Werklozen met
bus en bonus in
bollen aan slag
Onderzoek naar slaap-waak- ritme
'Gezondheidszorg aan vooravond van kleine ramp
DINSDAG 24 APRIL 1990
REGIO
PAGINA 15
Kwartaalcontract voor duizend man
LISSE De bollenstreek trekt in de maanden juli, augus
tus en september zon duizend - hoofdzakelijk buitenlandse
- werklozen aan voor het verwerken van de bloembollen.
Werklozen die zich contractueel drie maanden aan hun tij
delijke werkgever binden, krijgen boven hun salaris nog
eens een bonus van 350 gulden per maand. Maar als ze dat
contract niet nakomen, dan wacht hen een boete van 200
gulden.
De meeste werklozen komen uit Egyptenaren) in de bollen terug te
Amsterdam. Het is de bedoeling dat dringen. Daarom wordt bij de Ne-
zij met bussen vanuit de hoofdstad derlandse ambassades in Oost-Eu-
naar de bollenstreek worden ver- ropa aan 'toeristen' voor ons land
voerd. Het Gewestelijk Arbeidsbu- een folder uitgereikt en mededeling
reau in Lisse praat met het GAB en gedaan dat werken in Nederland
de sociale dienst in Leiden of ook zij niet is toegestaan,
werklozen in hun bestand hebben Het zijn vooral de exportbedrij-
op wie in het drukke bollenseizoen ven die een beroep doen op de
een beroep kan worden gedaan. werklozen om de bloembollen in te
De arbeidsbureaus van Lisse en pakken. Soms, zegt directeur C. A. J.
Amsterdam ontvouwden vanmor- van der Zwet van het GAB in Lisse,
gen hun plannen in de hoofdstad, staan er honderden mensen aan een
Melding werd onder meer gemaakt lopende band. Van vuil werk, zegt
van het feit dat men er vorig jaar hij, is nauwelijks sprake. Het
n het aantal schoonmaken en pellen van de bol-
verknemers len is slechts en onderdeeltje van
maar ook het gehele produktieproces.
Van der Zwet benaderde het ar
beidsbureau in Amsterdam met het
personeelsprobleem waarvoor de
bollenstreek zich elk derde kwar
taal van het jaar ziet geplaatst. Zelf
kan het GAB maar voor een deel
(enige honderden) tegemoet komen
aan de vraag naar tijdelijk perso
neel. Om dat tekort aan te vullen
wendde Van der Zwet zich tot het
GAB in de hoofdstad.
Lisse koos bewust voor het GAB
in Amsterdam, omdat dit met een
zeer hoog werkloosheidscijfer
(60.000) te kampen heeft. Onder hen
zijn veel buitenlanders, zegt Van
-der Zwet, die door taalproblemen
en - vaak - een geringe opleiding
geen baan kunnen vinden. Omdat
in de bollenstreek tijdens de zomer
maanden een blijvende behoefte
aan tijdelijk personeel bestaat en
Amsterdam een groot aanbod heeft,
besloten de arbeidsbureaus de be
langen te koppelen. De werklozen
komen in dienst bij Start, het uit
zendbureau van de overheid, dat de
mensen over de bedrijven verdeelt.
Hoewel de tijdelijke arbeids
krachten uit ongeschoolden be
staat, kunnen dit jaar voor het eerst
geschoolde werklozen in de bollen
te werk worden gesteld. Ook zij ko
men voor de extra premie in aan
merking. Van der Zwet zegt het niet
uit te sluiten dat het extraatje wel
eens zou kunnen leiden tot het zet
ten van kwaad bloed. "Tenslotte",
meent hij, "staat het personeel in
vaste dienst straks naast die tijdelij
ke kracht te werken. Maar die vaste
man krijgt dat douceurtje niet".
Het inzetten van werklozen, ver
telt de GAB-directeur. gebeurt met
instemming van het ministerie van
sociale zaken. Volgens Van der
Zwet heeft het departement het
recteur Van der Zwet: Ex- standpunt ingenomen dat werklo-
tijdelijke krachten zet zen jn grote steden moeten worden
ngezet als er aanbod
DEN HAAG Tienduizenden
werkers in verpleeg- en zieken
huizen, zwakzinnigeninrichtin
gen en psychiatrische ziekenhui
zen hebben gisteren werkonder
brekingen gehouden om het cao-
overleg in het ziekenhuiswezen
onder druk te zetten. In 100 tot 150
instellingen voor gezondheids
zorg werd de dagelijkse gang van
zaken in min of meer ernstige ma
te ontregeld. De acties zijn zonder
problemen verlopen.
Komt de Nationale Ziekenhuis
raad na deze waarschuwing niet
tegemoet aan de looneis van zes
procent, dan volgen er vanaf 1 mei
in het hele land hardere acties in
de vorm van opnamestops, stipt
heidsacties en zondagsdiensten.
Dat geldt vooralsnog ook voor de
bejaardenzorg. Vandaag gaan de
onderhandelingen over een cao
voor het personeel van bejaarden
oorden opnieuw van start.
"De tijd van ludieke acties en
demonstraties is ook in de ge
zondheidszorg voorbij", aldus de
vakbond AbvaKabo. Het 30-april-
ultimatum is mede ondertekend
door de vakbonden CFO, FHV en
GOB.
In het ziekenhuiswezen liggen
het bod van de werkgevers en de
eis van de bonden ver uit elkaar.
De werkgevers van de Nationale
Ziekenhuisraad zeggen niet ver
der te kunnen gaan dan 3,5 procent
loonsverhoging. De bonden eisen
daarentegen een loonsverhoging
van 6 procent, terwijl de actie
groep Verplegenden en Verzor
genden in Opstand (VVIO) zelfs
aandringt op een verhoging van 8
procent. De eisen zijn niet alleen
bedoeld om de opgelopen achter
stand in te halen, maar moeten het
ook voor schoolverlaters weer
aantrekkelijk maken een baan in
de gezondheidszorg te zoeken.
De NZR ziet geen kans de ruim
te te vergroten, omdat de instel
lingen voor gezondheidszorg geen
geld hebben voor verbetering. Het
maximaal haalbare is een verho
ging van het bod met 0,4 procent.
Het bestuur van de NZR houdt
vrijdag een extra ledenvergade
ring waar het cao-bcleid wordt
besproken. Alternatiev
om de werkdruk te verlichten
zouden het verhogen
kenfondspremie of de tarieven in
de gezondheidszorg kunnen zijn.
In het Kruiswerk is gisteren
enige vooruitgang geboekt. De
egen Nationale Kruisvereniging (NK),
e werkgeversorganisatie in de
ijkverplcging, de kraamzorg en
de tuberculosebestrijding, heeft
de vakbonden een loonsverhoging
van 3,5 procent geboden. Tot nu
toe had de NK slechts 2 procent te
bieden voor de verbetering van de
salarissen van de 20.000 werkne
mers in het kruiswerk.
De algemene verwachting was
dat de cao-onderhandelingen in
het kruiswerk in navolging van
het overleg in het ziekenhuiswe
zen gisteren zouden vastlopen. De
geboden loonsverhoging biedt
volgens de onderhandelaar van de
AbvaKabo, P. van Loon, echter
voldoende grond om door te pra-
Daarbij speelt mee dat de NK
opnieuw naar staatsecretaris Si
mons van volksgezondheid toe
gaat om meer ruimte te bepleiten
voor een betere beloning van het
onregelmatige werk en de inte
grale invoering van de functie
waardering.
Op 10 mei wordt verder onder
handeld. onder meer over functie
waardering en de doorberekening
van de belastingplannen van
'Oort'. Ook de AbvaKabo en dc
LAD (Landelijke vereniging van
Artsen in Dienstverband) zien
voldoende basis om verder te on
derhandelen. De Nederlandse
Maatschappij voor Verpleegkun
de (NMV) heeft geen vertrouwen
in de goede afloop van voortzet
ting van het cao-overleg. Samen
met de Vereniging Verplegenden
en Verzorgenden in Opstand
(VVIO) gaat de NMV (circa 2500 le
den in het kruiswerk) de werkne
mers oproepen tot actie. De NK
kan binnenkort een ultimatum
Personeel van de Zoeterwoudse instelling Swetterhage nam gisteren massaal deelaan een protestbijeenkomst.
Cao-onderhandelaar vreest dat door lage salaris straks geen personeel meer te kri jgen is
GAB-di
traatje v
misschiet
krachten
kwaad bloed bij
zoals jaarlijks in de bollenstreek.
ZOETERWOUDE - Het personeel
van de leefgemeenschap voor ver
standelijk gehandicapten Swetter
hage in Zoeterwoude heeft gister
middag gedurende een uur het
werk neergelegd. Tussen twee en
drie uur, het tijdstip waarop de
diensten worden gewisseld en er
dus veel mensen aanwezig waren,
namen 80 personeelsleden deel aan
de protestactie. Eenderde van het
personeel, 40 mannen en vrouwen,
bleef in dienst om de bewoners de
noodzakelijke zorg te geven.
Ook in Zoeterwoude vinden de
werkers in de gezondheidszorg dat
er ten minste zes procent loonruim
te dient te komen'. PvdA-kamerlid
F. Moor, die in principe de nood
zaak voor een fikse loonsverbete
ring erkent maar geen financiële
ruimte ziet, kreeg de wind flink van
voren. Niet alleen cao-onderhande
laar van de AbvaKabo, A. Wirtz, ook
het personeel legde hem het vuur na
aan de schenen.
"Het extra geld is niet alleen voor
ons nu van belang. Het gaat om de
toekomst van de gezondheidszorg.
Als de beloning nu niet wordt ver
beterd en er niets wordt gedaan om
de werkdruk te verlagen, is binnen
zeer korte tijd geen enkele jongere
meer te interesseren voor de ge
zondheidszorg. Iedereen moet maar
Turks of een Oosteuropese taal le
ren spreken, want in die groepen
zijn dan de enige mensen te vinden
die nog in deze sector willen wer
ken". luchtte een van de perso
neelsleden van Swetterhage zijn
hart.
Wirtz hield zijn gehoor voor dat
zes procent loonsverbetering een
reële eis is. Volgens de vakbonds
man hebben veel van de onlangs af
gesloten-cao's een gelijke reikwijd
te. "De werkelijke loonverhoging is
dan misschien maar drie procent,
door bijkomende maatregelen kom
je vaak toch op zes procent uit".
De gezondheidszorg staat vol
gens Wirtz 'aan de vooravond van
een kleine ramp'. Om de perso
neelsbehoefte te dekken, moeten
een op de zes schoolverlaters een
baan in de gezondheidszorg kiezen.
"Met de huidige arbeidsomstandig
heden gebeurt dat natuurlijk
nooit".
Schuld
PvdA'er Moor lijkt met de handen
in het haar te zitten. Ook hij vindt
dat de werkers in de gezondheids
zorg meer verdienen. "Het gaat ech
ter niet alleen om hen. De ambtena
ren, uitkeringsgerechtigden en de
werkers in de gezondheidszorg heb
ben de afgelopen acht jaar door een
falend kabinetsbeleid allemaal een
gigantische achterstand opgelopen.
Alleen de gezondheidszorg extra
geld geven is niet eerlijk, een verbe
tering voor de hele groep inkomens
uit de collectieve sector is echter on
betaalbaar".
Moor' rekende voor dat 4,7 mil
joen mensen op de een of andere
majiier een inkomen van de over
heid ontvangen. "Elke procent ex
tra inkomen voor deze groep kost
1,2 miljard gulden".
De socialist denkt dat door mid
del van functiewaardering de belo
ning in de gezondheidszorg verbe
terd kan worden. "De taken zijn
zwaarder geworden dus verbete
ring is eerlijk". Door de lonen via dit
Leden van de Nederlandse expeditie met sneeuwscooters op wegnaar de magnetische Noordpool. <foto anp>
Leidse hoogleraar Kaïnphuisen op Noordpool
(Vervolg van pagina 1)
LEIDEN - Behalve als sportieve
prestatie had de Noordpool-ex-
peditie van de drie Nederlan
ders vorig week ook tot doel om
alvast enkele wetenschappelij
ke onderzoeken té doen.
De Oegstgeestenaar Kamp-
huiscn, hoogleraar neuroLogie
in Leiden, bestudeerde onder
meer het waak-slaapritme bij
de nooit ondergaande zon. Hij
leidt bij het Academisch Zie
kenhuis Leiden een centrum dat
de fysiologische aspecten van
slapen en dromen onderzoekt.
Expeditieleider John Fincken
droeg voor en tijdens de tocht
dopjes op de hoofdhuid, die door
middel van snoertjes verbonden
waren met een recorder die
Fincken aan zijn broeksband
droeg. "Ik ben erg benieuwd
wat er op de cassettes staat", al
dus Kamphuisen.
Dierenarts Riemersma heeft
de fauna van het noordpoolge
bied bestudeerd en de omstan
digheden voor sledehonden om
dat bij de expeditie, die volgend
jaar volgt, hondesledes ge
bruikt worden. Dit keer maakte
de expeditie gebruik van zoge
naamde Skidoo's, scooters met
een soort ski's en een rupsband
eronder.
Het doel van de onderneming
was de magnetische noordpool:
een massa vloeibaar metaal on
der de aardkost. Het zorgt er
voor dat kompassen naar het
noorden wijzen. Het magneti
sche veld onder de Canadese
'Waddenzee' verandert van po
sitie en beweegt zich in de rich
ting van de noordpool. Zeer
nauwkeurig navigerende sche
pen moeten de verplaatsing van
de magnetische noordpool dan
ook zorgvuldig bijhouden.
"Bij de magnetische noord
pool werken kompassen niet,
daarom moesten we ons bedie
nen van 24-uurs-horIoges, die
met behulp van de stand van de
daar in dit jaargetijde nooit on
dergaande zon de juiste richting
aangeven", aldus Kamphuisen.
"We beschikten verder over de
diensten van een Eskimo-gids.
Die oriënteerde zich op de kust
lijnen van de eilanden en ei
landjes. Je zag hem onzeker
worden als hij geen kustlijn
meer zag".
De Skidoo's, waarmee de
groep zich over het zeeijs .ver
plaatste, kunnen een snelheid
van 60 tot 70 kilometer per uur
halen, maar door de 600 kilo we
gende voorraadsledes die wer
den meegetrokken reden ze ge
middeld maar 20 kilometer per
In zes dagen legde de groep
400 kilometer heen en 400 kilo
meter terug af. De expeditie
moest zich een weg zoeken door
een doolhof van pakijs. De tem
peratuur was gemiddeld 30 gra
den onder nul. Soms liep die op
naar min 18 en de laagste geme
ten temperatuur was min 34
graden."Je kunt je handschoe
nen niet uitdoen, want dan be
vriezen je handen. Je gezicht
moet je steeds bedekt houden",
aldus Kamphuisen.
De groep beleefde angstige
momenten toen ze tijdens een
sneeuwstorm drie jerrycans
verloren. "Het is de enige keer
dat we contact hebben opgeno
men met onze uitvalspost. Er is
toen benzine gebracht naar een
tin- en loodmijn, zodat we die
op de terugweg konden oppik
ken", aldus Kamphuisen. Hij
stond oog in oog met een ijsbeer
met een welp, zag poolvossen en
bloederige, door ijsberen aan
gevreten zeehonden.
Omdat het altijd licht was,
bleven de Nederlanders en hun
Eskimo-gids doorrijden tot ze
vermoeid werden. Dan zetten ze
hun twee tenten op en probeer
den te slapen.
Kamphuisen kijkt uit naar de
expeditie in 1991, waarvoor nog
wel geld vergaard moet worden.
Hij weet echter niet of hij aan
de volledige tocht zal deelne
men. "Kijk eens, ik ben 58. Ze
willen dan met sledehonden
gaan. Dat gaat sneeuwrichel op
en sneeuwrichel af en dan moet
je ook nog de honden in het ga
reel houden. Dat is me waar
schijnlijk toch te zwaar. Maar ik
zal vrijwel zeker in het basis
kamp aanwezig zijn om het
team van daaruit te begeleiden.
Fincken en Riemersma vormen
een perfect team".
NBTenANW
letten voortaan
beter op drukte
LEIDEN Het Nederlands Bureau
voor Toerisme en de Algemene Ne
derlandse Vereniging voor WV's
zijn met elkaar overeengekomen
dat op hoogtijdagen standaard een
regeling in werking treedt die voor
komt dat toeristen honderden kilo
meters van de plek waar zij willen
verblijven aan een slaapplaats moe
ten worden geholpen.
NBT en AN W hebben dat gister
avond afgesproken. Tijdens het af
gelopen paasweekeinde kwam met
name de VW in Amsterdam knel te
zitten. Zij moest vakantiegangers
tot in het oosten van het land onder
brengen. De WV's uitten'vervol
gens kritiek op het NBT, dat, vol
gens hen, de zogenaamde uitwijkre-
geling had moeten hanteren. Maar
dat gebeurde niet.
Een woordvoerster van de ANW
in Amersfoort vertelde vanmorgen
dat de WV's met Pasen zijn over
vallen door de grote stroom toeris
ten. Een stroom, die zij niet hadden
verwacht. Zou de NBT-regeling
hebben gefunctioneerd, dan waren
er geen problemen geweest. Dat het
met Pasen 'mis' liep kwam doordat
de regeling zeker vijfjaar niet meer
hoefde te worden toegepast. Zowel
NBT als ANW zal in het vervolg
alerter op de drukte inspelen.
Voedseldropping herdacht
DEN HAAG/REGIO - De Stich
ting Voedsel en Vrijheid organi
seert op Koninginnedag een forma-
tievlucht boven westelijk Neder
land. Met de 'Manna Flypast' wor
den de voedseldroppingen van 1945
herdacht.
De eerste Vic-formatie vliegt om
10.34 uur over Leiden, gevolgd door
een reeks andere vliegtuigen. Ver
volgens vliegen de toestellen over
Lisse (10.36 uur), Hillegom (10.37
uur), Hoofddorp (10.38 uur), Benne-
broek (11.09 uur), Hillegom (11.10
uur), Lisse/Lisserbroek (11.11 uur),
Rijnsaterswoude (11.13 uur), noord
oostelijk van Ter Aar (11.14 uur) en
Nieuwkoop (11.15 uur).
0uöiliruU)s
Honderd jaar geleden stond er
in de krant:
- De gerechtelijke bewaarder
van een inboedel aan de Paulus-
Potterstraat te 's-Hage gebruik
te, waarschijnlijk om den tijd en
de eentonigheid van zijn postje
te verdrijven, tijdens hij de
wacht hield, nu en dan een
glaasjen sterken drank. De be
waarder werd dronken en
scheen in dien toestand behoefte
te hebben aan de buitenlucht, al
thans hij verliet het huis. De be
woners maakten van den gele
genheid gebruik om den inboe
del gedeeltelijk uit het huis te
dragen en in veiligheid te bren
gen. De politie heeft zich dit
zaakje aangetrokken.
- De stad Dusseldorp zal hoogst
waarschijnlijk eene leening
gaan sluiten van 6,500,000 mark
ten behoeve van den aanleg der
nieuwe Rijnhaven.
Vijftig jaar geleden:
- B. en W. van 's-Gravenhage
willen op verschillende aan den
buitenkant der stad braaklig
gende gemeentelijke bouwterrei
nen bruine boonen en late aard
appelen doen telen. De totale op
pervlakte van den betelen grond
bedraagt ongeveer 20 hectare.
Hiervan kunnen ongeveer 15
h.a. met bruine bonen en onge
veer 5 h.a. met aardappelen
worden beplant. Het is de bedoe
ling, dit werk in werkverschaf
fing te doen geschieden. De uit
voering van het plan zouden B.
en W. willen opdragen aan den
directeur van de gemeentelijke
school- en kindertuinen in over
leg met den directeur der ge
meenteplantsoenen. De op
brengst van de teelt kan ter be
schikking worden gesteld van
den gem. dienst voor Maat
schappelijk Hulpbetoon ten be
hoeve van de verzorgingshuizen.
Voor dit plan vragen B. en W.
den raad een crediet aan van f.
18.300.
systeem omhoog te trekken wordt
zijns inziens bovendien voorkomen
dat de hele collectieve sector in sala
ris moet stijgen. Het geld voor de
loonsverbetering kan volgens Moor
gevonden worden door de premies
voor volksgezondheid te verhogen.
"Velen zijn daartoe bereid".
Wirtz ziet niks in dit plan: "De
functiewaardering regelt alleen de
verhouding tussen de lonen van
verschillende werkers. Het hele
loongebouw zou omhoog moeten".
De actie van gistermiddag was
bedoeld als waarschuwing voor de
werkgevers verenigd in de Nationa
le Ziekenhuis Raad. Op 30 april
loopt het ultimatum af. Zijn de
werkgevers niet bereid aan de eis
van zes procent loonsverbetering te
voldoen, dan volgen hardere acties.
PvdA-kamerlid Frans Moor (rechts) kreeg de wind van voren, toen hij zei geen financiële ruimte te zien voor een
beter loon. In het midden AbvaKabo-bestuurder Wirtz en links Swetterhage-staflid De Jong. (foto wim Dijkman)
itt'W
