Terrorisme
drastisch
afgenomen
Eindeloos wachten op een
glimp van jarige Juliana
WJ. v 4-
m fvr
Bijna halvering in 1989
Elk uur sterft kind in Toerkmenistan
door gebruik pesticiden en kunstmest
H'ir
f v
Typisch Engelse viering
Koninginnedag Londen
Mevrouw de koningin, doen we gezellig in een lijstje
Kusjes van Henk
voor koningin Beatrix
DINSDAG 1 MEI 1990
PAGINA 11
(Van onze correspondent Henk Dam)
WASHINGTON Het aantal doden en gewonden als ge
volg van terroristische activiteiten is volgens een rapport
van het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken vo
rig jaar scherp gedaald in vergelijking met voorgaande ja
ren.
In het jaarlijkse rapport over inter- tievelijk 856 incidenten, 638 doden
nationaal terrorisme staat dat er vo- en 1125 gewondèri. Syrië en Iran,
rig jaar 528 terroristische misdrij- ironisch genoeg de twee landen die
i werden gepleegd waarbij 390 gisteren door president Bush i
DEN HAAG (ANP) - De overirri-
gatie voor de katoenteelt en de ver
giftiging van de grond met kunst
mest en bestrijdingsmiddelen be
gint in de aan Iran grenzende Sov
jetrepubliek Toerkmenistan een ho
ge tol te eisen. "Elk uur sterft in
Toerkemenistan een kind", schreef
de krant Komsomolskaja Pravda
onlangs. Het sterftecijfer onder kin
deren in het eerste levensjaar ligt op
55 per duizend, het hoogste in de
Sovjetunie en een van de hoogste
ter wereld.
Moskou onderkent het probleem
wel, maar er is nog niets gedaan om
de ecologische ramp te stoppen. De
ze wordt veroorzaakt door het uit
drogen van het Aral-meer als gevolg
van overirrigatie ten behoeve van
de katoenteelt. Daarnaast is het
milieu ernstig vervuild door over-
bemesting en het gebruik van bè-
strijdingsmiddelen.
Het Aral-meer verdwijnt. Als ge
volg van ingrijpende bevloeiïngs-
projecten stroom steeds minder wa
ter uit de rivieren naar het Aral-
meer en droogt deze eens vruchtba
re binnenzee uit. Vis kan al jaren
niet meer leven in het bremzoute
water en grote delen van het Aral-
meer zijn veranderd in een zout-
woestijn. Vroegere vissersdorpen
liggen nu op dorre vlakten op tien
tallen kilometers van de waterkant.
Het drinkwater in het gebied is
zwaar vervuild door overgebruik
van kunstmest voor de katoenmo
nocultuur. Het grootste deel van het
beschikbare water gaat naar de ka-
toenvelden, die de afgelopen decen
nia de plaats van velden met vruch
ten hebben ingenomen. Het ver
bouwen van alleen maar katoen en
nooit andere gewassen put de grond
uit, die ook al te lijden heeft van de
overirrigatie waardoor essentiële
voedingstoffen worden wegge
spoeld. Daarom wordt de grond let
terlijk met tonnen kunstmest ver
giftigd. "In de Sovjetunie wordt ge
middeld twee kilo chemicaliën ge
bruikt op iedere hectare bouwland.
In Centraal Azië gaat het eerder om
vijftig kilo", schreef het maandblad
Novy Mir eerder dit jaar.
Voor de machinale verwerking
moeten de katoenbladeren verwij
derd worden. Daarvoor worden gif
tige ontbladeringsmiddelen met
vliegtuigen bespoten over de ka-
toenvelden. maar ook over de be
volking die er woont en werkt. Het
bladerafval wordt weer gebruikt als
veevoer, waardoor de giftige stoffen
in de voeding terechtkomen.
Het water bevat 50 maal meer
zwavelzuurzout dan de toegestane
norm, en 40 maal meer zoutzuur-
zout. vrijwel alle pasgeborenen lij
den aan darminfecties en longaan
doeningen. Moedermelk bevat vier
maal meer zout dan volgens de offi
ciële norm toelaatbaar is. Vrijwel ie
dereen, en in het bijzonder de zo
gende moeders, lijdt aan bloedar
moede. De slechte kwaliteit van het
drinkwater zorgt voor een bijna
voortdurende epidemie van hepati
tis (leverontsteking). Ook lijden
grote groepen mensen aan paraty-
fus en dysenterie.
Kabelj auwvissers
dreig
gen weer
met blokkades
IJMUIDEN (GPD) - De Neder-
i Landbouw en Visserij de toe
zegging voor een financiële regeling
voor de sanering van de kabeljauw-
vloot niet snel nakomt. Dat zegt J.
Nooitgedagt, voorzitter
derlandse Vissersbond.
Braks zou al in februari met een
regeling komen, maar tot op heden
is daarvan niets terecht gekomen.
De vissers zijn volgens Nooitgedagt
'furieus' omdat Braks de akkerbou-
den bedankt voor hun rol bij de vrij
lating van de Amerikaanse gijzelaar
Reed, worden in het rapport ge
noemd als landen die terrorisme
steunen.
Over Syrië wordt opgemerkt, dat
het land nog steeds een groot aantal
terroristische groepen steunt en be
scherming biedt, waaronder de He
zbollah, die in Libanon buitenlan
ders gegijzeld houdt. Syrië's bereid
willigheid om bij de gijzelaars-
Iran, aldus het rapport, gebruikt
nog steeds terrorisme als instru- 'derdekoets
ment bij zijn buitenlandse beleid
de Ne- Als voorbeelden van Iraan terroris
me worden genoemd de aanvallen
op Saoedische belangen, en Kho
meini's oproep om de schrijver Sal
man Rushdie te vermoorden.
Libië wordt in het rapport ook
voortrekt. Nooitgedagt: "De nog genoemd als land dat terroris-
HAREN Voor de koninklijke trein haren binnenrolt, veegt
zijn woedend. Blokkades
zijn daarom niet uitgesloten",
De kabeljauwvisse
jaar bij de verdeling
steunt. Maar tegelijk wordt ook
geschreven dat Libië zich gematig-
moesten dit der is gaan opstellen, en dat er in
m het totale 1989 geen terroristische incidenten
vloot van 70 schepen moest i
sneld tempo tot vijftig schepen
den teruggebracht. De vissers werd
De wereldwijde daling van het
terrorisme wordt verder toege-
echter beloofd dat ze konden reke- schreven aan het stopzetten
i extra geld uit het natio- door de Afghaanse regering ge-
nale saneringsfonds.
Samen met de eigen bijdrage van
het visserijbedrijfsleven zou de to-
steunde aanvallen op doelen
Pakistan en aan de publieke veroor
deling van terrorisme van PLO-
(van onze correspondent
Jan Wondergem)
SOESTDIJK (GPD) - Prinses Julia
na vierde gisteren c
dijk in beslotenheid haar 81-ste
jaardag. Officiële ontvangsten wer
den niet gehouden. Hoewel duide
lijk was dat op en bij Soestdijk
Ideautje voor de jarige prinses Julia
na. De poging dreigt te mislukken.
"We zijn geen postbodes", laat de
paleis Soest- dienstdoende bewaker weten. Even
later worden de presentjes toch aan
genomen.
Verontschuldigend laat de
KW' H
"het volk" niets te beleven viel, weten de opdracht te hebben gekre-
stonden er toch nieuwsgierigen aan gen geen cadeaus
de vaart wordt gehaald, krijgt daar- port nog een belangrijke wijziging,
mee een saneringsbedrag dat uit- Voor het eerst worden de aanvallen
komt tussen de 500.000 en 700.000
gulden. Deze nieuwe regeling is
echter tot op heden niet rond.
De kabeljauwvissers vinden dat
zij evenveel recht hebben op eeh
rijksbijdrage als de akkerbouwers.
Nooitgedagt: "Bij de vissers leeft de
gedachte dat er voldoende geld
komt als ze maar flink wat amok
maken. Het is de akkerbouwers im
mers ook gelukt".
Het geld dat naar de akkerbou
wers wordt toegeschoven, valt on
der dezelfde begroting als de rijks
bijdrage voor de vissers. Nooitge
dagt: "Wij vinden het schandalig
dat de boeren de 90 miljoen die zij
krijgen, kruimelwerk noemen. Met
tien procent van dat bedrag zou de
visserijsector al zeer verguld zijn".
"En je weet hoe dat gaat met be-
i Palestijnen tegen Palestijr
de door Israël bezette gebieden niet
als terrorisme aangemerkt.
kinderen trachten zelfge- de leverancier worden bezorgd,
maakte tekeningen achter te laten Maar zulke kinderen kun je eigen
lijk niet weigeren. Dan moeten we
maar een uitzondering maken", legt
hij uit.
Lesje
Soestdijk heeft z'n lesje geleerd. Op
30 april 1989 werd een groot aantal
DEN HAAG (GPD) Bijna driekwart van de bevolking heeft veel vertrou- cadeaus bij het hek achtergelaten,
wen in koningin Beatrix, terwijl twee procent helemaal geen vertrouwen Hoewel de verjaardagsviering in be-
in haar heeft. Toch neemt het aantal voorstanders van de monarchie lang- slotenheid plaatsvond, bleven aan-
zaam af: in 1964 vond 86 procent van dë Nederlanders dat het koninkrijk bidders
gehandhaafd moest blijven, tien jaar geleden was dat percentage gedaald voormalige
tot 82 en nu blijkt uit een onderzoek van het Nipo dat 79 procent
derlanders voor de monarchie is.
groet op hoog niveau aan Bernhard.
De toeschouwers voor het hek
van het paleis worden beloond.
[Eerst verschijnt prins Bernhard
voor het paleis. Hij tuurt naar boven
en zwaait naar de bemanning van de
toestellen. Even later staat Juliana
(Kort Verband Vrijwilliger) achter hem. Mensen aan het hek
enthousiast. Maar er volgt
geen koninklijke reactie. De toe
schouwers nemen het hen niet kwa-
haar ge-
alige "Alleen bloemstukken die
zijn aangemeld, mogen door lijk. Zij zijn al blij haar
maal te hebben mogen
Vertrouwen in Beatrix neemt toe
Het vertrouwen in koningin Beatrix
omen. In 1980, toen Beatrix haar moeder als koningin opvolgde,
procent veel vertrouwen in haar te hebben; dat percentage is nu opgelopen
het koningshuis de
vorstin 'verrassen',
jde Ne- Maar Juliana hoeft niet meer zo no
dig. Vandaar de maatregel. Toch
zijn er mensen die hopen op een of
de afgelopen tien jaar flink toege- ander manier een glimp van haar op
De slimmerds zijn j
tot 73. Uit het onderzoek, dat werd gehouden onder duizend huishoudens, want omstreeks die tijd worden de nooit de moeite heb genomen",
wordt verder duidelijk dat ruim 60 procent van mening i
grotingen", vervolgt hij. "Als de ak- even goed doet als haar moeder Juliana. Bijna 20 procent vindt dat Beatrix
'Ijoen krijgen, gaat haar rol als koningin beter vervult. Vier procent van de ondervraagden
de heeft een positiever oordeel over de vorige koningin.
Bijna 62 procent zegt dat koningin Beatrix haar handtekening onder een
kerbouwers
dat ten koste van anderen,
visserij dus^Daarom is het de hoog
ste tijd dat Braks
komt. Anders zullen de vissers ge
dwongen zijn tot het uitvoeren
allerlei acties".
r de brug wet mag weigeren, zonder dat dit gevolgen voor haar positie moet hebben,
dat Beatrix het Lancasters en vliegende Forts bo
ven Soestdijk verwacht. Dat type
[toestellen vloog gedurende de hon
gerwinter boven Nederland om
voedsel te droppen. Op uitnodiging
Ide stichting Voedsel en Vrede
In België veroorzaakte koning Boudewijn kort geleden grote commotie zijn momenteel 135 veteranen
toen hij weigerde zijn handtekening te zetten onder e
zijn land mogelijk maakte.
i wet die abortus i:
(van onze correspondent
Fred van Essen)
AMSTERDAM Koninginnedag
is gisteren massaal en uitbundig ge
vierd. Het mooie weer en festivitei
ten lokten duizenden mensen naar
buiten. De traditionele vrijmarkt in
Amsterdam lijkt steeds meer uit te
groeien tot een Europese feestdag.
Tussen de meer dan twee miljoen
mensen die zich gisteren volgens de
politie in de binnenstad hadden ver
zameld, bevonden zich opvallend
veel Fransen, Engelsen, Amerika
nen en Duitsers.
Ondanks de enorme toeloop heb
ben zich volgens de politie geen
problemen voorgedaan. "Grote eve
nementen kunnen in Amsterdam
zonder problemen verlopen, dat is
toch formidabel", zei een bijna lyri
sche politiewoordvoerder Wilting
aan het eind van de drukste konin
ginnedag die Amsterdam ooit ken
de. Naar alle waarschijnlijkheid had
ook de steekpartij in de nacht voor
afgaande aan koninginnedag, waar
bij een slachtoffer viel, niets met de
vrijmarkt te maken.
Patrouilleboten
In de Amsterdamse binnenstad was
het gistermiddag zo druk, dat de po
litie voor het surveilleren de toe
vlucht moest nemen tot patrouille
boten in de grachten. Ernstige inci
denten bleven volgens de politie
uit, "op een paar kleinigheden na.
Zo kreeg een aantal mensen last van
ademnood omdat de straten in het
centrum zo vol waren, dat ze niet
meer voor- of achteruit konden", al
dus Wilting.
De vrijmarkt was een groot suc
ces. Duizenden straatventers deden
goede zaken met de verkoop van
■ïM* 'i ',V*is
-ï. r* s* i s
fes»,*!.,
"WfW
p a mw
mmmzmc «aifa
;-V>:
xzrifW_ r
*AMSTERDAM Ruim 2 miljoen mensen kwamen opdagen in Amsterdam.
tweedehands kleding, oud speel
goed en drink- en etenswaren. In
het centrum was het een geweldig
gedrang. Het mag een wonder heten
dat de menselijke files die tiendui
zenden soms minutenlang roerloos
aan hun plaats kluisterden, zo zel
den leidden tot uitbarstingen van
woede en gewelddadigheid.
Soms liep het uit de hand. Zoals
toen een automobilist zijn auto op
een brug tussen de Keizersgracht
en de Herengracht volkomen vast
manoeuvreerde in de wringende
mensenmassa, die daardoor geen
kant meer opkon. De woede van een
jonge voetganger kostte de automo
bilist zijn voorruit en leverde een
paar fikse deuken op. Ook op ande
re plaatsen zorgden automobilisten
Volgens Wilting is daaraan weinig
anders te doen dan in plaats van de
voornaamste toegangswegen zoals
nu gebeurde, de hele binnenstad
voor autoverkeer afgrendelen. Een
maatregel die de politie
gen voor volgend jaar.
(Van onze correspondent
Cees van Zweeden)
LONDEN De ambassadeur had
tevoren gewaarschuwd: "We heb
ben aan degenen die het een jaar
lang niet gedaan hebben, de tekst
van het Wilhelmus uitgereikt. Maar
laten we ons vanwege de geluids
overlast voor de buren beperken tot
het eerste couplet".
De aanwezigen in de statige resi
dentie, pal tegenover het paleis van
prins Charles en Lady Di, hadden
gegniffeld over de geestige opmer
king van de ambassadeur, maar hun
gelach was besmuikt geweest. En
nadat de diplomaten en hooggede-
coreerde militairen zich op passen
de wijze van hun vaderlandse plicht
hadden gekweten, was hun gezang
weer overgegaan in gedistingeerd
geroezemoes.
Maar de uit Portugal afkomstige
butler, voor wie dit de eerste ken
nismaking was met de rijke cultuur
van de Hollanders in de diaspora,
had misschien toch wat veel drank
uit de Lage Landen laten overvlie
gen: 30 liter Oranjebitter, 8 flessen
Bokma, en verder een hoeveelheid
Heineken waar geen kroegbaas zich
voor zou schamen. In ieder geval
nam het burengerucht tegen het
einde van het Oranjefeest drastisch
toe.
De gesprekken werden geani
meerder en een van de aanwezigen
verkondigde op luide toon wat voor
hem de kern was van dit statige
feest. "Ik kan natuurlijk wel een lul-
verhaal ophangen", zo zette een
blauwgeblazerde student uit Eind
hoven subtiel uiteen, "maar ik ben
hier gewoon gekomen voor een gra
tis borrel".
Het probleem was vooral dat de
student niet alleen was gekomen.
Behalve 'Marco van Basten' ("We
hebben hier allemaal bijnamen")
waren daar ook: 'Oele', 'Banje', 'Nij-
sen', 'Ventje' en anderen. En alle
maal lustten ze wel een gratis bor
rel. Zo dorstig waren zij zelfs dat zij
bij tijd en wijle de komst van de but
lers met dienblad, toch in groten ge
tale aanwezig, niet afwachtten en
geheel eigener beweging de provi
siekamer betraden. Het was uitein
delijk de ambassadeur die daar een
einde aan maakte door de deur te
sluiten met het understatement van
het jaar: "Het staat zo slordig als ie
dereen daar naar binnen kijkt".
De Eindhovense studenten ver
maakten zich behoorlijk. Een van
hen droeg een geel lint met daaraan
een potsierlijke bronzen medaille
ter grootte van een voetbalveld met
de letters: Lord of Wassadamo. Het
betrof hier de voorzitter van de stu
dentenvereniging Wassadamo (wat
gewoon een samentrekking was
van 'We Are Such Stuff As Dreams
Are Made Of).
De voorzitter, 'Marco van Basten',
had al snel diverse prettige contac
ten met de genodigden. "Iedereen
vliegt op je af zo analyseerde hij de
middag. "Het lijkt hier wel een be-
jaardenfeest en veel van die oude
vellen denken: Da's leuk, een stelle
tje studenten".
En uiteindelijk geschiedde wat
onvermijdelijk was: op het bordes
van de statige residentie stelde zich
de formatie uit Eindhoven op en
hief de meer proletarische versie
van het Wilhelmus aan. En terwijl
de genodigden het zoveelste toastje
met kaviaar door hun kelen lieten
glijden, steeg uit de ommuurde tuin
aan het 'miljonairslaantje' de klan
ken op waar voetbalsupporters het
patent op dachten te hebben: 'Ne
derland, o Nederland, wij worden
kampioen! Wij houden van Oranje,
zijn daden en zijn doen"!
Een Nederlandse jongeheer die
zich aan een prettig ogende en loslo
pende au pair bekendmaakte als
"een city-manager", meende onver
stoorbaar: "Dit heeft bepaald char
me. Een stijve borrel, keurige hap
jes, keurige dames. Typisch Engels.
Ik houd daar wel van".
Na twaalf uur neemt de belangstel
ling af. Slechts weinigen zien hoe
prinses Christine, met echtgenoot
en kinderen, arriveert. Met cadeaus.
Na een uur wordt het weer drukker.
Fietsers, wandelaars en automobi
listen die de paleisroute van de Li-
belle volgen, houden halt.
Een sportief gezin uit Amersfoort
kijkt nieuwsgierig naar de ramen en
deuren van het paleis. De vrouw
zegt: "Jammer dat die défilés niet
meer worden gehouden. Had ik
graag willen meemaken. Vroeger
zag ik het op tv. Toen ging ik nooit
naar Soestdijk. Ik dacht: als ik iets
wil zien, moet ik hier heel vroeg
toe. Nu heb ik toch spijt dat ik
vertrokken, komt Julia
na tot ieders verrassing nog even uit
een ruimte van de rechter zij-vleu
gel tevoorschijn om een bloemstuk-
je te halen. "Is ze dat?", wordt er op
gewonden gevraagd. "Ja hoor, dat
is ze, heel zeker". Weer kan een aan
tal mensen opgetogen huiswaarts
keren. Hun dag kan niet meer stuk.
Het Vondelpark, vorig jaar nog het
slagveld waarop de commerciële
handel elkaar naar de keel vloog,
was dit keer veel rustiger en gezelli
ger. Mini-portretjës van Beatrix
"Mevrouw de koningin, gezellig in
een lijstje" gingen voor een rijks
daalder van de hand, naast de zelf-
bottelende huiskamerproducent
van vlierbessen- en pruimenwijn.
De maatregel van het gemeentebe
stuur om het park te bestemmen
voor kinderen en de toegangshek
ken pas 's ochtends van de grendel
te doen, leek geslaagd. Tussen het
obligate disco- en bongolawaai was
voor het eerst in jaren weer volop
het hartverscheurende gekras van
prille vioolspelertjes te beluisteren
en hadden de gelegenheidskooplui
de overhand over de professionals.
De textieldealers, de snackwa
gens en de andere handelaars had
den nu hun toevlucht vooral op het
Leiseplein en het Rokin moeten
zoeken. Een prima ontwikkeling,
vonden veel Amsterdammers, want
de agressieve commerciële handel
heeft veel Amsterdammers tegen
zich in het harnas gejaagd. Hoofd
schuddend vertelden twee bewo
ners van de Herengracht dat zon
dagavond twee Italiaanse vrachtwa
gens tonnen huisraad hadden uitge
laden op het Spui. De roep om uit
sluiting van handelaren van de vrij
markt wordt dan ook steeds sterker.
Het openbaar vervoer lag in het
centrum de hele dag plat. Het Ge
meente Vervoerbedrijf had meer
dan in andere jaren last van de men
senmassa. Trams konden in een
grotere straal rond de binnenstad
geen diensten uitvoeren, waardoor
in de hele stad ernstige vertragin
gen ontstonden.
Koningin Beatrix in Loppe
LOPPERSUM (GPD) - Het be
zoek aan Loppersum moet voor
de koninklijke familie aanvanke
lijk een wonderlijke ervaring zijn
geweest. Na aankomst in helikop
ters op het sportcomplex aan de
Bosweg reed het hoge bezoek in
drie koetsen langs een vrijwel le
ge weg naar het centrum van Lop
persum. Koningin en prinsge
maal zwaaiden bij tijd en wijlen
routinematig in het luchtledige
en de prinsen in de tweede koets
keken lacherig in het rond. Het
trottoir bood genoeg ruimte voor
de belangstellenden om de ko
ninklijke stoet door het dorp te
volgen.
In het centrum werd de rij be
langstellenden langs de weg dik
ker. Onderweg enkele spandoe
ken: de familie Keizer schreef op
een laken "Hier staan de Keizers,
wij groeten de Koningin". Ver
derop een spandoek met avances:
"Kusjes van Henk". En een pro
test van een boer: "Zonder goed
graanbeleid bent u het mooie
platteland kwijt".
Maar de echte Oranjegekte
bleef uit in het Groningse Lop
persum. Sommige enthousiaste
lingen hadden zich verschanst op
daken en bushaltehokjes, maar
de overgrote meerderheid stond
gedisciplineerd achter de drang
hekken. Onderweg veel opgeto
gen en applaudiserende mensen
en het 'Oranje boven' klonk op el
ke straathoek. Jeugdige Oran
jefans hadden hun haardos oranje
gespoten. Een peuter wist de de
strenge Rijksvoorlichtingsdienst
en de lijfwachten te omzeilen en
biedt het koninklijk paar een te
kening met twee oranje ballon-
Het onvermijdelijke 'kuip-
steekspel' levert enkele deelne
mers een nat pak op. Ook burge
meester Pit blijft niet helemaal
droog, maar tijd voor een ander
pak is er niet en de stoet vervolgt
haar weg. Nauwlettender wordt
over de uitdossing van Hare Ma
jesteit gewaakt. De hofdame wees
de koningin al eerder tactvol op
enkele druppeltjes water die uit
een aangeboden ruikertje op haar
mantel terechtkwamen.
De voettocht door Loppersum
loopt inmiddels tien minuten
achter op het streng geredigeerde
programma. De koningin zet er
de pas stevig in en dwingt daar
mee haar gevolg eveneens een ho
gere versnelling te kiezen. Nadat
ze het nieuwe gemeentewapen
van Loppersum in elkaar heeft
zien puzzelen, spoedt ze zich
langs allerlei behendigheidsspel
letjes naar het station. Een mede
werkster van de Rijksvoorlich
tingsdienst weet op het laatste
nippertje nog de trein in te stap
pen nadat de conducteur al op het
fluitje heeft geblazen.
Loppersum lijkt een uur na het
vertrek van de koninklijke fami
lie alweer bijna uitgestorven. De
meest toegewijde aanhangers van
ons vorstenhuis zitten in hotel
Spoorzicht aan de televisie ge
kluisterd om de feestelijkheden
in het verderop gelegen Haren te
volgen. Aan de bar wordt de
laatste fles Oranjebitter geopend
voor enkele in Loppersum ach
tergebleven journalisten.
