'De heilige hosties zijn al twee weken doorgeknipt'
Programma
festiviteiten
5 mei in de
Leidse regio
Jaar cel geëist voor inbraken,
geweldpleging en vernielingen
ZATERDAG 5 MEI 1990
PAGINA 15
Ook in de Leidse regio wordt
bevrijdingsdag uitbundig ge
vierd met veel oude muziek en
liederen, oude voertuigen en
sportieve, culturele en ludieke
evenementen.
In Warmond begint om twaalf uur
een fietstocht voor historische fiet
sen bij het pleintje aan de pomp. De
fietsen zijn daar vanaf elf uur te be
wonderen en de fietstocht duurt
twee uur. Om tien over vier doet mi
litair materieel uit de Tweede We
reldoorlog het gemeentehuis aan
voor een korte stop. De Brassband
verzorgt om half vijf een concert op
De Baan en om tien uur speelt de
Leidse band de Cream Experience
in Ut Sloepie.
Aan de Schenkelweg in Zoetcr-
woude lost de vrouw van de pre
mier, mevrouw M.E.J. Lubbers-
Hoogeweegen, om elf uur het start
schot voor een sponsorloop. De op
brengst komt ten goede aan het kin
dertehuis Guleilie, waarover me
vrouw Lubbers heeft verteld in een
tv-programma. Om twee uur 's mid
dags organiseert de sportcommissie
van Utopia een zeskamp op het
Loetheveld. Het dames- en heren
koor Cantate Domino, de blokfluit-
groep onder leiding van mevrouw
Coenders en de St. Jan's fanfare ge
ven om acht uur 's avonds in de Ne
derlands Hervormde Kerk een be
vrijdingsconcert. Zoeterwoude be
sluit 5 mei met een bevrijdingsbal in
Don Bosco, met medewerking van
de Midnight Specials. De toegangs
kaart geldt tevens als deelnamebe
wijs voor een loterij.
Op het SVLV-sportcomplex aan
de Juliana Van Stolberghlaan te
Voorschoten geeft atleet Han Kul-
ker om elf uur het startschot voor de
veertiende parkenloop. Voor kinde
ren van zes tot twaalf jaar speelt 'Pl-
oef in het cultureel centrum aan de
prinses Marijkelaan van half elf tot
twaalf uur 'De Piratendochters'. 's
Middags om een uur begint op het
parkeerterrein van het cultureel
centrum een fietspuzzeltocht door
Voorschoten en de omgeving. De
bevrijdingsoptocht van historische
legervoertuigen komt om ongeveer
tien voor half een het dorp binnen
en vertrekt weer om ongeveer vijf
over half twee van de Voorstraat. In
diezelfde straat is er 's avonds een
door de horeca georganiseerde
'happening'.
Leiderdorp begint vijf mei met
een bevrijdingsbijeenkomst om
half tien in de Scheppingskerk, op
de hoek van de Laan van Ouderzorg
en de Van Poelgeestlaan. Op het
programma staat onder andere het
zingen van oud-vaderlandse liede
ren. De karavaan oude legervoertui
gen komt om ongeveer tien voor elf
via de Achthovenerweg Leiderdorp
binnen. Vanaf het Trefpunt in de Ei
kenlaan start tussen een en twee
uur een bevrijdingsfietstocht. De
dag wordt besloten met een show
met Nederlandse en Amerikaanse
liedjes en een swing-party in De
Muzenhof aan de Cor Gordijnsin
gel, georganiseerd door de Oranje
vereniging.
In Oegstgeest organiseren Groen
Links en de Oranjevereniging een
'van Berg tot Berg race'. Lopers uit
Oegstgeest halen op 'de Berg' in Wa-
geningen de plaats waar de Duit
sers capituleerden in Nederland -
een bevrijdingsvuur en brengen dat
lopend met' een fakkel naar Oegst
geest. Orh ongeveer tien uur 's
avonds komen de lopers aan bij de
Van Eysingabrug over het Oegst-
geester Kanaal. Daar wordt bij de
terrasflats een groot vuurwerk ont
stoken. De gehele dag is de De
Kempenaerstraat het toneel van
een jaarmarkt. Van twee uur tot half
vijf speelt daar een orkest muziek
van onder andere Glen Miller. Het
Heutemakwartet speelt om drie uur
in bejaardenoord Hofdijck aan de
Hazen boslaan.
Ook in Wassenaar wordt het Wa-
geningse bevrijdingsvuur ontsto
ken. Dat gebeurt om ongeveer tien
uur 's ochtends op het Plein. In de
dorpskerk begint om kwart over
tien een feestelijke bevrijdingsbij
eenkomst met muziek en toespra
ken. De big band Voorschoten
speelt aansluitend melodieën uit de
jaren '40 en '50 op het plein bij de
dorpskerk. In de kerk videofilms en
een expositie te zien. De karavaan
oude militaire voertuigen komt om
ongeveer kwart voor twee het dorp
binnen op de Papeweg en vertrekt
een kwartier later weer via de Am-
monslaan.
Nadat om twee uur een oud Dako-
ta-vliegtuig laag is overgevlogen
vindt om half drie een dropping van
balletjes plaats boven het sportter
rein, waar ook de KLM-harmonie
zal spelen. Sommige balletjes geven
recht op een prijsje. Van twaalf tot
vijf uur is er een fotoserie over de
oorlog te bezichtigen in buurtcen
trum Oostdorp aan de Zonneveld-
weg.
De burgemeester wordt toegejuicht na de bevrijding.
Oorlogsdagboek Zoeterwoudse frater gisteravond gepresenteerd
Advocaat wil 18-jarige Wassenaarder alternatief straffen
DEN HAAG/WASSENAAR -
Een 18-jarige Wassenaarder
moet zwaar boeten voor een
reeks van inbraken, twee geval
len van openlijke geweldple
ging en tal van vernielingen. De
officier van justitie Van Dijk
'eiste gisteren bij de Haagse
rechtbank anderhalfjaar gevan
genisstraf tegen de jongen,
waarvan zes maanden voor
waardelijk. Óok moet hij een
schadevergoeding van 1200 gul
den betalen aan de gemeente
Wassenaar.
De jongen maakte in oktober en no
vember vorig jaar deel uit van een
groep die regelmatig op inbre
kerspad ging. Zo werd uit een café
in Wassenaar 2000 gulden gestolen
en haalden ze eenmaal geld weg bij
de Stichting Jeugdherbergen in
Noordwijk. In totaal had de 18-jari-
ge in vijftien zaken een aandeel. Het
openlijk geweld bestond uit het ver
nielen van straatmeubilair en het
belagen van een automobilist, die
WARMOND - De werkzaamheden aan een tweede fietsbrug over de Poelsloot in Warmond zijn in volle gang. Aan kwaad naar een groep bromfietsers
de oostzijde ligt al langer een fietsbrug. De brug aan de westkant moet fietsers langs de doorgaande route naar had getoeterd omdat die de straat
Oegstgeest meer veiligheid bieden. 'terroriseerden'.
Over de aanleg van de brug is veel te doen geweest, omdat het tolhek aan de westzijde verplaatst moet worden jn totaai moesten vijf van de ben-
naar particulier terrein aan de doorgaande Oranje Nassaulaan. Het gaat om de tuin van de familie P.C. den Ou- de-leden gisteren voorkomen. Te-
den. Mevrouw G.E. den Ouden is fractievoorzitter van het CDA in Warmond. De gemeente heefteen overeenkomst gen drie leden werd de zaak om uit-
afgesloten over de aanleg en het onderhoud. (foto wim Dijkman) eenlopende redenen aangehouden
tot 1 juni. De laatste, een 19-jarige
jongen eveneens uit Wassenaar,
hoorde gisteren aan het einde van
de dag aanvankelijk een jaar gevan
genisstraf eisen, waarvan de helft
voorwaardelijk. Na het pleidooi van
diens advocaat ging Van Dijk ak
koord met een alternatieve straf.
Belachelijk
Ook bij de 18-jarige Wassenaarder
werd om een alternatieve straf ge
vraagd, maar hier hield Van Dijk
voet bij stuk. Hij vond dat dit ben
de-lid te veel ernstige delicten had
gepleegd om dienstverlening op te
leggen.
"Een belachelijke eis. Te gek voor
woorden. U moet niet alleen naar de
feiten kijken, maar ook naar de per
soon en de omstandigheden", beet
advocaat Reinders de officier toe.
De raadsman noemde zijn cliënt
'niet de allersluwste vis uit de kom'
en meldde dat hij vanaf zijn prilste
jeugdjaren door anderen was ge
leefd. Hem was nimmer enig ver
antwoordelijkheidsgevoel bijge
bracht.
Dat sprak ook uit het reclasse-
ringsrapport, waarin om een alter
natieve straf was gevraagd. Rein
ders: "We bereiken er niets mee
wanneer we hem nu voor een jaar
opbergen. Hij heeft hulp en begelei
ding nodig om zijn houding ten op
zichte van de maatschappij te ver
anderen. De omstandigheden zijn
er: hij heeft een baan, goede contac
ten met zijn familie en krijgt bin
nenkort een eigen woning. Dan
heeft hij weer het gevoel voor vol te
worden aangezien. Hij wil afstand
nemen van zijn leven van vorig jaar.
Als we hem nu in de gevangenis
stoppen, weet je zeker dat-ie als een
crimineel terugkomt".
Van Dijk volhardde echter in zijn
eis. Ook vond hij, in tegenstelling
tot Reinders, de eis van de gemeen
te Wassenaar voor een schadever
goeding van bijna 1200 gulden 'vol
strekt redelijk'. Wassenaar wil van
dalen in het vervolg veel vaker voor
de kosten van vernielingen op laten
draaien en liet daar gisteren een
voorproefje van zien.
Raadsman Reinders wierp tegen
dat het volstrekt onredelijk is om de
schade, 'die door 20, 30 of wel 40
man is aangericht' op slechts een
paar daders te verhalen. Juridisch is
daar evenwel geen speld tussen te
krijgen.
Ook de 19-jarige metgezel moet in
zijn buidel tasten. Aan de gemeente
moet hij een bedrag van 650 gulden
overmaken en een bejaarde vrouw
is eenzelfde bedrag schuldig. Tij
dens het rotzooi trappen had hij vo
rig jaar e^p ruit ingegooid bij deze
Uitspraak 17 mei.
ZOETERWOUDE - 'Noord
en Zuid Holland zijn door de
Duitsers prijsgegeven.
Schuin voor ons huis stond
de rood-wit-blauwe vlag al.
Op de Hoge Rijndijk staken
de vlaggen hoog boven de
huizen uit. Toen kwam
de werkelijkheid. De Engel
sen waren niet in Den Haag,
niet in Rotterdam, niet in
Rozendaal. Ze waren Ant
werpen precies voorbij'.
Door
Eric-Jan Weteririgs
5 september 1944 ging de geschie
denis in als 'dolle dinsdag'. Het ge
rucht dat Nederland zou worden be
vrijd leidde tot grote vreugde, maar
die werd al heel snel weer getem
perd, zoals uit het dagboekfrag
ment van de in Zoeterwoude ver
blijvende pater A.M. van den Eisen
blijkt. Van september 1944 tot en
met juni 1945 hield deze geestelijke
een dagboek bij over de laatste oor
logswinter in Zoeterwoude.
Van den Eisen volgde van 1943 tot
1945 een deel van zijn priesteroplei
ding in het Kruisherenklooster aan
de Vrouweweg. Hij had zijn overste
gevraagd of hij een dagboek mocht
bijhouden, maar toen deze 'nee' zei
deed Van den Eisen het stiekem
toch. Gisteren verscheen het onder
de titel 'Van hongerwinter tot be
vrijding' in boekvorm, uitgegeven
door de Stichting Oud Zoeterwou
de.
Burgemeester A.J.M. Houdijk
nam gisteravond in het gemeente
huis het eerste exemplaar in ont-,
vangst uit handen van voorzitter
A.C.J. Duindam. -Ruim twee jaar is
Duindam bezig geweest met het be
werken van zes schoolschriften die
in een zeer fijn handschrift de ge
beurtenissen in en om Zoeterwou
de beschrijven. Met de hulp van ou
dere Zoeterwoudenaars verzamel
de Duindam foto's en schreef hij
verklarende noten bij de tekst.
In een voorwoord waarschuwt Van
den Eisen dat hij zich bij het schrij
ven niet altijd op betrouwbare bron
nen kon baseren. 'We waren sinds
september 1944 afgesloten van het.
bevrijde gebied beneden de grote ri
vieren. Alle berichten-fdie doorsij
pelden kwamen uit de zovéelste
hand en na de oorlog bleek dat veel
van die geruchten niet waar waren'.
Het leven in het klooster versterk
te het isolement verder, vertelt Van
den Eisen in zijn voorwoord. 'Fra
ters die in opleiding waren, hadden
buiten het lesgebeuren weinig of
geen contact met de priesters (pro-
fesssoren) in onze gemeenschap.
Onze 'nieuwsbron' wa^onze magis
ter, die de geestelijke zorg had voor
de fraters. Wij als fraters hadden
geen contact met de buitenwereld'.
Wel luisterde hij naar de Engelse
radio en reikte zijn blik vrij ver, zo
wel letterlijk als figuurlijk. Vanaf
het dak van het klooster kon hij de
wijde omtrek overzien. De rijksweg
A4 moest nog worden aangelegd en
Zoeterwoude was in de oorlogsja
ren nog een landelijk gelegen dorp,
omringd door weidelandschap.
Duidelijk kon hij waarnemen hoé
vanuit de lanceerbasis bij Wasse
naar de Duitsers hun VI raketten op
Engeland afschoten. (En regelmatig
noteerde hij opgetogen dat lance
ringen mislukten). Later meldt hij
ook hoe de Duitsers vanuit het be
zette gebied V2 raketten afschoten
op het al bevrijde Brabant, waar zijn
familie woonde.
Nalezen
Voordat de uitgave gereed kwam
heeft Van den Eisen de tekst nog
eens doorgelezen, omdat hij sommi
ge gedeelten niet voor publicatie ge
schikt achtte. 'Ik had mijn bezwa
ren. Een oorlog is altijd emotie-gela
den, je wordt, of je wilt of niet, beïn
vloed door de publieke opinie en je
schrijft dingen die je niet altijd ver
antwoorden kan. Het verwon
derde me dat ik, zelfs na meer dan
40 jaar, zo weinig hoefde te verande-
iakt het dagboek
melding van geallieerde bombarde-
mentsvluchten op Duitsland. Na
1942 werden Duitse steden vrijwel
dagelijks door Engelse en Ameri
kaanse bommenwerpers bestookt
en als zo'n vloot vliegtuigen pas
seerde was dat iets waar mensen in
bezet gebied hoop uit putten. Op 7
oktober 1944 schreef Van den Ei
sen: 'Vandaag hebben we 't mooiste
schouwspel beleefd, zolang de oor
log geduurd heeft (ik schrijf niet, zo
lang de oorlog duren zal, want wat
komt er nog?)'.
'Om vijf minuten over 1 namid
dags kwam er heel statig een prach
tig 4-motorig fort overgevlogen, ge
volgd door een tweede, tot negen
toe'. Na vijf minuten wachten bleek
het kleine eskader de voorbode te
zijn van een enorme luchtvloot. Er
volgden 'een 1000 forten, die als één
eskader overvlogen. We hebben ze
geteld tot 797. Het duurde 50 minu
ten. Vanavond meldde de radio,
dat overdag heel Duitsland was aan
gevallen met 5000 bommenwerpers
en 1500 jagers. Hier waren er 1500
overgekomen. Onze telling was dus
ver beneden de waarheid'. Later, in
februari 1945, zou nog een aange
schoten bommenwerper een nood
landing maken in de Geerpolder,
vlakbij de boerderij van Martinus
Jansen.
dCl' L
Honger
Van den Eisen staat uitgebreid stil
bij de gebeurtenissen in het dorp.
De moeilijke omstandigheden van
de hongerwinter kondigden zich
eind november al aan in het kloos
ter: 'Het reeds lang dreigende is on
verwacht gebeurd. We hebben in
het geheel geen elektrisch licht
meer. Daar zitten we nu. Vriezen we
dood, dan vriezen we dood. Maar we
hebben er al weer iets op gevonden.
We krijgen een windmolen op het
huis die elektriciteit opwekt'.
De windmolen bleek niet altijd te
werken, want een dag later meldt
het dagboek: 'We moeten ons uit
kleden, aankleden, wassen etc. in
het duister'. Ook de kerkelijke ritu
elen hadden te lijden onder het
steeds nijpender gebrek aan voed
sel en andere alledaagse gebruiks
goederen: 'De H. mis wordt gelezen
zonder kaarsen. De H. Hosties zijn
al 14 dagen doormidden geknipt,
ook al wegens gebrek aan hosties.
Op vele 'plaatsen mogen de gelovi
gen maar één keer per week de H.
Communie ontvangen'.
Begin januari 1945 depd de hon
gerwinter zich in alle hevigheid voe
len. Zoeterwoude kwam er nog be
trekkelijk goed van af omdat in het
agrarische dorp op veel boerderijen
nog wel wat voedsel te krijgen was.
Toch noteerde Van den Eisen op 4
januari: 'Er wordt verschrikkelijk
honger geleden. Als het zo nog een
maand duurt, komen er grote stuk
ken. Bij geboorten komt het voor
dat moeder en kind sterven. De kin
deren zijn allemaal even mager. De
dokters twijfelen er nu al aan of, in
dien de kinderen plotseling vol
doende voedsel krijgen, ze weer he
lemaal goed worden. Hun hele li
chaamsgestel is verzwakt. We zul
len nog wel wat te zien krijgen, eer 't
is afgelopen'.
Ondanks - of misschien juist dank
zij - de miserabele omstandigheden
waren er in het dorp mensen actief
in het verzet. Toen de Duitsers een
meldingsplicht instelden om het
ronselen van dwangarbeiders te
vergemakkelijken, bleken op 6 ja
nuari plotseling alle persoonsregis
ters te zijn verdwenen. 'Dat is een
goed ding', constateerde Van den
Eisen. 'De burgemeester wordt er
echter aansprakelijk voor gesteld.
Het gevolg is dat ook deze het haze-
pad heeft gekozen'.
In een toelichting op de tekst ver
telt Duindam dat het H.J.M. Siever-
ding was die het bevolkingsregister
liet 'onderduiken'. Burgemeester
Smeets dook onder bij de familie
van Diemen aan de Weipoortseweg.
Na de oorlog kreeg deze boerderij
de naam 'Schuilhoeve'.
De Duitsers maakten actief jacht
op mensen die zij verdachten van
'illegale actviteiten'. De bekende
huisarts Kortmann was een van de
verzetsmensen die de bezetters op
een gegeven moment in het vizier
kregen. Op 19 maart schreef Van
den Eisen: 'Een zware dag voor Zoe
terwoude. Vanmorgen om 5.00 uur
kwamen er een 30 Duitsers langs.
Ze gingen recht naar de dokter. Het
huis werd omsingeld en tot 9.45 uur
onderzocht. De bewoners werden
in één kamer opgesloten. De dokter
om wie het ging, was weg!! De Duit
sers hadden een lijst van personen,
die ze hebben moesten. Dus Verra
derswerk!'. Een aantal mensen
werd opgepakt en later naar Leiden
gebracht voor verhoor.
In het voorjaar van 1945 begon
het Duitse rijk in te storten. 'De
teerling is geworpen', schreef Van
den Eisen enthousiast op 10 april.
De Amerikanen en Engelsen be
reikten die dag het IJsselmeer,
waardoor 60.000 Duitse militairen
waren ingesloten in het westen van
Nederland. Alle mensen die de
Duitsers eerder in de buurt van Zoe
terwoude oppakten, werden vrijge
laten.
Daarna volgden de ontwikkelin
gen elkaar in hoog tempo op. Op 22
april noteerde Van den Eisen dat de
Russen Berlijn hadden bereikt en
dat Franse troepen Stuttgart bezet
ten. Het hongerende Zoeterwoude
was nog steeds bezet, maar ook hier
gloorde licht aan het einde van de
tunnel. Op 25 april vermeldt het
dagboek voor de eerste maal voed-
seldroppings door de Engelsen. De
Duitsers capituleerden op vijf mei.
'Tot onze verbazing zat de kerk vol
met mensen', noteerde Van den Ei
sen die dag. 'Aardig dat ze Onze Lie
ve Heer niet vergaten'.
Pater Van den Eisen verliet Zoe
terwoude in augustus 1945 en drie
jaar later werd hij tot priester ge
wijd. Vervolgens studeerde hij M.O.
Engels en was hij leraar aan het Col
lege van het Heilig Kruis. Hij woont
thans in het Noordbrabantse Uden.
ZATERDAG 5 MEI
Alphen
dressuurwedstrijden en', de
monstraties Ruitersportvereniging
De Ziende, van 9.00 tot 16.30 uur,
Manege Pretfort, Aarlanderveen-
se Achtermiddenweg.
Bevrijdings-zangavond in de
Oudshoornse kerk, 20.00 uur.
solo-optreden van achteur Hel
med Woudenberg met: 'Zwarte
kunst', aanvang 20.30 uur in het
Parktheater.
optreden band Harro van Dijk.
aanvang 21.00 uur,Dorpshuis.
Aarlanderveen.
Leiden
vlooienmarkt in de Gioenoord-
hallen, van 10.00 tot 16.00 uur.
linale Leids Cabaret Festival
met gastoptreden 'Kamagurka en
herr Seele'. aanvang 20.15 uur in
de Leidse Schouwburg.
optreden 'Coldhorn Hot Dance
Sosiety Band', aanvang 21.00 uur
in catê De Kroon, Nieuwe Ri|n.
Leiderdorp
demonstratie Bowls op gras
veld aan de Eikenlaan, van 10.45
Noordwijk
nachtegalen-excursie in
Noordduinen, verzamelen om
20.00 uur. begin fietspad in de dui-
Oegstgeest
optreden 'Big Band Oegst
geest'tijdens jaarmarkt, van 14.00
tot 16.00 uur in de Kempenaer-
Voorschoten
Parkenloop. start om 11.00 uur
bij sportcomplex SVLV, Juliana
van Stolberglaan.
Warmond
optreden van 'Fellows', vanaf
21.00 uur in Boerderij Meerrust,
Dorpsstraat.
Zoeterwoude
sponsorloop voor project in
Ethiopië, startschot om 11.00 uur
door mevrouw Ria Lubbers, Mu
ziekcentrum, Schenkelweg.
ZONDAG 6 MEI
Alkemade
concert door barokensemble
'Les Nations Amsterdam', aan
vang 15.30 uur in de Alkeburcht.
Roelofarendsveen.
Alphen
uitvoering van madrigalen van
George Crumb
16.00 uur, Balgerij 1, Kaag.
Leiden
inloopconcert door een koor,
van 13.30 tot 15.00 uur in de Pie
terskerk.
film: 'Puja-/Hindoeisme,
r Volkenkunde, Steenstraat.
Leiderdorp
dressuurwedstrijden paarden
en pony's, aanvang 13.30 uur in
Manege Liethorp, De Bloemerd.
concert Thérése Steinmetz en
Charles Prince, aanvang 14.30
uur in de Muzenhof.
Lisse
koffieconcert (laatste) door In-
grid van Veen (cello) met begelei
ding van Olivia van Veen-Krenek
(piano), aanvang 12.15 uur in de
Muziekkapel van het Agat-
haklooster, Heereweg.
Noordwijk
Bollenrit 'In het Gareel', paar-
den met bespannen oude rijtui
gen. aanvang 17.00 uur, Kon. Wil-
helmina Boulevard.
het landgoed 'Huys l
aanvang 14.00 uur b
Herenweg.
