Leidsch Dagblad | 1990 | 16 mei 1990 | pagina 19

Natuur in provincie
in dramatische staat

Bureaucratie houdt werkloosheid in stand

Nazaat Wellington slaat Waterloo- penning

Ik kon er echt geen luchtpijp van maken

EXAMENS
'90

Jlicutog

WOENSDAG 16 MEI 1990

PAGINA 19

Socioloog Van der Veen kritiseert sociaal zekerheidsstelsel:

LEIDEN - De enige mogelijkheid
om langdurige werkloosheid te ver
werken, is te berusten in de situatie.
Het gevolg hiervan is dat werklozen
zich steeds minder werkloos voe
len. Zij accepteren de uitkeringsaf
hankelijkheid (recht), maar nemen
het niet zo nauw met de plichten die
daartegenover staan.

Volgens Romke Jan van der
Veen, die morgen aan de Leidse
universiteit promoveert in de socia
le wetenschappen op een proef
schrift over de sociale grenzen van
het beleid, zouden die plichten
meer nadruk moeten krijgen. "Maar
dan moet er van de kant van de
overheid wel wat tegenover staan.
Per jaar geeft de overheid 120 mil
jard gulden uit aan uitkeringen. Een
deel van dat geld zou efficiënter
kunnen worden gebruikt door men
sen via her- en bijscholing aan het
werk te helpen".

De overheid legt nog steeds te
veel de nadruk op dat ene recht, dat
van inkomen bij werkloosheid en
arbeidsongeschiktheid. "Die ande
re helft van het sociale zekerheids
stelsel, het recht op arbeid, komt
niet uit de verf. Werklozen en ge
deeltelijk arbeidsongeschikten zou
den beter moeten worden begeleid
op de weg terug naar de arbeids
markt. Dat kost geld, maar is op den
duur goedkoper dan het huidige
systeem".

Negatief

Van der Veen deed voor zijn promo
tie onderzoek naar het functioneren
van drie instanties die met sociale
zekerheid te maken hebben: een
Gemeentelijke Sociale Dienst
(GSD), belast met de uitvoering van
de bijstandswet, een Gemeenschap
pelijke Medische Dienst (GMD),
verantwoordelijk voor de arbeids-
ongeschiktheidsverklaringen en -
uitkeringen, en een Gemeenschap
pelijk Administratie Kantoor
(GAK), dat onder meer de werkloos
heidswetten moet uitvoeren.

Uit zijn onderzoek blijkt dat niet

alleen uitkeringsgerechtigden
moeite hebben met het volhouden
van plichten als geregeld sollicite
ren, het opgeven van bijverdiensten
en of je 'voordeurdeler' bent of niet.

Ook ambtenaren lichten - soms
noodgedwongen - de hand met re
gels en voorschriften. "Controle op
het naleven van plichten is nu een
maal niet eenvoudig. Hoe kun je als
ambtenaar controleren pf iemand
samenwoont of niet? Het is begrij
pelijk dat ambtenaren de zaken
gaan verwaarlozen. In de loop der
jaren is in het sociale zekerheids
stelsel steeds gedetailleerder onder
scheid gemaakt tussen bepaalde
uitkeringsgerechtigden. Dat komt
ten dele voort uit een gevoel voor
rechtvaardigheid. Maar in de prak
tijk pakt het negatief uit. Het hele
systeem werkt in de hand dat men
sen minder snel. aan het werk ko
men dan gewenst is. De overheid
komt er nu wel achter dat het recht
op een inkomen een te duur recht is
gebleken. Daardoor is het admini
stratief steeds ingewikkelder ge
worden, maar ook slechter contro
leerbaar".

Dubbelzinnig

Van der Veen onderzocht niet al
leen het functioneren van de drie in
stellingen, ook een bepaalde groep
cliënten werd in het onderzoek be
trokken. "Ik heb me geconcen
treerd op de jongere werklozen en
arbeidsongeschikten. De leeftijd
lag gemiddeld op ongeveer 30 jaar.
Het blijkt dat langduriger werklo
zen in deze groep - en dan spreek ik
over een termijn van een jaar of lan
ger - creatieve oplossingen vinden
om met die werkloosheid om te
gaan en het inkomen te verhogen.
Het is een. beetje dubbelzinnig: de
overgrote meerderheid, zo'n 90 pro
cent, vindt het niet prettig om werk
loos te zijn, maar op een gegeven
moment hebben zij een oplossing
om er vrede mee te hebben. Hun le
ven raakt erop ingericht".

De overheid is langzamerhand
wel geneigd om her- en bijscho
lingsprojecten te beginnen en in
sommige gevallen ook werkprojec-

Duinrell weert blik

WASSENAAR - Het Wassenaarse
attractiepark Duinrell gaat het
blik weren. Voortaan zullen fris
dranken alleen nog uit kartonnen
bekertjes kunnen worden genut
tigd. Zo hoopt de directie de hon
derdduizenden blikjes die per
jaar in bossen en struiken ver
dwijnen met 90 procent te kun
nen terugdringen. De overige tien
procent zijn zogenaamde 'sport-
life'-drankjes en die kunnen nog
niet los worden verkocht.

Donderdagmiddag (half drie)
opent presentator Henny Huis
man op Duinrell de zogenaamde
'Play kwak-show', een show met
levensgrote robot-kikkers en ro
bot-vissen. Huisman zal, even
eens verkleed als kikker, op een
waterorgel spelen. Muziek en tek
sten werden gemaakt door Joost
Timp.

EWR sluit kleine regiokantoren

LEIDEN - Het nutsbedrijf EWR
wil alle kleine kantoortjes in de
regio voor het publiek sluiten.
De dienstverlening wordt daar
na geconcentreerd in de hoofd
kantoren in Leiden, Alphen,
Katwijk en Lisse. De EWR
hoopt hiermee de service voor
de klanten te verbeteren. Vol
gens het nutsbedrijf zijn de re
giokantoortjes te klein om de
verbruikers volledig van dienst
te zijn. Ze worden waarschijn
lijk in de loop van dit en het vol
gende jaar gesloten.

Volgens vennootschapssecre
taris W.L. Oosthout is de EWR
niet in staat om de kantoortjes
in Voorschoten, Noordwijk,
Wassenaar, Hillegom en Ter
Aar zo te bemannen dat de klan
ten er met al hun vragen terecht
kunnen. Om mensen niet van
het kastje naar de muur te hoe

ven sturen, wil de EWR de hele
klantenvoorlichting op een paar
plaatsen bundelen.

Het nadeel is, zo erkent Oost
hout, dat de verbruikers
voortaan verder moeten reizen
voordat ze een EWR-vertegcn-
woordiger kunnen spreken.
"Maar ach, zo gigantisch zijn de
afstanden in deze regio nu ook
weer niet". Mensen die slecht
ter been zijn, kunnen eventueel
een EWR-voorlichter aan huis
laten komen.

Met de sluiting van de regio
kantoortjes gaan volgens Oost
hout geen arbeidsplaatsen ver
loren. Het gemeentebestuur
van Voorschoten, dat aanvanke
lijk de toezegging wilde hebben
dat het kantoor daar ten minste
tien jaar open blijft, verzet zich
niet tegen de sluiting.

Vijftien procent van eikenbossen dood

ten, maar bereikt daarmee maar een
klein deel van de uitkeringsgerech
tigden. "Het gaat erom dat het eco
nomisch element wel een zekere rol
speelt, maar dat het toekomstper
spectief belangrijker is. Je kunt wel
een cursus van drie maanden gaan
volgen, maar als je daarna weer met
lege handen op straat staat is er nog
niets bereikt".

Loonsubsidie

Van der Veen ziet als mogelijkheid
om van die 'idioot hoge werkloos
heidscijfers' in Nederland af te ko
men wel iets in een loonsubsidie.
"Maar dan niet voor multi-natio
nals, want tien procent loonsubsi
die als je een werkloze of gedeelte
lijk arbeidsongeschikte in dienst
neemt is voor dergelijke bedrijven
niet aantrekkelijk. Nee, het zou om
kleine en middenbedrijven gaan.
Wie kan het tegenwoordig nou nog

betalen om zijn huis te laten schil
deren? Als de overheid dat soort be
drijven, waarvan er in Nederland
heel veel meer zijn dan die paar
multinationals, loonsubsidie van 20
of 30 procent geeft, dan komen er
veel meer mensen aan het werk. Op
die manier kan het sociaal zeker
heidsstelsel op den duur goedkoper
worden. En de loonkosten worden
tegelijkertijd lager".

Van der Veen ziet ook wel iets in
het plan van minister Kok (financi
ën) om iedereen tot een bepaalde
leeftijd te verplichten te werken of
te studeren. "Maar dan moet de
overheid niet te gemakkelijk om
springen met degenen die zich aan
die plicht onttrekken. De regering
verplicht zich dan tevens om reële
mogelijkheden te bieden. Als die er
zijn kun je mensen met sancties
dwingen om er ook gebruik van te
maken".

DEN HAAG/REGIO - De
natuur in de provincie Zuid-
Holland is door de luchtver
ontreiniging sterker aange
tast dan verwacht. Van de ei
kenbossen achter de duinen
is 10 tot 15 procent dood of
op sterven na dood. Veel
plantesoorten verdwijnen of
gaan in aantal sterk achter
uit.

Het is daarom volgens het provinci
aal bestuur noodzakelijk de uitstoot
van verontreinigende stoffen terug
te dringen en in natuurgebieden be
heersmaatregelen te nemen. Een en

ander blijkt uit een eerste inventari
serend onderzoek uitgevoerd door
de dienst ruimte en groen vón de
provincie. Omdat lange tijd werd
gedacht dat de luchtverontreini
ging alleen in het oosten van het
land kwalijke effecten had, is er tot
nu toe nauwelijks onderzoek ge
daan naar de effecten ervan in Zuid-
Holland.

Onder natuurgebieden in de pro
vincie worden onder meer de dui
nen, de binnenduinrandbossen en
de veenweidegebieden verstaan. De
Zuidhollandse duinen zijn van oor
sprong kalkrijk maar ontkalken
steeds verder. De luchtverontreini
ging is hieraan mede debet. Door
het minder kalkrijk worden van de
bovengrond, verdwijnen allerlei
plantesoprten.

Niet alleen de verzuring, ook de
vermesting tast de duinen aan. De

HAZERSWOUDE - De hertog
van Wellington, nazaat van 'the Iron
Duke' die de dadendrang van Napo
leon in 1815 een halt toeriep, komt
woensdag 23 mei naar Nederland
om de eerste penning in een serie
van vijf te slaan die worden uitgege
ven rond de 175-jarige herdenking
van de 'Slag bij Waterloo'. De vijf
penningen zijn ontworpen door vijf
kunstenaars uit de landen (Enge
land, Frankrijk, Duitsland, België
en Nederland) die alle wat met de
'slag' te maken hebben gehad.

Het idee om de serie penningen te
slaan komt van de Hazerswöudse
medailleur Willem Vis en zijn
vriend Klaas Dijkhuizen, een munt-
deskundige. Zij zochten vier kun
stenaars die een fragment van de
slag in beeld moesten brengen, dat
hun eigen land betfof. Willem Vis
nam het portret van de jonge Wil
lem de Tweede voor zijn rekening.

Hoewel de Engelsen nog altijd al
le eer opeisen dat Wellington de
Slag bij Waterloo van Napoleon Bo
naparte heeft gewonnen, mocht hij
zich die achttiende juni gelukkig
prijzen dat de troepen van veld
maarschalk Blücher zich juist op

tijd meldden. Pas toen zij zich in de
veldslag mengden moest de Franse
infanterie snel de vlag strijken. Als
de Duitsers te laat waren gekomen
had niemand Napoleon kunnen
stoppen in zijn streven naar één
groot imperium.

Uitgeven

Rijksmunt in Utrecht vond het stre
ven van de vijf kunstenaars zo leuk,
dat zij besloot de zilveren munten te
slaan en uit te geven. Voorzover de
muntmeester zich kon herinneren
was zoiets nooit eerder in de ge
schiedenis voorgekomen. Apart uit
geven, vertelt Willem Vis, was niet
te doen vanwege de hoge kosten die
daaraan verbonden zijn.

Hoe is Vis nu aan de hertog Wel
lington gekomen? Hij zegt dat elk
jaar opnieuw de slag in het Belgi
sche Waterloo wordt herdacht. Na
wat speurwerk kwam hij namen te
gen van officieren die de historische
veldtocht van destijds te paard her
halen. Eén van hen is baron Van
Lynden, voorzitter van de Hoge
Raad van Adel en voorzitter van de

Willem Vis. (foto Bon de t
Vereniging van Cavalorie-officie-
ren. De baron zei hem dat er nog een
nazaat van Wellington leefde en
sterk betrokken was bij het gebeu
ren in Waterloo. Samen met de her
tog had de baron de historische

tocht wel eens gereden. Via de Ne
derlandse ambassade in Londen
werd Wellington gepolst of hij be
reid was de Engelse penning te
slaan. Toen hij daarin toestemde,
verzorgde Rijksmunt de officiële
uitnodiging.

In Engeland zelf wordt er wel wat
de 'slag' gedaan, maar niet in die
mate als in Waterloo. Trouwens, het
was Franse officieren tot voor zeer
kort verboden aan de veldtocht in
het Belgische dorpje deel te nemen.
Het standpunt dat de militairen in
namen: je kunt niet meedoen aan
iets dat je hebt verloren. Van Wel
lington is bekend dat het een harde
jongen was. Op het slagveld kwam
een generaal te paard naast hem
staan en zei: 'My god, I believe I lost
my leg'. Wellington keek en reageer
de laconiek: 'Indeed, you did'. En
vervolgens begaf de ijzeren hertog
zich weer in het strijdgewoel.

Hoeveel munten er uiteindelijk
worden geslagen weet Willem Vis
niet. Maar de markt wordt er zeker
niet mee overspoeld. Vooral de Bel
gen zien halsreikend naar de serie

Ontwerp

De Engelse penning is een ontwerp
van John Lobban die de Britse Wil
liam and Mary-munt en het Franse
tien francs-stuk op zijn naam heeft
staan. Lobban is uitgegaan van de
strategische carré-vorm. Zijn por
tret van de hertog van Wellington
dor een kernachtige stilering. De
lauwertak op de kraag geeft uit
drukking aan roem en eer. De strak
ke vorm van het Schotse regiment
op de keerzijde is geïnspireerd op
de stijl van Assyrische reliëfs uit de
oudheid.

Jean-Paul Laenen uit Mechelen,
onder andere ontwerper van het
Belgische vijf francs-stuk, heeft in
geometrische vlakken de val van
Napoleon uitgebeeld in de vorm
van een 'onthoofde' keizerlijke ade
laar. De vierkanten symboliseren
de laatste drie carrés van zijn garde.
Op de achterkant zijn de belangrijk
ste strategische punten van de slag
in beeld gebracht.

Willem Vis, ontwerper van vele
portretpenningen van leden van het
Oranjehuis, heeft aan het portret
van de jonge Willem de Tweede een
fragment toegevoegd van een schil
derij van Pieneman. De kroonprins
informeerde zijn ouders over de ge
wonnen slag middels een briefje
met de aanhef 'Victoire, victoire'.
De keerzijde accentueert de tragiek
van de veldslag in de persoon van
een jonge tamboer uit het leger te
gen de achtergrond van een schaak
bordpatroon met gevallen schaak
stukken.

Reinhart Heinsdorff, een Duitse
muntontwerper, heeft op zijn bij
drage veldmaarschalk Blucher af
gebeeld. De soldaten op de achter
kant zijn niet als naamloze uniform
dragers afgebeeld, maar als als indi
viduen die de ontberingen van de
veldtocht aan den lijve ondervin
den.

Alain Breton heeft Napoleon, de
grote veroveraar, in een profielpor
tret uitgewerkt. De keizerlijke ade
laar completeert deze symboliek.
Op de keerzijde is de keizer nog
slechts een schim; de silhouetvorm,
de zware lucht en de rokende puin
hopen van Waterloo benadrukken
de verloren zaak.

Examens over anatomie, erfelijkheid en voortplantig

KATWIJK - Al om vier uur 's mid
dags zit een groepje eindexamen
leerlingen van het Pieter Groen-
college voor de school het afgelo
pen examen te bespreken. "Bio
logie was pittig", zo stellen de ha
vo-leerlingen vast. Waarom dan
toch een half uur eerder de exa
menzaal verlaten? Ach, met die
multiple choice-vragen ben je zo
klaar. Erfelijkheid, ademhaling,
de bloedsomloop en de stofwisse
ling bij planten waren zoal de on
derwerpen.

jaar is zij gezakt."Die grafieken
heb ik vast wéér fout. Daar ben ik
niet goed in". "Weet jij hoe dat
met die twee flesjes zat?" Ze had
den namelijk twee flesjes met ver
ontreinigd water voorgezet ge
kregen met de vraag waarom die
in het donker moesten staan.
"Om geen koolstof-assimilatie te
krijgen", weet Jolanda van der
Meij.

Juiste antwoorden
examens maandag

MAN O-C Muziek

11): 21 :3< !C:.>C:6U: 7 B:8B:9(.: lij B: 111).
12 11. 13 L». IK.; 1.5 A. 16 E: 1718L. 19B;2()C.
21 A. 22 2.11.. 21 B; 2.'> B: 26 B; 2? 28 IJ; 29
ill A. .11 32 B. 33 A: 311): 35 B: 3(»C. 37 1);38A:
39 K: HiC: UB. 12 B. 13 B: UB 15 HM 17
18 B: 19 50 V

MANO-D Muziek

I I). 2 1:51. I< 50 I): 7 B; 8 B: 9C; 10 IJ; 11
12 B. 131): IK 15 16 E; 17 D: 18 E; 19B.2UC:
21 5. 22 I 23 I 2 1 B. 2.3 B: 26 B. 27 28 L>: 29 B;
30 A; 31 I32 33 E: 3IC: 35 B: 36 0:37C; 38 I)
39 A: HI B: II .121). 13 A; II 1 1.5 C: lOB: 17 I).
Ui 1 19 B; 50

H U O-C l ekenen

l D: 2 I): 3 I D: 5( ,i... 7 B 8 I) 9 loB: II
121 I K II'-: 1.5 -. 1617- 18 B; 19 20 A. 21

MAVO-D Tekenen

1 D. 2C 3- I -. .5 C: O -; 7 B. 8 A:9ll: 10
•li- III). 15 li.-: 17-18 N: 19 IJ

I I): 2 1); 3 11); 5 I 6 -: 7 B; 8 I). 10 B; I
12 C: 131.; II -. 15- 16 17-, 18 B 19 A:20A
N: 22 23 I 21 2 :2(. 27 A.2. 291 i<

MAYO-D Handenarbeid

1 D: 2 C: 3 1-; 5C:6-: 7B;8 A:9B: 10A:11C: 12
-: 13 -: 14 D: 15 A: 16 -: 17 -: 18 A; 19 B; 20 D; 21 A;
22 -: 23 -: 24 C: 25 -; 26 -: 27 A: 28 -: 29 C: 30 B; 31
li: 32 -; 33 -: 34 C; 35 -: 36 C; 37 C: 38 B; 39 B; 40 D:
41 -: 42 -; 43 C; 41 -. 45 -: k. C; 17 B; 18 C; 19 B.

MAVO-C Textiele W erkvonnen
1 D: 2 D: 3 -: I D: 5 C: 0 -; 7 B: 8 D; 9 A: 10 B: 11 -:
12 13 C: 1 I -: 15 -: 16 -: 17 -: 18 B; 19 A: 20 A. 21
A: 22 -: 23 C: 24 -: 25 A: 26 D: 27 -: 28 A: 29 C. 30 A:
31 A: 32 A; 33 B; 34 A. 35 B. 36 -: 37 A; 38 C: 39 -: 10
-. 41 C: 42 -. 13 B: 41 A.

MAVO-D Textiele W erkvonnen
1 D; 2 C; 3 -: I -; 5 C; 6-: 7 B; 8 A; 9B; 10 A; 11 1; 12
13-: 14 D; 15 A; 16-: 17-: 18 A; 19 B; 20 D: 21 A;
22 -: 23 -: 21 C: 25 -. 26 A: 27 28 -; 29 C; 30 B: 31

LBO-C. MAN ()-( Nederland» (tekst11 C: 2 B. 3 C. 1
5 n 7 B. 8 B. 9 A: 10 D; 11-: 12 A: 13 B; II li.
15 16 V. 17 li 181 19 20 21 l):22A;23C;
21 2.5 li. 26i .27-.28 B. 29 C; 30 A. 31 \,32C.
33 B: 34 C; 35 B: 36 -: 37 -. 38

IJJO-D. M ANO-D Nederlands Hekst) 1 2 li; 3
I V 5 -. 6 7 IJ; 8 B. 9 A: 10 D: 11 B; 12 B; 13CII
B. 15 16 A; 17 -. 18 19 D: 20 A: 21 A: 22 23
I). 2 I A. 2.5 26-.27 28 290;30-: 31 B: 32 I33
B; 31 A. 35 C; 36 A; 37 A: 38 1): 39 D.

I.EAO C. IJJNOfO. LTO-C Handelskennis
2 1 I 2 IJ. Jl): 11): 5 I); 6 IJ: 7 U: 8 B: 9 I); 10C: 1
1). 121) 13D. II A 15 IJ; lol' 17 B. I8C.19U;:

I); 21 B. 22 23 li. 2 I L>: 25 D. 26 27 O: 28 B. 2

39 -; H) -; 41 -.

LMO-O Handelskennis 2 I 2 3 B: I A; 5 B. 6 15.
7)1:8-.9.. |0( U 12- 13-; 11-; I5A; IOC 17
18 I 19 i20 -; 21 C; 22 li. 23 21 L): 25 D. 26
27 li. 28 1). 291 to 3| 32 IJ. 33 3» 3.5
36 37 0:38 A: 39 D: 10 B. II -. 121.3-

Algemene klacht is dat de exa
mens - in verband met de 'Antil-
lenroute' - zo laat beginnen en laat
afgelopen zijn. "Vooral vrijdag
wordt het balen. Met Engels. Dan
zit je echt tot half vijf vast". Een
uurtje pauze tussen de middag is
niet genoeg om de zinnen te ver
zetten, vinden ze. "Je kunt niet
eens even paardrijden. Want 's
avonds moet je alweer voor de
volgende dag gaan zitten blok
ken", klaagt Jolanda. Een ander,
berustend: "Ja, dat weet je nu
eenmaal in de examentijd".

B. Portengen, de lerares biolo
gie voor het vwo, vond de opga
ven voor 'haar' leerlingen vrij ge
makkelijk. "Dat mocht ook wel,
want vorig jaar was dit examen
vreselijk zwaar". Vragen werden
onder meer gesteld over de fysio
logie van het lichaam, de anato
mie van planten, genetica en
vruchtwaterpuncties. "Bekende
stof en vrij actueel".

"Was die tekening nou een
darm, testes of een luchtpijp?"
'vraagt een van de vwo-leerlingen
van het Pieter Groen. "Ik heb
maar luchtpijp ingevuld, is dat
goed?" Mevrouw Portengen
hoopt van wel, maar zelf is zij er
ook niet zeker van. Een ander: "Ik
kon er echt geen luchtpijp van
maken".

De docente zegt te betreuren
dat er deze keer vwo-stof in het
havo-examen zat. "Voor vwo zijn
dat kennisvragen, voor havo be
gripsvragen. Het gevaar is dat je
als leraar de neiging krijgt vol
gend jaar voor havo ook vwo-stof
te geven en dat is niet de bedoe
ling".

Klokhuis

(GPD) In het hele voortgezet on
derwijs hebben scholieren giste
ren examen biologie gedaan. De
kandidaten voor het mavo-c-exa-

men werden ondervraagd over
het menselijk skelet. Ze moesten
op tekeningen van het kniege
wricht de pijpbeenderen aange
ven en vaststellen of het elleboog-
enkel-, heup- of polsgewricht

Verder kwam de functie van de
rode bloedcellen aan de orde en
werden de kandidaten onder
vraagd over de voortplantingsor
ganen van de vrouw. 'Een van
beide eileiders is afgesloten. Welk
van de volgende processen kan
nog plaatsvinden? Bevruchting,
innesteling, menstruatie en ovul
atie'?

Het examen lbo/mavo-d ging
dieper in op de stof. Hier kwamen
de erfelijkheidswetten aan de or
de van de Oostenrijkse monnik
Mendel. Aan de hand van een
stamboom moest het genotype
van enkele familieleden worden
aangegeven. Wie zijn 'drager' van
een erfelijke vorm van doofheid?

De havo-kandidaten werden
ondervraagd over de zuurstof- en
koolzuurafgifte van een plant.
Aan de hand van een diagram
moesten zij vaststellen of de plant
zuurstof afgaf en gedurende wel
ke periode van het etmaal. Van
een getekende dwarsdoorsnede
van een appel moesten onderde-

len - pit, klokhuis, vruchtvlees -
worden benoemd. Tevens moest
worden aangegeven in welk van
die delen 'celkernen voorkomen
•van een genotype dat verschilt
van dat van een kern in de bladcel
van de appelboom". Wie hier koos
voor de pit, had het bij het rechte
eind. Het zaadje bevat immers er
felijke informatie van de vader-
plant.

Voorts werd de havisten ge
vraagd tot welke (rhesus)bloed-
groep iemand kan behoren in
wiens bloedplasma geen anti
stoffen zitten die reageren met
een antigeen van een ABO-bloed-
groep of met het rhesus-antigeen.
Dit thema kwam ook voor in het
vwo-examen.

Draadwiertje

De stofwisseling kwam ook aan
de orde. 'De omzetting van eiwit
ten, koolhydraten en vetten
wordt onderzocht. Bij de omzet
ting van welke van deze stoffen
ontstaan zowel C02 en H20 als

Ten slotte was er aandacht voor
de wonderbaarlijke levenscyclus
en voortplanting van het veelcel-
lig draadwiertje Ulotrix en voor
een methode om vervuiling van
het oppervlaktewater te meten.
'Kan de zuurstof in de flesjes wor
den gebruikt door autotrofe, he-
terotrofe organismen of door bei
de?'

De vwo'ers moesten in een te
kening aangeven hoe een dwars
doorsnede was gemaakt van een
stengel. Onder de microscoop wa
ren parenchym, bast, cambium,
hout, cambium, bast en paren
chym he1, kenbaar.

Ook zij werden ondervraagd
over de uitwisseling van zuurstof
en koolzuur (fotoynthese) onder
invloed van het zonlicht en moes
ten in een meerkeuzevraag het sa
menspel in het hart van een mens

Kortsluiting

DEN HAAG Leerlingen in het
Gelderse Heerde werden tijdens
het examen uit hun concentratie
gehaald toen kortsluiting in een
tl-buis de gymzaal waar zij aan
het werk waren in het donker zet
te. In de gang naast de zaal ont
stond zelfs een brandje.

De examenkandidaten werden
ijling geëvacueerd en konden
hun werk na tien minuten in een
ander lokaal hervatten. In overleg
met de inspectie kregen de leer
lingen een kwartiertje meer tijd
om hun werk af te maken. Verder
kwam bij het Laks een klacht bin
nen uit Amsterdam waar Griekse
volksdansen werden beoefend
naast het examenlokaal. En een
aantal Friese leerlingen klaagde
over het neerhalen van de bomen
tegenover de school met behulp
van kettingzagen.

Een slechthorend meisje uit
Soest beklaagde zich over de
schop waarmee een leraar haar
duidelijk maakte dat zij recht
moest gaan zitten. Ze had zijn
mondelinge waarschuwing niet
gehoord. Veel scholen hebben in
de examen-lokalen hun oude
meubilair opgesteld. De examen
kandidaten zijn daarmee niet oA-
verdeeld gelukkig. Ze moeten
zich vaak opvouwen om in de
krappe bankjes plaats te nemen.
„Oncomfortabel en slecht voor de
concentratie", oordeelt het Laks.

De meeste van de 200 klachten
die gisteren binnenkwamen bij
de klachtenlijn gingen over de in
houd van de examens. Het econo
mie-examen vwo was te lang en
de vragen waren te vaag. De bio-
logie-examens waren te moeilijk
en niet alle stof was in de les aan
de orde geweest, aldus de klagers
uit lbo, mavo en vwo.

verklaren van 'de kleppen tussen
de linkerboezem en linkerkamer
en tussen de linkerkamer en aor
ta, wanneer de linkerkamer zich
samentrekt'. Maatschappelijk re
levante vragen over mond-op-
mond-beademing en vruchtwa
terpunctie ontbraken evenmin.

bodem wordt steeds rijker aan stik
stof waardoor er meer gras groeit.
De afname van het konijnenbe
stand (myxomatose) versterkt dit
effect nog eens.

Terugval

De gezondheid van de binnenduin
randbossen in Zuid-Holland laat, zo
staat in het rapport, 'een dramati
sche terugval' zien. De bossen heb
ben altijd al te lijden gehad van zee
wind en de zoutafzetting. De laatste
jaren echter laten de eiken het
steeds meer afweten en de oorzaak
hiervan moet volgens de onderzoe
kers duidelijk worden gezocht in de
luchtverontreiniging. Afnemende
vitaliteit van de bomen betekent
ook weer dat de bodemgroei wij
zigt. Er dringt meer licht door op de
bodem waardoor 'schaduwplanten'
het loodje leggen.

In veenweidegebieden zoals de
schraallanden bij de Nieuwkoopse
plassen komen van nature gewas
sen voor die weinig voedsel nodig
hebben. Door bemesting en verzu
ring treden ook hier grote verande
ringen op. De ontkalking van de
duinen is onomkeerbaar. Alleen
door het zogeheten uitstuiven van
de duinen, waardoor kalkrijk zand
weer boven komt, is het effect op te
heffen. De ontkalking van droge
duingraslanden is te vertragen door
begrazing en plaggen. Begrazing
zorgt voor het omwoelen van de
grond (kalkrijke grond komt bo
ven). Bovendien zorgt het begrazen
ervoor dat het gewas kort blijft en
minder luchtverontreiniging op
vangt.

Het rapport wordt dezer dagen
toegestuurd aan instanties die zich
met natuurbeheer en -behoud be
zighouden. Deze kunnen alvast be
heersmaatregelen treffen, zoals het
begrazen van duingraslanden en
kunnen hiervoor subsidie krijgen
van de overheid. Bovendien gaat
het rapport naar de Provinciale Ad
viescommissie Natuur en Land
schap. Op grond van het advies van
deze commissie beslist het provin
ciaal bestuur of er op korte termijn
geld wordt vrijgemaakt voor nader
onderzoek.

Honderd jaar geleden stond er
in de krant:

- Een onverwachte bezoeker. -
Zondagochtend, tijdens de gods
dienstoefening in eene der ker
ken, gelegen aan den grooten
weg van Barnes, naar Nortlake,
in Engeland trad een reusachti
ge bruine beer, ontsnapt uit eene
naburige menagerie, eensklaps
het kerkgebouw binnen en begon
deJi tempel door te wandelen. De
voorganger had tot tekst geko
zen de woorden: „Vreest niets!"
en had juist deze woorden uitge
sproken toen het beest zich ver
toonde. Van alle kanten begon
men te schreeuwen. De beer -leg
de zich, zonder zich daaraan te
storen, vreedzaam in het ruim
der kerk tusschen de aanwezi
gen neer. Zijne inmiddels toege
schoten bewakers draalden niet
zich van hem meester te maken.
De voorganger kon daarna we
der ongestoord spreken naar
aanleiding van de gekozen tekst.

Gistermiddag te 2 uur is te
Leiden de intocht der Duitsche
troepen begonnen en sindsdien
hebben gedurende vele uren de
Leidsche straten zich gevuld met
onafzienbare colonnes troepen-
deelen van allerlei aard. Tot on
geveer 8 uur bleef deze stroom
onafgebroken voortduren. Uit
den aard der zaak trok deze in
tocht in sterke mate de aandacht
der burgerbevolking, welke in
dichte drommen langs den weg
geschaard stond en met toene
mende verbazing keek naar deze
ontzagwekkende wapenschouw.
Om de Duitsche militairen
vormde zich aanstonds een dich
te kring van belangstellende

De burgemeester van Rotter-'
dam verzoekt ieder, die daar
niet dringend moet zijn, voorlo
pig niet naar Rotterdam te ko
men daar dit zeer grooten over
last veroorzaakt. Bij de toe
gangswegen zal de politie con
trole houden en ieder, die niet
kan aantoonen, dat hij drin
gend motief heeft, zal beslist
worden geweigerd.