Litouwen wil actie Bush tegen boycot mrjoeci zakenman kent de prijs van .zijn auto- Kernwapenvrij Duitsland kan Moskou tevreden stellen Defensiegeld VS naar sociale j;ï55Se^e7vTniuet programma's l#amsteeg Auto Lease Iran eist 'gepast antwoord' voor inzet in gijzelaarskwestie Drugsbaron verdacht van politieke moorden Colombia Müjoenenhulp EG voor Etiopië Illegale Franse vogeljacht begint met vechtpartijen Hongerstaldng Roemenië breidt zich uit WOENSDAG 2 MEI 1990 «^BmTENtawDwwi PAGINA 7 Ontvangst premier op Witte Huis WASHINGTON/MOSKOU/DEN HAAG (Rtr/AFP/ANP) - De Litouwse premier Kazimiera Prunskiene zal de Ameri kaanse president Bush morgen vragen bij de Sovjetunie aan te dringen op opheffing van de economische blokkade tegen de Baltische republiek. Prunskiene wordt dan in het Witte Huis ontvangen als "vrijelijk door het Litouwse volk gekozen vertegenwoordigster". onaf- Tijdens een ontmoeting met Li- Riga bijeengekomen om touwse Canadezen in Toronto op hankelijk tegenparlement een reis om steun voor de onafhan- stellen. Dit 'Congres kelijkheid te staatsbur- Letland' moet de instellin- daag dat Bush en Gorbatsjov tij- gen van de vooroorlogse republiek dens hun komende top eind mei een Letland herstellen. gers prachtige gelegenheid hebben De afgevaardigden van het Con- geschiedenis te maken door Litou- gres zijn gekozen door 700.000 i als onafhankelijke staat te t die de annexatie kennen. "Ik hoop dat ze de kans zul- land door Stalin in 1940 de Letse na- len aangrijpen om hun voetsporen tionaliteit bezaten, en hun nakome- achter te laten als de initiatiefne- lingen. De Letten volgen met het te- mers van een keerpunt in de Eu- genparlement het voorbeeldvan ropese geschiedenis", aldus Pruski- hun Estse buren, die in februari het ene. onafhankelijke 'Congres van Est- Ze benadrukte dat Litouwen be- land' kozen als tegenhanger van de reid is de afscheiding van de Sov- Estse Opperste Sovjet. In een reso- jetunie te vertragen mits de interna- lutie stelt het Congres dat het bereid tionale gemeenschap "keiharde ga- is deel te nemen aan internationale ranties" geeft dat zij de onafhanke- akkoorden over de terugtrekking lijkheid van de Baltische staat van het Sovjetleger uit Letland en steunt. "Onder geen beding echter "de verkiezing van een legaal parle- zal de onafhankelijkheidsverkla- ment", ring worden ingetrokken", aldus Prunskiene. De Nederlandse minister Van front de absolute meerderheid den Broek (buitenlandse zaken! heeft gisteren in de Tweede Kamer wordt gezegd dat het moment dichtbij is hankelijkheid gekomen waarop Nederland moet pen. besluiten over humanitaire hulp aan Litouwen. "Er komt een mo ment datje niet meer geloofwaardig bent als je probeert problemen te voorkomen door uit vrees voor de uitwerking gerechtvaardigde vra gen niet te beantwoorden", aldus de bewindsman. heeft, komt morgen bijeen. Naar tracht zal het dan de onaf- Letland uitroe- len voorstellen voor hulp van de Eu ropese Commissie bespreken. N derland, zo h Dankert (EG-zaken) al eerder gedeeld, denkt aan mogelijke medi- stel sche hulp, zoals ziekenhuis-appara- niging tuur. WASHINGTON (AFP/ANP/AP) - heeft staatssecretaris Het Amerikaanse Huis van Afge vaardigden heeft gisteren op voor de Democraten een bezui- an 8,3 miljard dollar op de defensiebegroting goedgekeurd. i be- zijn 260 gekozen afgevaardigden i Meer buitenlands nieuws op pagina 10 Buitenland k Rabta Volgens het Libische persbureau JANA worden in Libië momenteel twee Westduitsers verhoord over de brand die in maart gewoed zou heb ben in de chemische fabriek in het plaatsje Rabta. Volgens westerse re geringen is de fabriek in Rabta een bedrijf dat chemische wapens pro duceert, volgens Libië worden er grondstoffen voor geneesmiddelen gemaakt. De VS trekken in twijfel of er wel een brand is geweest in maart. Indianen De 17.000 Inuit-Indianen in*Canada hebben gisteren de eigendomsrech ten gekregen over een gebied van 350.000 vierkante kilometer in het noorden van Canada, een gebied ruim zo groot als Italië. De indianen hadden twee miljoen vierkante km gevraagd, maar zijn akkoord ge gaan met een veel kleiner gebied plus ongeveer een miljard gulden over een periode van 15 jaar. De offi ciële naam van het gebied wordt Nunavut. Sovjetjoden In de maand april zijn 10.500 joden uit de Sovjetunie in Israël aangeko men, zo heeft Gad Ben Ari van de on-officiële immigratiedient Jewish Agency gisteren gezegd. Tot april bedroeg het aantal immigranten per maand tussen de 4000 en 6000 men sen. In 1989 vestigden zich in totaal ongeveer 12.000 Sovjet-joden in Is raël, een stijging van 10.000 ten op zichte van het jaar 1988. Reuzenkanon De Britse douane heeft gisteren een aantal mensen ondervraagd en sommigen aangehouden bij het on derzoek naar de levering van stalen buizen aan Irak voor de bouw -van een reuzenkanon. Een woordvoer der wilde het bericht dat een verant woordelijke van Sheffield Forge- masters zou zijn gearresteerd, be vestigen noch ontkennen. Tot dus ver is in Groot-Brittannië in deze af faire een persoon achter slot en grendel gezet: Christopher Cowley, die officieel in staat van beschuldi ging is gesteld. Maffiamoorden De politie van Napels heeft gisteren gezegd dat de Camorra, de Napoli- taanse maffia, achter de moord op acht politici zit. Vincenzo Agrillo, een 47-jarige aannemer, was maan dag het meest recente slachtoffer toen hij .voor een restaurant werd doodgeschoten. De daders van de aanslag ontsnapten per auto. De on derwereld zou op die manier vijan den willen elimineren en de contro le willen houden over afpersingsza ken, bouwcontracten, drugshandel en andere illegale praktijken. Het komende jaar geven de VS nog altijd 295,5 miljard dollar (bijna 600 miljard gulden) uit aan defensie. De Democraat Leon Panetta, voor zitter van de begrotingscommissie van het Huis, stelde dat deze kor ting van ongeveer vier procent past bij "de overgang van een Koude Oorlog-economie naar een vredes tijd-economie". Voor sociale pro gramma's in binnen- en buitenland is 224,3 miljard uitgetrokken. Alle 174 Republikeinse afgevaar digden stemden tegen. Zij achtten de begroting te zwak op het punt van defensie en zeiden dat het geen enkele zin had wijzigingen door te voeren zonder daarover vooraf met het Witte Huis een compromis te hebben gesloten. De president kan het besluit met een veto treffen, waarna een tweederde meerderheid nodig is om dat veto ongedaan te maken. Het besluit om te bezuini gen kreeg gisteren slechts een nipte meerderheid van 218 tegen 208 stemmen. Daarom least hij bij Tel.071-317436 BOGOTA (UPI/Rtr) - De Colom biaanse politie verdenkt de leider van het Medellin-kartel Pablo Esco bar van de moord op de linkse presi- dentskandiaat Carlos Pizarro. Ver dachten die na de moord op Pizarro, die verleden week aan boord van een vliegtuig werd doodgeschoten, wefden gearresteerd, hebben belas tende verklaringen afgelegd voor Escobar. Zij vertelden dat een naas te medewerking van de drugsbaron contact had gezocht met de moor denaar, die na het afvuren van de dodelijke schoten werd gedood door lijfwachten van Pizarro. Escobar leidt hët rijke en machti ge Medellin-kartel, de grootste leve rancier van cocaïne ter wereld. Hij wordt er van verdacht tal van moor den op zijn naam te hebben staan. In een brief aan het hoofd van de on- derzoekspolitie en de media ont kent Escobar overigens betrokken te zijn bij de moord op Pizarro, een voormalig leider van de guerrillabe weging M-19. De afgelopen acht maanden zijn drie presidentskandidaten in Co lombia vermoord, onder wie twee van linkse partijen. Een andere linkse kandidaat, Luis Carlos Va lencia van de Socialistische Arbei derspartij, heeft besloten onder te duiken uit angst vermoord te wor den. Oud-president Carlos Lleras WEST-BERLIJN - In de Berlijnse wijk Kreuzberg heeft de politie gisteren de handen vol gehad aan 'autonomen'die op hun manier 1-mei viefden. Hoewel er gewonden waren en arrestaties werden verricht, stond de onrust in geen verhouding met de zware rellen tijdens de 1 mei-viering van een jaar geleden, toen in Kreuzberg meer dan 300 politie-agenten gewond raakten en auto's in brand werden gestoken. Op grond van de vorige ervaring waren in de wijk enkele duizenden po- litie-agenten geposteerd. Na een aanvankelijk rustig verlopen alternatief feest begonnen groepjes jongeren, van wie velen maskers droegen, de poli tie vanaf daken met stenen te bekogelen. Auto's werden omgeduwd, tele fooncellen vernield en verkeersborden omver gehaald. Verschillende men sen raakten door stenen gewond. Later op de avond gooiden de relschop pers molotov-coctails naar politieauto's en probeerden zij de voertuigen in brand te steken. Ook in Leipzig kwam het tot opstootjes, waarbij volgens het Oostduitse persbureau ADN 21 arrestaties werden verricht. De ongeregeldheden von den plaats nadat anti-fascistische jongeren zich hadden verzameld op een plek waar een bijeenkomst was aangekondigd van Nationaal-Democra- ten. Tussen de groepen, die door politie-ag enten uit elkaar werden gehou den, vlogen leuzen heen en weer als "Weg met de Nazi's" en "Rood is Dood". (foto EPA) Restrepo had de mogelijkheid ge- oppperd dat er een komplot zou kunnen zijn om de verkiezingen te verhinderen door de kandidaten om te brengen, aldus Carlos Valen cia. De presidentskandidaat wilde de regering niet om veiligheidsga ranties vragen "daar zij die toch niet kan geven". BRUSSEL (IPS) - Etiopië krijgt in overeenstemming met het Lomé IV-verdrag de komende vijfjaar 292 miljoen dollar van de Europese Ge meenschap. Etiopië krijgt de mees te hulp van de 68 Afrikaanse, Caribi sche en Pacifische landen die vorig jaar december het vierde verdrag van Lomé met de Europese Ge meenschap tekenden. Volgens het derde Lomé-verdrag, dat liep van 1986 tot 1990, kreeg Etiopië eveneens de meeste steun: in totaal 264 miljoen dollar. Vice- premier Wolle Chekol van Etiopië en minister Mersie Ajigo van econo mische zaken zijn op dit moment in Brussel om hulpprojecten te be spreken. De voedselvoorziening is het voornaamste punt op de agen da. DEN HAAG/TEHERAN (AF- P/ANP) Daags voordat vandaag in het vredespaleis in Den Haag de onderhandelingen tussen Iran en de VS over de bevroren tegoeden van Iran van start gaan, heeft de Tehran Times, een spreekbuis van de Iraanse regering, geschreven dat Iran zijn bemiddeling in de gijze laarskwestie stopt als er er geen "ge past antwoord" van het westen komt. Met de vrijlating maandag van de Amerikaanse gijzelaar Frank Reed komt een eind aan de inspanningen van Iran "dat tot het uiterste ge bruik gemaakt heeft van zijn in vloed en zijn geloofwaardigheid voor de vrijlating van de gijzelaars", aldus de krant. "Wil 1990 de ge schiedenis ingaan als het jaar waar in de crisis rond gijzelaars eindigde, dan moet de volgende stap de vrijla ting zijn van een belangrijk aantal islamitische gijzelaars, onder wie gijzelaars uit Iran en sjeik Abdel Ka- rim Obeid". Deze shi'itische Liba nese voorman is in 1989 door Israël ontvoerd. De VS hebben al laten weten geen moeite te hebben met diens vrijlating. "Nu ligt de bal op de speelhelft van de Verenigde Staten en de wes terse landen", meent de Tehran Ti mes, "door een bewijs van goede wil Leider van Goesj Emoenim krijgt cel TEL AVIV - De leider van de radica le Israëlische religieuze nederzet tingenbeweging Goesj Emoenim, rabbijn Moshe Levinger, is gisteren veroordeeld tot vijf maanden cel. Levinger schoot in 1988 in zijn woonplaats Hebron op de Westelij ke Jordaanoever in het wilde weg om zich heen nadat Palestijnse jon gens zijn auto met stenen hadden bekogeld. De 38-jarige eigenaar van een schoenwinkel, die met een klant buiten zijn zaak stond, werd daarbij gedood. te leveren, kunnen zij druk op Israël en de pro-westerse groepen uitoefe nen om de vrijlating te verkrijgen van Libanese gevangenen en gijze laars". Onderhandelingen Vandaag beginnen in Den Haag be sprekingen tussen Abraham Sofaer, een juridisch adviseur van het Ame rikaanse ministerie van buitenland se zaken en de Iraniër Ali Nobari over de bevroren Iraanse tegoeden en de wederzijdse schadeclaims. Al jaren proberen de VS en Iran met name een oplossing te vinden voor de afdoening van de zogeheten 'kleine claims'. Hierbij gaat het om eisen tot schadevergoeding wegens bij voorbeeld nationalisatie tot een 250.000 dollar. Was hington streeft al acht jaar naar een Tump sum'-regeling. zo deelde een hoge functionaris op de Amerikaan se ambassade aan het ANP mee. Lump-sum houdt in dat men van weerskanten een opsomming' maakt van claims en die vervolgens tegen elkaar verrekent. Een belangrijke Iraanse claim, waaraan volgens Teheran een prijs kaartje van ruim 20 miljard gulden' hangt, heeft betrekking op militaire bestellingen die onder het bewind van de sjah gedaan zijn. De Verenig de Staten incasseerden het geld, maar staakten de levering nadat ayatollah Khomeini het in Teheran voor het zeggen had gekregen. De VS erkennen dat zij hun leveringen hebben gestaakt, maar betwisten de hoogte van de Iraanse eis. PARIJS In zuidwest-Frankrijk is gisteren de verboden 'traditio nele jacht' op tortelduiven begon nen met een serie incidenten. De voorzitter van de Franse liga van vogelbeschermers, Allain Bou- grain-Dübourg, is in de bij Bor deaux gelegen landstreek Médoc mishandeld door boze jagers. Hij heeft een aanklacht ingediend. De Europese Commissie beslis te aan het eind van de jaren '70 dat het jagen op tortelduiven in mei is verboden omdat de dieren dan nestelen. Maar de jagers houden vast aan wat zij omschrijven als hun 'lokaal privilege' en schieten ieder jaar in mei vele duizenden tortels. Bij die jacht worden ze ge steund door kamerleden, burge meesters en wethouders uit de streek die de Europese vogel- richtlijn, in 1985 bevestigd door het Franse parlement, een aan slag 'vinden op hun burgerlijke vrijheden. Dat de politie nooit heeft inge grepen, was en is een doorn in het oog van de Franse natuurbe schermers, die ieder jaar probe ren de jacht te verhinderen. Net als vorig jaar leidde dat ook dit jaar tot schermutselingen. Een bi zar tafereel, vooral omdat de Franse politie alleen tussenbeide komt als de gevechten uit de hand dreigen te lopen. De jagers hadden de wegen naar de jachtgebieden afgezet. De natuurbeschermers kregen geen toegang tot het gebied. "Voor uw eigen bestwil", zo verklaarde een jager. Terwijl de politie het hand gemeen probeerde te sussen, stak een van de jagers alle banden van de auto's lek, waarmee de natuur beschermers waren gekomen. Bougrain-Dubourg was giste ren vergezeld van een viertal Eu roparlementariërs uit Belgie, De nemarken en West-Duitsland. Commentaar van een van hen: "Men had mij verteld dat het er hier vaak nogal hard aan toe gaat. Maar dit slaat werkelijk alles". - Omringd door sympathisanten zit Dimitru Dinca op het universiteitsplein king gegaan tegen het Front voor Nationale Redding. BUKAREST (AFP) - De honger staking in Bukarest tegen het rege rende Front voor Nationale Red ding heeft zich gisteren uitgebreid. Zes vrouwen en achttien mannen uit de hoofdstad en andere Roe meense steden hebben zich aange sloten bij de actie van voormalig lo comotiefbestuurder Dumitru Dinca op het Universiteitsplein. Ob dit centrale plein hadden zich gisteren voor de tiende achtereen volgende dag weer honderden anti- regeringsdemonstranten verza meld. Zij eisen onder meer een dia loog tussen de regering en de oppo sitie en uitsluiting van voormalige communistische partijbonzen voor tien jaar het politieke leven. Dat zou ook het politieke einde betekenen van de voorlopige president Ion Iliescu. De beroemde Roemeense ex-dis sidente Doina Cornea heeft gisteren gewaarschuwd dat de oppositiepar tijen een grote fout begaan als zij de verkiezingen van 20 mei boycotten zonder verzekerd te zijn van het succes van zo'n actie, zoals ze giste ren dreigden. "Ook zonder hen zul len de verkiezingen doorgaan. Het regerende Front voor Nationale Redding wordt dan oppermachtig", aldus Comea. Ze deelt de twijfels van de demonstranten over de op rechtheid van Iliescu: "De bemin nelijkheid die hij tentoonspreidt is in tegenspraak met zijn daden. Zijn weigering tot een dialoog met de de monstranten klopt niet met zijn welwillende glimlach". BRUSSEL - Ooit nam Oost-Duitsland een sleutelpositie, in het Warschaupakt in. Geen Oosteuropees land herbergde zoveel Sovjet troepen. Nu zijn diezelfde Sovjet-soldaten bezig de meest geheime militaire apparatuur van Oostduits grondgebied te verwijderen. De DDR is nog lid van de Raad voor We derzijdse Bijstand, zoals het pakt officieel heet, maar dat heeft geen betekenis meer. Ook Moskou gaat er nu vanuit dat het huidi ge Oostduitse territorium binnenkort tot het grondgebied van de vroegere 'vijand' zal be horen. Zaterdag komen voor het eerst de minis ters van buitenlandse zaken van de twee Duitslanden en de vier 'geallieerden' (de VS, de Sovjetunie, Frankrijk en Groot-Brittan- nié) bijeen om over de toekomstige (militai re) status van het herenigde Duitsland te praten. Ter voorbereiding daarop vergaderen morgenochtend in Brussel de NAVO-minis- ters van buitenlandse zaken. De Amerikaan se minister Baker doet dat 's middags nog eens over met zijn EG-collega's, die hij (op de Ierse na) 's morgens ook al gezien heeft. Op de agenda staan behalve het '4-plus-2'- beraad ook de later dit jaar te houden top conferentie van de 35 CVSE-landen en de stand van zaken bij de diverse ontwape ningsbesprekingen, die de laatste tijd nogal wat vertraging hebben opgelopen. Er worden geen verrassingen verwacht: de NAVO-partners zullen hun vreugde uit spreken over de Duitse hereniging, en er in één adem aan toevoegen dat het grote Duits land lid moet zijn van de NAVO. Van een neutraal Duitsland, zoals Moskou wil, kan geen sprake zijn. De NAVO-bondgenoten staan daarin niet alleen. Ook Hongarije, Po len en Tsjechoslowakije vinden dat een NAVO-lidmaatschap van het nieuwe Duits land de beste garanties biedt voor de veilig heid van alle landen in Midden- en Oost-Eu ropa. DDR Maar daarmee is het verhaal niet af. De ko mende tijd moet blijken wat voor Duitsland lid wordt van wat voor NAVO. Het nieuwe Duitsland kan immers niet zomaar de mili taire verplichtingen van de huidige Bonds republiek overnemen. En ook de NAVO ver andert. De laatste tijd zijn talloze scenario's voor de militaire toekomst van Duitsland de revue gepasseerd, van een volwaardig lid maatschap van de NAVO tot een volledig ge demilitariseerd. neutraal en niet aan enig mi litair blok gebonden land. Er waren varianten waarbij in de huidige DDR wel Europese maar geen Amerikaanse troepen gelegerd zouden zijn. In andere kon den er zowel NAVO- als Warschaupakttroe- pen zijn. En weer andere spraken zelfs van de legering van een neutrale 'vredesmacht'. In het westen bestaat enige voorkeur voor de oplossing waarbij het DDR-grondgebied in de NAVO opgenomen wordt, terwijl zich daar geen NAVO-troepen zullen ophouden. De Volksarmee wordt dan omgevormd tot een politiemacht voor puur binnenlandse veiligheid. De Sovjet-troepen (340.000 man) mogen blijven in een overgangsfase over de duur waarvan nog moet worden onderhan deld. De Sovjets zouden zich op den duur echter geheel of bijna geheel moeten terug trekken. Dit deel van Duitsland kan dan ge demilitariseerd worden. Wat dat zal betekenen voor de Duitse posi tie in de NAVO, valt nog niet te overzien. Er wordt al gesproken van de 'Franse oplos sing', waarbij Duitsland weL lid is van de NAVO, maar een militair losse band met de bondgenoten onderhoudt. De Sovjetunie noemt een Duits NAVO-lidmaatschap op dit moment nog onaanvaardbaar. Moskou wil een volledig neutraal Duitsland, liefst ont wapend, en als dat niet kan, zou het lid moe ten worden van beide bondgenootschappen, van NAVO en Warschaupakt dus. Evenwicht De NAVO heeft dat laatste idee van minister Sjevardnadze verworpen. Volgens Moskou zou Duitsland in de NAVO 'de machtsbalans in Europa verstoren'. Minister van defensie Jazov zei dit weekend nog dat dit 'destabili serend zou werken op de veiligheid in Euro pa. Dat zou echter alleen steek houden als de machtsblokken elkaar nog in evenwicht zouden houden. Maar het Warschaupakt be staat feitelijk al niet meer. De Sovjetunie hoeft militair allang niet meer op haar vroe gere bondgenoten in Oost-Europa te reke- Op de Europese weegschaal liggen de NAVO-landen en de oude Sovjet-vazallen in hetzelfde bakje. Het toetreden van de DDR tot de NAVO zal daar weinig aan verande ren. Dat weet men in Moskou ook. Men wil daar nu alleen nog de schade zo beperkt mo gelijk houden. De Sovjets willen een neu traal Duitsland omdat anders de grens van de IjAVO te dichtbij komt. De Sovjet-troe pen in de DDR worden dan ingesloten, zeker als de Sovjets eenmaal Hongarije. Tsjechos lowakije en straks wellicht ook Polen heb ben verlaten. Met de Amerikanen is Moskou overeenge komen dat beide grootmachten in Centraal- Europa straks nog 195.000 soldaten mogen hebben. Als dat akkoord is uitgevoerd, is er nauwelijks nog sprake van een defensieve 'buffer' ten westen van de Sovjetunie. Nu is die in het veranderende, vreedzamere Euro pa misschien ook niet meer nodig. Door het wegvallen van de dreiging vanuit Oost-Euro pa en de op handen zijnde troepenreducties, zal ook de Sovjetunie zich immers veiliger kunnen voelen. Het ziet er naar uit dat de NAVO geen nieuwe, gemoderniseerde kernwapens voor de korte afstand in Europa (lees: Duitsland) zal plaatsen, en ook de (vooral in Duitsland opgestelde) nucleaire artillerie goeddeels zal ontmantelen. De kernwapens die in Europa blijven, zullen vooral worden geplaatst aan de rand van het NAVO-gebied. in Engeland, België. Nederland en Italië. Het nieuwe Duitsland zal weliswaar niet gedemilitari seerd en neutraal zijn, maar wel gedenuclea- riseerd. Dat is altijd een van de oude wensen van de Sovjetunie geweest. Nu een Duits NAVO- lidmaatschap niet meer valt tegen te hou den, kan dat vooruitzicht voor de Sovjetunie de pil verzachten. En de NAVO hoeft daar geen duimbreed voor te wijken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 7