Polen afgedaald naar 19e eeuws kapitalisme Ministersruzie: Van den Broek wint van Pronk Leiden ziet weinig in hervormd plan 'Shocktherapie' brengt armoede en werkloosheid PAGINA 2 DONDERDAG 3 MEI 1990 GEESTELIJK LEVEN WARSCHAU - Met een schel stemmetje vraagt het jochie eerst om kauwgom. Als we dat niet blijken te hebben, begint hij op een monotone zeurtoon om zlo ty's te vragen. "Geef me zlo ty's. u hebt ze", blijft hij vol verwijt herhalen, zelfs nadat hij wat geld heeft gekregen. Hij is hooguit vijf jaar. Hij heeft een bleek, ongezond koppie en blond, dof haar. Het is behoorlijk koud, maar hij heeft niet meer dan een dun truitje en een grijze, vui le trainingsbroek aan. door Runa Hellinga Het jongetje is niet alleen op de gro te parkeerplaats, vlak bij de hoofd ingang van de voormalige Lenin- werf in Gdansk, waar begin jaren '80 de vakbond Solidariteit ont stond. De bussen toeristen die deze historische plek dagelijks komen bezichtigen, hebben een hele kluit bedelaartjes gelokt. Onze Poolse tolk is geschokt. "Het is voor het eerst dat ik zoiets in de stad mee maak", zegt hij. Polen was al geen rijk land. Maar sinds de regering-Mazowiecki be gin dit jaar met een straf pakket maatregelen kwam om de verziekte Poolse economie weer op zijn poten te krijgen, heeft de bevolking het moeilijker dan ooit. Om de inflatie te beteugelen, zijn de lonen bevro ren en de prijzen verhoogd. De Pool verdient gemiddeld 30 procent min der dan drie maanden geleden. Het is wrang: voor het eerst sinds jaren liggen de schappen in de win kels vol en hoeven de huisvrouwen niet uren in de rij te staan om de eer ste levensbehoeften als vlees, melk en eieren te veroveren. Zelfs sinaas appels en grapefruits, jarenlang on verkrijgbare delicatessen, worden bij ieder groentestalletje te koop aangeboden. Maar inmiddels heeft een groot deel van de Polen het geld niet meer om van dat soort produk- ten te genieten. De tekenen van de armoede zijn overal zichtbaar. Bedelaartjes zijn nog een uitzondering, maar die jon getjes die uiterst volhardend proberen de ramen van je auto te wassen of een stapeltje prentbrief kaarten te slijten, zijn overal te vin den. De criminaliteit stijgt snel en neemt soms absurde vormen aan. Grinnikend vertelt onze tolk dat zijn viswinkel laatst gesloten was. Vanwege een roofoverval. Tegenstellingen De economische shocktherapie was ongetwijfeld nodig, al zijn er ook Poolse economen die zeggen dat het best anders had gekund. Maar de samenleving als geheel is er voorlopig niet gezonder op gewor den. "We zijn van het ene moment op het andere van het communisme in een 19e-eeuws kapitalisme te rechtgekomen", meent Krzisztof Bruski, eigenaar-directeur van het scheepsschilderbedrijf Olicon in Gdynia. Wat hij bedoelt, is overal op straat zichtbaar. De tegenstellingen tus sen arm en rijk nemen snel toe. Een aantal Polen heeft namelijk flink geprofiteerd van de nieuwe econo mische mogelijkheden die de rege ring-Mazowiecki biedt en steekt dat niet onder stoelen of banken. Het zijn deze mensen die met hun spik splinternieuwe Mercedessen de minder gefortuneerden in hun Pol ski Fiats finaal van de weg drukken. Mensen ook die hun modieuze wes terse kleding kopen in de dollar-kle dingwinkels, vlak bij het peperdure Marriott Hotel in Warschau, waar ze vervolgens de overgebleven dollars in het casino uitgeven. De regering Mazowiecki heeft de privé-ondernemers vrij baan gege ven, maar sociale en economische wetgeving is er nog niet. In het tot voor kort socialistische Polen zijn werknemers rechtelozer dan in het Westen. Bescherminjg tegen onveili ge arbeidsomstandigheden is er nauwelijks en arbeiders kunnen van de ene op de andere dag ontsla gen worden. Contrle op het doen en laten van de nieuwe bv's ontbreekt geheel. Bruski, zelf ooit lid van Solidari teit, kan zich zeer kwaad maken om de bandieten in de Poolse econo mie: "Heel wat bedrijven zijn alleen maar overgenomen door privé-on dernemers om leeggezogen te wor den". Het zit hem erg dwars, ook al alleen de rijken hebben voldoende geld om het te kopen. omdat het zijn eigen naam schaadt: "Als ik mensen vertel dat ik mijn ei gen bedrijf heb, kijken ze me altijd scheef aan, alsof er iets mis met me Onderkant De strijd om het bestaan is het hardst aan de onderkant van de sa menleving: voor hen wier pensioen tjes niet zijn meegegroeid met de in flatie vorig jaar; de zieken die alleen maar terecht kunnen in onderbe- mande en slecht uitgeruste zieken huizen; de gehandicapten en ou den-van-dagen voor wie geen tehui zen zijn en die zijn aangewezen op de hulp van hun familie. En natuur lijk het groeiende leger werklozen dat moet zien rond te komen van een uitkering die soms nauwelijks hoger is dan de maandhuur van hun woning. De enige mogelijkheid om dan te overleven, is ritselen en handelen. Overal in Oost-Europa kom je ze te gen, de kleine Fiatjes, volgeladen met waren. En op de markten, die de laatste drie maanden in alle Pool se steden zijn opgebloeid, zie je het resultaat van hun nijvere handels geest: een paar pakjes vla, een walk man, een stereo-installatie, een adapter, een blikje Nesquick-cacao. Alles in kleine hoeveelheden, want anders krijgen ze moeilijkheden met de douane. Maar net genoeg om het maandloon aan te vullen. Maar niet iedereen kan het zich permitteren om naar het buitenland te gaan en daar koopwaar te halen. Je pikt ze er zo uit: een oudere huis vrouw die haar eigen overbodige huisraad op een handdoekje te koop aanbiedt; een jonge vrouw die tien pakken koffie op de motorkap van een autootje heeft uitgestald; een stotterende man die rollen wc- papier aan een touwtje rijgt. De concurrentie bij dat soort han deltjes is groot. Op de markt in de binnenstad van Gdynia staan zeker vier vrachtautootjes die enkel en al leen suiker te koop aanbieden. De prijs is overal gelijk: 4000 zloty's, nog geen gulden per kilo. Ontslagen Eén van de vrachtwagentjes stort van ellende haast in elkaar. De eige naar, een vermoeid kijkende man van tegen de 60, vertelt dat hij pas enkele weken op de markt staat: "Ik hoorde dat ik per 15 april ontslagen zou worden. Toen dacht ik: dat wacht ik niet af'. Hij werkte tot voor kort als chauffeur met zijn ei gen vrachtwagen voor het staatsbe drijf. Hij heeft zijn vrachtauto geno men en is daarmee naar een suiker fabriek gereden. De kans dat hij elders aan de slag komt, lijkt hem heel klein. Maar de suikerhandel biedt eigenlijk ook geen echte uitkomst. "Het zijn slechte tijden", zegt hij schouderop halend. De ellende van de werkloosheid is extra groot in een land waar de uitkeringen laag zijn en de toe komstperspectieven op dit moment uiterst treurig. Werkloosheid is een recent verschijnsel in Polen, waar werk tot voor kort een grondrecht was en werklozen per definitie aso- cialen en dronkaards. Hoewel er volgens schattingen dagelijks 3000 werklozen bij ko men, is het totale aantal op dit mo ment nog niet zo hoog: zo'n 2 pro cent van de totale beroepsbevol king. Maar dat beeld zal er aan het eind van het jaar heel anders uit zien. Optimisten verwachten dan een half miljoen werklozen. Pessi misten, waaronder het Internatio naal Monetair Fonds, houden het op anderhalf miljoen. Toch straalt het personeel van het arbeidsbureau in Gdynia een onver woestbaar optimisme uit als ze over hun werk praten. Zeker, de situatie is moeilijk. Ze zullen voor lang niet alle werklozen een baan vinden, maar ze doen hun best. De directrice barst van de plannen over bij- en omscholingsprojecten en tijdelijke arbeidsplaatsen voor zeer moeilijk bemiddelbare werklo zen. Haar stralende zelfvertrouwen steekt schril af tegen de bedrukte sfeer in de hal van het kantoor. Daar dromt een groep mannen zwijgend bijeen. Zonder elkaar aan te kijken, roken ze hun sigaretten. Met ver slaggevers willen ze niets te maken hebben. Als ze worden aangespro ken, deinzen ze geschrokken ach teruit. Werkloosheid is een schande in Polen. Voor een groot aantal van hen kan het arbeidsbureau weinig doen, dat weet de directrice heel goed. De mensen die nu op straat komen te staan, zijn meestal ongeschoold en maken weinig kans op de instorten de Poolse arbeidsmarkt. Maar zich zelf voelt ze zichtbaar nuttig, en dat is waarschijnlijk voor het eerst in haar leven. Tot een paar maanden geleden deden arbeidsburaus wei nig anders dan plannen hoeveel ba nen er voor het volgend jaar bij moesten komen. Haar werk is er de laatste tijd dan ook een stuk veelzij- diger op geworden. En binnenkort krijgt het bureau er nog een taak bij dan gaat het ook de werkloosheids uitkeringen verstrekken. De voornaamste hoop van het ar beidsbureau is gericht op de nieuwe regeling, die werklozen die een ei gen bedrijfje willen beginnen recht geeft op een premie van 8 miljoen zloty's, zo'n 1800 gulden. De direc trice vertelt dat onlangs iemand met het geld een bakkerij is begonnen. En een ander heeft zich als kleerma ker zelfstandig gemaakt. "We ver wachten deze maand nog mensen op die manier aan het werk te hel pen", voegt zij er tevreden aan toe. Geen geld Ze lijkt zich nog niet echt te realise ren wat er op haar af aan het komen is. Bij het arbeidsbureau in Gdynia staan 1700 werklozen ingeschreven, op een totale beroepsbevolking van meer dan 120.000. Dat is ongeveer anderhalf procent, een verwaarloos baar percentage in vergelijking met Nederland. Er is in de stad nog nooit een bedrijf gesloten. De mensen die nu op straat ko men te staan, zijn meestal ontslagen in verband met reorganisaties. Maar wat voor heil kan de premieregeling bieden als straks echt bedrijven dicht gaan en zich duizenden tege lijk bij het bureau aanmelden? Met 1800 gulden kom je niet ver en de behoefte aan bakkers, timmerlie den en kleermakers en andere klei ne handwerklieden is uiteindelijk maar beperkt. "Een van de grote problemen in Polen is het gebrek aan geld", zegt privé-ondernemer Krzisztof Bruski, "er is gewoon geen geld om te inves teren". Het schilderbedrijf waar hij inmiddels meerderheids-aandeel houder van is, is vier jaar geleden onder zijn leiding als staatsonder neming begonnen. In de afgelopen maanden heeft Bruski al het geld dat hij verdiende, gebruikt om tel kens weer aandelen over te nemen. Inmiddels is hij zelf de baas. De on derneming loopt goed, maar Bruski realiseert zich dat hij nog niet kan concurreren met soortgelijke be drijven in het Westen. Zijn materi aal is verouderd en hij heeft abso luut geen geld om te moderniseren. Leren werken Volgens Bruski moet er in Polen nog heel wat veranderen, wil je als ondernemer echt succesvol kunnen werken. Zijn grootste probleem zijn de telefoon en de telexverbindin gen. En dan de mentaliteit van de mensen: "Er was in alle bedrijven altijd zóveel personeel te veel, dat de mensen weer moeten leren wer ken". DEN HAAG - De heren Van den Broek en Pronk hebben ruzie. Twis ten tussen bewindslieden komen wel meer voor in een kabinet, maar normaal gesproken wordt de strijd binnenskamers gevoerd. De minis ters van buitenlandse zaken en ont wikkelingssamenwerking deden de afgelopen weken echter weinig moeite hun dispuut te verhullen. door Bart Jochems De aanleiding voor het menings verschil lag in Indonesië. Daar werd enkele maanden geleden een viertal Indonesiërs geëxecuteerd. Pronk sprak de Indonesische autoriteiten bestraffend toe. Hij vond het onaan vaardbaar dat de vier, na zo'n 25 jaar gevangenschap, alsnog ter dood werden gebracht. Pronk zette zijn ongenoegen ook om in een concrete daad. De minister weigerde een overeenkomst te tekenen, waarin was geregeld dat Indonesië 27 mil joen gulden extra steun kreeg. Het bewind-Suharto reageerde lakoniek*. Maar minister Van den Broek meende dat Pronk zich te veel op het terrein van rechten begaf. 'Mensenrechten' be hoorde immers in de eerste plaats tot zijn competentie, niet tot die van Pronk. En in het geval Indonesië was de 'stille diplomatie' het aange wezen instrument. Pronk kreeg dus ingepeperd dat hij de mond diende te houden tijdens zijn aanstaande bezoek aan Indonesië. Pronk zweeg niet. Hij was nog geen dag in Indonesië, of de minis ter verklaarde de overeenkomst over de 27 miljoen te zullen teke nen. Verbazing alom, want de mi nister had in Nederland staande ge houden alleen zijn handtekening te willen zetten als hij 'signalen' van Indonesische zijde had gekregen dat de mensenrechtensituatie ver beterde en hem was gebleken dat een zestal andere gevangenen niet zou worden geëxecuteerd. Die 'signalen' waren ontvangen, beweerde hij. Toch was de minister niet helemaal tevreden gesteld, want hij kondigde diplomatieke stappen aan tegen het bewind- Suharto. Een vorm van actie van de EG- en andere landen zou er komen. Pronk was zo bereidwillig daartoe 'een initiatief te nemen. Aan de Bezuidenhoutseweg sin Maag, waar Buitenlandse Za- Minister Pronk: nederlaag. ken gastvrijheid verleent aan Ont wikkelingssamenwerking (dat geen eigen departement heeft), richtten de ambtenaren een geamuseerde blik richting Dublin. Daar zat Van den Broek, deelnemer aan een van de talloze internationale bijeen komsten. Van den Broek ontplofte. Niet via 'de binnenlijn', maar via de pers uitte hij zijn ongenoegen over Pronks optreden. Hoewel Van den Broek vermeed de naam van zijn collega uit te spre ken, was de boodschap helder en in bitse bewoordingen gesteld. Of de minister voor ontwikkelingssamen werking zich wilde onthouden van verhalen over 'diplomatieke stap pen'. Dat was aan de minister van buitenlandse zaken, en aan hem al leen, voorbehouden. Als diploma tieke stappen nodig waren, dan be sliste Van den Broek daar graag zelf over. Op de manier die hem goed- dunkte. In het geval Indonesië dus via de 'stille diplomatie', want dat was het meest effectieve instru ment. In Indonesië werd het heel stil. Na de schrobbering uit Dublin deed Pronk een week lang de mond niet meer open. Bracht een beleefd heidsbezoek aan president Suharto. Alleen bij terugkomst werd nog een geluid gehoord: Pronk wilde zijn 'initiatief met premier Lubbers, PvdA-leider Kok en Van den Broek bespreken. Nu, enkele weken na het voorge vallene, is de inhoud van Pronks 'initiatief nog steeds onduidelijk. Van den Broek ligt nog steeds dwars. Lubbers en Kok hebben zich er, naar in Den Haag verluidt, niet over gebogen. Sterker: Pronks plannen zijn nooit verder gekomen dan een aantal losse ideetjes, die nooit verder kwamen dan het bu reau van Van den Broek. De minis ter van buitenlandse zaken deed de opzetjes met een zwierige zwaai in de prullenbak belanden. De vraag rijst nu of Pronk alsnog zal doorzetten en zich rechtstreeks tot Lubbers of de ministerraad zal wenden. Er is weinig dat daar op wijst. Pronk houdt niet van opge ven, maar lijkt de nederlaag te moe ten accepteren. Van zijn groots aan gekondigde 'initiatief is niets te rechtgekomen. Ambtenaren zeggen nu, achteraf, de uitkomst van de tweestrijd lang geleden te hebben voorspeld. De minister van buitenlandse zaken zou, dat stond bij het begin van het spel vast, aan het langste eind trek ken. En Pronk mag rekenen op ver bazing en wrevel in de Tweede Ka mer, waar hem wordt gevraagd waarom hij de overeenkomst over' de 27 miljoen steun heeft getekend. En wat dat mooie 'initiatief nu ei genlijk inhield Commissie: handhaaf huidige structuur LEIDEN - Het is juist in het belang van de kerken, dat het be staande opleidingssyteem voor predikanten wordt gehand haafd. De Hervormde Kerk verbreekt met het besluit een eigen theologische universiteit in te stellen de de "onvoorwaardelij ke" band met de openbare universiteiten. In een brief aan het bestuur van de hervormde synode heeft de commissie kerkelijke opleidin gen (CKO) van de theologisch fa culteit van de Leidse universiteit laten weten dat zij het hervormde voornemen afwijst. In maart stemde de synode in met de komst van een bijzondere universiteit. De openbare theolo gische faculteiten hebben nog wel de gelegenheid om volgende maand alsnog de synode te over tuigen van het feit dat de huidige opzet gehandhaafd moet worden. De faculteiten hadden de synode per brief laten weten dat zij het vreemd vonden niet gepolst te zijn over de materie. De CKO, waarbij zowel studen ten (voor het grootste deel her vormde en remonstrantse domi nees in de dop) als kerkelijk hoog leraren en docenten zijn aange sloten, heeft veel kritiek op de In terkerkelijke Werkgroep Onder wijs en Onderzoek Theologie (IWOOT), die met het plan voor een aparte theologische faculteit op de proppen kwam. IWOOT, aldus de CKO, heeft te weinig oog gehad voor de moge lijkheden die de huidige struc tuur biedt. Als het aan de com missie ligt blijft de 'duplex ordo' gehandhaafd; studenten volgen eerst de theologische opleiding aan de universiteit en aansluitend de kerkelijke opleiding. Een van de voornaamste be zwaren van IWOOT is dat de ker kelijke vakken nu geen hoofd vakken zijn. Dat kan wel zijn, al dus de CKO, maar het is ook maar zeer de vraag of de kerken er erg blij mee moeten zijn wanneer de kerkelijke vakken een leeuwen deel van de doctorale opleiding zouden uitmaken. De verkenningscommissie godgeleerdheid, die vorig jaar in opdracht van de minister van on derwijs een rapport had uitge bracht, zag in de bestaande opzet onder meer als voordeel dat de wetenschappelijkheid van de theologie is gewaarborgd. De CKO wijst in haar brief nog eens op dit bezwaar. Evangelischen zien islam als een uitdaging ERMELO (ANP) - De vraag of Christus zoon van God of alleen maar een profeet is, is een van de belangrijkste geschilpunten tus sen christenen en moslims. Hij staat een goede verstandhouding en wederzijds begrip in de weg. Dat was de overtuiging van de sprekers op de studiedag 'De uit daging' van de islam' van de Evan gelische Alliantie in Ermelo. Christenen spreken van een Drieëenheid van God de Vader, God de Zoon en de Heilige Geest, maar moslims vinden, dat er geen 'middelaar' als Jezus Christus tussen Gód en mens nodig is. De uitdaging houdt in dat chris tenen met de moslims moeten discussiëren over de verschillen tussen beide godsdiensten. "Maar", zoals Pieter van Kampen, medewerker van het bezinnings centrum 1' Abri in Utrecht, het formuleerde "we mogen niet wij ken in deze geestelijke strijd. Er is ons, christenen, iets kostbaars onthuld dat onze harten vervult. En dat moeten jullie, moslims, óók horen". Als oorzaak van de opleving van de islam gaf werd door de christelijke Malaysiër Sebastian Chan onder mèer het falen van de westerse cultuur genoemd. Bo vendien gaf de revolutie in Iran moslims een grote morele steun en speelt mee dat na een periode van neergang gedurende zeven eeuwen de moslims weer een pe riode van bloei verwachten. Chan veroordeelde de onder drukking van de christenen in Malaysia en zei dat aan de tijd van het steeds weer stapjes terug doen een einde moet komen. Sa menwerking van de moslims met de christenen is wel het minste dat mag worden geëist. Tv-predikanten schaden aanzien geestelijken VS NEW YORK (RNS) - De schan dalen bij televisiepredikanten hebben-het aanzien van geestelij ken in de Verenigde Staten aan zienlijke schade toegebracht. Toch worden zij na de apothekers als de eerlijkste mensen in het land beschouwd, meldt het cen trum voor godsdienstonderzoek van de universiteit van Princeton. Meende in 1985 nog 67 procent van de ondervraagden, dat gees telijken er hoge of zeer hoge ethi sche maatstaven op na hielden, vier jaar later was dat percentage gedaald tot 55. Het aantal onder vraagden dat de geestelijken als mensen met een zeer hoge moraal beschouwt, daalde van 22 tot 12 procent. "De cijfers doen sterk vermoe den dat de schandalen rond tele visiepredikanten waarschijnlijk minstens gedeeltelijk, zo niet ge heel, verantwoordelijk zijn ge weest voor de belangrijk negatie vere houding tegenover geestelij ken", aldus het onderzoekscen trum. Het grootste tumult ontstond rond tv-sominee Jimmy Baker, die jarenlang furore maakte met zijn Praise the Lord-station, maar enige jaren geleden in opspraak kwam door een 'sexschandaal' met zijn secretaresse. Bovendien bleek hij op grote schaal gefrau deerd te hebben. Daarvoor werd hij vorig jaar tot vijftig jaar cel veroordeeld. Jimmy Baker. Pinksterbeweging wil eigen leerstoel HOUTEN (ANP) - De Broeder schap van Pinkstergemeenten wil een bijzondere leerstoel vesti gen aan de theologische faculteit van de Rijksuniversiteit Utrecht. Een commissie heeft daartoe een voorstel uitgewerkt, dat volgende week door de algemene vergade ring van de Broederschap wordt besproken. Dat heeft directeur dr. P. van der Laan van de Centrale Pink- sterbijbelschool in Zeist beves tigd. De leerstoel zou de eerste in zijn soort zijn in Europa. Het Col lege van Bestuur en de theologi sche faculteit van Utrecht hebben in principe met de vestiging er van ingestemd. De leerstoel heeft vooral ten doel theologiestudenten op de hoogte te brengen van de opvat tingen van de Pinksterbeweging. Bovendien hoopt de Broeder schap het aantal promoties over de beweging te bevorderen. De leerstoel is niet bedoeld voor de opleiding van voorgangers. Deze blijft verbonden aan de Pinkster bij belschool, die binnenkort van Zeist naar Lunteren verhuist. De Broederschap is met onge veer 10.000 leden de grootste or ganisatie binnen de pinksterge meenten in ons land. Asielzoekers. De Raad van Kerken in Nederland wil, dat asielzoekers uit Libanon voorlo pig niet het land worden uitgezet. Naar aanleiding van de herden king van de bevrijding heeft de raad de vaste kamercommissie voor justitie, staatssecretaris Kosto van justitie en minister Van den Broek van buitenlandse zaken per brief gevraagd een tij delijk verblijf te verlenen aan asielzoekers uit gebieden waar (burger)oorlog en chaos heersen. Vooral voor asielzoekers uit Liba non is volgens de raad een be leidswijziging nodig. Zij zouden het recht moeten krijgen in Ne derland te blijven, totdat de situa tie in Libanon aanzienlijk is ver beterd. De raad verwijst naar een resolutie van deze strekking die de parlementaire vergadering van de Raad van Europa begin fe bruari heeft aangenomen. Beroepingswerk Hervormde Kerk: aangenomen naar Meppel als bejaardenpastor verzor gingstehuizen mw. J. A. Koerselman- Fellinga kand. Meppel, de benoeming tot bijstand in het pastoraat te Vianen H. Jonker emeritus predikant Barne- veld. naar Arnhem (toez.) D. P. Rijpma Gorinchem, naar Heusden W. M. M. Moonen Geertruidenberg en Hooge Zwaluwe en Made; bedankt voor Ter Aar J. Quist Hendrik Ido Ambacht. Gereformeerde Kerken: aangeno men naar Renkum-Heelsum (beiden part-time) drs. W. A. Andela en mw. drs. M. A. Andela-Hofstede Bergum, naar Weesp drs. M. Th. van der Sijs kand. Amsterdam. Gcrcf. Kerken vrijgemaakt: beroe pen te Baflo i.c.m. Warffum, te Gar- relsweer i.c.m. Ten Post. te Franeker- Sexbierum. te Ferwerd-Hallum, te Musselkanaal-Valthermond, te Sur- huisterveen i.c.m Opende en te Zuid broek drs. J. B. de Rijke kand Duiven. Gereformeerde Gemeenten: beroe pen te Zoetermeer C. J. Meeuse Rot terdam-Zuid.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 2