"Economie
Sovjetunie
op instorten"
Braziliaanse rijken nu 'nieuwe armen'
Wie blijft er ook spits in de file?
ftmwi
Massale staking Zuid-Korea
India negeert 'zwarte
lijst' Verenigde Staten
Kantine-acties dreigen
bij Hoogovens door cao
Beurs Indonesië te populair
DINSDAG 1 MEI 1990
PAGINA 5
MOSKOU (AP) De economie van de Sovjetunie verkeert
volgens een aantal economen in een crisis die zo ernstig is
dat de problemen elk moment uit de hand kunnen lopen. In
een publicatie in de partijkrant Pravda schrijven zij te vre
zen voor een fatale combinatie van stagnatie en een onbe
heersbare inflatie, de zogeheten 'stagflatie'.
Alleen een solide financieel beleid
en een stabiele roebel kunnen de
gezondmaken, zeggen de
De overheid zou de uit
gaven moeten beperken door het
opheffen van de subsidies en de in
komsten verhogen door een belas
tingverhoging.
De regering van president Gor-
batsjov buigt zich momenteel over
een pakket radicale hervorminge.n
om de financiële crisis aan te pak
ken. De maanden geleden aange
kondigde noodmaatregelen werden
onlangs afgezwakt door Gor-
batsjov, omdat zij niet voldoende
zouden zijn overdacht. De 'oerknal'
voor de economie naar Pools model
zou bovendien voor gigantische
maatschappelijke problemen zor
gen.
De economie blijft echter achter
uit hollen, zoals blijkt uit de publi-
katie van de cijfers van het afgelo
pen kwartaal in de Pravda. In het
eerste kwartaal van dit jaar is 1,2
procent minder geproduceerd dan
in het voorgaande jaar. De econo
men, onder wie de invloedrijke Gai
dar, vrezen daardoor voor een gie
rende inflatie.
Door de dalende produktie kun
nen leveranciers en industrie de
vraag naar consumptiegoederen
niet bijhouden, waardoor de prijzen
blijven stijgen. Op de vrije markt is
vlees al 16 keer duurder geworden,
en ook voor groenten wordt 13 keer
meer en voor fruit twintig keer meer
betaald.
Bovendien is het begrotingste
kort heel groot en blijft de regering
aan de lopende band geld drukken,
wat een veel te snelle verruiming
van de geldvoorraad tot gevolg
heeft. Volgens Gaidar groeit de
geldvoorraad in de Sovjetunie nu
zes tot acht keer zo snel als tien jaar
geleden, terwijl er minder goederen
worden geproduceerd.
NEW DELHI (UPI) - India geeft
niet toe aan Amerikaanse druk om
maatregelen die de Amerikaanse
export naar India zouden belemme
ren, af te schaffen. Indiase parle
mentariërs hebben gisteren hun
meningsverschillen opzij gezet om
gezamenlijk de regering-Gandhi
aan te moedigen niet te bezwijken.
India eist dat buitenlandse bedrij
ven zich aan bepaalde exportvoor
schriften houden en dat zij eerst
proberen in India onderdelen te la
ten produceren en te kopen, voor
dat die worden geïmporteerd. Vori
ge week zetten de Verenigde Staten
daarom India op de 'zwarte lijst' van
landen die de Amerikaanse export
op een oneerlijke manier zouden te
genhouden. Als India zijn 'unfaire'
methoden niet opgeeft, dan komen
er Amerikaanse sancties.
Enkele parlementariërs noemden
de dreigementen van Washington'
"pure chantage". Washington zou
misbruik maken van het feit dat In
dia momenteel kampt met een te
kort aan deviezen. Amerikaanse
multinationals zouden vqp deze si
tuatie gebruik willen maken om in
de Indiase markt te investeren.
Verzekeraars eisen toegang tot de
Indiase binnenlandse verzekerings-
markt, die op drie miljard dollar
(ruim 5,5 miljard gulden) wordt ge
schat.
Bank Bulgarije
Zakenlieden in Bulgarije hebben
besloten de eerste particuliere bank
in het land op te richten. Deze in
stelling zal leningen met lage rente
verstrekken ter stimulering van het
particuliere bedrijfsleven. De bank
krijgt een kapitaal van tien miljoen
leva (6,3 miljoen gulden). Er worden
aandelen aangeboden voor 1.000 le
va (630 gulden) per stuk. Die mogen
ook door buitenlanders worden ge
kocht. Bulgarije is evenals andere
Oosteuropese landen bezig met het
omschakelen van een centraal ge
leide economie naar een vrije
markt.
Kas Nicaragua leeg
De nieuwe regering van Nicaragua
onder leiding van president Violeta
Chamorro heeft van de voormalige
Sandinistische regering een schuld
van 11 miljard dollar (22 miljard gul
den) geërfd en zal dit jaar gecon
fronteerd worden met een hoge in
flatie die in mei al 100 procent zal
bedragen. Iri de staatskas zit nog
slechts ongeveer drie miljoen dollar
(zes miljoen gulden), zei de direc
teur van de Nationale Bank maan
dag. De liquide middelen in de
staatskas komen ongeveer ovejeen
met het bedrag dat de Sandinisten
volgens eigen zeggen in de schat
kist aantroffen toen zij de dictator
Somoza hadden verjaagd.
Vervoersbond FNV
Ten minste vier personen stellen
zich tegenkandidaat voor functies
in het bestuur van de Vervoersbond
FNV. Daarmee krijgt de al maanden
durende ruzie binnen de de bond
weer een vervolg. Bestuurder J.
Draijer van de vakcentrale FNV
deed vorige maand een voordracht
voor een nieuw bestuur die door het
zittende bestuur van de Vervoers
bond is overgenomen. Draijer koos
de groep van zeven mensen, met R.
Vreeman als voorzitter, onder meer
omdat te verwachten is dat de kan
didaten met elkaar kunnen samen
werken. Ook voor voorzitter Vree
man is een tegenkandidaat te ver
wachten.
In het belastingjaar 1989-1990 be
droeg de handel tussen beide lan
den meer dan 12 miljard gulden,
met een handelsoverschot voor In
dia van twee miljard gulden. India
heeft in tegenstelling tot Brazilië en
Japan geweigerd over de Ameri
kaanse eisen te onderhandelen. In
dia zegt dat wetgeving die in de VS
wordt aangenomen, India tot niets
hoeft te verplichten en dat gedwon
gen wijziging van de Indiase han
delswetgeving een aantasting
vormt van 's lands soevereiniteit.
Nog een reden waarom Washing
ton momenteel de druk op India
zou opvoeren, is dat dit land in de
ogen van de multinationals veel te
veel dwarsligt bij de GATT-onder-
handelingen. India en andere ont
wikkelingslanden zijn tegen uit
breiding van de GATT-overeen-
komst naar nieuwe industriële pro-
dukten zonder dat de westerse lan
den vooraf behoorlijke concessies
hebben gedaan. Verder eist India
dat de VS zijn handelsbarrières
voor textiel vermindert.
Geen fusie Ahold
met Euro-partners
ZAANDAM (GPD) - Koninklijke
Ahold (onder meer de supermarkt
Albert Heijn) streeft niet langer
naar een fusie met de Europese
partners Argyll in Groot-Brittannië
en Casino Guichard-Perrachon in
Frankrijk. Dat zegt de nieuwe presi
dent van het concern, Everaert, in
het laatste nummer van het perso
neelsblad Flitsen.
Letterlijk zegt Everaert: "Het is
niet onze strategie de samenwer
king tussen Ahold, Argyll en Casino
te laten uitmonden in een totale fu
sie.. Misschien dat er ooit een kleine
holding komt in Brussel, maar bij
een fusie zou er een bedrijf ontstaan
dat te log is om te besturen". Hier
door neemt Everaert afstand van de
suggestie van zijn voorganger, A.
Heijn, dat een fusie niet is uitgeslo
ten.
IJMUIDEN (GPD) - Drie maan
den nadat er een principe-akkoord
tussen bonden en Hoogovens is af
gesloten, is er opnieuw een conflict
ontstaan over de werkgarantie. De
industriebonden braken de onder
handelingen in februari jongstleden
r.f, omdat ze de komende jaren de
garantie wilden hebben van de di
rectie dat er geen gedwongen ont
slagen zouden vallen. Hoogovens is
momenteel bezig een groot reorga
nisatieplan voor te bereiden om de
produktiviteit van het staalbedrijf
te verbeteren. Verwacht wordt dat
daardoor een paar duizend arbeids
plaatsen verloren zullen gaan.
De industriebonden FNV en
CNV dreigen opnieuw kantineac
ties te gaan beleggen als Hoogovens
niet snel besluit de werkgarantie-af-
spraak in de nieuwe cao op te ne
men. De Directie Staal wil de werk
garantie in een apart protocol mee
nemen, maar de bonden vinden de
garantie essentieel voor de nieuwe
cao bij Hoogovens. "Als de werkga
rantie niet wordt opgenomen, héb
ben we gewoon geen cao", stelt Jan
Schalkx van de Industriebond
FNV.
.Nadat Hoogovens uiteindelijk toe
zegde de komende cao-periode van
anderhalfjaar geen ontslagen te 'zul
len laten vallen en in de periode
daarna 'alles in het werk' te zullen
stellen om ontslag te voorkomen,
gingen de bonden akkoord met de
huidige principe-cao. Volgens een
woordvoerder vindt Hoogovens het
niet juist deze afspraak in een cao
vast te leggen, omdat het om een
toezegging gaat die langer duurt
dan de cao-looptijd. "We hebben in
het verleden dit soort toezeggingen
oók niet in de cao opgenomen".
De industriebonden constateren
echter dat Hoogovens hiermee 'af
breuk wil doen aan de concessie'.
CNV-districtsbestuurder Gerrit
Mastenbroek vindt het 'onbegrijpe
lijk' dat Hoogovens zich op dit punt
zo hard opstelt. "We hebben de on
derhandelingen niet voor niets af
gebroken. Het ging met name om de
werkgarantie. Ik vind het getuigen
van een uiterst kinderachtige hou
ding om nu deze paragraaf niet in de
cao te willen opnemen".
Ook FNV-bestuurder Jan
Schalkx noemt het 'ongepast' van
de Directie Staal. "Ze zitten blijk
baar met de werkgarantie in hun
maag en proberen nog iets terug te
krabbelen. Juridisch maakt het al
lemaal niets uit. Het verschil zit in
het feit dat de cao naar de werkge
versorganisatie VNO wordt ge
stuurd, maar een protocol niet.
Blijkbaar wil Hoogovens niet aan
de VNO laten zien dat ze die werk
garantie heeft moeten gegeven.
Maar wij willen het daarom juist wel
in de cao hebben".
Volgens Schalkx moet de directie
op 10 mei tijdens het overleg duide
lijkheid verschaffen. "Als ze dan op,
het standpunt blijft staan, gaan we
terug naar onze leden. Dan moeten
we weer de kantines in om de werk
nemers te informeren. Dat zou ook
kunnen betekenen dat we opnieuw
actie moeten gaan voeren, omdat
we dan blijkbaar toch geen akkoord
hebben bereikt met de directie".
Textielbedrijf
de straat op voor
minimloon en atv
TILBURG (ANP) - Ruim 50 werk
nemers van het textielrecyclingbe-
drijf Leon Kalfus BV in Tilburg, die
sinds 25 april in staking zijn. heb
ben vanochtend een protestmars
gehouden door de binnenstad van
Tilburg.
Ze eisen dat hun werkgever de
aanwezigheidspremies en produk-
tietoeslagen afschaft. In plaats daar
van willen ze een veertig-urige
werkweek op basis van volledig mi
nimumloon en dertien atv-dagen.
Daarnaast willen de werknemers,
voornamelijk Turkse vrouwen, om
het andere jaar drie weken onbe
taald verlof dat gekoppeld dient te
worden aan de normale vakantie.
De staking bij het Tilburgse tex
tielbedrijf is volgens districtsbe
stuurder E. Schellenberg van de In
dustriebond FNV voor onbepaalde
tijd uitgeschreven. "We gaan net zo
lang door tot we onze zin krijgen",
aldus Schellenberg. Volgens de
vakbondsman wil Kalfus ondanks
verschillende verzoeken niet weten
van onderhandelen.
Arbeiders van Hyundai staken uit protest tegen het optreden van de politie tegen collega's.
(foto EPA)
Beurs bereikt nieuw dieptepunt door economische onrust
ULSAN/SEOUL
(Rtr/AFP/KRF/AP) - In verschil
lende Zuidkoreaanse steden heb
ben dinsdag tienduizenden studen
ten en arbeiders betoogd tegen het
harde optreden van de regering te
gen stakingsacties. De demonstran
ten eisten meer vakbondsrechten
zonder bemoeienis van de overheid
en vrijlating van gearresteerde vak
bondsmensen.
De regering heeft verklaard dat
arbeidsconflicten streng de kop in
gedrukt worden, omdat die de eco
nomie in gevaar brengen. De ex
port, de drijvende kracht achter de
Zuidkoreaanse economie, onder
vindt volgens de regering veel scha
de van de stakingen, de hoge loon
stijgingen en de duurder wordende
munt.
De werknemers voeren actie in
zeven Hyundai-vestigingen ver
spreid over het hele land. Ook ruim
20.000 arbeiders van de Hyundai
Motor Company de 'autopoot'
van het bedrijf doen mee aan de
staking die voorlopig twee dagen
moet duren. Zaterdag bestormde de
politie de scheepswerf van de fabri
kant in Ulsan. Arbeiders hadden de
werf al sinds woensdag platgelegd.
De stemming op de beurs werd
maandag verder gedrukt door de ar
beidsonrust bij het Hyundai-con
cern. De aandelenkoersen op de ef
fectenbeurs van de Zuidkoreaanse
hoofdstad Seoel hebben maandag
de sterkste daling laten zien die ooit
op één dag is geregistreerd. Hande
laren spraken van paniekverkopen
onder invloed van toenemende ar
beidsonrust en de weigering van de
regering om de al maanden kwak
kelende beurs te ondersteunen.
De beursindex kelderde maan
dag met 31,71 punten ofwel 4,4 pro
cent tot 688,S6. Er sloten slechts
twee fondsen hoger, negen on
veranderd en maar liefst 750 lager.
Van de lager sluitende aandelen
boekten er 654 het maximaal toege
stane koersverlies.
Het koersgemiddelde van de
beurs in Seoel is sinds het begin van
het jaar al met 24,1 procent gedaald
èn ligt nu 31,6 procent onder het ni
veau van 1 april van het afgelopen
jaar, toen er een hoogtepunt werd
bereikt van 1.007 punten. De huidi
ge stand is de laagste sinds 13 okto
ber 1988.
Beleggers bestormden gisteren
evenals vorige week kantoren van
effectenmakelaars om hun onge
noegen te uiten over de malaise op
dë beurs. Sommige effectenbedrij
ven hielden uit vrees daarvoor hun
deuren gesloten.
JAKARTA (KRF) - Buitenland
se beleggingsondernemingen
hebben op de Indonesische beurs
in de hoofdstad Jakarta voor
meer dan 756 miljoen gulden in
aandelen belegd. Daardoor heb
ben zij met hun landenbeleg-
gingsfondsen ongeveer veertig
procent van de totale marktwaar
de in handen. Dit is gisteren be
kendgemaakt in een rapport van
een economisch adviesbureau uit
Singapore.
Volgens de onderzoekers
wordt de aandelenmarkt in Indo
nesië overspoeld door buiten
landse landenbeleggingsfondsen.
De fondsen spelen in op de sterke
koersstijgingen van de Indonesi
sche aandelen op de beurs van
Jakarta, ondanks waarschuwin
gen van economische deskundi
gen dat de koers/winstverhoudin
gen van de aandelen onrealistisch
hoog zijn. "Veel van de noterin
gen hebben een koers/winstver
houding van meer dan twintig.
Deze verhouding is vergeleken
met welk andere beurs dan ook
hoog te noemen", aldus het ad
viesbureau.'
In het rapport wordt erop gewe
zen dat er zelfs koers/winstver
houdingen van 100, 250 of 500
voorkomen. "Met deze verhou
dingen blijft er weinig ruimte
over voor investeringen op de lan
ge termijn die gebaseerd zijn op
fundamentele waarden", zo staat
in het rapport.
"Het gevaar is aanwezig dat de
noteringen op het koersenbord
ineen zullen storten, zodat onder
nemingen die het kapitaal op de
beurs willen gebruiken om hun
groei te financieren het moeilijk
gaan krijgen", schrijven de on
derzoekers. Het rapport geeft het
advies om met meer regulerende
maatregelen te komen om het
vertrouwen in de Indonesische
aandelenmarkt te kunnen hand
haven.
Shocktherapie president Collor de Mello verdeelt Brazilianen
(Van AP-correspondent
Ken Silverstein)
RIO DE JANEIRO - Het
economische beleid dat de Brazi
liaanse president Fernando Collor
de Mello heeft geïntroduceerd,
heeft ontzetting teweeg gebracht
onder de rijken, maar is enthousiast
ontvangen door de armen, omdat er
een eind mee is gekomen aan de hy
perinflatie van bijna 5000 procent.
Collor lanceerde zijn plan voor
een 'Nieuw Brazilië' op 16 maart, de
dag nadat hij was beëdigd als de
eerste democratisch gekozen presi
dent in 29 jaar. Spaarrekeningen
van meer dan 2300 gulden werden
bevroren, wat neerkwam op een be
vriezing van ongeveer 230 miljard
gulden, oftewel 80 procent van alle
bankdeposito's. Daardoor werd het
in omloop zijnde geld drastisch ver
minderd en liep de inflatie snel te
rug. Om het begrotingstekort van 60
miljard gulden terug te dringen
heeft Collor verder danig gekort op
de overheidsuitgaven, nieuwe be
lastingen ingevoerd en beloofd dat
een groot deel van de 188 staatsbe
drijven wordt.
Hoewel er meningsverschillen
zijn over het inflatiecijfer voor april
(de regering zegt dat het nul is, maar
verschillende onafhankelijke in
stellingen houden het op 25 pro
cent), is het duidelijk dat het met de
hyperinflatie is gedaan. Arme Bra
zilianen kunnen zich nu af en toe
weer wat vlees bij de maaltijd ver
oorloven en zelfs wat geld opzij leg
gen. Dat stimuleert weer de ver
koop van de wat goedkopere artike
len.
Medelijden
Het openbaar vervoer is niet meer weg te denken uit onze samenleving.
Sterker nog: nu de auto moet worden teruggedrongen, wordt het openbaar
vervoer steeds belangrijker. Niet in de laatste plaats in onze overvolle steden.
Elke dag gaan miljoenen mensen met het openbaar vervoer naar hun werk,
bij elkaar op bezoek, boodschappen doen of naar de bioscoop. Dankzij de
bestuurders van bus. metro en tram komt u er wel. En als u ondanks vrije
busbanen toch een keer in de file komt, dan is het prettig te weten dat er
iemand achter het stuur zit die ook dan spits en alert blijft.
Veel mensen bij de gemeentelijke ver
voerbedrijven zijn lid van AbvaKabo,
de grootste bond in de collectieve
sector. AbvaKabo is een sterke bond
die problemen niet uit de weg gaat en
veel doet en bereikt voor zijn
270.000 leden.
Persoonlijk, door advies en indivi
duele rechtsbijstand.
Collectief, door zich sterk te maken
voor goede arbeidsvoorwaarden.
AbvaKabo ziet het belang van het
werk van zijn leden. En dat is een
algemeen belang, want de collectieve
sector is onmisbaar in onze samen
leving.
AbvaKabo is niet partijgebonden,
maar beslist niet neutraal. En zeker
niet kleurloos. AbvaKabo heeft een
visie op de samenleving.
Een visie hoe het anders kan.
BON Stuur mij r
over AbvaKabo
I Naam
Adres
I
Postcode
Woonplaats
I Naam werkgever
I Stuur deze bón in een envelop
zonder postzegel aan:
AbvaKabo. Antwoordnummer
J 10018, 2700 VB Zoetermeer.
iity AbvaKabo
I De vakbond die 2
De minder bevoorrechte klassen
hebben weinig medelijden met de
10 procent die niet meer aan hun
geld kunnen komen en nu wel wor
den bespot als de "nieuwe armen".
Het verschil tussen rijk en arm is in
Brazilië dan ook wel erg groot:
Ruim de helft van de bevolking
moet rond zien te komen van nog
geen 300 gulden per maand, terwijl
de rijkste 10 procent zich in weelde
baadt.
Toch hebben de mensen met de
laagste inkomens ook hun beden
kingen tegen Collors beleid. Het re-
geringscijfer van een inflatie van
nul procent betekent namelijk dat
de salarissen niet meer worden ver
hoogd. De middenklasse van Brazi
lië is verdeeld over Collors beleid,
waarbij ongeveer de helft voor is en
de helft tegen.
De rijken zijn daarentegen una
niem tegen en verbitterd. Volgens
een enquête voelen zij zich verne
derd en verraden. De president van
Brazilie's grootste particuliere on
derneming, de groep Votorantin,
vertelde in een praatprogramma op
televisie mismoedig dat hij over
woog te emigreren, nu een kleine
miljard gulden van zijn bedrijf is be
vroren op de bank. En er zijn meer
topmensen in het bedrijfsleven die
zich bedrogen voelen door Collor de
Mello, die zij immers hebben ge_-
steund in zijn campagne tegen de
linkse kandidaat Lula da Silva.
Voorspelling
Vreemd genoeg zijn ook de vakbon
den, die het niet vaak eens zijn met
de werkgevers, boos op Collor. De
werkloosheid is volgens de officiële
cijfers sinds medio maart gestegen
van 3,5 tot 9 procent. De grote bui
tenlandse autofabrieken rond Sao
Paulo zijn vrijwel verlaten, omdat
80 procent van de werknemers met
verplicht verlof is gestuurd. De vak
bonden vrezen voor een depressie
die veel ergere gevolgen zal hebben
dan de inflatie. Het zwaarst getrof
fen werd de bouw, waar naar schat
ting 300.000 ontslagen zijn gevallen
sinds de introductie van het nieuwe
economische beleid.
Deze problemen hebben hun
weerslag op Collors populariteit.
Volgens een recente opiniepeiling
onder de inwoners van de tien
grootste steden wordt het plan ge
steund door 71 procent van de be
volking, 10 procent minder dan een
maand geleden.
Over de gevolgen op de lange ter
mijn verschillen de deskundigen
van mening. Een teruggang in de
economie was onvermijdelijk om
de inflatie te kunnen bestrijden,
meent Gustavo Franco. een
econoom van de katholieke univer
siteit in Rio de Janeiro. "Als de kos
ten voor het levensonderhoud da
len, is het vrij eenvoudig om de
groei weer aan te zwengelen. We
hebben een sterke economie met
een solide industriële basis."
Ook optimistisch is oud-minister
Bresser Pereira (financien). Hij
meent dat er noodzakelijke maatre
gelen zijn genomen om de inflatie te
beteugelen. 'Eerst moeten we de
economie stabiliseren en dat moet
de regering een nivellerend beleid
voeren om de armen te helpen."
Maar de directeur van het gezag
hebbende Instituut voor Sociaal en
Economisch Onderzoek meent dat
Brazilië geen recessie kan verwer
ken, omdat er zoveel armoede De-
staat. De baat die de armen nu nog
vinden, zegt Herbert de Souza, zal
teniet worden gedaan als er een re
cessie intreedt. Maar velen wagen
zich niet aan een voorspelling over
wat er verder gaat gebeuren.
