Ludieke actie tegen Ritzen
Leidse Clusiustiiin naar oude geschriften in ere hersteld
Wetenschappers laten publiek meelrijken
(Duöilicutos
'Voedselverkoop moet aan banden'
DINSDAG 1 MEI 1990
V REGIO
PAGINA 15
wat verkeerde planten waren aan
geplant.
Tempel
In 1982 besloten de toenmalige di
recteur dr. G. van Vlieten hortula-
nus C. Teune opnieuw een recon
structie van Clusius' tuin te maken.
Inmiddels konden voor de namen
nieuwe hulpbronnen worden aan
geboord: de aquarellen die voor de
boeken van Clusius werden ver
vaardigd werden in 1974 heront
dekt in de universiteitsbibliotheek
van het Poolse Krakow. Bovendien
werden drie delen van het herbari
um van de Leidse apotheker Antho-
ni Gavmans door de universiteit
van Los Angeles aan de Leidse uni
versiteit geschonken. De planten
hiervan werden bijna allemaal rond
1650 in de Hortus verzameld.
De reconstructie die nu in op
dracht van de Clusiusstichting is
gemaakt komt in grote lijnen over
een met de oorspronkelijke inde
ling van de hortus. Zo worden klim
planten langs een veredeld soort be
zemstelen geleid, precies zoals dat
vroeger gebeurde, omdat bamboe
toen nog veel te zeldzaam was. Ook
oospronkelijke ornamenten zoals
een tempelachtig paviJjoentje pre
cies in het midden van de tuin zijn
aangebracht. Houtige gewassen zijn
als vormboom gesnoeid en houten
hekjes zorgen, net als een paar hon
derd jaar geleden, voor de afschei
dingen.
Rariteiten
Het enige dat ontbreekt is het Am
bulacrum. Dat gebouw, in 1599 ge
bouwd, diende 's winters als bei^
ging voor de kuipplanten. Met
houtskoolvuurtjes werd het binnen
warm gehouden. De hoogleraar in
de geneeskunde maakte er gebruik
van om hier zijn 'rariteiten' te verto
nen, zoals opgezette krokodillen,
schildpadden en zelfs een 'zeemeer
min'. Plaats voor een nieuw Am
bulacrum is er niet, maar er wordt
Een paviljoentje in het midden van de gereconstrueerde Clusiustuin doet denken aan de beginperiode van de Leidse hortus.
met de gedachte gespeeld een soort Daar ligt achter een muur de gere- tuin vaker open te stellen voor het
'Hollywood'-decor neer te zetten. construeerde tuin. "Helaas sporen publiek. In elk geval tussen de mid-
Wie de Clusiustuin wil bezoeken de openingstijden van de Clusius- dag en mogelijk ook op één dag in
kan vanuit de hortus het bruggetje tuin nog niet met die van de Hortus, het weekeinde", aldus Tjon Sie Fat.
over naar de 5de Binnenvestgracht. Maar het is de bedoeling ook deze Alleen zullen de tulpen, de gewas
sen die Clusius naar Nederland
heeft gehaald en die nu de trots van
de bloembollenkwekers zijn, niet
meer bloeien. Daarop is het wach
ten weer tot volgend voorjaar.
LEIDEN De vernieuwde Clusi
ustuin die vandaag aan de 5de Bin
nenvestgracht in Leiden officieel is
geopend, is volgens Leslie Tjon Sie
Fat van de Hortus Botanicus "voor
iedereen interessant". Van de toe
vallige passant, die een kijkje in een
mooie tuin wil nemen tot de gespe
cialiseerde wetenschapper die hier
bijzondere plantenrassen kan be
studeren.
Clusius, die samen met zijn hortu-
lanus Dirk Cluyt de grondlegger
van de Leidse Hortus Botanicus
was, kan trots zijn op zijn 'nieuwe'
tuin.
Al in 1932 werd de oorspronkelij
ke hortus gereconstrueerd. Dat de
den de toenmalige directeur en hor-
tulanus, dr. L.G.M. Baas Becking en
H. Veendorp. Op de oorspronkelij
ke plaats in de hortus zélf kon dat
niet meer. Daar groeiden inmiddels
waardevolle bomen en struiken.
Maar zij kregen de beschikking
over een stuk grond aan de 5de Bin
nenvestgracht en togen aan het
werk.
Hun probleem was dat de inter
pretatie van de plantennamen van
Clusius moeilijk te achterhalen
was. Onze huidige naamgeving gaat
namelijk terug tot de namen die
Linnaeus in 1753 publiceerde. En
de relatie tussen de namen van deze
laatste en die van Clusius was niet
altijd even duidelijk. Later bleek
dat een groot aantal namen niet
juist was 'vertolkt' zodat er nogal
Tekening van de oorspronkelijke hortus. Aleen het Ambulacrum op de
achtergrond zal in de gereconstrueerde tuin voorlopigontbreken, (pr-foto)
doeken wordt gedaan wat de gevol
gen kunnen zijn van Ritzens plan-
"Allereerst moet er duidelijkheid
komen. Want niemand weet nog
waarom het nu eigenlijk gaat. Bo
vendien denken de meesten dat de
planen toch niet doorgaan, terwijl
vaststaat dat er een meerderheid in
de Kamer niet tegen is".
Ritzen heeft zijn plannen nog niet
op papier staan, maar duidelijk is
wel dat hij de basisbeurs wil verla
gen in combinatie met het verhogen
en privatiseren van de studielenin
gen. De LSVb vreest dat daardoor
studenten toch weer afhankelijker
worden van hun ouders, terwijl het
beleid van de regering erop was ge
richt 18-jarigen zelfstandiger te la
ten zijn. Ook is dé LSVb bang dat
het systeem tot gevolg zal hebben
dat studenten met steeds hogere
rentedragende leningen komen te
zitten. Studeren wordt op die ma
nier voor studenten uit de lagere in
komens steeds onaantrekkelijker,
vindt de studentenvakbond.
De LSVb pleit al jaren voor een
'academici-belasting', waarbij stu
denten maandelijks een bedrag van
de overheid krijgen dat zij later via
de belasting terug betalen. Dit sys
teem zou zichzelf, aldus de bond,
binnen tien tot vijftien jaar terug
verdienen.
Bij het steunpunt studiefinancie
ring in Leiden zijn overigens nog
geen vragen over de op stapel staan
de herziening binnengekomen. Een
woordvoerder weet te melden dat
vragen veelal pas worden gesteld
als het systeem ook daadwerkelijk
is ingevoerd. Maar, zo is de stelling
van de LSVb, je kunt beter van te
voren actie ondernemen dan wan
neer alles al in kannen en kruiken
is. Vandaar de 'verrassing' voor de
minister morgenochtend.
Fietsroute tussen
twee hoofdsteden
DEN HAAG - De provincies Zuid
en Noord-Holland hebben ter gele
genheid van hun 150-jarig bestaan
een fietsroute uitgezet in het gebied
tussen de twee provincie-hoofdste
den. De Holland-route is 99 kilome
ter lang en voert door duinen, land
goederen, natuur- en recreatiege
bieden. De route kan op elk punt
worden opgepikt zodat het aantal af
te leggen kilometers geheel naar ei
gen inzicht kan worden bepaald. De
folder over de Holland-route (ver
krijgbaar bij de ANWB) bevat een
kaartje alsmede informatie over de
natuur, het landschap en beziens
waardigheden onderweg.
De route wordt op woensdag 2
mei officieel geopend door de Zuid
hollandse gedeputeerde P. van
Heemst en zijn Noordhollandse col
lega J. Achterstraat.
De voormalige polikliniek van het Academisch Ziekenhuis Leiden biedt sinds kort plaats aan de faculteit sociale
wetenschappen. Om dat te vieren worden op 10 en 11 mei open dagen gehouden. (foto Lock Zuyderduin)
Faculteit sociale wetenschappen in Leiden houdt open dagen
LEIDEN De faculteit sociale we
tenschappen van de Leidse univer
siteit houdt op donderdag 10 en vrij
dag 11 mei een grote manifestatie in
haar nieuwe onderkomen aan de
Wassenaarseweg 52 (het voormalige
gebouw 5). Alle vakgroepen en
werkgroepen zullen dan aan be
langstellende inwoners van Leiden
en omgeving tonen wat zij doen op
het gebied van onderwijs en onder
zoek. Op beide dagen is het gebouw
voor het publiek toegankelijk van
half twee 's middags tot tien uur 's
avonds.
Tot voor kort waren de vakgroe
pen over dertien gebouwen in de
stad verdeeld. De manifestatie is be
doeld om het feit te vieren dat alles
nu in één gebouw is ondergebracht.
De meest uiteenlopende onder
werpen zullen zo helder mogelijk
worden gepresenteerd in de vorm
van demonstraties, video's, films,
voordrachten, tests en posters. Bij
veel presentaties kan het publiek
een actieve rol spelen.
Zo kunnen bezoekers hun eigen
geheugen testen: hoe betrouwbaar
zijn getuigen bij een ongeluk? Of
hoe betrouwbaar is de politieagent
die iemand bekeurt? Psychologen
demonstreren dat het geheugen van
mensen veel minder goed is dan zij
zelf verwachten. Om het half uur
kunnen bezoekers aan dit expe-
rimnt deelnemen. Er worden dia's
van een bepaalde misdaad getoond,
waarbij het publiek dus als oogge
tuige optreedt. Naderhand kan ie
dere deelnemer zijn toedracht van
de gebeurtenissen vertellen en dan
zal blijken hoe goed of slecht het ge
heugen van de deelnemers is.
Ook zullen psychologen bepaalde
effecten demonstreren. "Daarbij
gaat het erom te laten zien dat her
kenning gemakkelijker is dan vrije
reproduktie", aldus prof.dr. W.A.
Wagenaar. "Wanneer je niet op een
naam kunt komen en je moet die
naam uit je eigen geheugen zien te
rug te halen (vrije reproduktie) is
dat veel moeilijker dan wanneer je
een lijstje met vier namen voorge
legd krijgt waaruit je kunt kiezen".
Bij een politieverhoor gaat het ook
om vrije reproduktie, omdat im
mers de dader veelal onbekend is.
Voorts wordt het gemak van de
computer bij het opzoeken van in
formatie getoond en laten psycholo
gen zien hoe het gedrag van mensen
zodanig kan worden beïnvloed dat
fouten worden voorkomen.
Pedagogen tonen hoe men kinde
ren kritischer naar bijvoorbeeld ge
weld op tv kan laten kijken. Ook
wordt op de manifestatie gedemon-
streeerd hoe aan moeilijk lerende
kinderen de letters van het alfabet
kunnen worden geleerd. Hoe kun
nen zij bijvoorbeeld de b van de d en
de p van de q leren onderscheiden?
Bezoekers kunnen eveneens vra
gen stellen over openbaar bestuur
en hun politieke kennis testen. Er
wordt informatie gegeven over kie
zersgedrag, kabinetsformaties en
ontwikkelingen in Oost-Europa.
Tenslotte zijn er films over Afri
kaanse samenlevingen en culturen
te zien.
ZIEKENOMROEP - De zieken
omroep van het AZL, Stichting
Vrienden van de vrije lijn, houdt op
zaterdag 12 mei van 10.00 tot 16.00
uur een open dag. Bezoekers kun
nen niet alleen de studio bezichti
gen, maar ook live-uitzendingen
meemaken.
DEN HAAG - Ter gelegenheid van
de dodenherdenking zal in de hal
van het provinciehuis, Koningska
de 1 in Den Haag, van 3 tot en met 10
mei de tentoonstelling 'Tekens aan
de wand' te zien zijn. Het is een ex
positie, afkomstig van de Anne
Frank Stichting van panelen, waar
op foto's en teksten over nazisme en
herlevend fascisme. Tijdens kan
tooruren is de tentoonstelling vrij
toegankelijk.
Op vrijdag 4 mei zal om drie uur
Tentoonstelling over
herlevend fascisme
in het Provinciehuis
in het provinciehuis een plechtige
dodeherdenking worden gehou
den, waarvoor onder meer alle ge
meentebesturen uit Zuid-Holland
zijn uitgenodigd. De commissaris
van de koningin, mr. S. Patijn, zal
tijdens de bijeenkomst in de grote
hal bij de statenzaal een toespraak
houden. Verder zal B.J. Kahen ver
tellen over zijn ervaringen in kamp
Westerbork.
Vervolgens zal Patijn een krans
legen bij het wandkleed met de na
men van bestuurders en ambtena
ren van de provincie Zuid-Holland
die in de jaren 1940-1945 zijn omge
komen. Muzikale medewerking aan
de plechtigheid verleent het Chris
telijk Residentie Mannenkoor.
Honderd jaar geleden stond er
in de krant:
Uit Amsterdam wordt gemeld
dat de socialistische, werklieden,
op aandrang hunner leiders,
den lsten Mei mede zullen „ma
nifesteeren. Dewijl hun van
overheidswege de vergunning is
onthouden een optocht te organi-
seeren, zoo bestaat het voorne
men 's avonds van een groot
aantal verzamelplaatsen - als
een waarvan is aangewezen de
straat voor het hu is van mr. Jol
les" - te gelijkertijd op te rukken
naar Planciuswaar alsdan
vergaderd wordt. Door de poli
tie worden allerlei maatregelen
getroffen, welke zich ook uit
strekken over het garnizoen.
Aan de manschappen zijn voor
dien dag alle verloven en per
missiën geweigerd, terwijl, naar
men verneemt, de troepen den
lsten Mei in de kazernes zullen
geconsigneerd worden.
Vijftig jaar geleden:
Onder schitterende weersom
standigheden heeft het Prinse
lijk Gezin gistermiddag een 10
kilometer langen autorit door de
residentie gemaakt ter gelegen
heid van de verjaardag van
H.K.H. Prinses Juliana. In een
open auto gezeten vertrok het
Prinselijk Gezin de kleine
prinsesjes Beatrix en Irene op de
schoot van haar ouders gezeten
om kwart voor vier van het
door het zonbeschenen jonge
groen omgeven Huis ten Bosch.
De prinses was gekleed in een li
la gewaad met zeegroenen hoed
en de Prins in uniform van kapi
tein; de kleine prinsesjes waren
in het wit gekleed. De route leid
de langs dichte drommen en
thousiaste menschen. Het was
een feestelijke aanblik, deze vro
lijke menschenmenigte, die het
Prinselijk Paar bejubelde en be
wonderende uitroepen over de
kleine prinsesjes slaakte.
REGIO/AMSTERDAM - De
Keuringsdienst van Waren is
van mening dat gemeentebestu
ren de verkoop van eigenge
maakte hapjes op feestdagen
als Koninginnedag zouden moe
ten verbieden. Volgens J.W.
Koolsma van de keuringsdienst
rijden de gemeenten met hun
toestemming het beleid van de
ze instelling in de wielen. "Wij
stellen als eis dat etenswaren in
daartoe ingerichte bedrijfs
ruimten moeten worden be
reid".
Hoewel er gisteren meer
keurmeesters op pad waren dan
gewoonlijk op feestdagen, heeft
de keuringsdienst van waren in
deze regio nauwelijks ingegre
pen. Wel werd in sommige ge
vallen een waarschuwende vin
ger opgestoken naar particulie
ren die zelf bereide etenswaren
onafgedekt hadden uitgestald.
"Het probleem is dat het niet
om bedrijven gaat van wie je
adressen kunt achterhalen en
die je na een waarschuwing
kunt verbaliseren", aldus Kool-
Op de vrijmarkt in Amster
dam is gisteren bij tientallen
kraampjes ingegrepen. Bedor
ven voorraden hapjes en ge
rechten werden met een scheut
zeep of chloor onverkoopbaar
gemaakt. Hoewel de dienst
spreekt van 'wantoestanden',
werd nergens proces verbaal
opgemaakt. "Bij particulieren
die maar één dag in het jaar eet
waar verkopen, heeft dat geen
zin", aldus controleur-coördi
nator H. Brinkman.
De keuringsdienst was spe-'
ciaal voor Koninginnedag met
tien ploegen controleurs de
straat op gegaan. Alleen in de
ergste gevallen werd de geijkte
elektronische thermometer in
salades, schalen rijst en bonken
kebab gestoken. Als de etens
waar stonk of er bedorven uit
zag, werd ingegrepen met de
chloor- of zeepfles, zoals bij de
pakketten saté op de achter
bank van een auto of bij de pan
warme rijst waarin de bacte
riën zich de hele dag bij veertig
graden hadden kunnen verme
nigvuldigen. Moeilijkheden met
woedende verkopers hebben de
controleurs nergens gehad. "Er
bestond juist veeleer begrip",
zei Brinkman.
De geringe hoeveelheid uit
geschreven processen-verbaal
betekent volgens hem niet dat
de rest in orde was. "Maar mon
sters trekken om in het labora
torium een bacteriënkweek te
maken, zou onbegonnen werk
zijn geweest. Bovendien kon
den de controleurs maar een
klein deel van de vele duizen
den kraampjes aan doen". Over
de voedselverkoop op de Am
sterdamse Koninginnedag is de
keuringsdienst duidelijk: "Het
zou verboden moeten worden.
Ook wat ons betreft is de vrij
markt aardig uit de hand gelo
pen".
bij
Iverkoop
vocdselkraampjes
met dit soort dagen aan banden
moet
Hoewel de keurmeesters nergens in de
ringsdienst van Waren toch dat de voedse
LEIDEN/UTRECHT - Wan-
neer morgenochtend minis
ter Ritzen (onderwijs) de
Leidse Pieterskerk zal bin
nengaan om daar een sym
posium over onderzoekop-
leidingen bij te wonen, zal
hij worden verrast door een
'ludieke' actie van een aantal
Leidse studenten. Hoeveel
het er precies zullen zijn, wil
Annemarie de Ruiter van dè
Leidse Studenten Bond nog
niet zeggen. Ook over de
aard van de actie weigert zij
mededelingen, want het
moet een echte verrassing
zijn.
De actie is op touw gezet om alvast
uit te vissen hoeveel studenten op
de been kunnen worden gebracht
op 8 juni, de dag dat de Landelijke
Studentenvakbond (LSVb) een
grootscheepse demonstratie in Am
sterdam organiseert tegen de plan
nen van Ritzen om het systeem van
studiefinanciering (alweer) op de
helling te zetten.
Kennelijk omdat de Leidse stu
dent in het verleden maar weinig ac
tiebereidheid aan de dag legde, wil
de Leidse Studenten Bond samen
met studentenpartijen de stemming
voor de demonstratie 'langzaam op-
bouwen'. De actie van morgenoch
tend is er dan ook één in een reeks
die de Leidse gemoederen voor 8 ju
ni moet opwarmen. Alle acties zul
len, aldus De Ruiter, in een ludieke
sfeer worden gehouden. Verder is
er het plan om kranten uit te delen
en affiches op te hangen, waar uit de
