Belastingsj oemelaar
vaart wel bij chaos
Sensor spoelt toilet Schiphol
De wereld van bovenaf in een fotoboek
REPORTAGE
Het is behoorlijk mis met de mogelijkheden tot controle bij belastingkantoren
PAGINA 2
ZATERDAG 12 MEI 199(|
(door onze correspondent Peter Heerkens)
Een tijdje al waren er aanwijzingen dat de zaken bij de belastingdienst niet soepel liepen.
De net op gang gekomen herstructurering leverde problemen op en daar kwamen dan ook
nog eens de perikelen bij van de omschakeling naar het stelsel Oort. In het periodieke
overleg met de ambtenarenbonden spraken de autoriteiten van de belastingdienst steeds
geruststellend. Tot deze week. Er lekte een interne notitie uit die plotseling grote zorgen
openbaarde.
DEN HAAG Omdat directeur-ge-
neraal Boersma bij het uitlekken
van grote problemen binnen de be
lastingdienst teruggeroepen moest
worden van een reis door Canada,
was er deze week zijn plaatsvervan
ger mr. J. van Lunteren om Neder
land gerust te stellen.
Zorgen? Inderdaad, maar op een
geschat tekort (de posten salaris
sen, automatisering, huisvesting)
van 450 miljoen gulden na, zijn ze te
Chaos als gevolg van de op gang
gekomen herstructurering binnen
de belastingdienst en de nieuwe
wetgeving volgens 'Oort'? Onzin.
Het verwerkingsmechanisme ha
pert niet. "Nee. Dat verhaal houd ik
pertinent tegen". Dat het ministerie
van financiën stevig geldverlies
lijdt omdat er door alle perikelen
slecht wordt gecontroleerd, is even
min waar. "De controledoelstellin
gen worden gehaald. En er is ook
geen sprake van dat dossiers onver
antwoord snel afgedaan worden".
Samenvattend: "De belastingdienst
werkt niet slecht".
Van Lunteren kan wachten op
het moment dat ze hem gaan aan
duiden als Van Leuteren. "Om dat
soort uitspraken", zegt bijvoor
beeld woordvoerder J. Booij van de
Federatie van Belastingconsulen
ten (FB), "hebben wij werkelijk
moeten glimlachen". Het enige wat
hij bij de sussende verklaringen
weet te bedenken, is dat een plaats
vervangend directeur-generaal de
feiten niet kan toegeven omdat dat
'gedragsreacties' bij de belasting
plichtigen oproept. Aan de publie
ke opmerking van een hoge ambte
naar die zich liet ontvallen 'Als je
wilt frauderen is dit dè tijd', hoeft
niet nog meer te worden toege
voegd. Een aanmoediging
gens, waarbij de deskundigheid van
de functionaris even verblind moet
zijn geweest door de emotie van de
onvrede over de gang van zaken
binnen de dienst.
Want zoveel garantie zit er niet op
een valse aangifte. Wie nü fraudeert
krijgt pas over een jaar, of later, con
trole. Tegen die tijd zal de belasting
dienst de reorganisatieproblemen
wel hebben overwonnen en inge
speeld zijn op het Oort-stelsel. Daar
is zelfs Booij van overtuigd. "Maar",
zegt hy, "op dit moment is het nog
zo, dat door de wanordelijkheden
de belastingplichtige de indruk
krijgt dat de meest vergaande vorm
van vereenvoudiging fraude is..."
Sjoemelaars
Voor de sjoemelaars zit het geluk
niet in het heden, maar in het verle
den. Ofwel: bij degenen van wie
hun geruime tijd geleden gedane
aangifte thans aan de beurt is. Zij
profiteren van een haperend con
trolesysteem. Althans, het is de
praktijkervaring van de belasting
consulenten dat de onderzoeken
minder intensief verlopen. Staats
secretaris Van Amelsvoort (financi
ën) echter beweerde in zijn ant
woord op kamervragen over dit on
derwerp het tegendeel. Van Lunte
ren: "Er is nu zelfs veel meer contro
le dan vroeger". Daar moesten de
belastingconsulenten ook al zo om
glimlachen.
Booij: "Op de maandelijkse bij
eenkomsten van onze studieclubs
hebben we regelmatig vastgesteld
dat we minder vaak controleurs
over de vloer krijgen". Terwijl Van
Amelsvoort toch met cijfers kwam
om zijn gelijk te bewijzen. Booij:
"Tegenover het 'er is niks aan de
hand', stellen wij: er is wèl wat aan
de hand". Aan de borreltafel zou
Booij, zegt hij, het anders formule
ren. Dan zou hij - 'eh... grapje' - zeg
gen: "Cijfers liegen niet, maar leu
genaars kunnen wel cijferen".
Ook de Nederlandse Orde van Be
lastingadviseurs (NOB) spreekt de
autoriteiten van het ministerie van
financiën tegen. Voorzitter mr. L.
Wolfsbergen: "Er wordt meer admi
nistratief afgedaan. Conform de
aangifte. Zonder echte controle". In
de taal van de belastingdienst heet
dat 'afstempelen'. "En", zegt Booij,
"dat kost de fiscus veel geld. Abso
luut. In elke aangifte zitten posten
die worden opgevoerd in het sche
mergebied van de wet en over de
mogelijkheden van die marges ga je
in discussie met de Inspectie. Die
strijd voert de belastingdienst thans
onvoldoende aan door problemen
in de werksfeer. Er worden miljoe
nen mee verspeeld. En daarvan
komt de rekening via belastingver
hogingen bij ons allen terecht".
Klantvriendelij k
De problemen in de werksfeer ont
stonden uit de hoofdoorzaken 'reor
ganisatie' en 'Oort'. Bij de herstruc
turering die vorig jaar werd ingezet
draait het om de hoofdpunten auto
matisering, meer aandacht voor de
belastingplichtige (in de doelstel
ling: 'klantvriendelijker optreden'),
samenvoeging van afdelingen tot
teams en als gevolg daarvan her
schikking van posities, inkrimping
van het personeelsbestand met 5000
plaatsen in de jaren tot '95. Nage
noeg tegelijk begon de omschake
ling naar de belastingregels van de
commissie-Oort.
"En zo eenvoudig zijn die niet",
vindt Booij. "Het zogenaamde ver
eenvoudigingssysteem vertoont
merkwaardige kuren en is nu al toe
aan opname in een herstellings-
'Oort'. Als ik de hele problematiek
van dit moment overzie, zeg ik: lo
gisch dat de belastingdienst slecht
J. Booij: 'Om de sussende verklaringen van de bealstingdienst
functioneert. Enne... hoe gek het
misschien ook klinkt: in onze bran
ché zijn we daar niet blij mee. Ik zit
heus niet te springen om controles,
maar het is fout dat ze minder wor
den uitgevoerd. Het tast de preven
tie aan en dat werkt fraude-euforie
in de hand. Met als gevolg dat cliën
ten inkomsten tegenover ons kun
nen gaan verzwijgen en ons in de
adviessfeer niet meer nodig hebben
omdat ze zelf spectaculair succes
boeken met een illegaliteit waar
mee wij ons krachtens onze be-
roepsregels niet inlaten".
Waar de autoriteiten ontkennen
dat er vertragingen in de afwikke
lingen bestaan, signaleren de belas
tingconsulenten wel degelijk grote
problemen op dit terrein. "Ook al
zo'n hinder", zegt Booij, "want Wij
moeten al die oorzaken en gevolgen
naar de cliënt toe verklaren. De
mensen worden steeds ongeduldi
ger. Bij ons groeien de klachten. De
belastingdienst is stil gevallen".
Wat de top ontkent.
Booij: "Kom nou. We hebben een
hoop tegenbewijzen. Persoonlijk
beschik ik ook nog over informatie
van inspecteurs waardoor ik het ze
ker weet. Wanneer je eëh groot aan
taljaren meeloopt, en wat grijze ha
ren krijgt zoals ik, dan wil zo'n man
na het zaken doen wel eens aan-
Dozen
Vanuit zijn praktijkervaring: "We
krijgen de verwerkingen veel later
binnen dan vroeger. Als je belt, zijn
de mensen die je moet hebben niet
aanwezig, of zoek, of net overge
plaatst. En dossiers krijg je al even
moeilijk te pakken. Die liggen door
verhuizingen en herindelingen bij
voortduring in dozen en kasten
waar ze moeilijk bij kunnen. 'Het zit
nog ergens ingepakt', roepen ze
dan. Hebben ze uitgepakt dan moet
je niet raar opkijken als je te horen
krijgt 'Het is er niet meer'".
Bij de Nederlandse Orde van Be
lastingadviseurs sluit voorzitter
Wolfsbergen aan met: "De herstruc
turering gaat duidelijk ten koste
van de produktiviteit. Zo ver ik het
kan bekijken, door een achterstand
in de automatisering. In elk geval
verloopt de afdoening langzamer".
De automatiseringsproblematiek
is samen met de onderdelen 'huis
vesting' en 'budget' de kern van de
knelpunten in een interne belas
tingdienst-notitie. Het rapport
kwam verrassend naar buiten. Dat
'lek' werd toebedacht aan de ambte
narenbond AbvaKabo. "Onzin",
zegt bestuurder H. van Hinsberg.
"Ik was het wel van plan, maar iets
je later dan nu. Volgende week heb
ben we een bijeenkomst bij de be
lastingdienst en afhankelijk van dat
gesprek wilde ik de publiciteit zoe
ken. Dat de zaak nu al naar buiten
kwam, heeft ook mij verrast".
Indirect en ongewild leverde Van
Hinsberg toch een belangrijke bij
drage. Het was op zijn vraag om
opening van zaken dat de notitie
ging circuleren. Dat gebeurde via
de Bijzondere Commissie, het over
legorgaan waarin de ambtenaren
bonden AbvaKabo, CFO, het Amb
tenaren Centrum en CMHF samen
werken met de belastingdienst. In
het najaar van 1988 sloten de partij
en een overeenkomst met voor de
bonden als uitgangspunt 'een zorg
vuldige aanpak van' het personeel in
het herstructureringsplan'.
Onder de belastingambtenaren
begon het gemopper al snel. Klach
ten over 'het toekomstperspectief
in de nieuwe structuur'. Van Hins
berg: "Teleurstelling van mensen
die niet die plaats kregen die ze
zichzelf hadden toebedacht". Belas
tingconsulent Booij over de sfeer
die hij daarover proefde: "Tja, dan
ben je inspecteur in laat ik zeggen
Emmercompascuum, en ineens ga
je onder in een organisatie in de gro
te stad. Nou stelt Emmercompas
cuum niks voor, maar inspecteur i
daar wèl".
Wrevel bij de ambtenaren ook over
gebrekkige huisvesting. Begrijpe-;
lijk, zoals uit de interne notitiej
blijkt: op deze post een geraamd te
kort van 100 miljoen gulden in 1993J
Booij: "Ik was gisteren in Utrecht.
Kom je bij de inspecteur terecht in
een kamertje, ergens op de twaalfde-
etage; in mijn ogen een hok. Maar zo
is het niet alleen in Utrecht hoor.
Vaak dat ik denk: het lijkt wel of ik,
ergens in de keuken aanschuif. Ikj
kan me best voorstellen datje werk-!
plezier er in zo'n omgeving op ach
teruit gaat".
Er ontstond, stelde Van Hinsberg
bij de AbvaKabo vast, ook irritatie
door werkdruk.
Alle 'signalen' kwameh in dê noti
tie samen: geen geld voor overwerk, i
de reiskostenvergoeding dreigt erj
bij in te schieten en het meest on
verteerbare voor de ambtenaren
bonden: de getalssterkte ligt - ook
alweer door geldgebrek - beneden
de in de overeenkomst bepaalde
normen van afvloeiing. Van Hins-1
berg: "Duizend open plaatsen waar
van inmiddels is toegezegd dat er
daar 300 vanaf gaan. Blijven er altijd 1
nog 700 over. Schande". Het in de
notitie beraamde tekort op het per
soneelsbudget komt voor 1992 uit
op 122 miljoen gulden, voor 1994 op
175 miljoen.
Het automatiseringsprobleem I
spitst zich toe op de veroudering
van de apparatuur en een geldge
brek van 160 miljoen gulden om er
wat aan te doen. Van Hinsberg he-
kelt de kwaliteit van het computer
systeem dat zö achterblijft dat er
meer handwerk moet worden ver
richt dan voorzien. En dan is de cir
kel naar de vertragingen zoals be- i
lastingconsulent Booij die signa
leert, rond. Van Hinsberg: "Appara
tuur van zo'n twaalf, dertien jaar
oud. Ronduit knudde".
Terwijl de onvrede onder de le
den groeide, gaf de AbvaKabo rug
dekking aan de beleidsambtenaren
op Financiën. Daarvoor droegen die
bij tussentijds overleg met de Bij
zondere Commissie genoeg gerust
stellende gegevens aan. "Vanuit het
vertrouwen dat de overeenkomst
van 1988 gerespecteerd zou wor
den", zegt Van Hinsberg, "en vanuit
liet vertrouwen in die tussentijdse
positieve informatie, hebben we de
overheid het voordeel van de twijfel
gegund en binnen onze gelederen
de stemming zo rustig mogelijk ge
houden". Dat volgzame is er nu wel
af bij de AbvaKabo. Voor de eerste
bespreking met de belastingdienst
na het uitlekken van de notitie, is
een stevig eisenpakket opgesteld,
ingegeven door wat Van Hinsberg
eerst diplomatiek omschrijft met
'een gevoel van diepe teleurstelling'
en dan zoals hij zich werkelijk voelt.
"Flink belazerd".
(van onze correspondent
Peter Sluis)
SCHIPHOL "Schoonmaken is
veel meer dan een stoffer en blik of
een stofzuiger. Het is een vak waar
je liefde voor krijgt". Op verjaar
dagen wordt Jos van Bedaf wat
meesmuilend aangekeken als hij
over zijn werk spreekt. Maar het la
chen vergaat het gehoor'snel als
Van Bedaf goed op zijn praatstoel
zit. Van Bedaf is hoofd schoon-
maakbeheer in het stationsgebouw
van Schiphol, het grootste openba
re gebouw in Nederland.
Jaarlijks bezoeken zestien mil
joen luchtreizigers Schiphol. Alle
maal doen ze er voordat ze het vlieg
tuig betreden een plasje van de ze
nuwen. "Het probleem bij het
schoonhouden van zo'n gebouw is
dat veel mensen denken dat ze over
straat lopen. Ze trappen hun peuk
uit op de vloer, laten hun hond hun
behoefte doen, of spugen hun
kauwgompje zomaar voor zich uit.
Vooral het verwijderen van kauw
gom is een enorm tijdrovend werk.
In 1981 zijn we daarom gestopt met
de verkoop van kauwgom in het sta
tionsgebouw. Dat neemt niet weg
dat we enorm veel van de vloer af
steken, als je alles zou opsparen dan
zou je na een jaar een kauwgombal
hebben met een doorsnee van veer
tig meter".
Van Bedaf: "Bij het opstellen van
het werkprogramma moeten we na
tuurlijk rekening houden met de
drukte. Je kunt het niet maken om
overdag met een grote veegmachi-
ne tussen de mensen te manoeuvre
ren- Het is daarom onvermijdelijk
dat in de loop van de dag de kwali
teit van het gebouw iets afneemt.
Dat wordt 's nachts als we alle ruim
te hebben weer rechtgetrokken".
Milieuverantwoord
Van Bedaf: "We proberen zoveel
mogelijk milieuverantwoord bezig
te zijn. Dat is wat anders dan milieu
vriendelijk, want hoe dan ook be
last je het milieu. Maar een agressief
middel als chloor is op Schiphol ta
boe. Er zijn genoeg middelen die
net zo goed schoonmaken, maar
veel minder slecht zijn voor het
milieu. Weet je waarom mensen
graag chloor gebruiken? Omdat het
lekker ruikt. Weet je wat trouwens
het beste schoonmaakmiddel is?
Spuug! Dat heeft door zijn uitgeba
lanceerde zuurgraad een enorm
groot oplossend vermogen. Jam-
mergenoeg kun je spuug niet in li
terflessen kopen anders hadden we
dat zeker gedaan".
Voor en na het schoontnaken van
de toiletten worden monsters geno
men en onderzocht op de aanwezig
heid van ziekteverwekkende bacte
riën. "Niet iedereen die het toilet be
zoekt neemt het even nauw met de
hygiëne. Niet dat al die
zerikken zijn, het heeft vaak ook te
maken met de cultuur van de lan
den waar die mensen wonen. Maar
omdat we verantwoording dragen
voor de volksgezondheid van onze
bezoekers houden we nauwlettend
in de gaten of er ziekteverwekkende
micro-organismes voorkomen. Veel
mensen zijn doodsbang om herpes
of aids op te lopen op een vreemde
wc. Maar dat is onzin want dat zijn
virussen, die sterven onmiddellijk
als ze het lichaam verlaten".
Omdat het huidige stationsgebouw
uit zijn voegen begint te barsten is
Schiphol vorig jaar begonnen met
de bouw van een nieuwe vleugel, in
feite een nieuw stationsgebouw.
Van Bedaf werd aan het bouwteam
toegevoegd om er voor te zorgen dat
dit schoohmaakvriendelijk wordt.
"Mijn inbreng in de nieuwbouw-
plannen is vooral om te kijken op
welke manier er bespaard kan wor
den op de factor arbeid. Waar ik ook
op let is dat alles 'hufterproof wordt
gemaakt. De materialen die worden
gebruikt, moeten tegen een stootje
kunnen en niet uitnodigen om ze te
slopen, of er andere geintjes mee uit
te halen".
De toiletten worden een staaltje
van hi-tech binnenhuisarchitec
tuur. "De potten komen niet op de
grond te staan, maar worden aan de
muur bevestigd. Dat maakt het
schoonmaken van de vloer veel
makkelijker en sneller". Is een auto
matisch doorspoelmechanisme bij
urinoirs tegenwoordig niets bijzon
ders meer, een gewone toiletpot die
uit zichzelf doorspoelt bestaat nog
steeds.niet. Trots meldt Van Bedaf
dat het stationsgebouw deze we
reldprimeur krijgt. "In samenwer
king met de fabrikant hebben we
een radarbestuurd spoelmechanis-
me ontwikkeld. In het plafond wor
den sensoren geplaatst die zodra
men opstaat de wc-pot doorspoe
len".
(van onze redacteur
Jeroen Dirks)
LEIDEN - Het eerste dat de
gebruinde vakantieganger op de
terugvlucht n4ar Schiphol ziet,
wanneer het vliegtuig onder de
wolken duikt om te landen, is
Leiden. Direct daarna zijn links
Lisse en rechts Aalsmeer al
zichtbaar. Een kort moment van
herkenning. Maar wel een bijzonder
moment, want om onverklaarbare
reden is iedereen geïnteresseerd in
de wereld 'van bovenaf. Vooral als
het z'n eigen wereld betreft. Twee
rechtenstudenten uit Landsmeer
sprongen in het gat in de markt en
bouwden in vijfjaar tijd een
bloeiend bedrijf op. Deze week
presenteerde uitgeverij Robas de
luchtfoto-atlas van Zuid-Holland.
Robert Kersbergen (33) en Sebasti-
aan Rompa (32) lijken nog steeds
beduusd van hun eigen succes. Zes
jaar geleden ontmoetten ze elkaar in
de rechtenfaculteit van de Amster
damse Vrije Universiteit. Beiden
hadden een baan, Kersbergen zat in
het onderwijs, Rompa in de opvang
van moeilijk opvoedbare kinderen.
Beiden wilden ze wat anders. Ze
hoopten dat een studie rechten daar
aanknopingspunten voor Zöübie
den. Maar het liep anders.
"Bas zat een keertje met de af
standsbediening van de televisie te
spelen toen hij op Duitsland een re
portage zag over een man die langs
de deuren ging met luchtfoto's van
de wijk waar de mensen woonden.
Daar bleek een markt voor. We wa
ren meteen gewonnen. Zo banaal
gaan dingen soms", stelt Kersber
gen. De twee besloten de proef op
de som te nemen. Bij KLM Aerocar-
to bestelden ze een luchtfoto van
hun eigen nieuwbouwwijk Have-
zathe in Landsmeer. Iedereen in de
wijk kreeg een brief. Tot hun grote
verbazing bestelden 140 van de 700
aangeschrevenen de foto. Dat bete
kende het begin van uitgeverij Ro
bas en het eind van een rechtenstu
die. Kersbergen wist z'n propadeu-
se nog te halen, Rompa brak daar
voor al af. Ook hun baan zegden de
twee op.
Simpel
Inmiddels zijn de activiteiten van
uitgeverij Robas flink uitgebreid
onlangs werd een kantoor in de
Verenigde Staten geopend en
worden niet alleen luchtfoto's, maar
ook satellietbeelden te koop aange
boden. De formule blijft simpel: Ro
bas schrijft een paar duizend bewo
ners in een bepaalde wijk of dorp
aan en regelt dan de foto. Foto's van
hele wijken of steden worden be
trokken bij de Topografische
Dienst van het ministerie van de
fensie in Emmen; voor foto's van
bepaalde woningen huurt Robas
geregeld een eigen vliegtuigje met
fotograaf.
De sterk groeiende markt in satel
lietbeelden richt zich vooral op be
drijven. Robas koopt daarvoor op
names vah de Amerikaanse waarne
mingssatelliet Landsat-5 of zijn
Franse collega Spot-1. Vooral de
Franse satelliet is een meester in het
waarnemen van details, maar biedt
tegelijkertijd knappe overzichten
van landen, continenten of zelfs de
hele aarde. Kersbergen: "Vooral
'Europa' is op dit moment in trek bij
•bedrijven die de foto gebruiken op
reclameposters. Cannon heeft bij
voorbeeld een satellietbeeld van
Europa bij ons gekocht".
Het idee om luchtfoto-atlassen uit
te geven, is volgens Kersbergen in
gegeven door de behoefte van men
sen wat meer te zien dan hun eigen
wijk alleen. "Je kunt de weg zien
die je gaat naar kantoor, de plaats
waar je ouders wonen, misschien
wel de plek waar je op vakantie
gaat. En je krijgt een mooi over
zicht", zo stelt hij. Kersbergen bena
drukt dat er ook andere redenen
zouden kunnen zijn voor het ver
koopsucces van luchtfoto's. Aan de
ene kant zal Robas niets nalaten om
te testen of er behoefte bestaat aan
een produkt; een groot aantal bewo
ners van Leiderdorp heeft bijvoor
beeld een brief gekregen met de
vraag of ze een luchtfoto-atlas van
Zuid-Holland zouden kopen.
Maar aan de andere kant heeft Ro
bas nooit getest waarom mensen
zijn geïnteresseerd. Ook worden
geen specifieke interesse-groepen
zoals geografen benaderd. Kersber
gen: "Wij vinden de samenstelling
en de mailing interessant. We heb
ben ons er nooit in verdiept of be
paalde groepen misschien meer be
langstelling zouden hebben dan an
dere".
Haarscherp
Feit is dat de dikke foto-atlas van
Zuid-Holland met 375 zwart-wit fo
to's op een schaal van 1:14.000
noodt tot bladeren. Schitterend is
het overzicht over de duingebieden
bij Wassenaar en Noordwijk. De
vormen van de Zuidhollandse ei
landen zijn haarscherp te onder
scheiden, evenals de stadsgracht in
Leiden of de loop van de Oude Rijn
in Alphen. Uiteraard is het in de ste
den moeilijk de eigen woning terug
te vinden, maar een bewoner van de
Leidse Merenwijk ziet in één oogop
slag hoe dichtbij Oegstgeest eigen
lijk is.
Overduidelijk wordt in de hele at
las wat voor geordend land Neder
land eigenlijk is. Kaarsrechte sloten
doorsnijden kaarsrechte akkers of
bollenvelden. Alleen oude stadsker
nen en frivool opgezette nieuw-
bouwwuijken doorbreken dat pa
troon. Het is overigens puur toeval
dat Robas heeft gekozen om te be
ginnen met een atlas van Zuid-Hol
land.
Binnen een jaar willen Kers
bergen en Rompa gewoon alle
twaalf provincies op de markt heb
ben, in een gezamenlijke oplage van
"meer dan 100.000". Voor het eerst
wordt ook gegokt op verkoop via de
boekhandel. Robas gaat die niet zelf
benaderen, maar laat dat over aan
de staatsdrukkerij SDU.
Afplakken
Intussen bereidt Robas in de nieu
we vestiging in Den lip (ten noor
den van Landsmeer) een gedetail
leerde satellietbeelden-atlas van
Nederland voor. Die atlas moet vol
gendjaar rond deze tijd op de markt
komen. De foto's daarin worden
waarschijnlijk betrokken bij Spot-1
in Frankrijk en dat betekent dat Ro
bas af is van de censuur van de
Topografische Dienst. Op last van
het ministerie van defensie heeft
die nu driftig plekken op foto's zit
ten afplakken die voor de 'vijand'
interessant kunnen zijn. Zo kan de
argeloze Valkenburger die de atlas
openslaat om zijn woonplaats van
bovenaf te zien, misschien nog net
z'n huis ontwaren. Maar de omge
ving is volledig weggetoucheerd.
Een grijs vlak, op de plek waar vol
gens veel mensen de vliegbasis Val
kenburg ligt. Maar de Rus die de
provinciale atlas koopt, zal die
plaats zo nooit kunnen vinden.
m gljjfci
MM - dghïi TOA f-h I r .jfït'è,
De luchtfoto van Alphen aan den Rijn. Rechts de Zeegerplas. Het NS-station
Avivauna en de haven links in het midden.
de rotonde liggen links onder,
(foto uit de Foto-Atl»s)
