Litouwen wil
afscheiding
uitstellen
Polen in de rij voor bezoek Von Weizsacker
Kohl wil verzet
Sovjetunie afkopen
Belgische politie bestormt
bank, overvallers al weg
Roemenen eisen uitstel verkiezingen
Shamir: dialoog met
Palestijnen uitstellen
Politiek steekspel rond
nieuwe Griekse president
MET WATERMAN WORDT
SCHRIJVEN EEN
3
PRE SENT
DINSDAG 1 MEI 1990
Onafhankelijkheid twee jaar opschorten
VILNIUS/MOSKOU/DEN HAAG (Rtr/AFP/D PA/U-
PI/ANP) - De Litouwse regering is bereid de onafhanke
lijkheidsverklaring van 11 maart te bevriezen om onderhan
delingen met Moskou mogelijk te maken, zo heeft vice-pre
mier Romualdas Ozolas in de Deense krant Berlingske Ti-
dende verklaard. Het zou volgens onbevestigde berichten
gaan om een bevriezing voor twee jaar.
Volgens Ozolas wil Litouwen in de
onderhandelingen met de Sovjetlei
ding eerst nagaan welke wetten die
het parlement na 11 maart heeft
aangenomen de Sovjetbelangen
schaden. Daarnaast willen de Litou
wers westelijke waarnemers bij de
onderhandelingen om te voorko
men dat de Sovjetunie dwang uitoe
fent of trucs uithaalt, aldus Ozolas.
De Litouwse verklaring kwam
nadat de Sovjetunie haar blokkade
tegen de weerspannige republiek in
het weekeinde opvoerde door ook
de toevoer van kolen op te schorten.
Van de beloofde opvoering van gas-
leveranties was gisteren nog niets te
merken. Het Kremlin liet tegelijker
tijd weten een bevriezing in plaats
van een herroeping van de onafhan
kelijkheidverklaring te accepteren.
Moskou reageerde daarmee op de
oproep van president Francois Mit
terrand en bondskanselier Helmut
Kohl aan Litouwen afgelopen don
derdag om de onafhankelijkheid
"een tijdje uit te stellen".
Moskou maakt zich vooral zorgen
om drie wetten die na 11 maart wer
den aangenomen: over de dienst
plicht, waarbij Litouwers niet meer
in dienst van het Sovjet-leger hoe
ven, over de voorbereiding van ei
gen identiteitskaarten en over de in
beslagneming van eigendommen
waarop de kleine pro-Moskou min
derheid in de republiek aanspraak
maakt.
De Litouwse volksbeweging Sa-
judis overweegt een kantoor in Ne
derland te openen. Met het kantoor
wil Sajudis de internationale ge
meenschap beter inlichten over de
situatie in Litouwen, zo heeft secre
taris Mient-Jan Faber van het Inter
kerkelijk Vredesberaad gisteren ge
zegd. Het IKV-bestuur zal zich van
daag nader over de zaak beraden.
Letland
In Letland komt het Volksfront vol
gens de definitieve uitslag van de
verkiezingen zes zetels tekort om op
eigen kracht overmorgen bij de de
eerste bijeenkomst direct de onaf
hankelijkheid te kunnen uitroepen,
het Volksfront heeft 128 van de 201
zetels veroverd, terwijl er 134 nodig
zijn. Het Front zei gisteren echtef
genoeg steun van andere groepen te
hebben voor de vereiste tweederde
meerderheid.
Volgens een gisteren verschenen
opiniepeiling blijkt dat naast 94 pro
cent van de Letten ook 45 procent
van de overige nationaliteiten in het
land voor onafhankelijkheid is. Let
land bestaat voor 54 procent uit Let
ten, voor 33 procent uit Russen, vijf
procent uit Witrussen, drie procent
uit Oekraïeners en eveneens drie
procent Polen. Estland wil in tegen
stelling tot Litouwen en Letland on
afhankelijkheid van de Sovjetunie
stap voor stap trachten te bereiken.
BONN (AP/AFP/ÜPI) - West-
Duitsland heeft het Kremlin ver
gaande economische hulp geboden
in een poging de Russische weer
stand tegen het NAVO-lidmaat-
schap van een verpnigd Duitsland
weg te nemen. Bondskanselier Hel
mut Kohl heeft gisteren laten weten
dat hij bereid is tot vergaande sa
menwerking op het gebied van eco
nomie en technologe en veiligheid.
West-Duitsland is reeds de belang
rijkste westerse handelspartner van
de Sovjetunie.
Deskundigen uit de VS. Groot-
Brittannie, Frankrijk en de Sovjetu
nie voerden gisteren in Oost-Berlijn
voorbereidende besprekingen met
specialisten uit de Bondsrepubliek
en de DDR ter voorbereiding van de
twee-plus-vierbesprekingen die
vrijdag in de Westduitse hoofdstad
Bonn beginnen, een dag eerder dan
was gepland. Sovjet-leider Michael
Gorbatsjov had zondag na een ge
sprek met de Oostduitse premier
Lothar de Maiziere nog eens gezegd
dat het Kremlin het NAVO-lidmaat-
schap van een verenigd Duitsland
onaanvaardbaar acht.
De Britse minister van buiten
landse zaken Douglas Hurd heeft
gisteren in Warschau gezegd dat hij
de Poolse eis steunt voor een ver
drag over de Poolse westgrens, zo
heeft hij na een ontmoeting met de
Poolse premier Tadeusz Mazo-
wiecki gezegd. Hurd zei de deelna
me van Polen aan het twee plus vier
overleg toe te juichen als er onder
handeld wordt over de Poolse gren
zen. De Pools-Duitse grens wordt
het eerste onderwerp op de agenda
van het twee-plus-vier-overleg van
zaterdag.
Op het universiteitsplein in Bukarest protesteert een man met zijn dochtertje op zijn schouders tegen Iliescu.
'Voor altijd een familie van vandalen', staat er op het briefje in zijn hand met een verwijzing naar Iliescu's uit
spraak dat de demonstranten tegen zijn regering vandalen zijn. (f0to epa>
BUKAREST (Rtr/AFP/GPD) - Vijf in Bukarest. dat werd uitgeroepen
Roemeense oppositiepartijen heb- 'communistenvrije zone',
ben gisteren gedreigd de verkiezin
gen in Roemenië te boycotten als
die op 20 mei worden gehouden, gen wijlen dictator Ceausescu be-
zoals het Front voor Nationale Red- gon, kwamen gisteren volgens de
ding heeft bepaald. Ze eisen uitstel
tot minimaal dit najaar omdat de
oppositie nat
heeft kunnen v
democratische omstandigheden,
Zij beschuldigen het Front daar-
Roemeense radio zeker 40.000
op de been. De verschillende
naast
'elijks campagne oppositiegroepen in de stad v<
onder normale den een 'Nationale Alliantie voor de
Verklaring van Timisoara'. Een
woordvoerder van de regering beti-
(Van onze correspondent
Ad Bloemendaal)
TEL AVIV - De Israëlische pre
mier Jitschak Shamir, die op het
punt staat een rechtse regering te
vormen, wil het met de hulp van
Amerika gestarte vredesproces
voor onbepaalde tijd uitstellen. In
een interview ter gelegenhe.id van
Israëls onafhankelijkheidsdag zei
hij gisteren dat hij in de nabije toe
komst geen behoefte heeft aan een
dialoog met de Palestijnen in Cairo.
Zijn verklaring moet worden ge
zien in het kader, van zijn poging
een regering te vormen met een aan
tal uiterst rechtse partyen, die zich
hebben uitgesproken tegen Sha-
mirs vredesvoorstellen van mei vo
rig jaar. Die voorstellen voorzagen
onder meer in verkiezingen in de
bezette gebieden en een dialoog
met de Palestijnen over beperkt
zelfbestuur.
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken James Baker is
het afgelopen jaar druk doende ge
weest de Israëlische voorstellen in
een zodanige vorm te gieten dat ze
aanvaardbaar werden voor de Pa
lestijnen. Bakers woordvoerster,
Margaret Tutwiler, noemde giste
ren in Washington Shamirs verkla
ring 'verwarrend' omdat de Vere
nigde Staten zich met het proces
zijn gaan bemoeien op verzoek van
Israël. Ze zei dat Washington geen
ander plan achter de hand heeft.
Het was voor het eerst dat Shamir
openlijk zijn handen heeft afgetrok
ken van het besluit van zijn eigen
regering, in november vorig jaar,
om een Amerikaanse poging te
steunen een dialoog met de Palestij
nen in Cairo tot stand te brengen,
nog voor verkiezingen in bezet ge
bied (het zogenoemde 'plan Baker').
Shamir in het radio-interview:
"Er mag dan een mate
stemming zijn met de Verenigde
Staten, maar dat betekent niet dat
de dialoog uitgerekend in Cairo
moet wordep gehouden, het zou
best ergens anders kunnen. En er
staat nergens dat die dialoog nu
moet plaats hebben, het zou op elk
gewenst moment kunnen".
De premier zei ook dat het plan-
Baker niet zonder meer moet wor
den aanvaard. "Zelfs als er overeen
stemming is met de Verenigde Sta
ten dan kan men van ons toch niet
verwachten dat we maar ieder voor
stel en ieder idee van de Amerikaan-,
se minister aanvaarden, wie hij dan*
ook is".
"schandelijke laster- telde de alliantie als een bewuste
stap om het land te stabiliseren.
Drie weken voor de eerste vrije ver
veertig jaar dreigt
twee blokken
uiteen te vallen. Aan de ene kant
campagne" tegen de oppositie,
Tot de partijen die met de boycot „„„J
hebben gedreigd behoren de drie bezingen v,
belangrijkste oppositiepartijen: de Roemenië daarmee
Boerenpartij, de Liberalen en de uiteen te vallen. A
Sociaaldemocraten. Gisteren de- staat het Front voor Nationale Red-
monstreerden voor de negende ach- ding met aan het hoofd Ion Iliescu
tereenvolgende dag Roemenen op terwijl de verschillende oppositie-
het grote plein voor de universiteit partyen zich vinden in een anti-
Weer onderdelen superkanon gepalet
EDIRNE (AP) - De Turkse douane heeft bij de grens met Bulgarije een - - i»«uu«iuMai»i> op^ieveiu. vrijuag
rachtwagen met stalen buizen onderschept, die vermoedelijk onderdelen den. En nog steeds bestaat het ver- wordt h- echter waarschijnlijk wel
ynvoor het door Irak te bouwen superkanon. Vorige week werden bij de- moeden dat de revolutie van de- gekozen tot nieUwe Griekse presi-
communistische en anti-regerings-
alliantie.
Deze alliantie is er niet voor niets.
Het begint erop te lijken dat het
Roemeense volk niet veel meer
heeft weten te bereiken dan een re
gering die bereid is tot een aantal
politieke en economische hervor
mingen, maar het communisme is
bepaald niet afgezworen.
De twijfels over de aard van het
Front begonnen al vrij snel na de val
van Ceausescu. Critici wezen erop
dat leidende figuren zoals Iliescu,
de huidge premier Petre Roman en
de inmiddels afgetreden Silviu Bru-
can een rol in de Communistische
Partij hadden gespeeld. Daarnaast
rees de vraag hoe het eigenlijk mo
gelijk was dat er zo snel na de val
van Ceausescu
leidinggevende functionarissen
staat was de macht
MORTSEL (GPD) - De ontkno
ping gistermiddag van een bank
roof in het stadje Mortsel bij Ant
werpen is voor de vele honderden
toeschouwers uitgelopen op een
anti-climax. Er werd een storm
loop uitgevoerd om de gegijzelde
bankdirecteur en een bediende te
ontzetten, maar de drie overval
lers werden niet aangetroffen. Zij
hadden de bank waarschijnlijk al
lang verlaten.
"Men kan ons niet van naïviteit
beschuldigen", zei procureur Van
Walle van het Antwerps parket na
afloop, "de twee personeelsleden
zijn er zelf steeds van overtuigd
geweest dat de gangsters nog in
het gebouw aanwezig waren.
Daarom durfden zij onze tele
foontjes niet te beantwoorden.
Toen er ook niet werd gereageerd
op de megafoon zijn we tot actie
>ver gegaan".
Om drie uur 's middags werd de
achterdeur van de bank met een
harde knal opgeblazen. Even la
ter werden de twee geschokken
personeelsleden gevonden. Het is
nog onduidelijk wat er precies is
gebeurd.
Bij het openen van de bank om
negen uur 's morgens moeten de
directeur en een employe de
bankrovers hebben gehoord op
I de eerste etage. Dezen waren via
een ingeslagen ruit aan de achter
zijde van het gebouw binnenge
drongen. Klaarblijkelijk in de
veronderstelling dat de bank ge
sloten was. werden de bankro
vers verrast door het bankperso
neel. De directeur heeft nog een
stil alarm in werking kunnen stel
len, de bediende kon een vrouwe
lijke collega die net wilde binnen
komen met gebaren duidelijk ma
ken dat er een overval gaande
was. Zij heeft daarop aan de over
kant van de straat de rijkswacht
gewaarschuwd.
De directeur en de medewerker
zijn waarschijnlijk onder bedrei
ging van wapens naar een aparte
kamer gebracht. De overvallers
moeten daarna vrijwel direct zijn
weggevlucht via de gebroken ruit
aan de achterkant.
De gewaarschuwde politie
diensten lieten er intussen geen
gras over groeien. In de wijde om
trek werden de straten afgezet,
scherpschutters posteerden zich
op de daken tegenover de bank
en vijf ambulances bleven paraat
voor het geval dat. Tevergeefs, zo
bleek 's middags. Maar dat vond
Van Walle niet zo belangrijk. "Ik
ben blij dat er geen onschuldige
slachtoffers zijn gevallen". Of er
iets was buitgemaakt kon de pro
cureur niet zeggen.
dat
voorzitter Alevras en de 21-koppige
fractie van de Alliantie van Links en
Vooruitgang steunde de filosoof
Komende vrij
dag vindt de volgende stemming
zelfde grensovergang twee vrachtwagens met stalen buizen onderschept
De vrachtwagen zou op weg zijn geweest van West-Duitsland
Iraakse hoofdstad Baghdad.
dan
Tibet
China heeft vandaag na m<
een jaar een eind gemaakt aan de
staat van beleg in de Tibetaanse
hoofdstad Lhasa. Die werd begin
maart vorig jaar ingesteld na drie
dagen van bloedige onlusten tegen
de Chinese bezetting. Het bloedver
gieten begon vorig jaar'op 5 maart,
toen een groepje Tibetanen met
spandoeken rond de tempel Jok-
hang trok. De politie opende het
vuur, waarna in de drie daaropvol
gende dagen tientallen mensen om*
het leven kwamen.
Belediging
Een 17-jarige jongen heeft zaterdag
in New York vier jongens neerge
schoten omdat zij zijn meisje had
den beledigd. Twee van hen vonden
de dood. Volgens ooggetuigen wa
ren de vier jongens aan het basket
ballen op een schoolplein toen de
17-jarige Louis Perez naar hen toe
liep en hun een joint aanbood. De
jongens gingen naar een portiek
van de school, waar Perez de vier
dwong te knielen en hen neer
schoot
BONN "De belangrijkste buiten
landse reis in mijn ambtsperiode",
zo omschrijft de Westduitse presi
dent Richard von Weizsacker zijn
morgen beginnende vierdaagse
staatsbezoek aan Polen. Von Weizs-'
acker, onder meer in gezelschap
van minister van buitenlandse za
ken Genscher en de schrijver Gün-
ter Grass, komt evenwel in feite met
lege handen. Hij heeft geen onder
nemers bij zich, die graag willen in
vesteren en geen cheques ter waar
de van miljarden.
De miljoenen Polen, die zich in de
oorlog hebben afgebeuld als slaven
in de nazi-fabrieken, krijgen nog
geen cent en het bezoek,van de
Duitse president brengt ook geen
oplossing voor het schuldenpro
bleem en de economische crisis. En
wat de morele Duitse schuld tegen
over de Polen betreft: de knieval
van Willy Brandt in 1970 kan niet
worden herhaald, laat staan over
troffen.
Desalniettemin verwachten de
Polen heel veel van het bezoek. Ie
dereen die maar iets te betekenen
heeft, 'heeft gestreden voor een
plaatsje in het overvolle program
ma. Staatslieden, kerkelijke leiders,
vakbondsbestuurders, kunste
naars, studenten. Allemaal willen ze
hun zorgen kwijt en de visie van de
alom gerespecteerde Westduitse
president horen. Overal zal Von
Weizsacker geconfronteerd worden
met de last van het verleden, die
ook de voorbereiding van de reis zo
heeft bemoeilijkt.
Oorspronkelijk had het bezoek
plaats moeten vinden op 1 septem
ber 1989, precies 50 jaar nadat de
Duitsers Polen binnen waren geval
len. Voor de Polen zou dit een grote
symbolische betekenis hebben ge
had, maar interne Westduitse poli
tieke problemen verhinderden de
reis. De rechtervleugel van de'chris-
ten-democraten, toen nog volledig
in de ban van de opkomst van de
rechts-extremisti sche Republikei
nen, vonden het te veel eer. Per slot
van rekening was na de oorlog niet
alleen ruim 100.000 vierkante kilo
meter 'Duits' gebied verloren ge
gaan, er waren ook miljoenen Duit
sers verdreven. De strijd om de defi-
nitieve erkenning van de Oder- dat veel Polen tientallen jaren zijn De grote opdracht voor Von Wei-
Neissegrens was weer in volle he- geïndoctrineerd met anti-Duitse zsacker is het wegnemen van een
vigheid ontbrand. Helmut Kohl propaganda, die het communisti- deel van die zorgen. Uit Poolse oog-
deed steeds uitspraken die voor sche regime nodig had om de ver- punt zijn alle onopgeloste vragen,
tweëerlei uitleg vatbaar waren. dragen met de nog meer gehate van de 'Wiedergutmachung' voor
Russen te rechtvaardigen. En ten- dwangarbeiders tot de garantie van
Weizsacker vertikte het onder die slotte herleeft door het arrogante de westgrens, alleen maar delen van
omstandigheden als een soort voor- opdeden van een aantal Duitsers in van de hamvraag: welke burenrela-
bode van Kohl te gaan. En dus ging de Polen de angst opnieuw als twee- tie willen de Duitsers aanbieden?
Helmut Kohl in november 1989 derangs burgers te worden inge- Aan de vooravond van zijn reis pro-
maar zelf. Weliswaar moest de kan- schaald. beerde Richard von Weizsacker een
selier zijn good-willbezoek onder
breken, omdat ook hij werd verrast
door de val van de Muur. De Polen,
in hun geschiedenis zelf drie keer
getroffen door een deling, hadden
er begrip voor.
De reis van Kohl was geen door
slaand succes, maar ook geen mis
lukking. Hij verbond aan eventuele
leningen keiharde voorwaarden en
draaide nog een beetje om de defini
tieve erkenning van de Poolse west
grens heen. Aangezien dat thema
nu uit de weg is geruimd kan Weizs
acker vertrekken. Het tijdstip heeft
natuurlijk niet zo'n symboolwer
king als een reis op die eerste sep
tember zou hebben gehad, maar is
toch goed gekozen. Na de Duitse
eenwording zal Polen immers weer
een direct buurland worden en
sinds de val van de Muur groeien de
zorgen in Warschau dat de Duitsers
in 'de nabije toekomst alleen maar
met zichzelf bezig zullen zijn.
Door nu, op het hoogtepunt van
het eenwordingsproces, naar Polen
te reizen, onderstreept het West
duitse staatshoofd dat de Duitsers
niet alleen nationaal of Westeuro
pees georiënteerd zijn, maar ook be
lang hebben bij een goede nabuur
schap met de Polen. Per slot van re
kening hebben zij een voortrek
kersrol gespeeld bij de vreedzame
omwenteling in Oost-Europa.
Duitsland zou zonder Polen niet dat
zijn wat het nu is of kan worden. Het
bezoek is ook een dankbetuiging
daarvoor. Desondanks vrezen de
Polen het 'eimg vaterland' met zijp
bijna 80 miljoen Duitsers. Ze maken
in de DDR dagelijks mee hoe er op
hen neer wordt gekeken en ze hech
ten veel belang aan de stemming
van de na de oorlog uit vroegere
Duitse gebieden 'vertriebenen', die
ze als gevaarlijker inschatten dan ze
in werkelijkheid zijn.
Verder mag niet worden vergeten
(Van onze correspondent
Frans van Hasselt)
ATHENE-De eerste stemronde... n -
het nieuwe Griekse parlement heeft Despotopoulos.
Injanuarikwamhetgeruchtalop dag vmd'd™
aantal partyeden, mUitai- door hem opgerichte Nieuwe De- Plaa«=' )?aarb« Karamanlis nog
..,i.nt,t.manc.n a] bezig mocratie (ND), gisteren nog niet het slecl?'s, de absolute meerderheid
presidentschap opgeleverd. Vrijdag van 151 nodlS heeft.
Maar de 'grand old man' heeft
Presi- herhaaldelijk laten blijken graag
dooreen meerderheid van meer dan
één grote partij gekozen te willen
oud-parlements- worden. De kans hierop lijkt nog
niet geheel verkeken. Sommigen
houden rekening met de mogelijk
heid dat de socialistische leider An
dreas Papandreou daags voor de
volgende stemming zijn tactiek zal
herzien en vrij kunnen laten om op
Karamanlis te stemmen.
Papandreou's wending zou hem
echter goed uit komen. Van Kara-
cember hen heeft overvallen,
dat ze er uiteindelijk handig ge
bruik van hebben gemaakt.
dent.
De socialistische Pasok gaf haar
123 stemmen
eerste antwoord te geven. "Polen
P o 1 en b if h u n 'coöperatiemetWesL ^f^fn m'
Europa van^^Duitsem kuunen
dan wordt de kans groter dat deze
processen worden geseponeerd.
Demmenie
Haarlemmerstraat 16?
2312 DP telden
Tel.* 071-141063
Sedert meer dan honderd jaar staat Waterman gelijk aan
innovatie en perfektionering van het schrijven.
Vandaag is Waterman "nummer één" in research naar
kwaliteit en betrouwbaarheid. Maar ook in de kreatie
vorm en kleur tracht men de absolute perfektie te berei
ken.
Bij Demmenie vindt u een uitgebreide kollektie
schrijvende sieraden.
Ter kennismaking bieden wij u in de maand mei het
Waterman-model LAUREAT in de lakuitvoering aan.
De Laureat is modern van lijn in zwart lak, rood gevlamd,
marmergroen of verzilverd.
kom gezellig winkelen
De vulpen
De ballpoint
Fl. 115,-
Fl. 75,-
set kompleet Fl. 150,-
prijzen INKLUSIEF BTW
in de
winkel van Demmenie
's -maandags geopend vanaf 13.00 uur
