'Het is nog veel te ondoorzichtig'
Menken van Grieken is hoofdsponsor
van de internationale chansonweek
Goedbezochte (korte) chansonweek
Schouwburgdirecteur Boelen over WVC-plan programmeringsfonds:
Peter van Zonneveld signeert
novelle rond Hortus Botanicus
ssm
7TJ
Kampvuur in de schouwburg
Hathor later pas op dreef
PALEISTUIN/BEELDENTUIN
PAGINA 21
LEIDEN - De vijfde Internationale
Chansonweek telde dit jaar vier op
tredens. Zowel het concert van Don
McLean, als dat van Yves Duteil en
het tweeluik met Boude wijn de
Groot en Margriet Eshuijs waren
geheel uitverkocht. Alleen de in ons
land vrijwel onbekende Amelita
Baltar moest met een redelijk goed
bezette Leidse schouwburg genoe
gen nemen. Schouwburgdirecteur
Frans Boelen stelt dan ook ver
heugd vast dat het Leidse initiatief
van de Internationale Chanson
week zich in een toenemende be
langstelling mag verheugen. En dat
niet alleen vanuit de eigen regio. Uit
de publieksenquête blijkt dat dit
evenement toeschouwers uit het ge
hele land trekt. Een trend die voor
afgaande jaren al eerder zichtbaar
was en zich nu kennelijk doorzet.
Nu drie van de in totaal vier optre
dens uitverkocht zijn geweest, ver
wacht directeur Boelen bovendien
met deze vijfde Chansonweek vrij
wel quitte te kunnen spelen. Voor
het voortbestaan van het festival is
dat een belangrijk gegeven. De
enorme bedragen die buitenlandse
vedetten voor een optreden verlan
gen, zijn in betrekkelijk korte tijd
sterk gestegen. Omdat de capaciteit
van de schouwburg met zo'n 530
stoelen hoe dan ook vrij beperkt is,
is dat een bedenkelijke ontwikke
ling. Mede daarom heeft de organi
satie het aantal avonden dit jaar
moeten terugbrengen van vijf naar
vier. Gezien het gunstige resultaat
van deze vijfde Internationale
Chansonweek hoopt directeur
Frans Boelen volgend jaar weer vijf
avondvullende optredens te kun
nen organiseren.
Terwijl in voorgaande jaren er
zelfs wel verscheidene artiesten op
één en dezelfde avond een concert
gaven, is ook het totale aantal optre
dende artiesten ditmaal minder ge
worden. Deze beperking wenst
Frans Boelen echter te handhaven.
Boelen: 'Voor mij is belangrijk dat
de mensen het volle pond krijgen.
De kwaliteit van het gebodene blijft
daarbij voorop staan. Daarnaast
neem ik een optreden van minimaal
anderhalf uur als criterium. Wil een
artiest korter optreden, pas dan
vind ik een extra voorprogramma
noodzakelijk'.
De meest bijzondere gebeurtenis
van deze vijfde Internationale
Chansonweek was het concert van
Boudewijn de Groot die lange tijd
niet in de Nederlandse theaters te
zien en te horen is geweest. Bij ve
len zal dit weerzien het nodige
jeugdsentiment hebben opgeroe
pen. 'Noordzee', 'Beneden alle peil'.
'Verdronken Vlinder', 'Tante Julia',
'Malle Babbe'. 'Testament', 'Land
van Maas en Waal' - het was er alle
maal weer, naast recenter werk.
Boudewijn de Groot maakte een ge-
inspireerde indruk. Een eigenzin
nig man die kan volstaan met zang
en eigen begeleiding op gitaar. Pia
nist Ernst Jans zorgde daarbij af en
toe voor nog wat extra klankinvul
ling.
Aan de vijf kwartier durende tour
de chant van De Groot ging een
boeiend concert van Margriet Es
huijs vooraf. Daarmee kreeg deze
vooraanstaande zangeres/compo
niste de terechte kans voor een in
elk geval geïnteresseerd publiek
haar eigen licht jazzy repertoire ten
gehore te brengen.
Yves Duteil, één van Frankrijks
populairste chansonniers, was met
een eigen - maar liefst zeven man
sterk - ensemble naar Nederland ge
komen. Steevast verscheen zijn
naam op de invullijstjes tijdens de
publieksenquête die elk jaar tijdens
de chansonweek wordt gehouden.
Eindelijk ging dus nu die wens van
velen in vervulling. Met zijn blij
moedige concert zorgde Duteil voor
een feestelijk programma dat meer
showkarakter had dan men aanvan
kelijk van hem zou verwachten. Af
wisselend zingt hij met zijn warme,
innemende stemgeluid vrolijke en
melancholieke chansons. Niet al te
moeilijke, licht poëtische teksten
combineert hij daarbij met goed in
het gehoor liggende melodieën.
Met haar tango-interpretaties (ze
vertolkt onder meer werk van haar
ex-echtgenoot Astor Piazzolla) wist
de Argentijnse zangeres/actrice
Amelita Baltar een kleinere groep
liefhebbers voor zich te winnen.
Vrijwel onbekend in ons land bleek
ze een zangeres van het grote gebaar
met diva-allures te zijn die met veel
expressieve dramatiek een groot
aantal tango's 'voordroeg'.
Het slotfeest (in de letterlijke zin
van het woord) kwam voor reke
ning van Don McLean. Lange tijd is
hij niet in Nederland geweest, maar
hij blijkt zijn eigen fans nog niet te
hebben verloren. Hij bracht vele
nummers uit zijn omvangrijke re
pertoire, en zong pas tegen het ein
de van deze knap opgebouwde
avond zijn in ons land bekendste
hits: 'American Pie' en 'Vincent'.
WIJNAND ZEILSTRA
Winnaars
seizoens
abonnementen
LEIDEN - Tijdens de pauze van
het concert van Don McLean
manifesteerde zich gisteravond
de Vereniging van Vrienden van
de Leidse schouwburg.
Vice-voorzitter Hans van Bek-
kum maakte reclame voor de
club van mensen die de oudste
schouwburg van Nederland wil
len steunen.
Vijf gratis seizoensabonne
menten werden door de Vereni
ging onder de leden verloot. De
heer Kleverlaan, de heer van
Hogenhuizen, mevrouw Huis
man en mevrouw Wayenberg
mochten uit handen van burge
meester C. Goekoop een gratis
abonnnement en een fles
schouwburgwijn ontvangen.
De vijfde winnaar, de heer of
mevrouw Berkhout uit Oegst-
geest was niet aanwezig.
LEIDEN - Het ministerie van
WVC wil een deel van de subsi
dies die toneelgezelschappen
krijgen ter beschikking stellen
aan 20 grote schouwburgen in
ons land. Daarmee moet de
'maatschappelijke respons' op
de podiumkunsten worden ge
stimuleerd. Een en ander is ge
baseerd op een rapport dat
Hans Onno van den Berg in op
dracht van WVC heeft geschre
ven.
Volgens Van den Berg moeten de
extra gelden die gesubsidieerde ge
zelschappen ontvnagen bij een goe
de kaartverkoop voor een deel toe
vloeien naar een fonds dat beheerd
moet worden door de Vereniging
van Schouwburg- en Concertzaaldi
recties, de Vereniging van Neder
landse Toneelgezelschappen en de
Vrije Theaterproducenten. Doel
van dit alles is het verhogen van de
kwaliteit. Met het hen toegewezen
geld zouden schouwburgdirecteu
ren ertoe kunnen worden aangezet
riskante, maar kwalitatief hoog
staande, produkties in hun pro
grammering op te nemen.
Frans Boelen, directeur van de
Leidse Schouwburg, ziet wel iets in
dit zogenaamde programmerings
fonds. Boelen: "Het is niet Zo'n
slecht idee. Maar het stuk is op tal
van punten nog uiterst ondoorzich
tig. Wie gaat bijvoorbeeld bepalen
hoeveel elke schouwburg krijgt?
Wat voor mensen moeten er in de
commissie zitten die*de verdeling
van die gelden gaat regelen? Welke
produkties komen ervoor in aan
merking? Dat zijn allemaal vragen
die bij mij opkomen als ik dit plan
bekijk. Je moet er natuurlijk voor
oppassen dat je straks niet een eli
taire club gaat vormen, dat is een dat wij nu al 'scherp' programme-
gevaar. Maar in wezen is het natuur- ren wij in de Leidse Schouwburg,
lijk niet zo slecht dat er nu eens naar Van zo'n voorstelling als 'Strange
de afname-kant wordt gekeken. Interlude' weet ik dat het nooit een den, vind ik. De
Daarbij wil ik wel even aantekenen kassucces zal worden. Maar aan de hebben gezien, zeggen
andere kant is het zoiets bijzonders,
dat je het niet kunt laten gaan. Je
kunt het het publiek niet onthou- omlaag. De artistieke, inhoudelijke,
het een onvergetelijke ervaring
"Daarom vind ik dit plan van
WVC ook niet zo gek. Alleen zal er
nog heel wat moeten worden gere
geld voor een en ander goed is gere
geld. Ik heb begrepen dat zelfs bui
tenlandse produkties in deze rege
ling zouden kunnen worden opge
nomen. Dat zou natuurlijk uniek
zijn. Waar vind je dat in Europa? Als
ik dan even denk aan de Leidse
Chansonweek, opent dat perspec
tieven. Met het vrijgekomen geld
zou je bijvoorbeeld voor de riskan
tere produkties meer publiciteit
kunnen maken. Ik hoop dan ook
maar dat het serieus is bedoeld en
dat het geen Hans Alders-achtige
binnenkomer is van minister D'An-
cona. We wachten af. En dan nog
iets: het moet natuurlijk niet zo zijn,
dat het geld dat we er van het Rijk
bij krijgen door de gemeente weer
in mindering wordt gebracht op het
theaterbudget. Dat zou geen goede
zaak zijn".
Dat er landelijk gezien zo weinig
wordt gedurfd wat betreft de pro
grammering, dat er vaak risicoloze
voorstellingen worden geboekt,
voorstellingen die een geheid kas
succes opleveren, wordt binnen de
podiumkumsten wel toegeschre
ven aan het gebrek aan goede thea
terdirecteuren. Boelen: "Ik wil mijn
ideëen daarover niet verhullen: in
derdaad is het niveau over het alge
meen gezien niet erg hoog. Maar
hoe komt dat? Dat komt doordat er
nu zo'n beetje de mening heerst dat
zelfs een manager van een blikfa-
briek een theater zal kunnen leiden,
als hij maar leidinggevende capaci
teiten heeft en op de centen kan
passen. Maar dat is natuurlijk een
misverstand. Daarmee haal je het
het theater in Nederland
die het hier capaciteiten moeten minstens
LEIDEN - Het 400-jarig bestaan
van de Leidse Hortus werpt zijn
vruchten af in de vorm van een spe
ciale postzegel of een serie Flora
concerten. Maar muziek vervliegt
en postzegels worden op den duur
uit de roulatie genomen. En Leiden
zou Leiden niet zijn, als de botani
sche tuin bij het vierde eeuwfeest
geen literaire bron zou kunnen vor
men voor een schrijver. Daarom
verschijnt deze week bij uitgeverij
Conserve Het geheim van de Leidse
Hortus, de debuutnovelle van Peter
van Zonneveld. De letterkundige
signeert zijn verhaal aanstaande za
terdagmiddag tussen twee en vier
uur bij boekhandel Kooyker in de
Breestraat. Om drie uur houdt
Maarten 't Hart ter gelegenheid van
de presentatie een korte toespraak.
De 41-jarige Van Zonneveld is
wetenschappelijk medewerker
voor moderne Nederlandse letter
kunde aan de Leidse universiteit.
Geboren te Leiden studeerde hij in
Amsterdam Nederlands en biolo
gie. Hij is specialist op het gebied
van de Nederlandse letterkunde in
de 19e eeuw en van Indisch-Neder-
landse literatuur. Als medewerker
van NRC Handelsblad schreef de
reislustige Van Zonneveld series
over hortussen in de wereld en hui
zen van befaamde auteurs, die later
gebundeld zijn in de boeken Aardse
Paradijzen (1985) en Behouden hui-
zen (1989). Enkele essayistische
reisverhalen verschenen anderhalf
jaar geleden onder de titel Heimwee
naar Mongolië. De letterkundige re
digeerde Het land der Letteren: Lei
den en schreef het boekje Een lite
raire wandeling door Leiden.
Met Van Zonnevelds voorkeur
voor de romantiek en zijn interesses
in biologie en de Leidse literaire ge
schiedenis ligt het voor de hand dat
Het geheim van de Leidse hortus ve
le autobiografische kenmerken be
vat. In die zin is het ook een infor
matief verhaal. Het romantisch as
pect zit, naast de omgeving waarin
een en ander zich afspeelt, in de zich
ontwikkelende relatie tussen de
hoofdfiguur en zijn oude schoollief
de, een Indisch meisje. Een schilde
rij, dat in het boek een rol speelt,
siert het omslag van Het geheim van
de Leidse Hortus.
Als hem om een korte toelichting
wordt gevraagd, blijkt snel dat Van
Zonneveld zich zelf met zijn hoofd
figuur vereenzelvigt. "Maar alles' is
een kwartslag gedraaid". De be
schreven vrienden van de 'ik' in het
verhaal zouden weieens op werke
lijk bestaande personen gebaseerd
kunnen zijn. Zo is er ene Leopold
Bohn, die sterke trekken met Bou
dewijn Büch, een oude middelbare
schoolvriend van Van Zonneveld,
gemeen heeft. Nu lijkt Van Zonne
veld de kans te grijpen in dit fictieve
verhaal Büch, die in zijn boeken
soms een 'Peter' opvoert, te grazen
te willen nemen, in Het geheim van
de Leidse Hortus wordt ergens kort
beschreven hoe het de vrienden van
de 'ik' na de studie verder vergaat.
"Leopold was een reclamebureau
begonnen, waar hij veel geld mee
verdiende". Iets eerder heet het:
"Een studievriend die sprekend op
Lord Byron leek, was intussen bij
een krant gaan werken". Adriaan
van Dis?
Van Zonneveld heeft naar eigen
zeggen geprobeerd het thema 'vrij
heid en begrenzing' in de novelle uit
te werken. "Het westen tegenover
het oosten. Ja, er zitten meerdere la
gen in de novelle. Ik heb ook een
tijdsbeeld willen geven. Eigenlijk-
wilde ik eerst ter gelegenheid van
de jubilerende tuin een bloemlezing
samenstellen met verhalen die be
zoekers aan de Hortus in de loop der
eeuwen over de tuin geschreven
hebben. Omdat ik daar geen tijd
voor had, heb ik zelf in januari dit
fictieve verhaal geschreven, waarin
de Hortus een centrale rol speelt."
Peter van Zon
neveld schreef
zijn prozade
buut. (foto Henk
Actrice Emmy van
Swoll overleden
AMSTERDAM (ANP) - De actrice
Emmy van Swoll is zondag in Am
sterdam op 92-jarige leeftijd overle
den. Zij debuteerde in 1940 bij de
Vereenigde Haagsche Spelers van
Pierre Balledux en speelde in 1981
nog in de film 'Het meisje met het
rode haar' van Ben Verbong en in
de AVRO-televisieserie 'Twee vor
stinnen en een vorst'.
Emmy van Swoll werd in Zwolle
geboren als jonkvrouw Emma Eli
sabeth Petronelle van Lidt de Jeu-
de. De naam van haar geboorte
plaats nam ze als pseudoniem. Ze
was leerlinge van Stellwagen en
kwam pas op latere leeftijd aan het
toneel en bleef er meer dan veertig
jaar actief als actrice. Twintig jaar
was ze vast verbonden aan verschil
lende gezelschappen. Daarna ver
vulde ze nog gastrollen op het to
neel en werkte ze voor televisie en
film.
ADVERTENTIE
Menken van Grieken
Vierde optreden in de vijfde Internationale
Chansonweek: Don McLean. Gezien op 30
mei in de Leidse schouwburg.
LEIDEN - 'And I love you so/the
people ask me how/how I've lived
till now/I tell them I don't know'.
Is dat ook van Don McLean?! Ja
hoor, al is het in de gezongen ver
sie van anderen, met name van
Perry Como, bekend geworden.
McLean vertelt er met een tikkel
tje zelfironie over, waardoor er
meteen al in het begin een intiem
sfeertje ontstaat. De manier waar
op hij zelf vervolgens 'And I love
you so' zingt, laat horen hoe de
componist met zijn eigen lied
gaat spelen. Dat doet hij vaker -
zoiets geeft de avond een zekere
meerwaarde. Zo'n heel eenvoudi
ge love-song hoort bij zijn reper
toire, evenals wat steviger num
mers en ingetogener of getuigen-
der werk. Het concert van
McLean is dan ook perfect opge
bouwd en laat verschillende as
pecten van dit omvangrijke re
pertoire horen.
Na een aantal nummers acht
McLean de tijd rijp om het pu
bliek meezingend bij zijn optre
den te betrekken. Die gelegen
heid wordt door de fans met
graagte aangenomen, zodat al zin
gend een echt kampvuursfeertje
ontstaat. Om echter de avond niet
al te snel in een knus feestje te la
ten ontaarden, neemt hij op
prachtig professionele wijze gas
terug. Het ene nummer volgt op
het andere. McLean heeft materi
aal genoeg, en hij laat de snaren
van zijn gitaar tussen opeenvol
gende nummers soms nauwelijks
los.
Klappend en swingend mogen
we de pauze in, waarna McLean
de draad weer moeiteloos oppakt.
Intussen zitten we nog steeds te
wachten op zijn twee allergroot
ste hits die wij althans in Neder
land van hem kennen. Het duurt
tot precies één minuut voor half
elf. voordat hij het intrigerende
'American Pie' inzet. Dan volgt
een babbel, waaruit blijkt dat de
ze man op een cabareteske r
nier zijn eigen toeschouwers r
wat spottende opmerkingen o
zijn land en zijn landgenoten weet
te onderhouden. Hij voert de
spanning nog even op, zingt
'Castles in the air' en besluit met -
hoe kan het ook anders - 'Vin
cent'. Slechts één toegift wilde hij
geven. Daarna mocht alle 'wi
want more' niet meer baten
McLean had het feestje definitief
verlaten.
WIJNAND ZEILSTRA
Concert van het kamerkoor 'Hathor' o.l.v.
Wim Vluggen, m.m.v. het Ensemble Oude
Muziek o.l.v. Ciska Mertens. Gehoord 30
mei in de Lutherse Kerk in Leiden.
LEIDEN - De godin van de mu
ziek hield zich gisteravond in de
Lutherse kerk aanvankelijk nog
wat schuil, en zeker begenadig
de zij de alten van het kamer
koor 'Hathor' niet. Of misschien
was het omgekeerd, lieten de al
ten zich niet lokken door de go
din om mee te kleuren in het
grotere geheel. De spanning, die
de polyfone liederen van B.
Mosto (1595) opriepen, was te
groot om echt naar elkaar te luis
teren. Bij deze zesstemmige ma
drigalen had ieder het nog te
druk met zijn eigen partij en was
er nog geen ruimte voor de ware
homogene samenklank.
In de Scandinavische volks
liedjes van o.a. Sibelius ging dat
meteel al stukken beter, mede
doordat deze minder gecompli
ceerd zijn. De sopraan Bette
Westera liet hier in een solo haar
lichte vibratieloze stem horen,
die wonderwel in deze liederen
thuishoorde. Misschien ging het
ook beter, omdat het Ensemble
Oude Muziek, dat voor en na de
pauze voor een intermezzo zorg
de, ook pas later op dreef kwam.
Klonk de eerste renaissance
muziek nog wat braaf en emotie
loos, ook hier zorgde het laatste
werkje voor de pauze, 'Gallaird'
van William Brade (1560-1630)
voor spirit en een link naar het
publiek.
Na de pauze bezielde de mu-
ziekgodin Hathor het hele gezel
schap inclusief de dirigent,
maar eerlijk gezegd liet zij haar
warmte, muzikaliteit en bovenal
haar ijle homogeniteit het meest
op de sopranen afstralen. Wer
kelijk prachtig werden de lang
niet makkelijk Hongaarse liede
ren van Zoltan Kodaly vertolkt,
versje met eenvoudige maar
toch veelbetekenende inhoud,
waarin zijn eigen persoonlijke
stijl gedrenkt met folklore zich
zwierig profileert. Heel verras
send was het om de oude ver
trouwde melodie van psalm 121
te horen, door Kodaly intens en
buigzaam polyfoon getoonzet.
Vooral vocaal componist, laat
hij de tekst 'overdag zal de zon je
niet steken en 's nachts zal de
maan je geen kwaad doen' ma
gisch en mythisch voor zichzelf
spreken.
Edward Elgar werd een
joyeus hoogtepunt. Woorden als
'the showpr', 'love's tempest' en
'the fountain' werden bijna tast
baar gemaakt in zijn composi
ties. Golven, wind en water kwa
men door de zwiepende, of zwe
vende of ruisende zang onaflaat-
baar op je af. In een heel andere
sfeer werd de toehoorder ge
bracht door de laatste twee lie
deren 'Death on the hills' en 'Se
renade'. Een vraag en antwoord
spel tussen
de
toon i
i gelaten smeken en de
grote forse vloei
ende lijn antwoord geven: echt
heel mooi gezongen! Daar kon
de toegift niets meer aan af- of
toedoen.
LIDY VAN DER SPEK
fc» i
DEN HAAG Koningin Beatrix (midden krijgt uitleg van de directeur
van het Haags Gemeentemuseum Rudi Fuchs over het beeldhouwwerk
'Vier Evangelisten'. Dit is één van de kunstwerken, die in de tuin van paleis
Noordeinde worden geexposeerd. De tentoonstelling Paleistuin/Beelden
tuinis ook in de tuin van het Vredespaleis te zien. <ioto anf>
