'Geen reden je rijk te rekenen'
ZIN IN
VAKANTIE?
Met vliegende camera de misdaad te lijf
REPORTAGE i
NAVO-opperbevelhebber Galvin over ontspanning en ontwapening
Samenwerldngsraad
van Kerken gestart
in Noordwij kerhout
DONDERDAG 7 JUNI 1990
GEESTELIJK LEVEN
BERGEN - Het is voorwaar
geen lolletje om vandaag de
dag nog soldaat te zijn. Een
paar jaar geleden was dat an
ders. Je had een zekere baan,
goede vooruitzichten en een
duidelijke tegenstander.
Want die is voor een militair
natuurlijk onmisbaar. Maar
de wereld is in een sneltrein
vaart veranderd, en daarmee
ook het toekomstbeeld van
Jan Soldaat. Een onzekere
toekomst, want als de diver
se ontwapeningsonderhan
delingen succes hebben zal
een fiks aantal militairen
zonder werk komen te zit
ten.
"De militair moet beseffen dat zijn
werkloosheid dat is waar we op den
duur allemaal naar streven", zegt
generaal John Galvin (61), de opper-
baas van alle NAVO-soldaten in Eu
ropa. "Want als militairen werkloos
raken is er vrede".
De militaire wereld moet dat vol
gens de Amerikaanse generaal ook
als een overwinning zien. Maar dat
komt niet zomaar tot stand. Er zijn
ontwapeningsakkoorden, een hech
te organisatie als de NAVO en een
goede strategie voor nodig.
Via verdragen moeten de militai
re activiteiten in Oost en West aan
banden gelegd kunnen worden.
"Als dat ons lukt, dan moeten we
ook de werkloosheid van soldaten
op de koop toenemen", zegt Galvin
in zijn hoofdkwartier in het Belgi
sche Mons.
Maar John Galvin zou geen goede
SACEUR (de Supreme Allied Com
mander Europe) zijn, als hij tegelijk
met deze optimistische woorden
niet een waarschuwende vinger
hief. Een NAVO-bevelhebber is im
mers per definitie een pessimist.
Terwijl de politici de huid van de
beer al aan het verdelen zijn, waar
schuwt hij dat het beest nog gescho
ten moet worden. De Muur mag dan
zijn gevallen, het Warschaupact in
elkaar gestort, het gevaar is nog
steeds niet helemaal geweken.
Vredesdividend
Galvin noemt het "ongelukkig", dat
uit alle enquetes blijkt dat de bevol
king van Europa en Noord-Amerika
denkt dat de dreiging weg is. "Er
zijn nog altijd 534.000 Russische sol
daten in Oost-Europa en 380.000 in
de DDR. Dat weten veel mensen
niet".
Is SACEUR een kniesoor, die de
grote winst van wat in Oost-Europa
gebeurt niet wil zien? Nee, zegt hij,
en is de eerste om te erkennen dat
het pact niet meer is wat het ge
weest is. Het gevaar is een stuk min
der, de waarschuwingstijd langer
geworden. Maar eerst moet vast
staan dat de Sovjets zich volledig
uit Oost- Europa zullen terugtrek
ken, dat zij bereid zijn akkoorden te
sluiten over de vermindering van
hun (nog) grote overmacht aan con
ventionele en nucleaire wapens in
Europa.
Natuurlijk is de verleiding in Eu
ropa en de VS groot om alvast het
'vredesdividend' te innen. "Maar
daar zit een risico in", waarschuwt
de generaal. "We mogen niet dezelf
de fout maken als we na de Tweede
Wereldoorlog hebben gedaan".
Toen werden de geallieerde strijd
krachten abrupt fors verkleind, in
de veronderstelling dat de Sovjets
hetzelfde zouden doen. Maar twee
jaar later bleek dat zij niet weggin
gen uit Oost-Europa en moest het
westen in hoog tempo herbewape-
Onvoorspelbaar
Dat voorbeeld geldt volgens Galvin
nog steeds. "Er is nog veel onvoor
spelbaar. En de Sovjetunie zal wat
haar militaire capaciteit betreft ook
na een conventioneel ontwape
ningsakkoord in Wenen groter zijn
dan alle andere Europese landen bij
elkaar".
Daarom is hij ook niet gelukkig
met het besluit van de ministers van
defensie om af te zien van de afge
sproken jaarlijkse groei van de de
fensieuitgaven met drie procent.
Groei is juist nodig om de NAVO-
strijdkrachten op peil te houden.
Dat kan straks op een lager niveau
zijn dan nu, maar ook dan zullen de
overblijvende wapens gemoderni
seerd moeten worden, zegt Galvin.
Daarvoor moeten de uitgaven ook
op peil blijven.
Bovendien waarschuwt hij tegen
mensen die zich al rijk rekenen door
de ontwapening. Zeker de eerste ja
ren zal de ontspanning in Europa
geen geld opleveren. "Op de korte
termijn is weinig vredesdividend te
verdienen", zegt hij. "Om kleinere
strijdkrachten te krijgen moetje ba
ses sluiten. Dat kost geld. Je moet
troepen verplaatsen. Dat kost ook
geld. Hetzelfde met de vernietiging
van wapens en de controle op de na
leving van de ontwapeningsakkoor
den".
Het is volgens de generaal als met
een loterij, waar je wel een hoofd
prijs van een miljoen krijgt, maar
waarvan je als de belasting is afge
trokken, vaak weinig overhoudt.
"Dat kan voor veel mensen heel te
leurstellend zijn".
Afschrikking
De ministers hebben niet afgespro
ken hoeveel de defensieuitgaven
mogen dalen, maar volgens Galvin
is er zeker een ondergrens, al is die
nu niet in cijfers uit te drukken.
"Die wordt immers ook door wat de
andere kant doet bepaald".
De NAVO-ministers van defensie
GPD)
hebben besloten dat gestudeerd
moet worden op nieuwe strategieën
voor de alliantie, die de plaats kun
nen innemen van de 'voorwaartse
verdediging' en het 'flexibele ant
woord' waarop de NAVO sinds 1967
heeft vertrouwd.
Hoe die eruit gaan zien, kan Gal
vin nog niet zeggen. Dat is een zaak
waar in de eerste plaats de politici
het over eens moeten zien te wor
den. Maar een ding staat volgens
hem vast: de NAVO kan niet zonder
kernwapens in Europa. "De nucle
aire afschrikking blijft essentieel
als je oorlog wilt voorkomen in
plaats van vechten".
En in het verlengde daarvan zal
de NAVO ook nooit verklaren, dat
zij nimmer als eerste kernwapens
zal gebruiken, de zg. 'no-first-use-
verklaring'. "Als je daarvan afziet,
dan heb je geen afschrikking meer.
Dan is er alleen conventionele af
schrikking. En die is op zich onvol
doende om oorlog te voorkomen.
Pariteit op conventioneel gebied
heeft nog nooit een oorlog kunnen
voorkomen".
Galvin wijst er zelfs op dat in het
verleden oorlogen vaak begonnen
omdat landen met kleine legers gro
tere landen aanvielen. "De laatste
veertig jaar was oorlog in Europa
heel goed mogelijk. Maar alleen de
kernwapens hebben als afschrik
king gewerkt".
Vermindering
Toch zal het aantal kernwapens in
Europa fors gaan verminderen. De
Russische minister van buitenland
se zaken Shevardnadze kondigde
deze week aan een deel van de kor-
te-drachtswapens (met 1500 bijbe
horende kernkoppen) eenzijdig
weg te halen. En van de 4000 kern
koppen in West-Europa zal over vijf
jaar de helft verdwenen zijn. De
Lance-raketten worden niet vervan
gen, de nucleaire kanonnen worden
fors in aantal verminderd.
Hoewel Galvin zegt als militair
commandant graag zoveel mogelijk
opties te hebben, lijkt hij die ver
mindering wel te aanvaarden, mits
dat gebeurt via onderhandelingen
met de Sovjetunie. Galvin stelt dat
ontwapening een deel van de nieu
we strategie zal uitmaken. Het gaat
straks niet langer om de vraag hoe
de NAVO een tegenstander tege
moet treedt, maar hoe het bondge
nootschap met die voormalige vij
and tot afspraken weet té komen.
De NAVO-ministers van defensie
hebben ook besloten om de paraat
heid van de NAVO-troepen te verla
gen. Sommigen leidden daaruit af
dat nu snel troepen uit Duitsland
kunnen worden teruggetrokken,
maar dat is volgens generaal Galvin
een misrekening.
Natuurlijk zijn minder soldaten
nodig nu de waarschuwingstijd
voor een vijandelijke aanval veel
langer is geworden. Lanceerinrich-
tingen voor raketten of luchtaf-
weersystemen kunnen met minder
bemanningen toe en dat zal ook
minder geld kosten.
Maar het materieel en de oplei
ding voor het gebruik ervan blijven
nodig. De dienstplicht moet dus
lang genoeg blijven om de soldaten
goed te kunnen opleiden. "Ik geloof
dan ook niet dat vermindering van
de paraatheid tot minder troepen in
Duitsland zal leiden".
Heel Europa
Een veel belangrijker ontwikkeling
wordt het instellen van zg. 'multina
tionale eenheden'. Dat leidt tot
meer standaardisatie van het mate
rieel, en tot een flexibeler inzet van
mankracht. De NAVO-landen gaan
alle voors en tegens nu bestuderen.
Galvin wijst erop dat de NAVO al
multinationale eenheden kent. Zo
werken de Nederlandse en Britse
marines samen, is er een uit diverse
landen bestaande luchtmachteen
heid, bestaan er vlooteenheden van
meerdere landen en een Duits-
Franse brigade.
Die integratie van eenheden uit
diverse landen kan echter niet op
het laagste niveau worden doorge
voerd. Galvin denkt aan integratie
vanaf het brigade-niveau, omdat an
ders problemen optreden wat taal
en materieel betreft. "Er is altijd een
niveau waar beneden het niet meer
efficient is alles alleen te doen", zegt
de generaal. Hij hoopt bovendien
dat de multinationale eenheden
door heel Europa, van de noord-
flank tot de zuidflank, gelegerd
worden en niet alleen in Duitsland.
Afgelopen week waren ze weer
even in het nieuws. Bij de speur
tocht naar de terroristen van het Ier
se Republikeinse Leger (IRA), na de
aanslag op twee Australische toeris
ten in Roermond werden de met in
frarode en 'normale' foto-appara-
tuur uitgeruste F-16's van de Ko
ninklijke Luchtmacht ingezet.
Dinsdagavond maakten ze een foto-
vlucht van Roermond naar het Bel
gische Leopoldsbrug, waar de
vluchtauto uitgebrand was gevon
den. Aan de hand van de honderden
meters lange foto's hoopte de poli
tie mogelijke schuilplaatsen en wa
pendepots te kunnen ontdekken.
Fotograferende F-16's worden va
ker ingezet bij moeilijk oplosbare
misdrijven. Vorig jaar hoopte justi
tie in Friesland aan de hand van (in
frarood) foto's aan de weet te komen
waar de ontvoerders van Lieuwe
van der Valk uit Exmorra met de ge
le Mercedes van hun slachtoffer
naar toe waren gevlucht. Men dacht
aan een recreatieterrein bij Spaarn-
woude, waar de laag rondcirkelen
de F-16 veel opschudding veroor
zaakte. De Mercedes werd niet ge
vonden. Later bleek dat de ontvoer
ders de auto, met Van der Valk gek
neveld in de kofferbak, in de Wad
denzee hadden gereden.
Had een op enkele tientallen me
ters hoogte rondvliegende straalja
ger de auto terug kunnen vinden?
Zeer zeker, zegt woordvoerder
Theo Kustner van het in Volkel ge
stationeerde 306-fotosquadron. De
apparatuur die in de speciale F-16 is
geïnstalleerd kan veel, heel veel. De
infrarood-camera's registreren tem
peratuurverschillen tot 0,1 graad
Celcius en met die wetenschap kan
een ervaren interpretator veel doen.
Je moet goed zijn opgeleid om dit
soort informatie uit een infrarood-
opname te halen.
Op het eerste gezicht lijkt het een
hele slechte luchtfoto van een deel
van de wijk Bilgaard in Leeuwar
den. Met enige moeite zijn wegen,
sloten en gebouwen nog wel te her
kennen. Maar schijn bedriegt.
"Kijk", zegt 'interpretator' Lub
Gringhuis, "dit is een parkeerter
rein voor auto's. Er staan er nog
acht. drie zijn ongeveer een uur ge
leden vertrokken en die andere
lichtgrijze rechthoekjes zijn van au
to's die vanmorgen zijn weggere
den".
Gringhuis legt uit: "Een auto ab
sorbeert meer warmte dan het weg
dek. Daarom is de straat egaal grijs
en de auto's zwart. Maar als een auto
wegrijdt, moet de motor worden ge
start en daarbij komt veel warmte
vrij. Dat verwarmt het weg dek en
dat koelt langzaam af, als de auto is
weggereden. Aan de hand van de
gradaties grijs op het parkeerterrein
kun je dan vrij nauwkeurig bereke
nen hoe lang geleden een auto is
weggereden".
De camera's zijn zeer gevoelig. In
het geval-Van der Valk zocht de F-
16 naar een onder de bomen dan wel
begraven auto. Aan de hand van de
warmteverschillen zou het te zien
geweest kunnen zijn. Op de luchtfo
to van Bilgaard is te zien welke ver
warmingsketels branden en welke
niet, is een boom te onderscheiden
van een lantaarnpaal en water van
land. In het kader van energiebe-,
sparing zijn er ook foto's gemaakt
van de gebouwen op de vliegbasis
Leeuwarden. Dat bracht
warmtelekken in hangars aan het
licht.
Gringhuis geeft een staaltje van
interpretatiekunst. Hij buigt zich
over een meterslange serie foto's,
die een F-16 tijdens een oefenvlucht
heeft gemaakt. Met behulp van een
driedimensionale bril wijst hij een
zwart vlekje aan: een Volkswagen
busje van het type Trénsporter,
zegt-ie zonder blikken of blozen.
Hier een hoogspanningsmast, daar
eén radarpost.
Enige technische uitleg is op zijn
plaats. De cilindervormige contai
ner, die onder de F-16 hangt, bevat
vijf daglichtcamera's, een infra-
roodscanner en de benodigde elek
tronica. Het systeem werkt volauto
matisch, zodra de vlieger de appara
tuur in werking stelt. De vijf came
ra's bestrijken samen een maximale
hoek van bijna 180 graden, zodat
een flink stuk terrein Links en
rechts van de snel voorbijvliegende
straaljager in beeld kan worden ge
bracht.
De belichtingstijden variëren van
1/375 tot 1/7500 seconde. Bij de snel
ste sluitertijd worden per camera
tien foto's per seconde gemaakt.
Het slimme van de eind jaren zestig
door Oldelft (optische industrie)
ontwikkelde daglichtcamera zit 'm
in de afstemming tussen filmtrans
port en vliegsnelheid en -hoogte
van de F-16. Daardoor staat het ge
projecteerde beeld stil, terwijl het
vliegtuig op een hoogte van tussen
de 30 en 500 meter vliegt, met een
snelheid die kan variëren tussen 500
en 1100 kilometer per uur.
De infraroodcamera (officieel In
fra Red Line Scanner geheten)
werkt volgens een heel ander prin
cipe. De camera registreert tempe
ratuurverschillen door een snel
ronddraaiende rotor: 12.000 om
wentelingen per minuut. Per om
wenteling van de rotor worden er
drie lijntjes, waarin die tempera
tuurverschillen te zien zijn, op de
film geschreven.
Het negatief van de infraroodca
mera bestaat dan ook niet uit afzon
derlijke foto's maar uit een zeer
groot aantal aaneengesloten lijnen.
De films worden binnen enkele mi
nuten ontwikkeld door een mobiele
filmverwerkingseenheid, zodat zeer
snel met de interpretatie van het fo
tomateriaal kan worden begonnen.
Hoeveel meter film verwerkt zo'n
fotograferende F-16 nou? Kustner
haalt z'n schouders op: "Heel veel,
kilometers per jaar. Per doel gaat er
per camera pakweg vijf meter film
doorheen, dus dat is een flink aantal
meters per jaar". Inmiddels is het
milieuprincipe ook tot het leger
doordrongen, want Kustner vertelt
nadrukkelijk dat de volgeschoten
films niet in de prullenbak verdwij
nen, maar naar een gespecialiseerd
bedrijf gaan, dat het zilver weer te
rugwint.
Dat kan natuurlijk pas als de
doorgaans voor militaire doelein
den gemaakte films door de vernie
tiger zijn gegaan. Want al maakt jus
titie graag gebruik van de mogelijk
heden die het 306-squadron biedt,
dat is uiteraard niet de reden waar
om het 306 Tactisch Fotoverken-
ningssquadron in 1953 werd opge
richt.
Dank zij de (infrarode) camera's
kunnen vijandelijke doelen haar
scherp worden geanalyseerd: waar
staan de vliegtuigen, zijn de moto
ren warm of koud, zijn er toestellen
-in voorgaande uren vertrokken of
weggesleept, staan er echte tanks of
is de radar in bedrijf enzovoorts.
Overbodig, zou je in deze tijd van
ontspanning kunnen concluderen.
Een misvatting, menen Gringhuis
en Kustner. Ze zijn eensgezind in
hun opvatting dat het 306-squadron
nog een lang leven is beschoren.
"Juist in deze tijd van ontspan
ning", meent Gringhuis. "Er wor
den nu afspraken gemaakt over
troepenvermindering, weghalen
van raketten en andere wapens.
Maar dat moet allemaal wél gecon
troleerd worden". En dat zou heel
mooi kunnen vanuit een met hoog
waardige fotoapparatuur volge
stouwde F-16. De wapenspreuk van
het 306-squadron zou dan wel een
beetje gemoderniseerd kunnen
worden: van het huidige 'Zien is
overwinnen' naar 'Zien is geloven'.
AMSTERDAM
Een bezoeker
van de paro
chiekerk De
Liefde' in Am
sterdam bij
kunstvoorwer
pen uit de kerk,
die vandaag ge
veild zijn, in
verband met de
sloop van het ge
bouw. De kerk
werd ontworpen
door stadsbouw
meester Cuypers
en dateert uit
1885.(foto ANP)
Vervolg op oecumenisch overleg:
NOORDWIJKERHOUT - In
Noordwijkerhout en De Zilk
is een Samenwerkingsraad
van Kerken opgericht. In de
raad, die een voortzetting van
het reeds jaren bestaande oe
cumenisch overleg vormt,
zijn de hervormde gemeente,
de gereformeerde kerk, en de
rk parochie vertegenwoor
digd.
De samenwerkingsraad moet vol
gens secretaris W. Harkema uit
Noordwijkerhout, gezien worden
als 'een soort voorfase' van een
Gereformeerden
in discussie over
PLO-verklaring
LEUSDEN (ANP) - De Gerefor
meerde Kerken in Nederland zijn
verdeeld over de PLO-verklaring
van de Raad van Kerken, waarin
erkenning van de PLO door de
Nederlandse regering wordt
voorgesteld. De gerefromeerde
commissie Midden-Oosten moet
nu de synode advies uitbrengen
over de vraag of de Gereformeer
den de verklaring zullen overne-
"Er is meer dan enig ongenoe
gen over de gang van zaken", al
dus synodevoorzitter ds. E. Ove
reem gisteren tijdens de vergade
ring van het breed bestuur in
Leusden. Het deputaatschap
(commissie van deskundigen)
voor Kerk en Israël had, de twee
gereformeerde vertegenwoordi
gers in de Raad van Kerken, Ove-
reem en ds. A. Borman gevraagd
waarom zij tijdens de mei-verga
dering van de Raad geen voorbe
houd hadden gemaakt.
Na een onderhoud met dit de
putaatschap zei Overeem giste
ren dat "het erg lastig is om je als
gereformeerden in de Raad' van
Kerken van te voren vast te leg
gen". Voor overleg met de betrok
ken instanties had volgens hem
de tijd ontbroken. Een van de ge
volgen was dat het deputaatschap
de verklaring 'verbijsterend'
noemde.
Overeem noemde op zijn beurt
deze uitspraak van het deputaat
schap 'olie op het vuur'. "Ik ben
bang dat de deputaten straks
geen superlatieven meer heb
ben".
Ds. J.G.K. Littooy van Kerk en
Israël zei dat het deputaatschap
de zaak geenszins heeft willen op
blazen. "Wij zetten ons niet af te
gen de Raad van Kerken en trek
ken de goede bedoelingen ervan
niet in twijfel. Maar op deze ma
nier kan het echt niet langer. Mijn
collega's en ik komen haast onge
loofwaardig over in onze contac
ten met de joodse partners".
plaatselijke Raad van Kerken.
"De emotionele beleving van wat
de Raad van Kerken in Nederland
of de Werelraad van Kerken zegt
of doet, is bij velen nog zo, dat we
voor deze vorm gekozen heb
ben", licht Harkema toe.
Deze vorm. is een compromis,
want "er zijn ook mensen die het
oecumenisch overleg te weinig
vonden". Binnen dit overleg
werd een of twee keer per jaar
vergaderd, terwijl de samenwer
kingsraad dit vijf maal in het jaar
zal doen. De raad bestaat uit tien
leden, oftewel uit iedere kerk
twee afgevaardigden. Voorzitter
is pater L. Hooymans van de St.
Victorparochie.
De raad, aldus een verklaring,
wil "in getuigenis en dienst ge
stalte geven aan de gemeenschap
van kerken vanuit het geloof in de
ene Heer Jezus Christus, het
Hoofd van de Kerk en de Heer der
wereld. Zij wil dit met name doen
door het bevorderen van geloofs
gesprekken, gezamenlijke pro-
blematieken aanpakken en de on
derlinge solidariteit bevorderen".
Volgens Harkema zal de raad
zich in voorkomende gevallen
buigen over gezamenlijke verkla
ringen of projecten. Op dit mo
ment wordt bijvoorbeeld bespro
ken in hoeverre men, in het kader
van de kerkelijke actie 'De arme
kant van Nederland', tot de op
richting van een sociaal fonds kan
komen. Dergelijke projecten lo
pen al in onder meer Sassenheim
en Warmond.
In september heeft de samen
werkingsraad een gezamenlijke
dienst gepland, "om de betrok
kenheid van de mensen te vergro
ten".
Moker. De kerkelijke omroep
Moker besteedt in de uitzending
van vanavond (aanvang zeven
uur) o.a. aandacht aan pastoor De
Haas uit Noordwijk. Ontvangst
via FM 105.7 of kabel 88.1.
Partnerpensioen. De Gerefor
meerde Kerken gaan een partner
pensioen voor ongehuwd samen
wonende predikanten invoeren.
De regeling heeft ook betrekking
op homofiele relaties en geldt ook
voor huishoudsters en familiele
den die de woning met een over
leden predikant hebben gedeeld,
zo heeft het breed bestuur giste
ren besloten.
Religie op school. Het Hoogge
rechtshof in Washington heeft be
slist dat op openbare scholen in
de VS religieuze bijeenkomsten
zijn toegestaan, evengoed als acti
viteiten van postzegelverenigin
gen. De uitspraak maakt een ein
de aan het sinds 1985 durende
conflict tussen een school in
Omaha (Nebraska) en een bijbel-
groep van scholieren.
ADVERTENTIE
Koop dan snel een staatslot en wie weet zit u binnenkort riant in het
oord van uw dromen. U heeft nog 3 dagen voor de verkoop van deze
maand sluit. U vindt de verkoopadressen in de Gouden Gids. Wacht niet,
er is immers geen mooier lot dan een staatslot.
GELUK IS NOG 3 DAGEN TE KOOP.
