In najaar al reclame
op regionale omroep
Reclame voor alcohol gaat
op 1 september aan banden
Vierjarigen kunnen weer
gewoon naar basisschool
Verliefde
wethouders
stappen op
'Schaf vreemdelingenpolitie af
Roermondse politie toch
niet direct gewaarschuwd
'School en bedrijf samen verder'
'We waren gewoon
schietschijven
WOENSDAG 30 MEI 1990
BINNENLAND
PAGINA 3
Binnenland kort
de Bijenkorf
ELKE DAG EEN ANDERE BIJENKORF.
Binnenkort gesprek Omroep Rijnland met uitgeverijen
DEN HAAG/LEIDEN Er zal niet tot het eind van volgend jaar gewacht hoeven te wor
den voordat reclame op lokale en regionale omroepen mogelijk wordt. Minister d'Ancona
(WVC) is bereid om, onder grote druk van de hele Tweede Kamer, mogelijk dit najaar al de
reclame toe te staan.
Dit bleek gisteren in een beraad tus
sen de kamercommissie voor WVC
en de bewindsvrouw over een nieu
we opzet voor lokale en regionale
omroepen. De zaak wordt in juni
wettelijk geregeld als de Kamer be
slist over een uitbreiding van de
STER van 5 naar 6,5 procent van de
zendtijd.
d'Ancona zei bereid te zijn met de
reclame op de lokale en regionale
omroepen te starten daar waar nu al
samenwerkingsverbanden bestaan
tussen de omroepen en uitgevers
van regionale of lokale kranten.
Omroep Rijnland zal binnenkort
met de plaatselijke uitgeverijen
Leidsch Dagblad, Sijthoff, Buyze
en Verhagen een gesprek hebben
over de gezamenlijke commerciële
activiteiten. Voorzitter J. van Leeu
wen van Omroep Rijnland: "Wij zijn
een vrijwilligersorganisatie. Wij
kunnen het werven van adverten
ties niet zelf bemannen".
De bewindsvrouw heeft de Ka
mer de toezegging gedaan om de re
geling dat reclame alleen wordt toe
gestaan bij die regionale of lokale
omroepen die inderdaad een sa
menwerkingsverband met de loka
le of regionale pers zijn aangegaan,
na deze kabinetsperiode te herzien.
"De afspraak geldt in eerste instan-
DEN HAAG (ANP) - Iedereen die
in alcoholhoudende drank handelt,
is vanaf 1 september gebonden aan
de Code voor alcoholhoudende
dranken. En die is niet mals. Recla
me-uitingen mogen bijvoorbeeld
niet meer zijn gericht op verhoging
van het alcoholgebruik als zodanig.
Collectieve reclame voor een be
paalde soort drank (sherry) wordt
verboden; er mag alleen maar voor
merken reclame worden gemaakt.
Reclame-uitingen mogen ook
niet de indruk wekken dat alcohol
geen kwaad kan en de ontremmen-
de werking van alcohol mag niet
worden aangeprezen. Tevens mag
reclame niet suggereren dat op
welk gebied dan ook succes wordt
verworven. Ook de suggestie dat de
arts alcohol zou aanbevelen tegen
bepaalde kwalen is voortaan uit den
boze. Reclame voor drank mag niet
speciaal zijn gericht op minderjari
gen
Twee van de vijf drank-reclames
op tv moeten vanaf 1 september
worden voorzien van een 'educatie
ve slogan' zoals "drink met mate".
Reclame voor of na een sportwed
strijd, in de bioscoop, het theater en
in de disco moet volgens de Code al
tijd van zo'n slogan worden voor-
Organisaties van fabrikanten, im
porteurs, grossiers, levensmidde
lenhandel, slijters en horeca heb
ben zich gisteren door een handte
kening gebonden aan de Code, het
resultaat van ampele onderhande
lingen tussen overheid, Stichting
Reclame Commissie en de onderte
kenaars zelf. Met het opstellen er
van heeft de branche de kans tot
zelfregulering gegrepen, die in 1987
door de Tweede Kamermotie Jan-
maat-Abee werd geboden.
Volgens voorzitter A. Lems van
de Stichting Verantwoord Alcohol
gebruik (Stiva) was de branche wel
tot de Code genoodzaakt: "Naast de
eigen maatschappelijke verant
woordelijkheid van de branche zag
deze dat op termijn het misbruik ze
ker schadelijk zou zijn voor de in
dustrie; de consument zal zich op
een gegeven moment afkeren van
de produkten waar niet zorgvuldig
mee wordt omgegaan".
Opvallend is dat de branche zich
vanaf 1 september ook onthoud van
het gratis of tegen symbolische ver
goeding aanbieden van drank aan
particulieren. Ze zullen dat ook niet
meer, althans ongevraagd, doen op
vakbeurzen. Evenmin zullen ze nog
gratis of uitzonderlijk goedkoop
tapinstallaties bij evenementen
neerzetten.
De code wordt eind 1991 opnieuw
bekeken en zonodig bijgesteld.
Overtreding, gesignaleerd door de
Stichting Reclame Code, kan met
een boete worden bestraft.
GELDERMALSEN (ANP) -
PvdA-wethouder Wouters van
Geldermalsen legt haar functie
op korte termijn neer. Aanlei
ding is de opschudding die vori
ge week ontstond over haar lief
desrelatie met WD-wethouder
Witteveen.
In Geldermalsen bestaat
sinds 1 mei een college dat is sa
mengesteld uit drie wethouders
van respectievelijk PvdA, CDA
en WD. CDA-wethouder Van
de Vendel ontdekte vorige
week, dat zijn collega's op el
kaar verliefd waren. Wat hem
betreft had dat "te veel politieke
consequenties".
Wouters vond dat kennelijk
ook en kondigde vanmorgen
aan op te stappen. De WD-af-
deling gaat Witteveen vragen
hetzelde te doen, maar kon hem
vanmorgen niet bereiken omdat
•hij is ondergedoken. Met Wou
ters.
tie voor deze kabinetsperiode.
Maximaal vier jaar dus. Daarna is er
ruimte voor een andere afweging",
aldus de minister.
d'Ancona gaf toe dat het kabinet
voor de nu gekozen constructie
heeft gekozen in een afweging tus
sen de roep om meer geld voor de
niet-landelijke omroepen en de
wens om tegelijk de regionale en lo
kale pers te beschermen.
Op aandrang van de hele Kamer
zei de minister haar voorstel te zul
len herzien om provincies en ge
meenten zelf te laten oordelen over
zendmachtigingen aan lokale en re
gionale omroepen, en hen ook te la
ten bemiddelen tussen de omroe
pen en de uitgevers van kranten als
ze het niet eens worden over samen
werking. De Kamer meent dat het
Commissariaat voor de Media moet
óórdelen over zendvergunningen.
Het commissariaat moet ook be
middelen bij onenigheid over de sa
menwerking tussen omroep en uit
gever. Provincies en gemeenten
kunnen dat volgens de Kamer niet
omdat zij vaak te veel betrokken
zijn bij regionale of lokale omroe
pen.
Ten aanzien van de financiering
van de regionale en lokale omroe
pen bleef d'Ancona vaag. Zij zei al
leen te voelen voor een verplich
ting, op te leggen aan de provincies,
om regionale omroepen in stand te
houden.
ROERMOND (ANP) - De Roer
mondse politie ontkent dat ze door
het Bundes Kriminalambt recht
streeks is gewaarschuwd voor een
aanslag door de IRA. "Heel alge-
ra terloops" zou de Duitse po
litie hebben aangedrongen op voor
zichtigheid, toen een paar weken
weken geleden een auto werd aan
getroffen die gebruikt was bij een
IRA-aanslag in Westduitse Wilden-
rath.
Dit soort algemene waarschuwin
gen heeft ook de IRA zelf gedaan
door verleden jaar een nieuw offen
sief op het vasteland van Europa
aan te kondigen. Daarbij is niet
meteen gedacht aan een tweede
aanslag in Roermond, aldus de
woordvoerder van het Recherche
Bijstandsteam.
Volgens de woordvoerder staan
voorzichtigheid en waakzaamheid
hoog in het vaandel bij de bescher
ming van de ruim 680 in Roermond
woonachtige Britse militairen.
Maar aanslagen zijn nu eenmaal
niet in te schatten. Dit maakt het
treffen van maatregelen die ze kun
nen voorkomen erg moeilijk. Wel
pleegt de Roermondse politie gere
geld overleg met commandanten
van de Britse bases in de Bondsre
publiek. Britse militairen op weg
naar huis in Roermond worden be
geleid, maar van patrouilleren door
gewapende militairen is volgens of
ficier van justitie D. van Delft offi
cieel niets bekend.
Inmiddels is het aantal tips over
de IRA-aanslag waarbij zondag
twee Australische toeristen werden
gedood, gestegen tot zeventig. Van
de nieuwe tips zijn er vijftien op
Britse militaire bases in de Bonds
republiek binnengekomen. Nieuwe
ooggetuigen hebben zich niet ge
meld. Aan de hand van de nu be
schikbare gegevens van mensen die
de aanslag hebben gezien valt geen
goed signalement van de daders sa
men te stellen. De kans bestaat dat
de hulp wordt ingeroepen van Brit
se experts van Scotland Yard.
AMSTERDAM (IPS) - Een groep
van ongeveer zeventig mensen
heeft gistermiddag het kantoor van
de Amsterdamse vreemdelingenpo
litie bezet uit protest tegen het poli-
tie-optreden tegenover vluchtelin
gen. Na twee uur verlieten de bezet
ters het gebouw weer, zonder dat
het tot incidenten was gekomen.
In een verklaring eiste de actie
groep 'Amsterdam tolerant, te be
ginnen bij vluchtelingen' dat het
toezicht op vreemdelingen uit han
den van politie en justitie wordt ge
haald en dat invallen bij vreemde
lingen worden gestopt. De vreem
delingenpolitie zou kunnen worden
afgeschaft en er zou in plaats daar
van een instantie moeten komen die
vluchtelingen hulp en informatie
verschaft.
Volgens de bezetters staan in het
Nederlandse vluchtelingenbeleid
beperkende maatregelen centraal
en is alles erop gericht de vreemde
lingen zo snel mogelijk het land
weer uit te zetten. De motieven om
te vluchten worden daarbij niet se
rieus genomen. Ook verweten zij de
vreemdelingenpolitie racistisch en
vernederend optreden, vooral bij
invallen bij vermeende illegaal ver
blijvende buitenlanders. Het hoofd
van de Amsterdamse vreemdelin
genpolitie Van der Streek erkende
dat er wel ontsporingen voorkwa
men, maar noemde dit "inciden
ten". Het beleid zou er alleen op zijn
gericht 'criminele' vluchtelingen op
te sporen.
De bezetters leggen een kaartje in
het kantoor van de Amsterdamse
vreemdelingenpolitie.
(foto ANP)
Ingrijpend advies commissie:
DEN HAAG (ANP) - "Werkend le
ren en lerend werken". Scholen en
bedrijven moeten niet los staan van
elkaar, maar leerlingen de kans ge
ven zich te bekwamen tot een 'aan
komend vakman'. De overheid
moet zich daarmee niet of nauwe
lijks bemoeien. Dat staat in het ad
viesrapport 'Naar een werkzaam
traject' van de'Commmissie Onder
wijs en Arbeidsmarkt.
De voorzitter van
Philips-topman F.C. Rauwenhoff,
heeft het advies vanmorgen aange
boden aan minister Ritzen (onder
wijs). Gepleit wordt voor bedrijfs
economische verzelfstandiging van
scholen. Bedrijven moeten "leerar-
beidsovereenkomsten" afsluiten
waarbij voor het arbeidsgedeelte
gewoon het minimumloon wordt
betaald. Studenten maar ook werk
nemers moeten door "werkend le
ren" en "lerend werken" worden
gestimuleerd om zich te vormen tot
vakman of vakvrouw.
De instelling van de Commissie
Onderwijs en Arbeidsmarkt werd
afgesproken in het regeerakkoord.
Prominente leden zijn naast Rau
wenhoff onder andere de Eindho-
vense burgemeester Van Kemena-
de van Eindhoven en de Rotterdam
se hoogleraar prof.dr. R. J. in 't Veld.
De problemen in aansluiting tussen
onderwijs en arbeidsmarkt zijn vol
gens hem zo groot dat een "funda
mentele aanpak" dringend nodig is.
De partijen die betrokken zijn bij
scholing en onderwijs moeten beter
samenwerken, iets dat in bindende
overeenkomsten ("arrangemen
ten") moet worden vastgelegd. De
voorstellen van de commissie rich
ten zich vooral het beroepsonder
wijs aan mensen van 16 jaar en ou
der: middelbaar beroepsonderwijs,
leerlingwezen, hoger beroepson
derwijs, universitaire opleidingen
en het volwassenenonderwijs.
Scholen, hogescholen en univer
siteiten mqeten zich met hun onder
wijs richten op zowel jongeren als
werkende en werkloze volwasse
nen. Daartoe dienen afspraken met
afzonderlijke bedrijven en/of (semi-
)overheidsinstellingen te worden
gemaakt.
Bedrijven krijgen een inbreng in
het onderwijsprogramma, die toe
neemt naarmate de leerling of stu
dent. vordert. In de laatste fase van
de studie krijgt het onderwijs een
"duale" vorm: scholen en bedrijven
zijn samen verantwoordelijk voor
De overheid krijgt een beperkte
rol en hoeft alleen een bepaald be
drag ineens aan de scholen te beta
len, dat ze vervolgens vrij-kunnen
besteden. Volgens de commissie
moet dit bedrag alleen afhankelijk
zijn van het totaal aan 'leerrechten'
van alle bij de school ingeschreven
leerlingen en werknemers.
Elke Nederlander krijgt, als het.
aan de commissie ligt, straks tien
jaar 'leerrechten': vijfjaar voor het
voortgezet onderwijs (na de nog in
te voeren basisvorming) en vijf jaar
voor het hoger onderwijs. Niet ver
bruikte rechten blijven geldig en
kunnen later alsnog worden benut.
De commissie-Rauwenhoff wil
dat bedrijven laag-opgeleide werk
nemers alsnog in de gelegenheid
stellen de 'startkwalificatie aanko
mend vakman' te behalen. Ze zullen
daarbij financieel worden onder
steund, onder andere door bedrij
ven die hun laag-opgeleide werkne
mers de gelegenheid niet geven.
Om de bedoelde veranderingen
snel te realiseren, wil de commissie
dat er een aantal regionale "vrij
markten" komt, waar de voorstel
len alvast worden uitgeprobeerd.
DEN HAAG (ANP/GPD) - De be
ruchte vierjarigenmaatregel wordt
komend schooljaar ingetrokken.
Dat betekent dat alle kleuters vanaf
4 jaar weer de hele dag naar school
kunnen. Staatssecretaris Wallage
(onderwijs) heeft echter niet genoeg
geld om voldoende onderwijzers te
betalen. Een aantal basisscholen
gaat er ondanks de intrekking van
de vierjarigenmaatregel zelfs op
achteruit.
De vieijarigenmaatregel werd au
gustus 1987 door het toenmalige
CDA-WD-kabinet ingevoerd en
door het onderwijs ervaren als een
van de meest ingrijpende bezuini
gingmaatregelen in de onderwijsge-
schiedenis. Veel scholen probeer
den vierjarigen toch les te geven,
hoewel daar geen geld voor be
schikbaar werd gesteld. Sommige
scholen gaven vierjarigen alleen 's
ochtends les, andere scholen stuur
den de kleuters een dag per week
naar huis.
Wallage stelt nu, zoals in het re
geerakkoord beloofd, alle scholen
weer in de gelegenheid vierjarigen
les te geven. Maar hij ziet geen kans
de onderwijzers die daarvoor nodig
zijn allemaal te betalen. Wallage
kondigde gisteravond in de Tweede
Kamer zelfs alternatieve bezuini
gingen aan op de personeelssterkte
van scholen, omdat hij voor de in
trekking van de maatregel geld te
kort komt.
In totaal worden 58 basisscholen
daar de dupe van. Door een toevalli
ge samenloop van omstandigheden
raken deze scholen zelfs arbeids
plaatsen kwijt. Geschrokken be
loofde staatssecretaris Wallage dat
hij alles zal doen om gedwongen
ontslagen voor deze toevallige
pechvogels te voorkomen. Maar' ga
randeren kon hij dat niet.
Voor 1300 scholen maakt het ge
schipper van Wallage niets uit. Het
personeelsbestand daar blijft gelijk.
Meer dan 7000 scholen varen er
soms in mindere en soms in iets
meerdere mate wel bij. Maar Walla:
ge verwacht wel een 'tegenpresta
tie': voortaan zullen basisscholen
schriftelijk moeten rapporteren wat
ze aan 'zorgverbreding' doen. Dat is
extra aandacht voor zwakke leerlin
gen die daardoor minder snel door
gestuurd worden naar het (veel
duurdere) speciale onderwijs.
De Tweede Kamer sputterde gis
teravond in haar volle omvang te
gen het plan van Wallage. Ook zijn
eigen PvdA vindt het naargeestig
om scholen die er misschien drie-
tiende arbeidsplaats op vooruit
gaan, weer een nieuwe verplichting
in de maag te splitsen. Maar Wallage
wilde van geen wijken weten.
Mesttankwagen
De brandweer heeft gisteravond in
Deurne twee mannen gered uit een
mesttankwagen. Ze zijn in kritieke
toestand in het ziekenhuis opgeno
men. Een van de mannen had ge
probeerd een verstopping in de lei
ding te verhelpen en was daartoe
via een mangat in de wagen geklom
men. Daarbij raakte hij bedwelmd.
Het tweede slachtoffer probeerde
hem te redden, maar raakte ook be
dwelmd.
Kangoeroe
Aan de rand van Kaatsheuvel, niet
ver van Loon op Zand, is gistermid
dag weer een kangoeroe gesigna
leerd. Verondersteld wordt dat in
de buurt nog iemand kangoeroes
houdt. Eerder deze week werden
kort na elkaar twee kangoeroes in
Loon op Zand doodgereden door
onbekende automobilisten. De
twee waren op 11 maart ontsnapt uit
de achtertuin van een particulier.
Kritiek
Financieel-specialïst van de PvdA
in de Tweede Kamer, Ad Melkert,
heeft in het blad Socialisme en De
mocratie felle kritiek geleverd op
zijn partij. Volgens Melkert is de
PvdA nog steeds een "zoekende
partij" die de kiezers weinig hou
vast geeft. De partij zou zich nauwe
lijks profileren, ook of juist niet ten
opzichte van'coalitiepartner CDA.
Melkert noemt het voorbeeld van
de belastingwetgeving volgens
Oort, waarbij de PvdA nogal wat
van het CDA slikte.
Krakers
De rechter-commisaris heeft beslo
ten 139 krakers die zijn aangehou
den na de rel bij het Wolters-Noord-
hoff complex in Groningen, nog zes
dagen vast te houden. De vrees van
een aantal slopers op een door kra
kers achtergelaten bom in het
kraakpand te zijn gestoten, leidde
gistermiddag tot een zo'n vierenhalf
uur durende afzetting van de straat
waar het complex stond. Het bleek
een lege brandblusser te zijn.
Aruba
Aruba en Nederland hebben twee
commissies ingesteld die proble
men tussen de twee landen gaan be
studeren. Minister Hirsch. Ballin
(Antilliaanse en Arubaanse zaken)
heeft gisteren op een persconferen
tie in Oranjestad verklaard dat er
een hoge mate van overeenstem
ming over de inhoud van het Geme
nebestplan zou bestaan.
Op de plek in Roermond waar zondagavond twee Australische toeris
ten door de IRA werden vermoord, heeft iemand een bos bloemen neer
gelegd met de opmerking 'IRA scum.' (IRA tuig). (foto and
Van on
LONDEN - "Het
film". Voor het eerst sinds de
moord op haar man afgelopen
zondag in Roermond sprak Lyn-
dal Melrose gisteren met de pers.
Samen met Vicki Ross, vriendin
van het andere slachtoffer, deed
Lyndal Melrose gisteren op een
persconferentie in Londen haar
relaas van de IRA-aanslag.
"Het gebeurde allemaal razend
snel. Stephan stelde het statief op
ra nog een foto te maken. Omdat
het koud was, wilde ik vast in de
auto gaan zitten. Nick (het andere
slachtoffer) en Vicki zaten al ach
terin. Alle deuren stonden open,
met inbegrip van de vijfde deur.
Toen ik naar het portier liep, be
gon het schieten. Het was het ge
luid van voetzoekers, en ik dacht
aanvankelijk dat kinderen met
vuurwerk bezig waren".
Het duurde een ogenblik voor-
lat ze mannen met zwart-gele bi
vakmutsen ontwaarde die "korte
geweren" droegen. Ze dook ach- tweede keer het toneel 1
ter de autostoel tot het schieten
ophield. "Toen een autoruit aan
diggelen ging, begreep ik dat het
ernst was. Ik dacht dat de aanval
lers elk moment naar de auto zou
den kómen, maar dat gebeurde
correspondent Cees van Zweeden
een nacht- staat om te spreken. "We waren
horror- gewoon schietschijven", huilde
ze. "Het enige wat ik (tegen de
IRA) wil zeggen, is dat Lyndal en
ik geschokt zijn. Ik denk niet dat
we nog enige emotie over hebben
om woede of wat voor gevoel dan
ook jegens de moordenaars te
koesteren".
"Ik voel me helemaal leeg", al
dus Lyndal Melrose "Ik weet niet
wat ik moet denken van de men
sen die mijn .man hebben ver
moord. Ik kan nog steeds niet ge
loven dat het gebeurd is". Op de
vraag wat zij vindt van het excuus
dat het IRA heeft aangeboden
zegt zij blij te zijn dat de Australi
sche regering dat. afgewezen
heeft. "Ik denk niet dat het iets zal
veranderen aan mijn lijden".
.Voor de bevolking van Roer
mond hadden beide Australische
vrouwen slechts lof. "De mensen
in het dorp waren geweldig. Ze
hadden niet behulpzamer kun
nen zijn", vertelde Lyndal. "Het is
droevig dat deze plaats voor de
IRA-geweld. Het is een leuk stad
je, zeker geen vreselijk oord".
De weduwe vertelde dat zij
overweegt pm naar haar geboor
teland Australië terug te keren.
Ze woonde met haar man, een ad-
niet. Toen ik opkeek, zag ik Nick vocaat uit Australië, in Londen,
en Stephan op de grond liggen. Het andere slachtoffer had even-
Vicki begon te schreeuwen". eens de Australische nationaliteit
Op de persconferentie was en werkte op hetzelfde Londense
Vicki nog altijd nauwelijks in advocatenkantoor.
