ik als zoveel andere 'langharige hippies' - want zo werden we per slot van rekening genoemd!- mijn studie voor twee maanden onderbrak voor een avontuurlijke lifttocht door Noord- Afrïka. Het begon eigenlijk al in de stad Constantine in Oost-Algerije, waar mijn vrouw me vertelde zich niet lekker te voelen en dacht zwanger te zijn. Dat klopte. Veel keus hadden we niet dan zo snel mogelijk terug te keren naar Nederland, want liftend dooreen Derde Wereld-land trekken is voor een zwangere vrouw die regelmatig moet overgeven geen pretje. Ongelukkigerwijs moesten we drie dagen in Algiers doorbrengen, omdat het personeel van de veerboten van en naar Marseille in staking was gegaan. Tot overmaat van ramp werd Algiers ook nog getroffen door een van die hete, - periodieke woestijnstormen, die het ademen bijna onmogelijk maken. Omdat we vanwege geldgebrek ook gedwongen waren om de goedkoopste hotelkamer te nemen die we konden vinden, werd ons verblijf in de Algerijnse hoofdstad geen onverdeeld succes. Ik herinner me het ontbreken van wateren een slot in de deur, een smerig matras en boven alles de aanwezigheid van honderden grote kakkerlakken, die zonder enige schroom de kleine hotelkamer bevolkten. Het enige aantrekkelijke aan het hotel was eigenlijk, dat het aan de rand van de beroemde kashba lag, waarvan de geschiedenis teruggaat naar de 18e eeuw, toen de Turken het in Algerije nog voor het vertellen hadden Ik ben deze week nog even wezen kijken in de kashba en heb ook het bewuste hotel Marhaba teruggevonden, vlak bij de haven en naast de grote Ketchaoua-moskee. Op het eerste gezicht was er weinig veranderd aan het hotel, maar des te meer aan de eens zo schilderachtige kashba. Stinkende vuilnishopen overal in de smalle steegjes en talrijke ruines van huizen, die de aardbeving van vorig jaar niet overleefd hebben. Veel huizen zijn ook onbewoonbaar verklaard, wat te zien is aan de rode kruizen die er op de houten deuren zijn geschilderd, maar toch wonen er hele gezinnen. Veel hoop is er niet voor de kashba. De Unesco doet een poging om er te redden wat er te redden valt en de regering heeft de wijk in zijn geheel tot historisch monument verklaard. Maar geld om werkelijk iets te doen is er niet. De rampzalige situatie waarin de kashba terecht is gekomen, is niet alleen een probleem voor de tienduizenden mensen die er een armoedig bestaan leiden. Het is ook jammer voor de stad Algiers, die dankzij zijn fraaie ligging aan de zee een van de mooiste steden aan de Middellandse Zeekust zou kunnen zijn. Ik ben bang, dat de plannen om van de kashba van Algiers een toeristisch long voor heel het land te maken, voorlopig weer in een van de schaarse ijskasten moeten worden opgeborgen. GEESTELIJK LEVEN RUG en collega's halen bakzeil DOORN De openbare uni versiteiten met een theologi sche faculteit hebben bakzeil gehaald: de hervormde syno de is gisteravond unaniem ak koord gegaan met de stich ting van een eigen theologi sche universiteit. Na uitgebreide discussie, waarin enige tegenvoorstellen werden ingediend en ook weer ingetrok ken, kreeg het alternatieve aan bod van de universiteiten van Leiden, Amsterdam, Utrecht en Groningen een onvoldoende. Of, zoals de Leidse kerkelijk hoogle raar dr. G. H. ter Schegget het gis teren uitdrukte, 'het mirakel' was 'niet geschied'. In maart sprak de synode zich in principe uit voor het IWOOT- plan en daarmee voor een eigen universiteit. De openbare univer siteiten kregen wel de gelegen heid om met een tegenvoorstel de synode op andere gedachten te brengen. Ter Schegget voorspel de toen dat er een 'mirakel' nodig De synode vond dat het alterna tief te weinig tegemoet kwam aan de wens van de kerk meer verant woordelijkheid voor de opleiding te dragen. Synodevoorzitter ds. B. Wallet had waardering voor het stuk, maar, zei hij, "we blijven zit ten in de sfeer van de gunsten en daar kunnen wij niet op bouwen". Het voorstel van het synodebe- stuur: vasthouden aan IWOOT en de bruikbare elementen van het alternatief bestuderen, werd door de synode overgenomen. Dat ge beurde echter niet zonder slag of De Klerk neemt obstakel weg voor gesprek kerken JOHANNESBURG (ANP) - President De Klerk van Zuid- Afrika heeft gisteren een ernstig obstakel weggenomen voor een bijeenkomst van alle kerken in Zuid-Afrika waartoe hij had ini tiatief had genomen. Vooral de le- denkerken van de Zuidafrikaan se Raad van Kerken (SACC) had den er grote bezwaren tegen on der auspiciën van de president te vergaderen. Door zich als organisator terug te trekken, hoopt De Klerk dat de SACC zijn verzet tegen de bijeen komst zal opgeven. De Klerk had met Kerstmis de kerken uitgeno digd voor een bijeenkomst die op 10 en 11 augustus dit jaar zou wor den gehouden. Het SACC-moderamen zou vandaag in een spoedzitting bij eenkomen, zo heeft secretaris dr. Frank Chikane gezegd. "De Raad van Kerken waardeert het besluit van De Klerk en zijn begrip voor onze positie". De SACCkerken hadden er ook problemen mee dat de Zuidafri kaanse kerken, die deels de apart heid hebben gesteund en deels hebben bestreden, onder leiding van de president hun onderlinge verschillen zouden moeten uit praten. De politieke verdeeldheid heeft de kerken de laatste jaren ervan weerhouden met elkaar te spreken. Ter Schegget: ...geen mirakel. Stoot. Ds. H. J. ter Bals uit Alphen aan den Rijn stond het tempo van de besluitvorming niet aan. "Ons wordt geen enkele ruimte gebo den het alternatief als echt alter natief te beoordelen". Ter Bals was van mening dat het synodebestuur richting de universiteiten 'vage en bijna insi nuerende aanduidingen' had ge bruikt. Behalve de Alphense pre dikant signaleerden ook anderen financiële en juridische onzeker heden in het IWOOT-plan. Verder werd bezorgdheid uitgesproken over het ontstaan van 'een kweek school voor dominees'. De tegenstanders lieten zich echter overtuigen door het syno debestuur, de makers van IWOOT en Ter Schegget, die net als tijdens de zitting van maart een gloedvol pleidooi hield ('het Ter Schegget-effect'). De enige te genstemmers zaten op de publie ke tribune: een paar theologie studenten. De universiteiten, waarmee de hervormde opleiding contracten zal afsluiten, hebben 'alle waar borgen voor de vrijheid van het wetenschappelijk onderwijs en onderzoek'. De scheiding van staats- en kerkelijke vakken (de zogenoemde 'duplex ordo') zal volledig blijven gehandhaafd, zo werd betoogd. Ook zegde het sy nodebestuur toe de financiële consequenties van IWOOT nauw keurig te onderzoeken. De vier universiteiten hebben gezamenlijk benadrukt dat vol gens hen IWOOT wel degelijk een aantasting van de duplex ordo in houdt. Aangepaste dienst. Een inter kerkelijke dienst met gehandi capten begint zondag in Alphen aan den Rijn om Kwart voor vijf in de Adventskerk (Julianastr.). Ds. J. W. van de Gronden spreekt over 'Gods verbond met i 'Zeer kwetsend' kerkorde-artikel nog ongewijzigd DOORN (ANP) De hervormde synode is er nog niet in geslaagd een kerkorde-artikel te schrap pen dat gemeenten het recht geeft een vrouwelijke predikant als consulent te weigeren. Vooral le den van de Gereformeerde Bond, die afwijzend staat tegenover de vrouw in het ambt, reageerden fel op het voorstel. "De theologie van de meerder heid gaat heersen over de theolo gie van de minderheid", aldus ds. R. A. Grisnigt (Bennekom). Het voorstel bevordert volgens de predikant de 'binnenkerkelijke polarisatie' en de 'gettovorming' in de Hervormde Kerk. Volgens de provinciale syno den van Groningen en Drenthe, die de kwestie aan de orde heb ben gesteld, vormt het gewraakte kerkorde-artikel echter een 'lega lisatie van discriminatie'. Zij kre gen onder anderen steun van ds. A. J. Yntema, een van de twee vrouwelijke predikanten in de sy node, die het artikel 'zeer kwet send' noemde. Diaken G.D. te Velde-Kloosterboer vond het 'on begrijpelijk en inconsequent', omdat de Hervormde Kerk al sinds 1966 vrouwen in het ambt toestaat. Kerkorde-specialist ds. P van den Heuvel legde uit dat het arti kel in 1966 is opgenomen om te gemoet te komen aan bezwaarde hervormde gemeenten. Van de zijde van de Gereformeerde Bond werd daarop gezegd dat de be zwaren van toen nu nog even groot zijn. Nadat enkele tegen voorstellen waren ingediend, stelde het synodebestuur voor de zaak in november opnieuw te be spreken. The Messengers. Het interker kelijk jongerenkoor The Messen ger verleent zondag zijn mede werking aan een dienst in de Oegstgeester Pauluskerk (Warm- onderweg). Voorganger is ds. A. H. van Gent. Aanvang half acht. Evensong. De evensong in de Leidse Hooglandse kerk wordt zondag luister bijgezet door de Matinencantorij uit Amstelveen. Ds. A. Alblas verzorgt een medita tie. Aanvang is zeven uur. Ds. Luttikhuis. Ds. B. A. M. Luttikhuis wordt zondagmorgen bevesigd als predikant van de hervormd-gereformeerde kerk gemeenschap in Leiderdorp. De dienst vindt plaats in de Dorps kerk, aanvang tien uur. Ds. Schilt. Ds. J. A. Schilt neemt zondag afscheid van de hervormde gemeente van Lei- muiden. De dienst begint om half drie. Ds. Schilt gaat naar Min- nertsga. Ds. Boer. Ds. F. J. Boer, gerefor meerd predikant in Alphen aan den Rijn, neemt zondag afscheid in de Salvatorikerk, aanvang tien uur. Hij vertrekt naar Zeist. Vakbonden in kerk. Medewer kers van de Hervormde Kerk kunnen zich in het arbeidsvoor waardenoverleg voortaan door bestuurders van de vakbonden laten vertegenwoordigen. De Hervormde Raad voor de kerke lijke medewerkers (RKM) en ook de CFO (CNV) en de AbvaKabo (FNV) hadden hierom gevraagd. Tot nu toe wezen de kerkelijke medewerkers uit hun midden vertegenwoordigers aan voor het overleg met de werkgever (syno de). De hervormde synode ging zonder veel discussie akkoord. Amnestie. Koning Birendra van Nepal heeft alle gevangen christenen in het land amnestie verleend. Ook zijn alle strafzaken wegens religieuze activiteiten ge seponeerd. Dit is medegedeeld door de Christelijke stichting voor hulp aan gewetensvervolg- den CSHG te Andijk, die al enke le jaren aktie heeft gevoerd voor volledige godsdienstvrijheid in de enige hindoestaat ter wereld. Van onze correspondent Jos Heymans Het komend weekeinde wordt op het strand van Scheveningen voor de dertiende keer het inter nationaal vliegerfeest gehouden. Jaarlijks trekt dit evenement 2500 deelnemers en zo'n 200.000 bezoe kers. Het is het op éen na grootste vliegerfestijn ter wereld. Alleen Londen trekt meer belangstel ling. Het feest bestaat uit een groot aantal demonstraties, verzorgd door teams uit Groot-Brittannië, Ierland, Frankrijk, Italië, de Bondsrepubliek, België, Oosten rijk, Denemarken, Zwitserland, Nederland, Canada en de VS. De Nederlanders zullen 's werelds grootste vlieger omhoogtrekken. Buiten het officiële vliegerterrein mag elke hobbyist zelf vliegeren. Ondanks de grote belangstel ling zijn de organisatoren somber gestemd over de toekomst van het evenement. "Eigenlijk is het strand door de stormen van janu ari en februari te smal. De laatste weken is het strand verbreed van 25 tot veertig meter. Vorig jaar hadden we nog 65 meter", zegt or ganisator Gerard van der Loo. "Als het in de toekomst niet beter wordt, is het niet uitgesloten dat het evenement naar elders wordt verplaatst". Maar vrijdag, zaterdag en zon dag gaan de vliegers, als vanouds, in Scheveningen de lucht in. Het vliegerfeest begint vanmiddag met een behendigheidswedstrijd, 's avonds zijn er verlichte vliegers te zien. Zaterdag en zondag zijn de officiële demonstraties. Jongeren demonstreren in Johannesburg voor onderwijs zonder rassen onderscheid. Voor de zwarte is het dagelijks leven niets veranderd. Apart heid is er nog steeds". (foto afpi

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 2