'Er is toch geen personeel voor' DE TIJD, VAN TOEN, DE KORENBEURS: NIEUWBOUW OP EEUWENOUDE BRUG 'Volgend jaar weer, maar liever wat later' 'Minister Maij-Weggen is nog niet van ons af sel ;e arige ie en later-- etselj aken Zoe-i* acht idem dijk-' Zoe- auto 11 Honderd jaar geleden stond er in de krant: - Twee jaren geleden ongeveer verdween te Arnhem een politie agent. Men vond alleen Onder- langs zijn helm en, meent men, ook zijn zijdgeweer. Vrouwen in de buurt beweerden dat zij hulp geroep van de zijde van den Rijn hadden gehoord. Men meende dat de man verdronken was, misschien wel in het water ge duwd. Zaterdag nu is in het Park van „Hulkestein" - een oudbuitenverblijf aan den Utrechtsen weg even voorbij On- derlangs' het lijk begraven ge vonden van den politie-agent. Hij was nog in uniform. Het bui ten is sinds jaren onbewoond en wordt nu gesloopt. - Te Wassenaar is de influenza teruggekeerd: thans echter kiest zij runderen en vooral paarden als slachtoffers. Ofschoon vele der aangetaste dieren hard ziek zijn, vernam men tot nog toe niets van gevallen met doodelij- ken afloop. Vijftig jaar geleden: - De militaire autoriteiten heb ben de luchthaven Schiphol voor het publiek ontoegankelijk ver klaard. Toegang tot de luchtha ven hebben alleen reizigers op vertoon van hun passen en fami lieleden, die reizigers komen af halen. Het Nederlandsch elftal heeft gisteren tegen België re vanche genomen voor de smade lijke 7-1 nederlaag enkele weken geleden te Antwerpen. Op dezen zonnigen voorjaarsdag scheen opeens een nieuwe geest te zijn gekomen in het Oranje-elftal, dat het ditmaal weer rijk be- vlagde Amsterdamsche stadion betrad. En het speelde met zooveel energie, met zooveel voortvarendheid en talent dat de zoo gevreesde Roode Duivels er gansch door in verwarring werden gebracht en met 4-2 de vlag moesten strijken! De Neder- landsche doelpunten werden ge maakt door De Harder (2x), Van den Engel en Vente. Vrouwen opnieuw autorijden geleerd HILLEGOM Het verkeersinsti- tuut Toplevel Drivers uit Hille- gom, bestaande uit ex-docenten van de politieverkeersschool in Noordwijkerhout, begint op korte termijn met cursussen voor vrou wen die wèl een rijbewijs hebben, maar niet meer kunnen of durven rijden. Volgens een woordvoerder van het instituut zijn er zeer veel vrouwen die wegens sociale om standigheden na het behalen van het rijbewijs nooit meer hebben gereden. "Ze hebben er genoeg van door lopend te worden gecorrigeerd door hun man en laten de auto daarom maar staan. Ook is er een flink aantal dat door gebrek aan ervaring de schrik in de benen heeft", aldus een woordvoerder. Het plan is om de vrouwen in groepjes van drie een hele dag mee 'uit rijden' te nemen. De da mes kunnen dan weer de nodige rijervaring opdoen. Het is nog niet bekend wanneer de cursussen be ginnen. Vandaag worden de vrou wenorganisaties op de hoogte ge bracht van het nieuwe initiatief. Afhankelijk van de reactie daarop wordt bepaald waar en waneer de eerste opfriscursus begint. MAANDAG 23 APRIL 1 Al vanaf de middeleeuwen wer den op de plaats van de tegen woordige weekmarkt in Leiden allerhande goederen en levens middelen verhandeld. Elke goe derensoort had een eigen plek en elke markt een eigen naam. Veel straatnamen in Leiden herinne ren nog aan deze markten: de Boommarkt, de Beestenmarkt de Vismarkt, de Aalmarkt en de. Botermarkt. De Vismarkt strekte zich in die tijd uit van de visfon- tein achter het stadhuis tot aan de Maarsmansteeg. Op het gedeelte van de fontein tot aan de Boter markt werd de warmoesmarkt ge houden, waar groente werd ver handeld. Op de Korenbrug was van oudsher de korenmarkt ge vestigd en tussen de Korenbrug en de Karnemelksbrug stonden de verkopers van peren, appels, stoelen en magere varkens. De Korenbrug De negentiende eeuwse galerijen van de Korenbeurs zijn gebouwd door Salomon van der Paauw op de twee eeuwen oudere Koren brug. De laatste was in 1642 ge bouwd naar het ontwerp van de toenmalige stadsfabriek (stads bouwmeester) Arent van 's-Gra- vesande. Deze was tevens de ont werper van onder andere de Ma- rekerk en de Doelenpoort. De Ko renbrug liet hij voorzien van zandstenen stroombrekers. De sluitstenen aan weerszijden van de middenboog zijn voorzien van het stadswapen. Van der Paauw Salomon van der Paauw werd op 10 juni 1794 geboren te Haarlem. Op zijn vijftiende legde hij exa men af in de meet- en landmeet kunde. Na enkele jaren bij Water staat als landmeter te hebben ge werkt, kreeg hij op 1 september 1812 een baan als onderopziener bij de aanleg van de straatweg van 's-Gravenhage naar Haarlem. Al op 1 januari van het jaar daarop werd hij bevorderd tot opziener. Na te hebben gewerkt in Gouda en Gorcum werd hij op 17 augus tus 1816 tot 'tweeden fabriek' van Leiden benoemd en verwierf hij de titel stadsarchitect. In 1818 Vanaf ca. 1800 waren plannen ge rezen voor de bouw van een over dekte korenmarkt. Op 12 mei 1820 schreef Van der Paauw een 'memorie nopens het daarstellen ener Koornbeurs of overdekte Koornmarkt binnen der stad Leg den'. Zijn opdracht was om van twee mogelijke plaatsen de voor- en nadelen af te wegen: moest de Korenbeurs op de Korenbrug of op de Vismarkt komen? De eerste plaats had de voorkeur van Van der Paauw: ten eerste was de ko renmarkt altijd al op de Koren brug gevestigd geweest. Ten tweede zou een overdekte hal op de Vismarkt onhandig zijn in ver band met de opstelling van de marktkramen en het afmeren van de schuiten. Bovendien zou het vellen van een bomenrij "dit ge deelte der Stad van een ander Cie- raad beroven", wat in onze eeuw alsnog is gebeurd. Na veel wikken en wegen koos men uiteindelijk voor de Koren brug. Aan het einde van de achttiende eeuw was de belangstelling voor de klassieke oudheid en met na me voor de Grieks-Romeinse bouwkunst toegenomen. In Frankrijk ontstond het neoclassi cisme, een stijl die in de Neder landen snel navolging vond. Ook Van der Paauw was door deze stijl beïnvloed en hij maakte een zeer elegant classicistisch ont werp voor de Korenbeurs. Aan beide kanten van de brug verrees een zuilengalerij. Het midden van elk van beide lange zijden van de markthallen werd van een fronton voorzien. De frontons aan de 'binnenzijde' kre gen het stadswapen met een krans van korenaren en het jaar tal 1825. De galerijen werden elk in vijf traveeën verdeeld, wat zo goed met de drie eronder gelegen doorgangen van de brug harmo nieert dat het bijna niemand op valt dat er tussen de totstandko ming van de brug en de koren beurs twee eeuwen ligt. Waaruit maar weer eens blijkt dat nieuw bouw in een oude omgeving niet onmogelijk is en zelfs een aan winst kan zijn. BIANCA VAN DEN BERG Uit protest tegen laag salaris geen opnamen in Sancta Maria en Bavo De> Korenbrug in 1642 ontworpen door stadsarchitect Arent van 's-Gravensande met daarop de Korenbeurs, in 1820-25 ontworpen door stadsarchitect Salomon van der Paauw. werd hij bevorderd tot 'eerste fa briek' en kreeg hij drie opzieners tot zijn beschikking. van de eerste gasfabriek van Lei den. Zijn grote verdiensten op dit gebied werden door de gemeente LEIDSE KRONIEK OVER /MENSEN EN GEDANE ZAKEN Van der Paauw was, naast zijn da gelijkse werkzaamheden als stadsarchitect, een liefhebber van de oudheidkunde. Voor ons is het dan ook onbegrijpelijk dat uitge rekend hij de stadsmuren en de doelengebouwen heeft gesloopt. Van der Paauw was de oprichter echter niet op waarde geschat. Maar toen hij in 1862 met pen sioen ging schreef het Leidsch Dagblad: 'Heden houdt de heer Salomon van der Paauw op als gemeente architect werkzaam te zijn. Ruim 46 jaren nam hij die betrekking met eerlijkheid, trouw en ijver waar en mogt hij alzoo billijk aanspraak maken op een eervol ontslag en erkenning van zijne veelvuldige diensten. Zoolang de Stedelijke Gasfabriek bestaat en wat de toekomst ook zij, zijn naam zal niet in vergetelheid ge raken, omdat, wat zij voor Leiden was, hoofdzakelijk aan hem te danken is, die haar ontwierp en stichtte. Weinigen, die op zijn leef tijd rust nemep van hun arbeid, kunnen op zulk een werkzaam le ven terugzien, al was het ook door veel leed en smart vergezeld'. Van der Paauw overleed op 74-ja- rige leeftijd op 20 maart 1869 en ligt begraven op de door hemzelf ontworpen begraafplaats aan de Groenesteeg. (vervolg van pagina 1) DEN HAAG/NOORDWIJK De opnamestop voor pa tiënten die voor vandaag in de psychiatrische ziekenhui zen Bavo en Sancta Maria in Noordwijkerhout is afge kondigd, is in wezen niet meer dan een papieren actie. Beide ziekenhuizen zijn vol zodat opnames toch niet mo gelijk zouden zijn. Desondanks handhaaft het perso neel van beide instellingen de opna mestop als actiemiddel om een be tere cao af te dwingen. Van de vier opnameafdelingen van de Bavo zijn er drie helemaal vol en een vierde heeft te kampen met personeelsgebrek waardoor er ook geen extra patiënten kunnen worden opgenomen. "Onze actie is dus eigenlijk achterhaald door de realiteit. Dat geeft dus wel heel goed aan hoe schrijnend de situatie is", aldus een woordvoerder van het personeel. Ook het psychiatrisch ziekenhuis Sancta Maria is nagenoeg vol en kent evenals buurman Bavo een nij pend personeelsgebrek. Mensen die gedwongen opengenomen moeten worden in een psychiatrische zie- Guinness-record De Kaag op waterrecreatiedag REGIO - De eerste landelijke Open Dag Waterrecreatie heeft De Kaag een vermelding opgeleverd in het befaamde Guinness Book of Re cords opgeleverd. Door 74 boten als een lint aaneen te rijgen, ontstond de langste sleep aller tijden. Het re cord stond met 70 vaartuigen op naam van het Friese dorpje Heeg, maar in de eerstvolgende uitgave wordt dat ingewisseld voor het ini tiatief van Kaagbewoner Wim Mo- ret. Hij liep al lange tijd met het idee voor de recordpoging rond, maar moest tot zaterdag halverwege de middag wachten voordat dat onder toezicht van een officiële jury met loeiende scheepssirenes werd be vestigd. De open dag voor de water recreatie was een uitstekende gele genheid om de aanverwante bedrij ven voor de recordpoging enthou siast te krijgen. door Gerard Haverkamp De dag, een initiatief van onder meer het Nederlands Bureau voor Toerisme, de ANWB en de VW's, bracht duizenden mensen op de been. Door het hele land maakt het NTB melding van zo'n 150.000 be zoekers, waarvan er alleen al rond de Nieuwkoopse Plassen zo'n 20.000 ronddobberden. Op zoveel belangstelling was daar niet gere kend, waardoor de politie tijd tekort kwam voor de afhandeling van de dagelijkse gang van zaken. Serieuze problemen leverde dat volgens me dedeling van de politie overigens niet op. TV-spot Toch moet volgens verschillende organisatoren uit deze regio de dag tot een veel groter succes worden gemaakt. "Laat ik maar gerust zeg gen dat het aantal bezoekers ons toch wel wat tegenviel", zegt J. Wit- teveen, organiserend ambtenaar in Alphen. "Ondanks alle publiciteit, maar tegenwoordig moet je kenne lijk een tv-spot hebben voordat de mensen echt te weten komen wat er aan de hand is". De belangstelling aan de Katwijk- se Haringkade, waar een marktje was en verschillende demonstraties werden gehouden, liet ook te wen sen over. "Maar misschien zijn wij met onze toeristenmarkten en vis- serijdagen verwend. Het was hier af en toe zo stil, dat de deelnemers zich echt wel afvroegen wat ze nu eigen lijk stonden te doen", zo hoorde VVV-directeur K. Verplancke ver tellen. Veel meer enthousiasme kwamen de organisatoren tegen in Woubrug- ge, Ter Aar, Noordwijk en Oude We tering. In het eerstgenoemde dorp werden alleen al tweehonderd deel nemers geteld aan de speciale wan deltocht die langs de Woudwetering was uitgezet. Ter Aar koppelde zo wel de opening van zwembad Aar- weide als die van een kanoroute aan de, open dag. Met succes. Voor het zwembad zijn nu al meer seizoen kaarten verkocht dan in heel de vo rige zomer. Politici en ambtenaren van de Aarweide-gemeenten Ter Aar, Nieuwveen en Zevenhoven kwamen zaterdagmorgen nog tegen elkaar uit in een water-estafette en touwtrekwedstrijd (ook in het wa ter, uiteraard). In beide gevallen was Ter Aar de sterkste, 's Middags werd de kanoroute, die op kosten (totaal 34.000 gulden) van provincie en gemeente is aangelegd, geopend. Van het geld zijn onder meer over- draagplaatsen aangelegd en route paaltjes uitgezet. Publiekstrekker Jn Oude Wetering bleef het aantal bezoekers eveneens achter bij de verwachtingen, maar het enthou siasme maakte alles goed. "Volgend jaar doen we zeker weer mee, maar we. hebben nu al wel tegen elkaar gezegd dat er dan een publiekstrek ker van de eerste orde bij moet ko men", aldus mede-organisator Pe ter het Lam. Tot slot Noordwijk, dat helemaal niet zo'n watersportgemeente is. Maar dankzij de medewerking van 'de elementen' (zon en wat wind) werden de inspanningen op zee van de Kust Surfvereniging Noordwijk beloond met veel aanloop door dag jesmensen én aanmeldingen van nieuwe leden. Niet één uitgezonderd streven de organisatoren er volgend jaar wel naar de open dag een maaad later te houden. De verwachting is dat de mensen dan toch wat meer belang stelling voor de watersport hebben. "En het weer werkte nu mee, maar afgelopen vrijdag hield je toch je hart vast", klonk het in het alge meen. Witteveen in Alphen had nog een betere reden: "De Alphense Reddingsbrigade heeft twee keer moeten doen waarvoor ze is: een ka- noër sloeg om en kon zelf niet meer op de kant komen, terwijl een van de eigen leden in het water onder koeld raakte. Daarom zeiden we la ter ook: volgend jaar weer, maar dan liever een maand later". kenhuis worden ondanks de opna mestop de toegang tot Sancta niet geweigerd. Zij die zich vrijwillig voor opname melden, worden even wel niet opgenomen. Bedden- en personeelstekort zijn hiervoor het doorslaggevend criterium. Tehuizen Niet alleen in de psychiatrische zie kenhuizen doen zich problemen voor. Uit een onderzoek van de Pro vinciale Raad voor de Volksgezond heid in Zuid-Holland is duidelijk geworden dat het aantal perso neelsleden in verzorgingstehuizen in de komende tien jaar moet ver dubbelen. Door de vergrijzing zal in het jaar 2000 het aantal bedden in verzorgingstehuizen met 60 procent zijn toegenomen. In dat jaar echter zal het aantal mensen dat in de ver pleging werkt met 20 procent zijn gedaald. Om het tij te keren moet er volgens de provincie actie worden ondernomen. Beloning en werkomstandighe den in de verpleging en verzorging zijn zo slecht, dat er sprake is van een noodsituatie voor wat betreft de instroom van nieuwe werknemers. Alleen al in de provincie Zuid-Hol land is daardoor het aantal mensen op de wachtlijst voor opname in een instelling voor psycho-geriatrie op dit moment 2000. Gebleken is dat ongeveer 12 procent in de wachttijd overlijdt. Demonstratie Evenals vorig jaar houden de orga nisaties voor verplegenden en ver zorgenden donderdag een massale demonstratie in Den Haag tegen de ontwikkelingen in de gezondheids zorg. Het wordt een stille tocht langs het Binnenhof waarbij de mensen niet in het gebruikelijke wit, maar in het zwart gekleed zul len zijn. Het is een startsein voor verdere acties, zoals het draaien van zondagsdiensten op weekdagen. Overal in Nederland staan pro testacties in verpleeg-, verzorgings- en ziekenhuizen op het programma. De acties worden gevoerd om het cao-overleg tussen partijen onder druk te zetten. Het bod van de werk gevers en de eis van de bonden lig gen ver uit elkaar. De werkgevers van de Nationale Ziekenhuis Raad bieden een cao met een loonsverho ging van 2,4 procent. De bonden ei sen daarentegen een loonsverho ging van 6 procent, terwijl de actie groep Verplegenden en Verzorgen den in Opstand (WIO) zelfs aan dringt op een verhoging van 8 pro cent. De eisen zijn niet alleen bedoeld om de opgelopen achterstand in te halen, maar moeten het ook voor schoolverlaters weer aantrekkelijk maken een baan in de gezondheids- ,e_ zorg te ambiëren. DRONTEN - De streekomroep Rijnland en de Katwijkse lokale omroep Vlok zijn zaterdag in de prijzen gevallen tijdens een festival voor lokale televisie in Dronten. Het festival was georganiseerd door de Olon, de overkoepelende organisa tie voor lokale omroepen. Het was bedoeld om de plaatselijke televi siemakers een keer in het zonnetje te zetten. In totaal waren er voor het festival 36 inzendingen van ongeveer 25 lo kale omroepen. Er zijn in Neder land zo'n 80 plaatselijke omroepen die min of meer geregeld televisie uitzendingen verzorgen. Het was de eerste keer dat het evenement werd gehouden. Volgens de Olon is het de bedoeling dat het een jaarlijks te rugkerend festijn wordt. TV-prijzen voor Rijnland en Vlok hoofdprijs in de wacht met een do cumentaire over de Leidse vuilver branding. Dit programma, gemaakt door Vera Wiedemeijer en Robert Berger, werd door de jury geprezen om zijn zorgvuldige, journalistieke benadering, zijn actualiteitswaarde en goede camerawerk. De docu mentaire werd uitgezonden in het weekeinde van 6 en 7 januari van dit jaar, en gaf een beeld van dé proble men rond de vuilverbranding; on der meer het verzet van onwonen- den tegen de installatie en het feit dat de vuilverbranding niet aan de nieuwe milieunormen kon voldoen. Rijnland kreeg voor het programma een 'Olon-award' en een geldbedrag van 3000 gulden. De Vlok kreeg zaterdag een 'deel- prijs' voor de uitzending 'Bakkerij van Maanen 80 jaar'. Dé Katwijkse televisiemakers waren volgens de jury degenen die in de categorie in formatie het mooiste programma en het beste camerawerk hadden afge leverd. De Vlok kreeg hiervoor een geldprijs van 300 gulden en een mi crofoonset. De hoofdprijs in de categorie dra ma ging zaterdag naar de omroep Oskar in Joure met het programma 'Frjemd'. In de categorie amuse ment werden geen hoofdprijzen uit gedeeld omdat de kwaliteit van de ingezonden programma's volgens de jury beneden de maat was. SCHIEDAM/V OORSCHOTEN - Het aantal van dertig haalden ze niet, maar dik over de twintig fiet sers trokken zaterdagmorgen toch vanaf Nieuw Cronesteyn in Leiden naar Schiedam om in het kader van de internationale Aar de-dag te protesteren tegen de ileg van rijksweg 11-west. On der het motto 'Schep nieuwe we gen weg' groeven ze symbolisch e aan de verwijdering van het zandlichaam van rijksweg 19 na bij de jeneverstad. En het mag duidelijk zjjn dat nummer 11- west er voor wat betreft de fiet- s uit Voorschoten en Leiden ook niet komt. Wereldwijd is afgelopen week einde op allerlei manieren be toogd voor een gezond voortbe staan van Moeder Aarde. In Ne derland trok de manifestatie bij Schiedam duizenden mensen. "Ons doel is toch een beetje ge lijkgestemd", verklaarde zater dagmorgen bij vertrek Rein Koopmans het doel van de fiets tocht. Normaal vervoert hij zich zelden per tweewieler, maar als voorzitter van het Leids-Voor- schotense platform tegen aanleg rijksweg 11-west moest hij nu voorop. Hij zou geen last krijgen i zadelpijn. "Maar het is wel pittig geweest", zei hij na terug keer. Toen was hij in bezit van zo'n zeshonderd nieuwe handtekenin gen. "Een mooi resultaat". Vante en was hij er al bang voor dat het aantal deelnemers aan de fietstocht wel eens kon tegenval- "Maar de organisatie in werd zaterdag de auto symbolisch begraven. (foto anp> Platform tegen rijksweg 11-west bij Aarde-dag Schiedam zei ons het al mooi te vinden als we met dertig fietsers zouden komen", sterkte platfor- mer Rob van Iterson de geest. Het werden er zoals gemeld ruim twintig, die gehuld in 'Rijksweg 11-west? Nee!'-shirts een opval lend pelotonnetje vormden. De mensen die later met de speciale actiebus uit Voorschoten kwa men meegeteld, groeide het aan tal deelnemers tot boven de veer tig. "Een handtekening krijg je zó", refereert Koopmans aan de 15.000 'krabbels' van vorig jaar, "maar nu moeten de mensen er voor op de fiets naar Schiedam, er veel meer moeite voor doen. Dan zie je er niet zoveel". Het idee voor de fietstocht ont stond toen bekend werd dat zich in Schiedam ook ministers zou den laten zien. Maar Maij-Weggen en Alders excuseerden zich. Voor Koopmans dan ook geen reden nog het spreekgestoelte te be klimmen. Nu werd alleen een kraam ingericht, waar de handte keningen werden verzameld en de actievoerders zich verzeker den van de sympathie van kamer leden Feenstra (PvdA), Wolffens- perger (D66) en Willems (Groen Links) Met name Maij is echter nog niet van Koopmans af. "Ik denk dat het zeker nog tot kort voor de zomervakantie duurt voordat het regeringsstandpunt over de bouw van nieuwe wegen naar de Tweede Kamer gaat. Dat geeft mij de tijd nog een afspraak met de minister te maken. Maandag ga ik bellen. De burgemeester van Voorschoten gaat dan in elk geval mee, maar ik probeer ook die van Leiden mee te krijgen, als die af spraak tenminste lukt". Tot die tijd zullen de acties zich voornamelijk richten op de Was- senaarse bevolking, die de rijks weg 11-west juist wil hebben. "Maar we hebben hen al duidelijk gemaakt dat die geen oplossing biedt voor het sluipverkeer. Dat geven ze ook toe. Niemand rijdt acht of tien kilometer om, ze gaan nog liever een kwartier in de file staan. Dat erkennen ze in Wasse naar ook, maar toch willen ze hun actie niet opgeven. Ons is niet duidelijk waarom, daar gaan we nog eens over praten".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 9