Schouwburg: accent op cabaret en dans
Geniale melange van meligheid
Dick Bruna krijgt Penseel
Gouden Griffel voor Els Pelgrom
Boelen brengt in nieuw seizoen gevarieerd programma naar Leiden
Ted Easton
overleden
Oude Singel-Vestival
biedt van alles wat
Scholieren op
toneelpodium
Feest Research voor Beleid met concert voor 6 printers
DONDERDAG 7 JUNI 1990
PAGINA 23
AMSTERDAM (ANP) - De Gou
den Griffel voor het best geschre
ven kinderboek is toegekend aan
Els Pelgrom voor haar boek 'De ei
kelvreters' (Querido). Het Gouden
Penseel gaat dit jaar naar Dick Bru
na voor zijn illustraties in het boek
Boris Beer' (Van Goor). Het be
stuur van de stichting CPNB heeft
dit gisteren bekendgemaakt.
De jury's van beide prijzen kozen
de titels uit de jaarproduktie van
1989. Naast de Gouden Griffel en
het Gouden Penseel kenden de ju
ry's verder twee Zilveren Penselen
toe (in diverse leeftijdscategorieën)
en acht Zilveren Griffels. Aan ze
ventien titels werd een eervolle ver
melding verleend, de zogenoemde
Vlag en Wimpel's.
Het is voor de derde keer dat Els
Pelgrom (56) de Gouden Griffel ont
vangt. Zij is daarmee de eerste au
teur in Nederland die deze prijs
voor de derde maal (in '78 en '85
werd haar werk ook bekroond) zal
ontvangen. In Duitsland ontving zij
eerder de Deutsche Jugendlitera-
turpreis '86 en de Gustav Heine-
mann Friedens-preis.
Dick Bruna (63), winnaar van het
Gouden Penseel, begon zijn carriè
re als ontwerper van boekomslagen
en affiches. In 1952 maakte hij zijn
eerste prentenboek 'De Appel' en in
1955 verschenen de eerste 'Nijntje'-
boeken die inmiddels wereldwijd
bekendheid genieten. Met 'Boris
Beer" introduceerde de illustrator
een nieuwe hoofdpersoon in zijn
oeuvre. Bruna werd in 1989 genomi
neerd voor de Publieksprijs voor
het Nederlandse boek en onlangs
werd hem de D.A.Thieme-prijs toe
gekend. In totaal illustreerde Bruna
meer dan 70 prentenboeken.
De uitreiking van de Griffels en
Penselen zal aan de vooravond van
de kinderboekenweek, op dinsdag
9 oktober, plaatshebben. De kinder
boekenweek, van 10 tot en met 20
oktober, heeft als thema 'Boeken
horen bij je'.
i redacteur Annemiek Ruygrok
LEIDEN - Veertien landelijke premières, variërend van het succesvolle 'Harold Maude'
tot 'Scoren', een produktie waarmee indertijd Madonna haar debuut off-Broadway maak
te: een grote Shakespeare-serie (koningsdrama's), 35 cabaretvoorstellingen, veel dans.
opera's en een concert door Herman Krebbers en Theo Olof.
DEN HAAG (GPD) - De orkestlei
der Ted Easton is in een Haags ver
pleegtehuis aan een maagbloeding
overleden. Zijn gezondheid was al
enige jaren slecht. Hij is 57 jaar ge
worden. Zijn werkelijke naam was
Theo van Est.
Vooral in de jaren zestig en zeven
tig maakte hij furore met zijn or
kest, de Ted Easton Jazzband, die
voornamelijk (moderne) dixieland
en swingmuziek speelde. Zijn for
matie was in Scheveningen en latei-
in een etablissement in Kijkduin ge
durende de weekeinden veelvuldig
te horen. Ted Easton was ook op
jazzfeesten in Leiden een graag ge
ziene gast.
Easton heeft in de toptijd van zijn
barfd tal van beroemde internatio
nale musici als gast laten optreden.
Onder hen bevonden zich tenor
saxofonist Buddy Tate, de trombo
nist Vick Dickenson en de trompet
tisten Bobby Hackett en Wild Bill
Davison.
Easton, die slagwerk speelde
maar ook in veel nummers zong.
heeft met zijn orkest talrijke malen
op festivals in het land gespeeld
maar ook veel daarbuiten. Indruk
wekkend is het aantal langspeelpla
ten dat door zijn orkest, samen met
(voornamelijk Amerikaanse) gast-
musici, is volgespeeld. Easton heeft
met zijn door hemzelf opgerichte
platenfirma ook veel jazzplaten ge
produceerd.
Schouwbu rgdirecteur Frans Boelen, wethouder van cultuur Henrie'tte van Dongen en Yvonne van Baarlealge
meen directeur kunst en cultuur v aii de gemeente Leidenpresenteerden gisteren het programma voor het nieuwe
seizoen. De Leidse Schouwburg heeft een heftig seizoen achter de rug. Maar dat bracht slechts een trilling teweeg.
Want de schouwburg staat stevig op zijn grondvesten aldus van Dongen. (foto Jan Holvast)
Aan afwisseling ontbreekt het niet
in het nieuwe programma van de
Leidse Schouwburg, dat gisteren
traditiegetrouw samen met het pro
grammaboekje '90-'91 werd gepre
senteerd.
Schouwburgdirecteur Frans Boe
len kon zijn voldoening nauwelijks
verbergen. Want al zijn er geen we
reldschokkende beleidsafwijkin-
gen te bespeuren, Boelen heeft risi
co's bepaald niet vermeden. 'De
Buddha van Ceylon', een voorstel
ling van De Appel, geschreven door
Lodewijk de Boer. is zo n risico
stuk, waarvan Boelen zelf zegt 'het
kan vriezen of dooien'. Via tal van
workshops werd het verhaal uitge
werkt tot de produktie die volgend
jaar april in Leiden te zien zal zijn.
Een werkwijze die de auteur in de
gelegenheid stelt al in een heel
vroeg stadium gebruik te maken
van de rijkdom aan vormen en the
ma's die de inbreng van improvise
rende acteurs kan produceren.
In totaal zullen komend seizoen
35 cabaretvoorstellingen ten tonele
worden gebracht: Jenny Arean
heeft haar premiere in Leiden,
Youp van 't Hek staat vijf avonden
solo op het toneel, voor Waarden-
berg De Jong is Boelen zelfs van
plar) om zoveel mogelijk leeg te rui
men, "want met die twee weetje het
maar nooit". Boelen geeft toe dat
het accent iets meer dan andere ja
ren op cabaret ligt. "Maar de kwali
teit is ook dermate hoog dat we er
niet omheen kunnen", aldus Boe
len.
Toneel blijft in zijn visie echter de
voedingsbodem van de Leidse
Schouwburg. En ook op dit gebied
is het aanbod groot. Boelen heeft al
le grote gezelschappen naar Leiden
weten te halen. Behalve het Ro-the-
ater dat er elk jaar in slaagt nét een
voor de Leidse Schouwburg te gro
te speelruimte te eisen. Henk van
Ulsen komt voor het eerst sinds lan
ge tijd weer met een groot soloto
neel 'De dood van Iwan Iljitsj' dat
eveneens in Leiden zijn premiere
beleeft.
Op operagebied valt allereerst de
voorstelling van de Opera van Pe
king in het oog. Dit wereldberoem
de gezelschap komt in september
naar Leiden, waar de Europese toer-
nee begint. Voorts wordt 'Rigoletto'
door een Pools gezelschap opge
voerd. En in samenwerking met de
koninklijke Schouwburg in Den
Haag brengt De Kleine Opera Stich
ting op 24 oktober de opera Eline
van Erik Lotichius, gebaseerd op de
roman Eline Vere van Couperus.
Bovendien in januari volgend jaar
de premiere van de Mozart-opera
'L'Oca del Cairo'.
Ook op dansgebied is komend
seizoen in de schouwburg veel te
beleven: drie grote buitenlandse
dansgezelschappen als het Elisa
Monte Ballet, de Phoenix Dance
Company en het Danstheater USA
brengen voorstellingen in Leiden.
Daarnaast natuurlijk voorstellingen
van het succesvolle Introdans.
Musicals als Amadeus, Sweet
Charity en De Club ontbreken even
min op het programma. En jong ta
lent krijgt een kans in het Leids Ca
baret Festival en Cabarestafette II.
die in de cabaretweek volgend jaar
februari worden gehouden.
Kwaliteit staat bij al het gebodene
voorop, aldus Boelen. En daarmee
heeft hij 'zijn' wethouder op zijn
hand, want ook zij kondigde giste
ren aan een kwaliteitsverhoging op
theatergebied in Leiden te willen
bewerkstelligen. Henriette van
Dongen wil zich daarbij alle Leidse
instellingen zien te betrekken. Vol
gens Yvonne van Baarle, algemeen
directeur kunst en cultuur van de
gemeente Leiden, moet in die rich
ting ook op den duur iets zichtbaar
worden in de Stadsgehoorzaal. Er
ligt voor het theaterpubliek dus
wellicht nog veel meer moois in het
verschiet.
'De zon gaat zinloos onder, morgen moet ze
toch weer op', soloprogramma van en door
Herman Finkers (met tekstbijdragen en as
sistentie van Wilfried Finkers). Gezien op 6
juni in de Leidse schouwburg. Aldaar nog tot
en met 9 juni te zien (uitverkocht!).
LEIDEN De titel van het pro
gramma zou je - bij voorkeur in
Delfts blauw of in een borduur-
steekje - thuis aan de wand kun
nen hangen. Dat vond Herman
Finkers kennelijk ook, en daarom
heeft hij het programmaboekje in
de vorm van een kalender uitge
bracht. Een prima oplossing: het
effect is hetzelfde, en toch is 't
goedkoper en minder bèwerke-
lijk. Zoiets kan alleen Finkers be
denken. Door hem wordt kneute
righeid tot een kunst verheven.
Zo'n titel, en dan nog eens als ka
lender verpakt: waar haalt ie
mand het vandaan?! Een vraag
die je ook voortdurend op het
programma zelf kunt betrekken.
Tot en met aanstaande zaterdag
zijn Finkers' verrichtingen op het
toneel weer met bewondering
maar vooral verwondering in Lei
den te aanschouwen. Wat heeft
die man toch dat hij een zaal vol
n bezighouden met
een schier eindeloze reeks flauwi
teiten? Mensen zijn zelfs bij nacht
en ontij opgestaan om nog maar
een kaartje te bemachtigen. Vier
achtereenvolgende avonden in de.
schouwburg zijn dan ook geheel
uitverkocht. Kennelijk is het toch
die geniale melange van melig
heid en flauwekul die bij een
breed publiek enorm aanslaat.
Zijn ongekend grote succes
dwingt op zichzelf al respect af;
dat hij dat weet te continueren, is
zo mogelijk nog onverklaarbaar
der en daarom des te bewon
derenswaardiger.
Bij Brigitte Kaandorp heeft ie
dereen zo langzamerhand het
idee, dat ze eens met wat anders
zou moeten komen. Bij Finkers
lijkt zich niemand dat af te vra
gen. Dit nieuwe programma wijkt
nauwelijks van het voorgaande
af. Hoogstens kun je zeggen dat
de grappen met de rekwisieten
(produkten van nijver knutsel
werk) enigszins zijn toegenomen.
Daarnaast functioneert wederom
broer Wilfried als toneelassistent.
In hoog tempo passeren tal van
verhaaltjes de revue die het veelal
van een oersimpele woordspeling
of een geheel onverwachte wen
ding moeten hebben. Zelfs de
Shakespeare-bewerking van na
de pauze ontkomt niet aan de
wetten van de Finkers-humor:
"Macbeth kijkt uit het raam van
zijn slaapkamer - tsja, dubbelglas,
he!" Onderwijl kijkt hij de zaal in
met een verbaasde blik van 'Goh,
dat jullie dat leuk vinden'. En een
hele avond lang kun je je afvra
gen, of dit argeloze onbevangen
heid of uitgekookte slimmigheid
is?! Of heeft zich onder invloed
van zijn inmiddels rijke podium
ervaring het een uit het ander ont
wikkeld?
Herman Finkers neemt in het -
bijna overbevolkte - cabaretwe
reldje een absoluut unieke positie
in. Op zijn gebied hoeft hij voor
concurrentie niet of nauwelijks
beducht te zijn. Finkers lijkt zich
daarvan bewust. Tegenover het
publiek laat hij zich aan het begin
van het programma een zelfverze
kerde opmerking ontvallen: 'Ach,
jullie komen toch wel'. Zou dat
echt waar zijn, of zal de gortdroge
Finkers-humor op den duur gaan
vervelen? WIjNAND ZEILSTRA
Herman Finkers.
LEIDEN Het Oude Singel-Vestival wordt dit jaar gehouden op zondag
24 juni. Op die dag presenteren de culturele organisaties rond de Oude Sin
gel en de Oude Vest zich voor de derde maal met een programma, dat zo
wel muziek, toneel, dans, exposities en openbare lessen omvat.
Bij het evenement, dat dit jaar voor de derde maal op touw wordt gezet,
zijn de Leidse Schouwburg, de Leidse Volksuniversiteit K&O, de Leidse
Balletschool, museum De Lakenhal, de Droomfabriek en café 'In de Oude
Marenpoort' betrokken. Laatstgenoemd etablissement zal worden omge
toverd tot rock&roll-tempel met zang en dans van That Crazy Beat, The
Blue Moon Boys en The Black Slacks.
Bij K&O geeft de pianist Patrich Hopper een Chopin-recital, speelt in de
foyer een bossa-nova-ensernble en zijn er demonstratielessen van diverse
creativiteitscursussen. Ook kinderen kunnen hier terecht om geschminkt
te worden of onder begeleiding te tekenen. De Leidse Schouwburg biedt
naast hoogtepunten van het komende seizoen technische rondleidingen,
tijdens welke men een kijkje achter de schermen kan nemen. Leerlingen
en docenten van de Leidse Balletschool geven een voorstelling in de Leid
se Schouwburg rond het thema televisie.
De Lakenhal is gratis toegankelijk met rondleidingen langs de vaste col
lecties en de lopende exposities. Het plein voor het museum wordt inge
richt als terras met musici en twee Leidse kunstenaars, die een kunstwerk
zullen scheppen.
De Droomfebnek tenslotte presenteert een podium met jazzballet, to
neel, tango, buikdans, salsa, zang en nog veel meer. Het Oude Singel-Vesti
val begint om twaalf uur.
LEIDEN De schooltoneelgroep
'De Jonkies' geeft deze week in de
aula van de Vlietschans (Apol-
lolaan) drie voorstellingen van 'De
Vrek' van Molière. Dit klassieke
stuk wordt in de regie van leraar
Bert Jonk gespeeld op donderdag
avond 7, vrijdagavond 8 en zater
dagavond 9 juni. Gert Jan Masurel
componeerde speciaal voor dit stuk
de muziek, Karin Smit maakte de
kostuums.
Op donderdagavond 1'4 en, vrij
dagavond 15 juni zijn het leerlingen
van het Leids Gymnasium, die een
toneelproduktie uitbrengen. De to
neelvereniging SKIAS staat dan op
de planken van de Leidse Schouw
burg met 'Het bezoek van de oude
dame' van' Dürrenmatt.
De Leidse kindertoneelclub Pats
speelt zondagmiddag 10 juni in het
Microtheater (Oude Vest) opnieuw
het stuk 'Koningin van Kinder
land'. De drie vorige voorstellingen
werden zo goed bezocht, dat Pats
besloten heeft nog een vierde op
voering van dit stuk te geven. De
groep bestaat uit tien kinderen in de
leeftijd van zeven tot twaalf jaar.
Aanvang 15..00 uur.
GLASVEILING - Een veiling van
glas, Delfts aardewerk en Europees
porcelein bij Christie's in Amster
dam heeft gisteren een totaal be
drag opgeleverd van 973.000 gul
den.
LEIDEN Het Leidse sociaal
wetenschappelijk onderzoeksin
stituut Research voor Beleid vier
de gisteren haar tienjarig bestaan
met een feestje, dat een beetje in
het water viel.
De kunstenaars Paul Panhuy-
sen en Johan Goedhart, door di
recteur André Coenen uitgeno
digd om dat feestje enige luister
•ij te zetten, bevestigden daartoe
..an de achterkant van het één jaar
oude gebouw aan de iSchiphol-
weg een zogenaamde snarenin-
stallatie. Daarop had een geïm
proviseerd concert moeten
plaatsvinden, dat wegens de re
genval slechts tot enig stemmen
vooraf beperkt bleef. De nadruk
viel daardoor op een in de veld
werk-ruimte van het particulier
instituut uit te voeren compositie
voor zes printers, waar de regen
weinig aan kon verprutsen.
Panhuysen en Goedhart, res
pectievelijk opgeleid aan de
kunstacademies te Maastricht en
Arnhem, begonnen twee dagen
geleden aan de opbouw van hun
installatie. Een hoogwerker be
vestigde een aantal betonnen
blokken op het Research voor Be-
leid-gebouw, waaraan een aantal
nylon draden werd bevestigd. De
ze kozen het luchtruim naar zes
lege verfblikken, enige meters la
ger. Zes stalen draden liepen on
der een kleine hoek naar dè
grond, waar zes ronde ingekerfde
broodplanken om de draden lie
pen. Om enige resonantie te be
werkstelligen werden die plan
ken door elektromotors aange
dreven, die vertraagd waren van
1300 naar 10 toeren per minuut.
De planken en motors stonden op
een vierkante houten kast met
daarin alweer beton. Zowel kast
als verfblikken brengen, door de
lengtetrillingen van de draaiende
ex-broodplanken geluid voort.
Tijdens het concert, dat geen
doorgang vond, hadden Goed
hart en Panhuysen de bedoeling
gehad met harspoeder langs de
stalen draden te strijken. Dat zou
aan geluid enige kleur toevoegen.
Want nu werd het 'kattegejank'
genoemd door één der sociale we
tenschappers, die zich even bui
ten waagde.
Hij zat er waarschijnlijk niet ver
naast. Paul Panhuysen vertrouw
de eerder de pers toe, dat hij thuis
van een kooi met vijf kanaries de
zogenaamde Kanariegrandband
heeft gemaakt. Het geluid van de
vogels en de trillingen in de kooi
vervormt Panhuysen in zijn huis
met allerhande versterkende ge-
luidaparatuur.
Eenzelfde principe behelsde
het concert voor zes printers. Ver
schillend sociaalwetenschappe
lijk materiaal werd in zes printers
ingevoerd. Het geluid van de
printers in werking werd vervol
gens met twaalf microfoons ver
sterkt. Voorversterkers en twaalf
zogenaamde effectpedalen, die
konden herhalen en vervormen,
waren aan een installatie gekop
peld. Een klein half uurtje draai
de Panhuysen aan de knoppen
van de effectpedalen en maakte
daarmee naar eigen zeggen 'in
dustriële muziek'. Dit alles om
aan te geven 'wat geluid kan doen
in een ruimte'. Het resultaat was
een soort geluid van een range
rend treinstel met een helikopter
er boven, die samen kopje onder
Panhuysen en Goedhart maak
ten de laatste acht jaar zo'n hon
derddertig snareninstallaties, tot
in New York toe. Vooral met de
bedoeling dat men langer naar
een kunstwerk kijkt als er tevens
in concertvorm naar geluisterd
kan worden. Of toehoorders het
inderdaad weten te waarderen?
Daar moet maar eens sociaalwe
tenschappelijk onderzoek naar
worden verricht.
EMIEL FANGMANN
K&O Leiden met
zomer-orgelserie
LEIDEN K&O presenteert ook
de komende zomer een serie orgel
concerten. Deze orgelbespelingen
worden in de maanden juni, juli en
augustus in de Pieterskerk en de
Hooglandse Kerk gegeven.
Het eerste concert uit de nieuwe
serie wordt op vrijdagavond 15 juni
verzorgd door de organist Joop
Brons. Hij zal in de Hooglandse
Kerk composities vertolken van
Bruhns, Tunder, Dandrieu, Böhm.
Mendelssohn, De Sola en van de
Leidenaar Ruppe.
Nico de Raad bespeelt op vrijdag
avond 29 juni het orgel van de Pie
terskerk. Op zijn programma staan
werken van Franck, Pierné, Alain,
Andriessen, Bach, Buxtehude,
Seixas en Carvalho.
Albert de Klerk is op vrijdag
avond 13 juli in de Hooglandse Kerk
te beluisteren in een programma
met orgelwerken van Muffat, Kerll,
Pachelbel, Bach, Boëly en De
Klerk.
Charles de Wolff komt op vrijdag
avond 27 juli naar de Pieters"kerk
om werken van Van Noort, Bach,
Mendelsshohn, Reger en An
driessen ten gehore te brengen.
Bernard Bartelink geeft op vrij
dagavond 10 augustus het vijfde
concert uit de K&O-orgelserie.
Ben Fey verzorgt de laatste orgel
bespeling op vrijdagavond 24 au
gustus in de Hooglandse Kerk. Alle
concerten beginnen om 20.15 uur.
Kaarten zijn b ij K&O verkrijgbaar.
