'Acties slecht voor imago verpleegkundigen9
Bezeten van het vak
Medisch personeel gevraagd
Een idealistisch stemgeluid op 'Dag van Verpleging'
Uitzendbureau heeft steeds meer moeite om aan vraag te voldoen
ZATERDAG 12 MEI 1990
PAGINA 31
Voor de acties zelf kan hij begrip op
brengen. De verpleegkundigen vech
ten voor een goede zaak: meer sala
ris en vermindering van de werkdruk.
Leo Noorduin, hoofd van de verple
gingsdienst in het Leidse Diacones-
senhuis, zegt in één adem dat er ook
een keerzijde aan de medaille is: de
acties doen het imago van de ver
pleegkundigen geen goed.
door Jan Westerlaken
"De komende jaren komen er weinig
leerlingen van de middelbare scholen
Dus wordt het toch al moeilijk om men
sen aan te trekken. Door die acties krijgt
men een slecht beeld van de verpleging
Een gevolg daarvan kan weer zijn dat di€
schoolverlater juist niét voor werk in hel
ziekenhuis kiest. In dat kader vind ik de
acties eigenlijk niet welkom".
Aan dat imago kunnen de verpleeg
kundigen trouwens zelf ook best wat
doen, meent Noorduin. "Vaak vergeten
ze dat ze buiten de acties om ook nogal
eens signalen uitzenden. Signalen, die
wel eens een negatieve klank hebben.
Klagen heeft indirect een negatieve in
vloed op de instroom van je opleidingen.
Ik ben van mening dat klachten thuis ho
ren op het bordje van de manager en niet
thuis of op een verjaardagsfeestje.
"Maar", steekt hij direct de hand in ei-
gem boezem, "de managers hebben dit
soort zaken in het verleden laten liggen
dus mogen ze ook bij zichzelf te rade
gaan".
Problemen in de verpleging kunnen
voor een groot gedeelte intern worden
opgelost, is de stellige overtuiging van
het hoofd van de verplegingsdienst in
het Leidse Diaconessenhuis. Wat hulp
van de politiek is daarbij wel gewenst.
Het hoofd van de verplegingsdienst stelt
dat de werkdruk in de ziekenhuizen te
reguleren is.
Patroon
Noorduin: "In de patiëntenstroom zitten
vaste patronen. Rond de vakanties is er
altijd minder toeloop. Wij hebben ge
zegd: in die periode laten we wat bedden
leeg staan. Indien nodig kunnen ze zo
worden gebruikt. Voorlopig heeft het
werken op deze manier ons zes tot zeven
formatieplaatsen inde verpleging be
spaard. Bovendien plant het Diacones-
sWerkdruk kun je reguleren'.
senhuis de opnames beter, doet dat c
traal. En dat blijkt ook uitstekend te u
ken. Op één plek wordt nu bepaald
wordt opgenomen. Prima
werkt het. Heb je tegenslagen in je perso
nele bezetting, dan gebruiken we wat
bedden niet tot de situatie
"Je kunt de werkdruk op de verpleeg-
afdelingen en de operatiekamers bestu
ren. De werkdruk en het personeelsbe
stand in evenwicht houden, daar komt
het in feite op neer. Zo werk je efficiënt
en hoef je geen uitzendkrachten in huis
te halen", zegt Noorduin. "Het geld dat
hierdoor vrijkomt wordt aangewend om
knelpunten in de verpleging aan te pak
ken. Het Diaconessenhuis heeft, om
maar eens een voorbeeld te noemen, de
bijscholing aangepakt. Een jaar of twee
geleden hebben we daarover een sympo
sium gehouden en ik kan niet anders zeg
gen dat daarvoor behoorlijk wat belang
stelling bestond".
Noorduin merkte het al eerder op: de
toestroom van verpleegkundigen neemt
af. "Daarom", vertelt hij, "hebben wij be
sloten om met twee niveaus te gaan wer
ken: met verpleegsters en verplegers die
middelbaar geschoold zijn en verpleeg
kundigen die een hogere beroepsoplei
ding hebben. Er wordt nu een analyse ge
maakt van de werkdruk van de ver
pleegkundigen. Aan de hand daarvan
kunnen we bepalen of er binnen de zie-'
kenhuisorganisatie een goede verhou
ding bestaat. Zo niet. dan kunnen we
daaraan werken".
Als voorbeeld geeft hij aan dat al het
huishoudelijk werk is overgeheveld naar
de mensen bij wie het thuis hoort. Op die
manier wordt de werkdruk op de verple
ging minder. Noorduin is ervan over
tuigd dat elk ziekenhuis deze werkwijze
kan hanteren. "Ik denk dat je het niet
moet toepassen in psychiatrische klinie
ken, maar in een gewoon ziekenhuis is
dat geen punt. We overwegen dan ook
om weer een symposium te houden
waarop we de resultaten binnen het Dia
conessenhuis willen laten zien. Wellicht
is het eind van dit jaar al zo ver of begin
volgend jaar".
De ziekenhuizen in de Leidse regio
voeren geregeld overleg. Dikwijls staat
de mankracht in dat overleg centraal. Er
wordt gepraat over de vraag hoe de be
roepsgroep er in de toekomst uit ziet en
hoeveel mensen er in die toekomst nodig
zullen zijn. Omdat de toestroom
stagneert hebben de ziekenhuizen con
tact gezocht met de verpleeghuizen in
hun omgeving. Het komt nogal eens voor
dat het verplegend personeel de ver
pleeghuizen verlaat om in een zieken
huis aan de slag te gaan. En daarmee,
zegt Noorduin, zijn die verpleeghuizen
niet gelukkig.
Staatssecretaris Simons verdient het niet dat er toch steeds weer jonge mensen zich aandienen die barstensvol
idealisme en gedrevenheid de verpleging willen instappen. Ondanks alle negatieve publiciteit, de wetenschap dat de
salariëring omgekeerd evenredig is aan de torenhoge werkdruk, de subsidiekraan zelfs niet meer lekken wil en
dientengevolge het imago van de Nederlandse verzorgingsstaat een wel zeer ernstige deuk heeft opgelopen, levert de
Leidse Hogeschool voor het Beroepsonderwijs nieuwe Florence Nightingales af. Mandy Jacobs en Karin Klein, beiden
21 jaar, zien in de 'Dag van de Verpleging', die vandaag wordt gehouden, geen reden om mee te huilen in het bos van de
wolven. De derdejaars studenten van de sector verpleegkunde van de Leidse Hogeschool willen liever vandaag dan
morgen beginnen.
door Henk Houtman
"Ik heb het van huis uit een beetje r
gekregen. Mijn moeder werkte in
zwakzinnigenzorg, mijn zus ging naa
sociale academie. Omgang met i
die heel kwetsbaar zijn, die je kunt hel
pen door zelf te investeren, dat lijkt me
mooi. Je kunt in dit beroep zo veel van je
zelf kwijt. Ook het organisatorische as
pect trekt me, het leiding geven, veel sa
men doen".
Mandy: "Ik kom uit een heel andere
hoek, het bedrijfsleven, mijn ouders heb
ben een bakkerij. Ik heb altijd het idee
gehad iets in de medische hoek te gaan
doen. Na het gymnasium had ik medicij
nen kunnen gaan studeren, maar daar
zag ik tegen op. Op de open dag van onze
school sprak de sfeer me er ontzettend
aan. Het hbo is minder populair dan de
universiteit, maar je hebt voldoende mo
gelijkheden om verder te komen. Overal
word je met open armen ontvangen. De
verpleging lijkt me leuk, maar het is ook
leuk om na een jaar of vijf, zes regelmati
ger werk te krijgen en wat leiding te gaan
geven. De instellingen hebben graag
mensen met een hogere opleiding".
De hbo-opleiding verpleegkunde is
behoorlijk breed georiënteerd. Naast de
specifieke vakken als anatomie, patholo
gie en scheikunde, wordt er bijvoor
beeld ook aandacht besteed aan econo
mie, recht en omgangskunde, zoals psy
chologie, training in sociale vaardighe
den en filosofie.
Mandy: "De randverschijnselen die de
laatste tijd zoveel in de publiciteit zijn,
maken het minder leuk. Het vak moet fi
nancieel aantrekkelijker worden ge
maakt. Nu worden er noodgedwongen
Karin Klein en Mandy Jacobs (rechts): Liever vandaag dan morgen de
verpleging in".
i aangenomen zonder opleiding.
Die staan de ene week achter de kassa en
de week erna zitten ze in de verpleging.
Dat is eigenlijk niet verantwoord, maar
er is gewoon niemand te krijgen".
Karin: "Wij leren de nieuwste ontwik
kelingen op het gebied van de verpleeg
kunde. Tijdens een stage blijkt dan, dat
de praktijk daar nog ver van af staat en je
vraagt je af, of men ooit zover zal komen.
Op school leer je hoe het in de ideale situ
atie moet, maar in de praktijk krijg je de
kous op de kop".
Mandy: "Het personeel heeft ook geen
tijd om het anders te gaan aanpakken. Ze
weten ook niet altijd, hoe ze het anders
zouden moeten doen. In drie maanden
stage kan je al Veel doen. Bijvoorbeeld
het rapportagesysteem verbeteren, of
een handleiding voor het inwerken van
nieuw personeel maken, dat is best nut
tig als er zoveel verloop is. Men komt er
zelf niet aan toe, maar als stagière ben je
boventallig en dan heb je er wel tijd
Karin: "De instellingen vinden het niet
altijd leuk als je met nieuwe ideeen
komt. 'We werken al jaren zo', krijg je
dan te horen".
Mandy: "Mensen zijn angstig voor
nieuwe ontwikkelingen. Ze zien ons
soms als bedreigend, zo in de trant van:
wie ben jij, dat je komt vertellen hoe het
moet. Dat botst wel eens".
Karin: "Toch staat het team meestal
wel open voor je. Soms weet je van de
studiestof niet wat het nut er van is, maar
dat gaat in een stageperiode ineens le
ven. Vergadertechnieken bijvoorbeeld
en organisatiemodellen. Je ziet ook hoe
slecht de communicatie soms verloopt.
Wij pluizen dat uit en dan wil men toch
wel naar ons luisteren".
Mandy: "Voor je eigen ontwikkeling is
de opleiding ook goed. Het hbo vormt
een uitstekende algemene opleiding. De
verpleegkunde op ons niveau is ook zo
voor andere managersfuncties te gebrui
ken".
Lock Zuydcrduin)
Niet alleen de ziekenhuizen,
verpleeghuizen en
verzorgingscentra hebben te
kampen met een tekort aan
personeel. Ook voor Medi-lnterim,
het uitzendbureau voor medisch
personeel is het steeds moeilijker
voldoende mensen te vinden om
aan de vraag te voldoen. De Leidse
filiaalmanager Ft. Perdaen heeft er
een eenvoudige verklaring voor.
"Het imago van de
gezondheidszorg is niet best en ook
de beloning laat te wensen over".
door Monica Wesseling
Hoewel er bij het uitzendbureau voor
medisch personeel 'Medi Interim' van
wordt uitgegaan dat de'overheid de ko
mende lijd het nodige zal doen om het
le cao van de gezondneids-
zorg omhoog te brengen, heeft de Leid
se vestiging van dit landelijk utizend-
bureau de afgelopen maanden ook zelf
steeds meer activiteiten op touw gezet
om verplegers, ziekenverzorgers en zie
kenhulpen (weer) in het arbeidsproces
te krijgen.
Perdaen zet uiteen dat er verschillen
de beweegredenen kunnen zijn om via
een uitzendbureau in de gezondheids
zorg aan het werk te gaan. "Diegenen
die net hun opleiding hebben afgerond,
weten nog niet precies welke afdeling
hun voorkeur heeft. Door her en der tij
delijk te werken, kunnen ze een defini
tieve keuze maken. Daarnaast zijn er
mensen die al in de gezondheidszorg
werken, maar naar een andere afdeling
toe willen. Ook zij gebruiken het tijde
lijk werk als middel om een keuze te
maken".
In beide gevallen verdwijnen de ver
plegers en verzorgers na betrekkelijk
korte tijd uit de kaartenbak van het uit
zendbureau. Het aantal mensen dat be
wust voor werken via 'Medi Interim'
kiest, bijvoorbeeld omdat ze slechts
een bepaalde periode van het jaar of be-
villen werken, is
slechts gering.
De vraag vanuit de ziekenhuizen en an
dere gezondheidsinstellingen is even
wel nog steeds groeiende. "Natuurlijk
zijn er pieken, maar door de bank geno
men groeit de vraag jaar op jaar", zegt
Perdaen. Het uitzendbureau kan niet
meer mensen naar de opleidingen toe
lokken om zo het aantal gediplomeerde
arbeidskrachten te vergroten. Wat ze
wel kan is het bestaande potentieel aan
boren.
Er zijn nogal wat
mannen zijn nog steeds veruit in de
minderheid, die ooit in de gezondheids
zorg hebben gewerkt maar daar nu al
geruime tijd uit zijn. Medi Interim pro
beert deze groep te interesseren voor
het werk. "We moeten ze duidelijk over
een drempel heen helpen.. Enerzijds is
er de angst voor het werk, anderzijds
zien ze op tegen het inleveren van een
deel van de eigen tijd".
Door advertenties wordt getracht de
groep binnen het uitzendbureau te krij
gen. Dan is de kous echter geenszins af.
De filiaalmanager legt uit dat de ge
zondheidszorg hele hoge eisen stelt aan
de kwaliteit van de werknemers: "Ze
gaan met mensen om en dan kun je je
nu eenmaal geen fouten veroorloven".
Herintredende vrouwen of
die ooit als iiekenhulp hebben gekre
gen, krijgen van het uitzendbureau een
opfriscursus. Aan bij- en omscholing
van verpleegsters waagt het uitzendbu
reau zich nog niet. Die taak heeft het ar
beidsbureau op zich genomen.
Hoewel in grote lijnen het werk van
het medisch uitzendbureau overeen
komt met dat van 'normale' uitzendbu
reaus, zijn er volgens Perdaen duidelijk
verschillen. "Wij vragen uitgebreide re
ferenties en getuigschriften. Daarnaast
voeren we een lang gesprek met onze
uitzendkrachten. We moeten weten
wat voor vlees we in de kuip hebben.
Kunnen ze de geestelijke en lichamelij
ke belasting aan, en vooral gaan ze op
een menselijke manier met de patiën
ten en bewoners om. Werken in de ge
zondheidszorg stelt nu eenmaal hoge
eisen aan de mensen, en als uitzendbu
reau heb je de taak dat goed in de gaten
te houden".
Uitzendbureau-manager Perdaen: "Wij vragen uitgebreide referenties
en getuigschriften. We moeten weten wat voor vlees we in de kuip hebben.
(foto WimUljkman)
