Hot House Festival pas tegen eind verrassend
Menken van Grieken is hoofdsponsor
van de internationale chansonweek
Puur luistergenot bij Eshuijs en De Groot
Ned. Marimba
Duo fascineert
Overtuigend koorconcert
Cabaretmarathon succes
23111
MAANDAG 28 MEI 1990
LEIDEN - De woorden van
Yvonne van Baarle bij de
opening van het driedaagse
Hot House Twintig Interna
tionaal Jazz Festival in de
Waag vrijdagavond waren
enigszins defaitistisch.
"Grote bezoekersaantallen
zal ik nooit als voornaamste
criterium gebruiken. Het
gaat om de kwaliteit en dat
heeft het publiek niet vaak
door", zo sprak het hoofd
kunst en cultuur van de ge
meente Leiden. "Hot House
bewandelt geen geijkte pa
den. Daar komt minder pu
bliek op af, maar dat is de
deaV\ improviseerde Van
Baarle verder, geheel in de
stijl van wat komen zou.
Want niemand keek er vreemd van
op dat het bezoekersaantal voor een
modern muziekfestival in een stad
van meer dan honderdduizend in
woners zelfs niet in een promillage
was uit te drukken. Tussen de vijf
entwintig en vijfenzeventig liefheb
bers bewandelden twee avonden en
een zondagmiddag de ongebaande
wegen in De Waag op een zodanige
manier, dat de organisatie er beter
een vierdaagse van had kunnen ma
ken. De negen groepen en solisten
werden geïntroduceerd door de. in
zijn droogheid sterk cynische. Hot
House-secretaris Ken Vos, die daar
mee veelal de lachlust van het pu
bliek opwekte.
Zo moest de Poolse saxofonist
Szukalski het onverhoopt als deel
nemer aan het Alan Laurillard sex
tet laten afweten, omdat hij geen
werk-, maar een toeristenvisum had
aangevraagd en de grenzen geslo
ten bleven. "U weet hoe een Poolse
landdag werkt. Maar gelukkig
maakt het voor de muziek....nou,
een klein beetje uit" suste Vos. Al
les goed en wel. maar dit Neder
landse sextet kreeg aldus een erg
zware bezetting op de percussie en
de drums en de solo's op basgitaar
verliepen nogal traag. Uitstekende
filmmuziek derhalve. Voor deze
groep gold evenwel dat ze begreep
dat het totaal meer moest zijn dan
de som der delen, waardoor de cli
maxen het gemis van een saxofo
nist konden verhullen.
Van het Daniele d'Agora/Tobias
Delius Quartet, dat een uur daar
voor op vrijdagavond het festival
opende, kan het omgekeerde vast-
De pianist Aketagawa, een Dr. Jekyll en Mr. Hyde aan de piano. (foto pr)
gesteld worden. Van de solisten, op brook Band, beloofde in ieder geval de Beatles altijd zo'n herrie maak-
klarinet, saxofoons en drums kan een herkenbaar en melodieus stuk ten na Westbrook in hun mening ge-
niets slechts gezegd worden, maar muziek te brengen met hun op een sterkt zijn. Toch verkende de 54-ja-
het totaal was emotieloos. der befaamdste Beatles-'albums ge- rige arrangeur en pianist West-
Hekkesluiter op de vrijdag, de ze- baseerde 'Off Abbey Road' pro- brook, die vier jaar eerder geboren
ven man en een mevrouw West- gramma. Zo geschiedde gelukkig, werd dan de oudste Beatle Ringo
brook sterke Engelse Mike West- al zullen de mensen die vonden dat Starr, de grenzen van Beatles-melo-
diëen blijkbaar niet ver genoeg, of
hij had er helemaal niet aan mogen
beginnen. Want niemand sprak er
na afloop, voorzover men het einde
afgewacht had, positief over: het
leek allemaal zo op de Beatles. En
daar is geen kunst aan of dat mag
niet. Waardoor het aantal vonken
dat vrijdagavond oversprong, als
een spontaan applaus tenminste
daarvoor de graadmeter is, tot nul
beperkt bleef.
Het twaalf man sterke Hot House
Leerorkest onder leiding van Rolf
Delfos bracht daar aan het begin
van de zaterdagavond verandering
in met de aanmoedigingskreten uit
de zaal. Het Leerorkest maakte in
eerste instantie wat een leek onder
jazz verstaat, in bijvoorbeeld uit
voeringen van Chet Baker en Art
Blakey; en een Big Band-geluid is
nu eenmaal snel gecrëeerd met vijf
saxen. Jazz volgens het boekje, ook
in het nummer Sufferin' without the
coconut' met zijn op elkaar botsen
de thema's. De speciaal voor het
twintigjarige Hot House gecompo
neerde Hot Sonate aan het slot be
vatte echter enkele afgrijselijk ato
nale seconden. Op dat moment hol
de een der organisatoren toevallig
richting buitendeur. Om die (achter
zich) te sluiten? Onverwacht was dit
moment wel, net als de mogelijk
nog verrassender vier mei-Waals-
dorpervlakte-achtige trompetsolo,
die erop volgde.
Voor een gevraagde toegift was
echter geen ruifrite, volgens Ken
Vos, want men moest op tijd met
het volgende onderdeel beginnen.
Waarna een pauze van vijfentwintig
minuten volgde om voor het Cali-
fornische ROVA Saxophone
Quartet twee microfoons en vier
muziekstandaards op te zetten.
Maar de doodse stilte onder het pu
bliek die het volgende uur vulde,
had niets te maken met gebrek aan
enthousiasme. In een supersamen-
werking tussen sopraan-, tenor- en
altsax èn een klarinet werd een
hechte wonderbaarlijke eenheid ge
crëeerd. waaraan een opperste con
centratie ten grondslag gelegen
moet hebben. Het leek wel of de
vier elkaar al op de lagere school tij
dens een uit de hand gelopen blokfl-
uitles hadden leren kennen. Een ge
stileerde tonenrijkdom ontstond,
waarin naast intelligentie ook emo
tie te ontdekken viel. "Een klap-
stukje" noemde Vos het.
Klapstuk
Het echte klapstuk moest evenwel
nog komen, de enige zwarte groep
die op het Hot House Festival speel
de. Dat werd het Amerikaanse Den
nis Charles Triangle, genoemd naar
de 56-jarige drummer, met Wilber
Morris op contrabas en de met zijn
driehoekige zonnebrilglas een pi
raat gelijkende Booker T. op de
saxofoon, De sympathieke Charles
richtte zich voor korte in de smaak
vallende toespraakjes tot het dan
iets grotere publiek. Booker T.
schuwde het showelement niet en
citeerde uit de muziekgeschiedenis.
Wilber Morris liet horen dat op een
bas het geluid niet alleen aan de
snaren te ontlokken valt. Eindelijk
spontaniteit onder het publiek en
eindelijk een geslaagde combinatie
van vernieuwing naast herkenning,
van improvisatie naast historie. De
groep was zo evenwichtig dat elke
solo-passage gelijkwaardig aan het
samenspel was. Ingetogen en later
weer uitbundig speelde de veelzij-
digste allër Festivaldeelnemers de
sterren van de hemel, waardoor er
wel vonken moesten overspringen.
Charles liep. uitgeput na twee toe
giften, tenslotte tussen de toeschou
wers door triangelend naar de bar.
Voor de zondag waren deze ont
wikkelingen hoopgevend, want dit
Festival zou alleen maar geslaagd
genoemd kunnen worden, als het
publiek voor nog meer verrassin
gen zou komen te staan. En zouden
er onder drie solistische jazzpianis
ten dan geen kunnen zitten? Ja, wel
anderhalf. Want de Joegoslaaf
Stevan Kovac Tickmayer liet met
souplesse een zwarte standaard
vleugel het geluid van een Indiase
sitar op volle toeren voortbrengen,
terwijl hij daarbij zelf de klanken
van een naar Mekka gekeerde Mo
hammedaan voortbracht. Een paar
A-4tjes tussen de snaren geplakt
kunnen wonderen doen. Na de ver
wijdering van de blaadjes werd zijn
spel, hoe luid ook, slaapverwekken-
der. Ook andere toehoorders had
den, mogelijk om andere redenen.
hun ogen gesloten. De tweede so
list, Westberlijner High de Prime,
begon losser zijn met eigen compo
sites gevulde uur, maar kon niet
echt boeien.
Toch zou het wachten niet tever
geefs zijn, want eigenlijk had ieder
een naar de Waag moeten komen
voor de Japanner Shoji Aketagawa.
Deze 40-jarige econoom, eigenaar
van Japans enige ocarina-fabriek.
begon als een kleurrijk romantisch
pianist met een zeer volle melodieu
ze klank, uiterst aangenaam, op een
onheilspelend bonkend atonaal
slotakkoord na. En zoals dr. Jekyll
in Mr. Hyde verandert begon
Aketagawa, die het instrument toch
eerst geaaid had, de vleugel daarna
te verkrachten, zoals maar zelden
op een podium te zien zal zijn ge
weest. Zelfs niet door de Hot House
organisatoren, zo werd verteld. Ja
panners hebben zo te horen ook in
de muziek een naam op te houden
wat betreft de curieuze combinatie
van schoonheid en wreedheid.
Aketagawa liep nog niet over de
toetsen maar het scheelde niet veel.
al bleek in de chaos een systeem te
zitten. Laten we het fascinerend
noemen, om met de in de Waag aan
wezige pianostemmer niet al te veel
ruzie te krijgen. Enkele toeschou
wers bulderden het uit, maar de
meesten stonden perplex. Toen
keerde Aketagawa. na een nieuwe
metamorfose, naar de zoetgevoois
de ocarina terug en liet de vleugel
even voor wat er nog van over was.
Hij speelde tenslotte de klanken
van 'Die zien we nooit meer..terug\
"Zoals het er nu naar uitziet zal dit
wel het laatste Festival geweest
zijn", reageerde Ken Vos. En even
daarna: "Grapje".
Tweede optreden in de vijfde Internationale
Chansonweek: Margriet Eshuijs en Boude-
wijn de Groot. Gezien op 27 mei in de Leid-
se Schouwburg.
LEIDEN In de afgelopen jaren
heeft de Internationale Chanson-
week eigen tradities Ontwikkeld.
Zo is het inmiddels een goede ge
woonte geworden om temidden
van de buitenlandse vedetten ten
minste gedurende één avond het
nationale cultuurbezit ruim
schoots aan bod te laten komen.
Vandaar ook terecht dit tweeluik
met grote namen van eigen bo
dem: Margriet Eshuijs en Boude-
wijn de Groot. Het merendeel van
het publiek was - voorzover dat
uit de spontane reacties viel op te
maken - in eerste instantie öp
Boudewijn de Groot afgekomen.
Toch zou het gezien haar status
en verdiensten te ver gaan het
concert van Margriet 'Eshuijs
'slechts' als voorprogramma te
kwalificeren.
Haar karakteristieke stem is
vaak krachtig maar soms ook
mooi kwetsbaar. Het repertoire
dat ze brengt, is allésbehalve ge
makkelijk en veelal licht jazzy
van karakter. Ze vertelt met en
thousiasme over haar muziek;
haar benadering van het publiek
heeft zelfs iets docerends (ze geeft
immers les!) maar dan we op een
heel relativerende manier. Mar
griet Eshuijs probeert hiermee
een ontspannen sfeer te creëren,
maar ze is zelf waarschijnlijk te
gespannen om dat geheel en al te
laten lukken. Dat slaat op de ver
bindende teksten, met name wan
neer ze het publiek klappend en
zingend bij haar optreden wil be
trekken. Het zegt niets over haar
concert dat voldeed aan alle ver
wachtingen die je ten aanzien van
deze vooraanstaande zangeres en
componiste mag hebben.
Drie kwartier Eshuijs en vijf
kwartier De Groot resulteerden
in een avond van puur luisterge
not. Twee eigenzinnige vocalis
ten die kunnen en durven vol
staan met' hun zang en eigen be
geleiding. Eshuijs aan de vleugel.
De Groot op gitaar met af en toe
wat begeleiding van pianist Ernst
Jans die met zijn subtiele spel
voor wat extra klankinvulling
zorgde. In dat opzicht werd trou
wens iets opmerkelijks door Bou
dewijn de Groot uitgehaald. Als
hij -op een gegeven moment gaat
zitten om enkele 'bekende
deuntjes' (zijn eigen woorden!)
ten gehore te brengen, hoor je on
miskenbaar pianoklanken. Op to
neel is dan geen pianist te beken
nen, maar omwille van het geraf
fineerde geluidseffect staat links
zijwaarts achter de toneellij st een
piano verscholen.
Een voor zijn doen spraakzame
De Groot begon zijn concert met
een kort babbeltje. Het openings
nummer is meteen al een klassie
ker: 'Noordzee'. Daarna valt al
gauw de onvermijdelijke naam
van tekstdichter Lennaert Nijgh.
Over diens mislukkende amou
reuze avonturen vertelt De Groot
iets, en zingt dan de door Nijgh.
geschreven, befaamde 'Ballade
Van De Vriendinnen Voor Eén
Nacht'. Daarnaast nog meer over
bekend werk als bijvoorbeeld
'Beneden alle peil' en (ook zonder
het vertrouwde orkestarrange
ment van Bert Paige mooie) 'Ver
dronken Vlinder'. Onvergetelijke
muziek die bij velen dierbare her
inneringen aan wijn-, kaas- en vis
netfeesten zal oproepen. En dan
nu weer eens in een live-uitvoe
ring van de man die nog maar
nauwelijks concerten geeft.
Zonder opsmuk biedt hij een
uitverkochte Leidse Schouwburg
een authentiek en geïnspireerd
optreden. Als Boudewijn de
Groot het intro van 'Testament'
onderbreekt om de gitaar even bij
te stemmen, merkt hij veront
schuldigend op: "Anders zegt
straks mijn zoon die ook gitaar
speelt en nu in de zaal zit: 'dat was
vals, pap' Op zo'n moment be
sef je eens te meer dat de tijd niet
heeft stilgestaan.
WIJNAND ZEILSTRA
Boudewijn de Groot tijdens zijn optreden in de Leidse Schouwburg
Concert van het Nederlands Marimba Duo.
Gehoord 27 mei in de Muzenhof in Leider
dorp.
LEIDERDORP - Het Nederlands
Marimba Duo werd in 1986 ge
vormd door de slagwerkers Jan-
Willem van der Poll en Tom van
der Loo. Zij bespelen de marim
ba, een instrument dat in tegen
stelling tot het alledaagse slag
werk een fantastisch gamma aan
klankkleuren biedt. Eindexa
menstudenten voor slagwerk aan
het Utrechts resp. Haags Conser
vatorium, hebben zij beiden ma
rimba als hoofdvak gekozen; deze
manier van muziek 'slaan' bevre
digt hen én op ritmisch én op me
lodisch gebied het meest, en na
dit soms adembenemende con
cert kan ik mij dat goed voorstel
len.
Alleen 20ste eeuwse muziek
staat de marimbaspeler tot z'n be
schikking
r och zijn er al bewerkin
gen van stukken van b.v. Mozart
en Handel in de handel, waar het
Nederlands Marimba Duo zeker
nog eens gebruik van zal maken.
Op één arrangement van Van der
Poll na (van Barber's Adagio for
strings), werden deze middag in
de Leiderdorpse Muzenhof
authentieke werken ten gehore
gebracht. 'Rhythm song' van
Paul Smadbeck toonde meteen al
twee artiesten; beginnend met
een vrolijk lichte melodie', spoed
de dit stuk zich naar een eenvou
dig repeterend thema, met grote
intensiteit gespeeld.
Eigenlijk het hele concert door,
viel mij de bijna introverte inten
se concentratie op, die enerzijds
kracht en souplesse, aan de ande
re kant verstilling en meditajie
opleverde. Oosterse mysterieuze
sfeer werd opgeroepen in 'Mi-Chi'
van Keiko Abe (.voor één marim
ba, door Van der Poll gespeeld),
door het imiteren van tijdloze
voetstappen in het zand die de
weg van de mens door de eeuwen
heen symboliseren, soms mono
toon en betekenisloos, soms fors
en zonder schroom, vol verwach
ting en hoop.
Ook na de pauze was 'Two mo
vements for marimba' van T. Ta-
naka een compositie voor één ma
rimba. Nu speelde Van der Loo
fijnzinnig en met de al boven ge
noemde concentratie een werk
waar alle elementen al te vinden
zijn in de eerste vier maten, uitge
sponnen in ritmische motieven.
Zo romantisch en delicaat het
bewerkte 'Adagio for strings' van
Samuel Barber werd vertolkt, zo
klaar en fel wordt een zwoele at
mosfeer doorbroken bij 'Wooden
music' van Rich O'Meara, om
weer over te gaan in meditatief
spel, duidelijk geïnspireerd door
de 'minimal music' van Philip
Glass en Steve Reich, waardoor
de toehoorder door het ontspan
nen maar steeds alert repeterende
en langzaam muterende spel
enigsins in trance zijns weegs
ging.
Alle mensen, die deze middag
gekozen hadden voor zon, wind
en water, hadden ook in de Mu-
zenhof warmte als van de zon, ge
ruis als van de wind en gemurmel
als van stromend water kunnen
LIDY VAN DER SPEK.
Gezamenlijk concert van 'Lingua Musica' en
het Twents Kleinkoor. q6.
hoord op 26 mei in de Hartebrugkerk in Lei
den.
LEIDEN - Oost en West kwamen
zaterdagavond zingend bijeen in
de Hartebrugkerk. Het Twents
Kleinkoor uit Enschede en 'Lin
gua Musica' uit Leiden, beide on
der leiding van Jan Heiting, wa
ren op deze manier in staat een
volle en gloedvolle mis voor groot
koor en orgel uit te voeren: de
'Missa Brevis' van Zoltan Kadaly.
Dit werk is in de Tweede Wereld
oorlog geschreven, wat duidelijk
te proeven is. Na het dreigende en
smartelijke Kyrie is in alle andere
delen, zoals het Gloria, Credo,
Sanctus en Benedictus, de hoop
volle hartstochtelijke inzet van de
componist aanwezig, wat zich bij
na dwingend manifesteert in het
'Dona nobis pacem'. Deze mis na
de pauze was wel het sterkst ge
zongen onderdeel van dit concert,
mede door het aan elkaar wennen
van beide koren vóór de pauze.
Voorbeelden van homogeen en
zuiver zingen waren het 'Sanctus,
sanctus' van de sopranen en het
extatisch gezongen 'Quoniam Tu
solus' in het Gloria. Maar ook het
'Qui tollis peccata mundi, misere
re nobis' met zijn onverwachte
wendingen in de melodielijn ge
tuigde van noeste oefening en
muzikaal inzicht. Deze mis werd
als een muur omsloten met ro
mantisch maar toch krachtig or-
li Gijs van Schoonho-
De sopraan Anja Blom, afgestu
deerd solozang aan het Ensche-
de's conservatorium en aldaar
verbonden aan het operagezel
schap "Forum Jong", had jam
mer genoeg de overakoestische
ruimte van de kerk niet mee. Haar
stem galmde na en vervloeide,
ook de uitspraak was hierdoor
vaak onverstaanbaar, zoals in de
intieme songs 'Music for a while'
en 'Sweeter than roses' van Pur-
cell. Daar waar zij niet al te hoog
hoefde te zingen (in het hoog ge
toonzette 'Christe Eleison' bij
Kodaly klonk haar stem toch wat
geknepen) was een heldere, zui
vere en levendige klank te be-'
speuren.
In twee a capella gezongen sa
crale werkjes van William Byrd
(1543-1623) toonden beide koren
afzonderlijk hun kunnen. Dat
Lingua Musica groter is dan het
Twents Kleinkoor werd hier dui
delijk hoorbaar, maar ondanks
deze grotere bezetting kleurde
'Senex puerum' door Lingua Mu
sica wat homogener dan het 'Ave
verum' door het Twents Klein
koor. Daarbij blijft toch overeind
dat beide koren, sinds enige jaren
onder leiding van dezelfde diri
gent Jan Heiting, overtuigend en
goed zingen en maar korte tijd no
dig hadden om het nu beschikba
re stemmateriaal moeiteloos te la
ten samensmelten tot een twee-
ëenheid.
Zo klonk het 'Festival te Deum'
van Benjamin Britten zeer eens
gezind, soms helder en unisono,
dan weer veelzeggend meerstem
mig, en merkbaar bewogen in 'O
Lord in Thee have I trusted*.
LIDY VAN DER SPEK.
ROTTERDAM (ANP) - De derde
Cabaretmarathon Rotterdam, die
zaterdagmiddag om vier uur begon
en zondagmiddag precies 24 uur la
ter eindigde, is volgens de organisa
toren een spetterend succes gewor
den. Dit jaar kwamen veel jonge ta
lenten aan bod, die hun krachten
konden meten met bekende cabare
tiers/theatermakers als Jules Deel-
der, Brigitte Kaandorp en Ray
mond van het Groenewoud.
Voor een tot de nok toe gevuld
Luxor theater passeerden ruim
veertig gevarieerde optredens de re
vue: conferenciers, cabaretduo's en
-trio's, zanggroepen en muziekgroe
pen. Als aanstormende talenten tra
den onder meer Ien van Duijnho-
ven (winnaar Camaretten '88) en
Mark van de Veerdonk (winnaar Ca
maretten '89) op.
Voor het eerst dit jaar werd een
liedtekst-prijs uitgeschreven. Van
de 250 inzendingen werden drie
nummers als de beste cabaretlied
jes uitgekozen: 'Niets te doen van
daag' van Klaas Knillis Hofstra en
Marcel Boon (derde prijs), 'Fontei
nen van Rotterdam' van Th. Kwant
(tweede prijs) en 'Een gezonde Hol
landse jongen' van Ron Teuben
(eerste prijs). De liedjes werden tij
dens de marathon voor het eerst live
uitgevoerd door drie gastartiesten:
Nelleke Burg, Doris Baaten en Ast-
rid van Helden.
Eline Vere-opera
DEN HAAG (ANP) Louis Cou
perus' roman 'Eline Vere' zal deze
zomer en dit najaar in opera-vorm te
zien zijn.
De opera werd gecomponeerd
door Erik Lotichius. Hij schreef ook
het libretto. Hij heeft de ruim hon
derd jaar geleden geschreven ro
man niet letterlijk gevolgd: zo laat
hij bijvoorbeeld Couperus zelf op
komen. gespeeld en gezongen door
de bariton Tom Sol.
De mezzo-sopraan Hantzen Hou-
wert geeft Eline gestalte. Marco
Bakker (bariton) vervult de dubbel
rol Otto (Elines verloofde)/Fabrice
(Elines droomheld).
De première is op 9 juni in de Ko
ninklijke Schouwburg.
Menken van Grieken
