Fletse presentatie nekte Voorhoeve
Bolkestein: 'We zien wel of het goed gaat'
Godsdienstwet in
Sovjetunie klaar'
i REPORTAGE i
'Voorhoeve is natuurlijk niet de
grootste lolbroek9 dat wisten we
De langzame en toch verrassende val van een politiek leider
WOENSDAG 2 MEI 1990
GEESTELIJK LEVEN
DEN HAAG - WD-partijvoor-
zitter dr. Leen Ginjaar zit zichtbaar
stuk Hij heeft zojuist samen met
Voorhoeve en Bolkestein (de gaan
de en komende man van de WD-
fractie) een turbulente persconfe
rentie gegeven. "Ik wist niet uit ei
gen ervaring hoe persconferenties
met de parlementaire pers gaan. Die
indringende manier van vragenstel
len...". zegt hij na lange aarzeling.
Het is niet dan met grote tegenzin
dat hij een interview geeft. Hij be
grijpt wel dat iedereen het naadje
van de kous wil weten, nu fractie
voorzitter Joris Voorhoeve zo plot
seling heeft besloten de pijp aan
Maarten te geven. Maar leuk vindt
hij het allerminst.
Vragen over zijn eigen toekomst
als voorzitter ontwijkt Ginjaar. "Ik
ben gekozen voor de periode tot mei
1992 en dat ben ik herkiesbaar",
zegt hij. Daarmee geeft hij overi
gens nog niet aan. of hij ook inder
daad zo lang zal blijven. Dat hangt
dan ook niet van hem maar van de
achterban van de VVD af. Over
ruim twee weken is er een algemene
ledenvergadering in Zwolle. Tot die
tijd leeft de partijvoorzitter nog in
onzekerheid.
Genuanceerd
Vorige week woensdag heeft Gin
jaar, samen met enkele andere le
den van het partijbestuur, een ge
sprek gehad met Voorhoeve. Gin
jaar wil niet zeggen wie de andere
leden van het hoofdbestuur waren.
Het blijken later vice-voorzitter Op
stelten en penningmeester Resse-
naar te zijn. Het gesprek leidde uit-
eindelijk tot het aftreden van Voor
hoeve.
Het was een "genuanceerd ge
sprek". waarin lang "heen en weer
werd gepraat over de problemen".
En meer wil hij er niet over kwijt.
Ginjaar: "Zo'n gesprek is niet
zwart-wit weer te geven. Als je dat
doet, worden mensen persoonlijk
geschaad en dat wil ik niet. Dan
kom je op het gebied van bescher
ming van de persoonlijke levenss
feer". zegt hij duidelijk geëmotio
neerd.
De problemen binnen de WD
draaien volgens de voorzitter duide
lijk om de presentatie van het be
leid. "We zijn er onvoldoende in ge
slaagd het praktische beleid over
het voetlicht te brengen. Dat is het
standpunt van het hoofdbestuur
van het begin af aan geweest. Onze
achterban heeft dat vele malen la
ten blijken. We vonden dat we die
opmerkingen uit de achterban
moesten doorgeven aan Voorhoe-
Bijval
Dat was dan ook de reden dat afge
lopen woensdag het gesprek met
Voorhoeve plaatsvond. "Niet met
het hele hoofdbestuur, maar infor
meel. Al eerder waren dit soort ge
luiden in de partij aan de orde ge-
Ginjaar: "Er is maar één beroep
nog zwaarder dan dat van politiek
leider, het beroep van coach in de
eredivisie..."
(foto ANP)
weest. Onlangs nog, op de partij
raad in Amersfoort". Op die bewus
te vergadering heeft de Groningse
Commissaris van de Koningin,
Henk Vonhoff, luid en duidelijk zijn
kritiek op Voorhoeve verwoord.
Kritiek die veel bijval ontving.
"Tijdens gesprekken in het land
komt het punt van de presentatie
van het beleid altijd ter sprake. Ik
zeg dan steevast: 'We moeten niet
zeuren. Toen Joris Voorhoeve frac
tievoorzitter werd, wist iedereen
dat hij niet de grootste lolbroek
was'. Ik ben dat ook niet. Ik kan ook
niet 700 mensen in een zaal tot jubel
brengen; wel tot applaus, één keer
zelfs tot een staande ovatie, maar
dat is iets anders dan jubel".
Ginjaar voelt er overigens niets
voor de slechte presentatie van de
VVD tot onderwerp van openbaar
debat te maken. "Dat maakt geen
moer uit. Dat is meer een stukje
Zelfkwelling", zégt hij. "Als ik roep
dat alle neuzen dezelfde kant uit
moeten, wordt mij autoritair optre
den verweten. Maar wat ik bedoel is
dat er niet zo moet worden getoe
terd over personen".
Individu
Volgens Ginjaar heeft de partij dui
delijk laten blijken dat ze wil dis
cussiëren over inhoudelijke onder
werpen. De steeds weer oplaaiende
discussie over personen is men zat.
Hij analyseert overigens dat het wel
een beetje inherent is aan een libe
rale partij als de WD, waar het indi
vidu nu eenmaal belangrijker is dan
in andere partijen. Het gevaar be
staat dat periodiek discussies over
personen de kop opsteken.
"De partij heeft de afgelopen ja
ren veel te veel over personen gedis
cussieerd. Helemaal over is dat nog
niet, maar ik constateer dat het erg
ste voorbij is. De mensen willen het
niet".
"De neuzen staan in de partij wei
eens verschillende kanten op. Dat
geeft het beeld van een innerlijk
verdeelde partij". Ook van de dis
cussie over etiketten (de WD
rechts, midden of links) moet Gin
jaar niets hebben. "Zolang degenen
die die discussie voeren (Vonhoff
bij voorbeeld) er niet bij zeggen wat
er onder het etiket zit, zegt mij zo'n
discussie niets".
Over de vraag hoe Ginjaar rea
geerde op het bericht dat Voorhoe
ve het fractievoorzitterschap wilde
neerleggen, moet Ginjaar heel lang
nadenken. "Ik denk wel dat ik het
besluit van Joris begrijp", zegt Gin
jaar. "Hij heeft vier jaar lang enorm
z'n best gedaan. Ik kan dan ook niet
negatief doen over dat besluit".
Tragisch
Na een lange stilte besluit hij: "Ver
bazing kwam er niet bij me op. Meer
een gevoel van... hoe zal ik het zeg
gen, je wordt zo gauw melodrama
tisch. Meer een gevoel van 'wat tra
gisch'. Er zitten enorme persoonlij
ke elementen in. Er is maar één be
roep nog zwaarder dan dat van poli
tiek leider, het beroep van coach in
de eredivisie...".
DEN HAAG - Het klonk zo
manhaftig, zo ferm. Op 19
maart, twee dagen voor de ge
meenteraadsverkiezingen, ver
klaart Joris Voorhoeve aan te
zullen blijven als fractievoorzit
ter, ook als zjjn partij een ver
kiezingsnederlaag lijdt. Die ne
derlaag komt er, zij het dat de
schade beperkt blijft, en Joris
Voorhoeve een paar dagen later
de unanieme steun van zijn
Tweede-Kamerfractie krijgt. Er
lijkt geen vuiltje meer aan de
lucht.
Over wat er daarna gebeurd is, ver
schillen de aanhangers en tegen
standers van Voorhoeve hartgron
dig van mening. Degenen binnen de
WD die Voorhoeve, ondanks alles,
een goed hart toedragen, menen dat
er eigenlijk niets is gebeurd. Een
paar dagen na de gemeenteraads
verkiezingen komen de regionale
partijbonzen, de voorzitters van de
kamercentrales, bijeen om de ne
derlaag in kaart te brengen. Er
wordt wat nagepraat over hoe de
WD zo diep heeft kunnen zinken,
er is wat gemopperd over de geringe
wervingskracht van Voorhoeve. En
dat is het.
Een maand later, op 21 april, ko
men de voorzitters van de partijre
gio's weer bijeen, maar vallen even
min veel onvertogen woorden. Me
nen althans de aanhangers van
Voorhoeve. De Limburgse WD-lei-
der Breukers: "Ik betreur het dat de
indruk ontstaat dat de verpakking
belangrijker is dan de inhoud van
een politieke boodschap. Ik ben ge
neigd, als ik een cadeau krijg, de
verpakking weg te gooien".
Bezieling
De tegenstanders van Voorhoeve
zeggen daarentegen dat de golven
eind maart en in april zó hoog gin
gen, dat het partijbestuur wel moest
ingrijpen. "Hij miste het vermogen
om de nodige bezieling, die in de
partij echt leeft, te verwoorden",
zegt de Utrechtse voorzitter De Jon
ge. De Rotterdammer Van Walt
Meijer: "De kritiek kwam niet van
vandaag of gisteren, maar speelde al
langer. Iemand die de moeilijkhe
den in gaat, raakt er steeds verder in
verstrikt". De Haarlemse WD-lei-
der Selman: "Er bestonden bij mij
al wat twijfels over het nut van het
gedrag dat leidde tot de kabinetscri
sis. Maar er is niet in conspirerende
zin gepraat over de positie van
Voorhoeve".
Voorhoeve ging gebukt onder
een 'presentatie-probleem', vat de
De VVD'ers Bolkestein en Voorhoeve in de kamerbankjes. "Is dit nou de oppositie?"
Leidse voorzitter Haafkens de kri
tiek van zijn collega's samen: "Het
gebeurde zo vaak dat ik dacht:
'goed verhaal', maar later consta
teerde ik dat het niet was overgeko-
Op 7 april, tijdens een partijraad,
uit de Groninger Commissaris der
Koningin Henk Vonhoff nog kri
tiek. De WD zit teveel aan het CDA
vastgeklonken, en de PvdA is te
vroeg als coalitiepartner uitgeslo
ten. Ook dat wordt als kritiek op
Voorhoeve persoonlijk gezien, al
noemt een andere WD'er het op
treden van de Groningse liberaal
"een daad van politieke dementie".
Krediet verspeeld
Het overleg op 24 maart en 21 april
van partijbestuur met lokale partij
voorzitters was, zo benadrukt ieder
een, strikt vertrouwelijk. Voor- en
tegenstanders van Voorhoeve me
nen dat daar niet over zijn lot beslist
is. Maar de scheidslijnen tekenden
zich wel af: in de randstedelijke dis
tricten (Utrecht uitgezonderd) en in
Friesland had Voorhoeve zijn kre
diet verspeeld.
Drie mensen gaan de 'signalen'
uit de partij overbrengen aan de
fractievoorzitter. De 'beul' Luteijn,
die vorig jaar zo vakkundig Nijpels
en Smit-Kroes had aangepakt, blijft
thuis. Partijvoorzitter Leen Ginjaar,
ondervoorzitter I.W. Opstelten, en
penningmeester P. Ressenaar doen
het dit keer zelf. De samenstelling
van dit gezelschap wilde de WD
gisteren het liefst geheim houden,
evenals de inhoud van het bespro
kene. Geen wonder, want het drie
tal vormt een heuse jury.
Na anderhalf uur praten met Joris
V. vat Ginjaar de stemming samen:
"Er is zoveel kritiek op je, datje be
ter kunt aftreden". Ze besluiten het
besprokene geheim te houden.
Voorhoeve zal zelf de knoop door
hakken. Het aftreden mag niet 'te
geforceerd' lijken.
Pret
Buiten dat selecte gezelschap
heerst op dat moment, we schrijven
de laatste dagen van april, nog altijd
de stemmige rust die pal na de ge
meenteraadsverkiezingen intrad.
Wie verwacht er nu een aftreden
van Voorhoeve?
Niet de CDA-minister Van den
Broek of premier Lubbers, twee po
litici die de stemmingen aan het
Binnenhof toch nauwkeurig aan
voelen. Geconfronteerd met de
nieuwe oppositieleider Frits Bol
kestein, gistermiddag, kunnen ze
hun pret nauwelijks onderdrukken.
Bij de binnenkomst van Bolkestein
schampert Van den Broek: "Is dit
nou oppositie?" En Lubbers doet er
nog een schep bóvenop: na 'zijn'
oud-minister gefeliciteerd te heb
ben. De premier: "Ik zag het van
morgen in de krant en dacht 'Is het
nou 1 mei of 1 april?"
Niet alleen buiten de WD is er
verbazing. Ook binnen de liberale
partij is het vertrek van Voorhoeve
ingeslagen als een bom. Zaterdag
ochtend bereikt de fractieleden uit
de Tweede Kamer een vriendelijke
uitnodiging zich op Koninginnedag
in hotel-restaurant Spulderbos in
het Gelderse Garderen te melden.
Er dient over de opvolging van
Frank de Grave, de financieel
woordvoerder van de partij, te wor
den gepraat. Wonderlijk, moet me
nig WD'er hebben gedacht: kan
dat niet op een andere dag dan de
30ste april?
Eensgezindheid
De vergadering is, 's middags om
twee uur, nog niet goed en wel op
gang, of Voorhoeve meldt zijn frac
tievoorzitterschap ter beschikking
te stellen. Als de verbijstering wat is
weggeëbd, probeert de fractie Voor
hoeve te bewegen zijn besluit in te
trekken. Opeens wordt de grote
eensgezindheid gepredikt: Joris
moet blijven.
Het lijdend voorwerp is onder de
indruk van de oproep. Aan zijn be
sluit valt eigenlijk niet meer te wrik
ken, maar toch neemt Voorhoeve
een paar uur om zich nader te bera
den. Maar als dan het laatste woord
van Voorhoeve is gevallen, wordt
fluks een commissie van twee sa
mengesteld. Dees en Koning zijn de
leden, Voorhoeve zelf is voorzitter
op afstand. Partijvoorzitter Ginjaar
dient de commissie van advies.
Op een openbare of schriftelijke
stemming laten de WD-kopstuk-
ken het niet aankomen. De stemver
houding zou zeker uitlekken naar
de pers, die de WD onmiddellijk in
twee of meer kampen zou indelen:
de voor- en de tegenstanders van de
Nee, elk fractielid mag in de be
slotenheid van een belendend ka
mertje zeggen wie de nieuwe voor
zitter moet worden. Als de commis
sie de koppen heeft geteld, blijken
Hermans en Bolkestein hoge ogen
te gooien. Er is echter een pro
bleem. Hermans (die bovendien het
burgemeesterschap van Zwolle zou
ambiëren) wil alleen met een una
nieme fractie achter zich en anders
is hij geen kandidaat.
Daarom wordt Frits Bolkestein
naar voren geschoven. Die wordt
vervolgens 'bij acclamatie' uitge
roepen tot de nieuwe leider. Voor
deel van de gevoerde procedure is
dat de partij er naar buiten toe eens
gezind opstaat. Nadeel is dat de
kandidatuur Bolkestein is voorge
kookt: er is geen andere naam in
stemming gebracht.
Opgelucht
De volgende ochtend, dinsdag 1
mei, breekt het 'finest hour' voor
Bolkestein aan. Voorhoeve presen
teert zich ogenschijnlijk vrolijk aan
de pers. "Het is mij een groot genoe
gen aan u te kunnen voorstellen de
nieuwe fractievoorzitter van de
WD, mijn vriend Frits Bolkes
tein". Voorhoeve zelf meldt "opge
lucht" te zijn dat de loden last van
het WD-leiderschap van hem is af
gevallen. Daarna volgt de verplich
te reeks interviews.
's Avonds komt Voorhoeve nog
één keer aan de telefoon, om het res
terend raadsel op te lossen. Was dat
aftreden wel zo vrijwillig? Heeft het
partijbestuur de 'signalen' uit de
WD wel zo goed verstaan? Joris
Voorhoeve: "Alles wat ik zeg, wordt
gelezen in het licht van mijn aftre
den. Dan kan de klacht komen dat
ik achteraf gelijk wil hebben. De le
den van het hoofdbestuur hebben
gemeend hun eigen verantwoorde
lijkheid in te moeten vullen op de
wijze waarop zij dat hebben gedaan.
Hun conclusie stond haaks op de
conclusie van de fractie. Dat dilem
ma moest ik oplossen door mijn
functie ter beschikking te stellen.
Als ik dat niet had gedaan, was er
een onmogelijke situatie ontstaan
die de VVD geen goed had gedaan".
Hij moest gewoon weg.
DEN HAAG - Hij steekt op bescheiden
wijze van wal. Mr. drs. Frits Bolkestein heeft
de functie van fractievoorzitter van de VVD
"niet geambieerd". Pas toen zijn collega-ka
merleden maandagavond tegen hem zeiden
dat hij Joris Voorhoeve moest opvolgen als
fractievoorzitter, ging hij overstag: "Dan zeg
ik niet dat ik niet thuis ben. Ik doe het dus.
En we zien wel of het goed, redelijk of matig
gaat".
Voor de titel van 'tussenpaus' is de WD
allergisch. Het is een stempel dat veel voor
aanstaande liberalen, na het afscheid van de
onnavolgbare Wiegel, kregen opgedrukt. Jo
ris Voorhoeve moest in het begin van zijn
fractievoorzitterschap met Rudolf de Korte
in de slag om het 'politiek leiderschap'.
Bolkestein werd gisterochtend al in som
mige kringen bestempeld als een 'over
gangsfiguur', die de rust in de WD-tent zou
moeten herstellen in afwachting van een
nieuwe voorman, en voor het overige zijn
ambities moest temperen. Een van de laatste
daden van Joris Voorhoeve was dat etiket
met kracht wegscheuren: "Frits Bolkstein is
geen tussenpaus, maar de politiek leider van
de WD".
De oud-minister van defensie is zelf wat la
conieker over zijn politieke toekomst. De
proeftijd voor een lijsttrekker duurt nu een
maal een paar jaar: "We zien wel. Ik ben frac
tievoorzitter voor de komende jaren. Ik zal
een correcte maar zeer duidelijke oppositie
voeren tegen dit kabinet. Daar is alle aanlei
ding voor, als u kijkt naar de sociale vernieu
wing, de koppeling, het rekening-rijden, het
Nationaal Milieubeleidsplan. Als de partij
oordeelt dat ik dat redelijk goed heb gedaan,
ben ik beschikbaar als lijsttrekker bij de ka
merverkiezingen. Maar als de partij zeg: 'ni
ce try maar jammer', vind ik het ook goed".
Bolkestein zal een zware klus hebben aan
het verbeteren van het beroerde imago van
de WD. Aan de presentatie van het beleid
schort teveel. "De objectieve maatstaf vormt
een aantal verkiezingsuitslagen", merkt hij
nuchter op over de reeks opeenvolgende ne
derlagen. Dat het misschien de inhoud van
de politieke boodschap van de WD is die de
kiezers minder aanspreekt, wil Bolkestein
niet geloven.
"Er bestaat over de inhoud van onze poli
tieke koers weinig discussie binnen de par
tij. Er wordt wel gepraat over 'sociaal-libera-
lisme', naar het midden, naar links of naar
rechts, maar dat is allemaal heel vaag. Dat
zijn termen die verdampen als je er over door
praat. De WD vaart al een flink aantal jaren
een constante koers, met als trefwoorden
een krachtige defensie, gezondmaking van
de overheidsfinanciën en individualisering.
Daarover bestaat een grote mate van eensge
zindheid binnen de partij. Wij zijn niet over
stag gegaan, zoals de PvdA, of hebben ons
beleid bijgesteld, als het CDA".
Het is "veel zinniger" te praten over poli
tieke zaken dan over personen, erkent hij.
Maar Bolkestein heeft niet de indruk dat de
WD echt hunkert naar een diepgaand debat
over de koers van de partij. "Het gaat om
beeldvorming. Het tv-tijdperk projecteert
meer een atmosfeer, een imago, dan feiten.
Die veramerikanisering van de politiek is
een nadeel, maar het is nu eenmaal zo. Aan
die beeldvorming heeft het bij de WD ge
schort. Ik kan me niet anders presenteren en
voordoen dan ik ben. Dat gold overigens ook
voor Joris Voorhoeve, die een zeer verstan
dig beleid presenteerde overeenkomstig zijn
aard. En ik zal u voor zijn, want nu gaat u vra
gen: 'en wat heb jij dan voor uitstraling'? Dat
kan ik u niet vertellen. Maar mijn ambitie is
hier na de volgende verkiezingen met meer
dan 22 kamerleden te zitten".
- Misschien gaat achter de roep om een an
dere koers ook wel schuil dat een deel van uw
achterban vindt dat de WD zich teveel
rechts van het CDA profileert en aan die par
tij zit vastgeklonken?
"Dat is een andere vraag, namelijk naar de
strategie en de coalitievorming. Mijn stelling
is: wij buigen niet naar rechts en niet naar
links".
- Maar wel voor het midden, het CDA.
"We zijn dit keer in de formatiebesprekin
gen niet goed aan bod gekomen. Er is in het
verleden, ik geloof in 1982, een keer een mo
gelijkheid geweest om met de PvdA te pra
ten. Misschien was het beter geweest als we
dat gesprek waren aangegaan. Ik meen dat
we als VVD geen enkele grote, serieuze par
tij mogen uitsluiten als coalitiepartner. Ik
praat met iedereen; zeker met de PvdA,
maar ook met het CDA en D66".
Volgens weekblad 'Moskou Nieuws':
MOSKOU (KNA-EPD) Het ontwerp van een nieuwe gods
dienstwet in de Sovjetunie is volgens het weekblad 'Moskou
Nieuws' na een voorbereiding van vier jaar klaar. Volgens het
blad heeft een commissie van de regering op 24 april de laatste
hand gelegd aan het nog niet gepubliceerde ontwerp.
Het blad citeert het hoofd van de op te richten. Inmenging van de
afdeling buitenland van het Mos- staat in kerkelijke aangelegenhe-
kouse patriarchaat, aartsbisschop den moet helemaal uitgesloten
Kyrill, die zegt dat de Russisch- worden, aldus Kyrill. De controle
Orthodoxe Kerk al twee keer op de naleving van de godsdienst-
voorstellen voor de nieuwe wet wet moet op dezelfde manier zijn
heeft gedaan, maar dat deze niet geregeld als die op de andere Sov-
hun weerslag hebben gevonden jetwetten.
in het voorliggende ontwerp. Ky- De nieuwe wet vervangt de sta-
rill heeft volgens het blad vorige linistische wet van 1929, die al
week de vergadering van de com- buiten werking is gesteld. Deze
missie bijgewoond om de voor- wet gaf het atheïsme een voor
stellen van zijn kerk te verdedi-keursbehandeling. Voor de ker-
gen. ken betekende dat een ernstige
De heilige synode van de ortho- inbreuk op hun sociale en missio-
doxe kerk heeft in een brief aan naire slagvaardigheid. Met hun
premier Nicolaj Ryzjkov ge- groeiende activiteiten hebben de
vraagd haar voorstellen alsnog in kerken in de Sovjetunie echter al-
het ontwerp op te i
De Russisch-Orthodoxe Kerk
wil een gelijkstelling van religie
en atheïsme en de erkenning van
alle parochies als rechtspersoon,
zodat zij grond en gebouwen kan
aankopen. De kerk verwacht ook
een garantie voor het 'onbetwist
bare recht' op het geven van gods
dienstonderwijs op scholen.
De kerk eist ook het recht op
om een eigen uitgeverij en media
lang de oude wet ondergraven.
Alleen de wettelijke basis ont
brak nog.
De nieuwe wet is door juristen
van de 'Raad voor Religieuze Za
ken' opgesteld in overleg met ver
tegenwoordigers van de verschil
lende godsdiensten. In februari
van dit jaar heeft de 'ideologie
commissie' van het Centraal Co
mité krifiek geuit op het wetsont
werp. Dat heeft waarschijnlijk tot
aanscherping van de wet geleid.
OJEC wil gesprek
Raad van Kerken
in Midden-Oosten
ROTTERDAM (ANP) - Het
Overlegorgaan van Joden en
Christenen in Nederland (OJEC)
wil een gesprek met de delegatie
van de Raad van Kerken in het
Midden-Oosten die later deze
maand een bezoek aan Nederland
brengt. Het OJEC heeft de Raad
van Kerken in Nederland schrif
telijk gevraagd daarvoor in het
programma van het bezoek ruim
te te openen.
Dat heeft rabbijn H. Rodrigues
Pereira, tweede voorzitter van het
OJEC, laten weten. De Raad van
Kerken in het Midden-Oosten
staat bekend om haar kritische
houding tegenover het beleid van
Israël in de bezette gebieden. De
delegatie, waarvan .de samenstel
ling op dit moment nog niet be
kend is, is van 19 tot en met 24 mei
in ons land.
Een afvaardiging van het OJEC
heeft er gisteren bij het bestuur
van de hervormde synode op aan
gedrongen het verzoek bij de
Raad van Kerken te bepleiten.
Het hervormde synodebestuur
heeft geen toezeggingen gedaan,
aldus Rodrigues Pereira.
De OJEC-delegatie heeft gewe
zen op de teleurstelling in joodse
kring over de voorgestelde tekst
ter wijziging van artikel VIII, lid 2
van de hervormde kerkorde. Dit
artikel heeft betrekking op de re
latie van de Hervormde Kerk met
het jodendom.
Volgens de huidige tekst zal de
hervormde kerk zich tot de joden
richten om hun uit de Heilige
Schrift te betuigen, dat Jezus de
Christus is. De synode stemde in
november 1988 in eerste lezing in
met een nieuwe formulering,
waarin wordt omschreven, dat
het tot de roeping van de kerk be
hoort het gesprek met het joden
dom te zoeken. Het gaat hierbij
om een gesprek over "het ver
staan van de H. Schrift, in het bij
zonder betreffende het Konink
rijk Gods en het getuigenis dat
Jezus de Christus is". De classes
(regionale kerkvergaderingen)
beraden zich op dit moment over
deze tekst.
MEXICO - In Mexico-Stad
wordt voor de grote kathedraal de
laatste hand gelegd aan een
enorm beeld van paus Johannes
Paulus II, die zondag een bezoek
aan Mexico brengt. De paus
wordt als een staatshoofd ontvan
gen, hoewel het land al 130 jaar
geen diplomatieke betrekkingen
met het Valicaan onderhoudt. Dit
keer kan de paus direct na aan
komst de bevolking toespreken;
bij zijn eerste bezoek aan Mexico
in januari 1979 zijn eerste bui
tenlandse reis werd de paus
uitsluitend als privé-persoon ont
vangen door de toenmalige presi
dent, José Lopez Portillo.
(foto AFP)
Universiteit in
Moskou krijgt
joodse studies
NEW YORK (AFP) - In het na
jaar van 1991 'zal, voor het eerst in
50 jaar, een programma voor jood
se studies aan de Universiteit van
Moskou gevolgd kunnen worden.
Dit heeft het Joodse Theologi
sche Seminarie in New York gis
teren bekendgemaakt.
Op basis van een akkoord, dat
vandaag getekend zou worden,
kunnen studenten zich voor drie
jaar inschrijven aan het Histo
risch en Archivalisch Instituut te
Moskou en een vierde jaar volgen
op het Seminarie te New York en
het Instituut voor Joods Onder
zoek. Professoren die aan deze
beide Amerikaanse instituten
zijn verbonden, zullen ook colle
ge geven in Moskou.
Belasting. De belastingvrijstel
ling van de Amerikaanse RK
Kerk hoeft niet te worden inge
trokken. Het Hooggerechtshof
heeft de uitspraak van een federa
le rechtbank in New York beves
tigd, dat een aanklacht van voor
standers van legalisering van
abortus tegen de belastingvrij
stelling niet ontvankelijk is. Ac
tiegroepen voor legalisering van
abortusklinieken maakten er be
zwaar tegen, dat de kerk het geld
dat niet aan de belastingen hoeft
te worden betaald, gebruikt voor
de financiering van acties tegen
legalisering van abortus.
Godsdienst. 'Godsdiensten in
meervoud' is de titel van een cur
sus die op twee zaterdagen (19
mei en 9 juni) in het zendingsin
stituut in Oegstgeest zal worden
verzorgd. De cursus, onder lei
ding van missioloog drs. J. D.
Gort, wil bijdragen aan een beter
begrip tussen de godsdiensten.
Deelname kost vijftig gulden. Op
gave bij het secretariaat van het
instituut, Leidsestraatweg 11,
2341 GR Oegstgeest.
Beroepingswerk
Hervormde Kerk: beroepen te Am-
stelveen-Buitenveldert F. H. Breukel-
man Zaandam, te Breukelen (toez.) D.
Heikoop Vreeswijk, te Hagestein J. L.
Schreuders Tange-Alteveer, te Stads
kanaal D. M. van de Linde Hattem;
aangenomen naar Hattem D. J. van
Bart Schoonhoven; bedankt voor Tho-
len en Sint Maartensdijk J. B. Beijer
Colijnsplaat.
Gereformeerde Kerken: aangeno
men naar Nijverdal drs. J. J. van Dij
ken Rottevalle, naar Nieuweroord drs.
H. de Haan Ezinge.
