Vargas llosa haalt geen meerderheid TV-Marti nieuwe fase in koude oorlog tussen Cuba en VS Splijting in partij Letland Poindexter schuldig in Irangate" Gorbatsjov verwerpt raket-voorstel Bush Koning Nepal geeft toe MAANDAG 9 APRIL 1990 jKEH. PAGINA 5 Peru moet opnieuw naar stembus MEXICO STAD - De presidentsverkiezingen in Peru hebben de nodige verrassingen op geleverd. De schrijver Mario Vargas Llosa. kandidaat voor het rechts-liberale Democra tisch Front, ligt op kop bij de stemprognoses. Maar hij heeft concurrentie van de uit het niets opgedoken onafhankelijke kandidaat Alberto Fujimori. In principe is een tweede ronde nodig om uit te maken wie de opvolger van president Alan Garcia wordt. door Rob Sprenkels aangekondigde economisch pro gramma, dat veel lijkt op de maatre gelen waarmee de nog kersverse Fernando Collor de Mello Brazilië op zijn kop heeft gezet. Ten tweede koesteren kiezers een De meeste tellingen komen voorals- groot wantrouwen tegen de geves- nog uit op een kleine 35 procent tigde politici. Voor velen van hen voor Vargas Llosa en rond de 27 hebben de traditionele partijen af- procent voor Fujimori. De APRA gedaan. In tien jaar tijd hebben WASHINGTON (GPD) - Een jury in Washington heeft de voormalige nationaal veiligheidsadviseur John Poindexter schuldig bevonden aan alle vijf punten waarop hij de afge lopen weken heeft terechtgestaan vanwege zijn aandeel in de Iran- Contra's-affaire. De jury oordeelde onder meer dat Poindexter destijds het Congres heeft voorgelogen over geheime wapenleveranties aan Iran. Samen met zijn medewerker Oliver North heeft hij het Congres ook gehinderd bij het boven water halen van de waarheid over het Iran-Contra's- schandaal, aldus de jury. Poindex- ters advocaat zei later dat hij tegen de uitspraak in beroep zal gaan. Rechter Harold Greene maakt op 11 juni bekend welke straf hij Poin dexter zal opleggen. De aanklach ten waarop Poindexter terecht heeft gestaan, zijn goed voor een maximumstraf van 25 jaar cel en 1,25 miljoen dollar boete. De uitspraak van de jury was een Maar in de processen die er tot nu toe zijn geweest, is er nooit sprake geweest van een veroordeling die het samenzweringselement beves tigde. Met de jury-uitspraak over Poindexter is dan rfu voor het eerst overtuigend bewezen dat er in de boezem van de regering-Reagan wel degelijk sprake is geweest van een samenzwering om het Congres buitenspel te houden. grote overwinning Ook het proces tegen Poindexter heeft overigens niet duidelijk ge- de speciale maakt, wat president Reagan openbare aanklager Lawrence de affaire afwist. Reagan was door Walsh, die drie jaar met zijn onder- Poindexter zoek naar criminele kanten aan het opgeroepen. Iran-Contra's-schandaal is bezigge- weest. Walsh's centrale stelling is al tijd geweest, dat er binnen de rege ring-Reagan tot op de hoogste ni veaus een samenzwering is geweest die de bedoeling had de wapenleve ranties aan Iran, en het doorsluizen van de winsten daarvan naar de Contra's, geheim te houden. als getuige zich allerlei details niet te kunnen herinneren. Reagans rol kan alsnog duidelijk worden, als een zogenaamde "grand jury" Poindexter en North, onder belofte van ontslag van ver dere rechtsvervolging, gaat verho ren. Walsh heeft laten weten daar veel voor te voelen. Maatregelen voor schoonmakers bij T sjernobyl-ramp MOSKOU (RTR/ANP) - De Sov jetregering heeft zaterdag maat regelen aangekondigd om de mensen te helpen die na de ramp met de kerncentrale in Tsjernobyl schoonmaakwerk- zaamheden hebben verricht in het zwaar besmette gebied in een straal van 30 km rond de centrale. Deze mensen, onder wie duizenden soldaten, worden voortaan regelmatig medisch onderzocht en ze krijgen voor rang bij onder meer sanatoria en rusthuizen. In een apart decreet gaf president Gorbatsjov zater dag opdracht besmette kinde ren voorrang te geven in vakan tiekolonies. uit het veld geslagen. Ook wijst alles De erop dat geen van de partijen of alli- zalige toestand en ook de corruptie anties in het nieuwe parlement een binnen het staatsapparaat is erger absolute meerderheid zullen heb- dan ooit tevoren. .'an de vt rongeve drie weken verwacht. De tweede baar alternatief voor Vargas Llosa. ronde in de presidentsverkiezingen De in eenvoudige taal sprekende heeft eind mei of begin juni plaats, landbouwdeskundige met oosterse Vargas Llosa heeft Fujimori al op- gelaatstrekken heeft 'werk. techno- geroepen om een akkoord te slui- logie en eerlijkheid' gepredikt, ten. waardoor de wettelijk voorge- Met zijn bijna eeuwige glimlach schreven tweede gang naar de stem- en nederigheid heeft Fujimori een bus kan worden vermeden. De uiterst sympathieke indruk weten te i het terrorisme en 'col- ling als een komeet begon te stijgen. permitteren nog een aantal maan den zonder staatshoofd te zitten. Maar Fujimori lijkt daar niet verklaarde hij. Volgens politieke Peru is Fujimori echter lang niet z villen weten. "Ik sluit geen enkel onafhankelijk als hij doet voorko- :ompromis, met welke partij dan men. Hij zou zich kandidaat hebben >ok". gesteld op aandringen van presi- Amper een maand _geleden had dent Alan Garcia, die op die manier zijn aartsvijand Vargas Llosa dwars heeft- willen zitten. Daarbij wordt Peru erop gewezen dat Fujimori in 1985 Garcia adviseerde op het gebied van landbouw en voesel. De gevreesde guerrilleros van het door Vargas Llosa Sendero Luminoso (het Lichtend Pad) hielden zich tijdens de gang naar de stembus betrekkelijk rus tig. In het hoge Andesgebergte, na bij de stad Huancavelica, werden 17 boeren vermoord toen ze op weg waren naar een stembureau. Toch was ook in dergelijke streken de kiezersopkomst massaal te noe men. Dat ondanks dreigementen van Sendero om alle vingers met steminkt te amputeren. In de hoofdstad Lima werd gis terochtend in de buurt van enkele stemlokalen dynamiet tot ontplof fing gebracht. Volgens de regering waren er zondag bijna 80.000 poli tieagenten ingezet om de kiezers te beschermen. In bergachtige gebie den van de Andes waar de noodtoe stand heerst, werden ruim 200.000 militairen ingezet. nog bijna niemand in Peru ooit de naam Fujimori gehoord. De verwachte opmars van deze i geboren zoon van Japanse granten heeft twee oorzaken. Ten eerste heerst onder de Peruanen de angst Oppositie ligt op in Slovenië kop LJUBLJANA (REUTER) - Een op positionele coalitie lijkt op weg de verkiezingen te winnen die gisteren zijn gehouden in de Joegoslavische deelstaat Slovenië. Dit blijkt uit de eerste uitslagen die vanmorgen be schikbaar waren. De democratische verenigde op positie van Slovenië (DEMOS) had. toen zeven procent van de stembil jetten was geteld, ongeveer vijftig procent van de stemmen gekregen bij de eerste democratische verkie zingen in ruim vijftig jaar voor het regionale parlement iit Ljubljana, zo meldt de Sloveense kiescommis sie. De communisten liggen op de tweede plaats, maar komen niet ver der dan twintig procent van de stemmen. De vroegere communistische par tijleider van Slovenjë, Milan Kucan, ligt eerste in de race naar het presi- WASHINGTON De Amerikaanse betekenen dat de huidige macht regering heeft de Sovjetunie vorige maand voorgesteld om alle op land gestationeerde raketten met meer dan éën kernkop te vernietigen. Maar president Gorbatsjov heeft het plan verworpen omdat het hem niet ver genoeg gaat, zo heeft de New York Times gisteren gemeld. door Henk Dam De Times beroept zich op rege ringsfunctionarissen, die zeggen dat minister Baker (buitenlandse zaken) vorige maand aan zijn colle ga Sjevardnadze het plan presen teerde toen beiden in Namibië wa ren. Vorige week kwam Sjevard nadze in Washington met het ant woord van Gorbatsjov. In een brief aan Bush schrijft de Sovjet-presi dent dat hij het plan verwerpt, om dat het alleen maar betrekking heeft op de op land gestationeerde kernwapens. Gorbatsjov, aldus de Times, wil alleen over het voorstel praten als het ook betrekking heeft op de op onderzeeboten geplaatste raketten met meer dan één kern kop. Amerika heeft eerdere Russi sche voorstellen om over die raket- dracht gehulde ten te praten altijd verworpen. i tien-koppige SS-24 raketten die op treinwagons staan, in vaste silo's zou moeten worden geplaatst. Deze fase van het plan zou nog deel kunnen uitmaken van het Start-akkoord, het akkoord over de vermindering van strategische (in tercontinentale) wapens, dat wel licht nog dit jaar zal worden gete kend. In de tweede fase van Bush's plan zouden dan alle op land gesta tioneerde raketten met meer dan een kernkop moeten worden ver nietigd. Mitsotakis wint in Griekenland ATHENE (GPD) Kostas Mitsota- kis, de 72-jarige leider van de con servatieve partij Nieuwe Demokra- tie, heeft het premierschap voor zich opgeëist na zijn zege bij de der de parlementsverkiezingen binnen tien maanden. Ook deze keer heeft Mitsotakis echter waarschijnlijk geen absolute meerderheid behaald: Nieuwe Demokratie kwam volgens de eer ste berekeningen van 148 op 150 2 Raketten met meer dan één kern- tels, precies de helft. Over één zetel kop worden beschouwd als de do delijkste wapens in het nucleaire ar- ÜH senaal waarover de supermachten monstratie"voor de beschikking hebben. Deze wa- otlajhankelijk- Peni5 z,in 'n staat-meer dan één doel Litouwse juicht president- Landsberg is toe massade- wordt nog gestreden. De socialisti sche Pasok behaalde 125 zetels, een verlies van drie, en de grotendeels communistische Alliantie van Links en Vooruitgang (ALV) hand- tegelijk te bestoken. De Sovjetunie haafde haar 21 zetels ondanks stem- Massademonstratie in Litouwen voor onafhankelijkheid wapens, vooral op land gestatio- vanmorgen het perscentrum bin- MOSKOU - Driehonderdduizend gende Sovjet-helikopter pamfletten Centrum-rechts grote winnaar in Hongarije anti-Moskou betogers in de Litouw- se.hoofdstad vilmus en een breuk de communistische partij van Let- de menigte, waarin werd opge roepen de onafhankelijkheidsver klaring in te trekken. Landsbergis poogd de anti-Russische gevoelens in Georgië te verminderen. Het is vandaag een jaar geleden dat Sov- neerd staan, terwijl de Verenigde Staten een groot deel van haar wa pens met meervoudige kernkoppen op onderzeeboten geplaatst heeft. Het plan van Bush vraagt om ver nietiging van alle op land gestatio neerde MIRV-wapens in twee fa sen. In de eerste fase zouden alle mobiele raketten met meerdere kernkoppen moeten worden afge schaft. Voor Amerika zou dat betekenen. land: de problemen voor Moskou tot de opgewonden massa: "Ze heb- met het Baltische onafhankelijk- ben het land al 70 jaar bevuild togers r openden op be- dat de voorgestelde plaatsing v 150 i te melden dat hij woensdag een regering wil vormen, onafhan kelijk van de vraag of hij dan de grondwettelijk vereiste parlemen taire meerderheid heeft. Op steun van de 150 niet-ND'ers hoeft hij vrij wel zeker niet te rekenen, al was het maar omdat deze herhaaldelijk te •kennen heeft gegeven het kiessys teem minder evenredig te zullen maken. President Sartzetakis, een man die het protocol nauwgezet volgt, zal Mitsotakis later deze week onafhankelijkheid in MX-raketten, elk met tien kernkop- daarom waarschijnlijk slechts BUDAPEST (GPD) - Het cen trum-rechtse Hongaars Democra tisch Forum (MDF) is de grote win de Hongaarse verkiezin- verder heidsstreve minderheid van radicale nisten in de Letse partij verliet za terdag het partijcongres omdat de pro-Moskou-meerderheid weigerde Tbilisi. Negentien demonstranten pen, op treinwagons niet zou door gaan. Voor de Sovjetunie Letland In Litouwe dentschap van de deelstaat. Maar gen geworden. Het was niet heie onafhankelijkheid te onafhankelijkheidsbewegingen het lijkt hem niet te lukken eerste ronde de meerderheid van de stemmen binnen te halen, nodig om direct de hoofdzakelijk ceremoniële post te bekleden. Het ziet er naar uit dat hij het in de tweede ronde op 22 april moet opnemen tegen DEMOS- kandidaat Joze Pucnik. Meer buitenlands nieuws op pagina 11 maal een verrassing, want tweede ronde stond al vast dat het Forum de grootste partij in het par lement zou worden. Maar dat de partij meer dan 40 procent van de stemmen zou halen en 165 van de 386 zetels in het parle ment, had niemand verwacht. De belangrijkste tegenstander, de Vrije Democraten (SzDSz) bleef steken op 23 procent van de stemmen en 92 zetels. De overwinning van het MDF was vooral opmerkelijk, om dat de twee partijen elkaar in de eer ste verkiezingsronde niet zo gek veel ontliepen. Derde partij in het parlement werd vannacht de Partij van Kleine Landeigenaren met li procent en totaal 43 zetels. De voor malige communisten, de Socialisti- De eerste officiële besprekingen sche Partij, eindigden op de vierde tussen de Zuidafrikaanse regering en het ANC worden van 2 tot 4 mei in Kaapstad gehouden. Bij botsin gen tussen zwarten onderling en tussen zwarten en de politie zijn de afgelopen dagen zeker 24 gedood. discussiëren. Verwacht wordt dat na Litouwen ook het Letse parle ment volgende maand de onafhan kelijkheid zal uitroepen. door Hans Geleijnse Reacties uit Moskou waren er gis teravond nog niet. Ook niet op het aanbod van het Vaticaan om te be middelen tussen Litouwen en de Sovjet-Unie. De Litouwse bevol king demonstreerde zaterdag nog- erleden. In een condoleance- boodschap zegt de Sovjet-leider er van overtuigd te zijn dat de proble men in de republiek met perestroj- Estland kunnen de ka zullen worden overwonnen in sa menwerking met de andere Sovjet republieken. In Leningrad ontsloeg het radica le stadsbestuur de plaatselijke tv- chef. Hij had vorige week gewei gerd mee te werken aan een live-in terview met re aanklager, Nikolai Ivanov. Iv ov en zijn collega Telman Gdlyan honderden onderzochten corruptiepraktijken honderdduizenden i kabinetsfor- de communistische partijen bogen op de steun van een meerderheid voor het verbreken van de relaties met Moskou. Maar in Letland lig gen de zaken anders. Vooral door de geforceerde immigratie van de laatste jaren is maar iets meer dan de helft van de 2,3 miljoen inwoners van Letse afkomst. Ruim 32 pet is Russisch. Van de 792 gedelegeerden op het Letse partijcongres steunden 242 de uitlatingen afscheidingsbeweging. De pro- kenheid KATHMANDU (IPS/AP) - Met een waar volksfeest hebben de Nepalezen vannacht tot diep in de nacht de invoering van een meer- populaire openba- partijenstelsel gevierd. Nadat vrij- nog de politie waarschijnlijk de republiek Oezbekistan. Ze straat op gingen erden van die taak ontheve cratie, kondigde koning Birendra het Moskou-fractie wilde doorgaan met litburolid Jegor Ligatsjov. mogelijke betrok- gisteravond ■atieve po- politieke partijen wordt opgeheven. het congres, onder aantal nieuwe leiders te kiezen, later besloot men de vergade- maals vierkant achter zijn regering ring te schorsen tot juni. De we Zuid-Afrika te staan. Rond 300.000 betogers schreeuwden hun bijval voor presi dent Landsbergis, die de massa ver zekerde dat de Litouwse regering nooit de onafhankelijkheidsverkla ring van 11 maart zal intrekken. Ter wijl hij sprak wierp een overvlie- lopen communisten kondigden aan binnenkort een eigen Letse partij op te richten. Georgië Diezelfde Ligatsjov haalde giste ren in een plaatselijke krant op nieuw fel uit naar de democraten in de partij. Hij wil de partij zuiveren van "revisionisten, nationalisten en sociaal-democraten". De partijlei ding staat desintegratie toe en het is onaanvaardbaar dat anti-< De koning maakte zijn besluit be kend nadat hij overleg had ge pleegd met vier leiders van de Be weging voor Herstel van de Demo cratie (MRD), een coalitie van de so ciaal-democratische Nepalese Con grespartij en een groep van zeven linkse partijen. De MRD heeft lei- nisten actief zijn in het land, aldus ding gegeven aan de demonstraties Toen het nieuws van het de op heffing van het partijverbod be kend werd, stroomden duizenden Nepalezen de straat op, en brak een waar volksfeest los dat tot diep in de nacht voortduurde. In enkele stads- doodde toen wijken openden agenten die kenne lijk niet op de hoogte waren van de politieke ontwikkelingen het vuur op de feestende menigte. Volgens dat het verbod op ooggetuigen was er echter in de meeste gevallen sprake van losse flodders. De leiders van de MRD die met de koning hadden onderhandeld rie pen de bevolking via radio en televi sie op om de demonstraties te be ëindigen, omdat het doel - het ver krijgen van grotere politieke vrij heid - was bereikt. De oppositie heeft gewaar schuwd voor meer bloedvergieten Afghanistan Afghaanse guerrillastrijders heb ben onverwacht het vuur geopend tijdens een plechtigheid waarbij meer dan 10.000 rebellen zich zou den overgeven aan het Afghaanse leger. Volgens de Afghaanse staats radio vonden zeker twaalf personen de dood. Een van de zeven Afghaan se verzetsgroepen zegt dat de "over gave" vijf maanden tevoren was be raamd om het regeringsleger in de val te lokken. Gijzelaars De radicale Palestijnse factie van Abu Nidal heeft gisteren opnieuw aangekondigd binnenkort drie Westeuropese gijzelaars vrij te la ten. De voorbereidingen voor de vrijlating van de Francaise Jacque line Valente, haar Belgische vriend Fernand Houtekins en hun kind Sophie Houtekins spoedig verlo pen. aldus een verklaring aan een Westers persbureau. Bomaanslag Een bomaanslag heeft vanmorgen het leven gekost aan vier Britse sol daten in Noord-Ierland. De solda ten waren op patrouille met het plaatselijke gerecutreerde Ulster Defence Regiment (UDR). MEXICO-STAD - 'Socialismo o muerte', socialisme of de dood. Der gelijke strijdkreten hoorden tal van oplettende luisteraars in de Vere nigde Staten vorige week uit hun ra dio's tetteren. Aan de andere kant van de scheidslijn presenteerde TV- Marti dinsdag, om half twee 's och tends, voor Cubaanse liefhebbers zijn eerste programma: drie uur rockmuziek en honkbal. door Rob Sprenkels Met de start van TV-Marti is het al dertig jaar slepende conflict tussen het revolutionaire Cuba en de Vere nigde Staten in een nieuwe fase be-' land. Niks ontpsannning, niks de tente. Castro en Bush dreigen af te stevenen op een nieuwe frontale botsing. Niet dat er van TV-Marti nu meteen wonderen moeten worden verwacht. De komende drie maan den zal het vooralsnog om proefuit- zendingen gaan. En bij de eerste po ging waren de Cubanen al na tien muinuten in staat om het signaal in een groot gedeelte van Havana en omstreken te blokkeren. De Amerikaanse regering, die oorspronkelijk 32 miljoen dollar had uitgetrokken voor de op Cuba gerichte televisie-piraat, heeft er volgens sommige diplomaten in middels al meer dan 100 miljoen dollar in moeten steken. De televi siebeelden bereiken Cuba via een zeppelin boven 'Cudjoe Key', het meest zuidelijke puntje van de staat Florida. Het is de bedoeling de Cu banen op die manier elke dag ten minste drie uur lang te voorzièn van vertier en vooral ook van informatie die volgens de Amerikanen niet op het eiland zelf voorhanden is. Het gaat om een van de dromen die Ronald Reagan ter verwezenlij king aan zijn opvolger George Bush heeft moeten laten. De Amerikanen hebben nieuwe hoop geput uit de gebeurtenissen van de afgelopen maanden in het Oostblok. "Als de Cubanen dat nu eens met hun eigen ogen kunnen zien", vertolkt een van de programmamaker zijn hoogge spannen verwachtingen. Castro is de afgelopen maanden moederziel alleen komen te staan. Eerst waren er de omtwentelingen in Oost-Europa en de uitzichtloze problemen binnen de Sovjetunie. Alle economische hulp uit die rich ting, waarmee de Cubaanse econo- *Fidel Castro: moederziel alleen. mie zich de afgelopen decennia heeft staandegehouden, is daardoor onzeker geworden. Sterker nog: vroegere bondgenoten als Polen, Hongarije en Tsjechoslowakije heb ben het mogelijk gemaakt dat de VS, na jaren van vergeegse pogin gen, Cuba op de beklaagdenbank hebben gekregen binnen de men senrechtencommissie van de Vere nigde Naties. Ook in Latijns-Amerika heeft Castro binnen twee maanden twee belangrijke bondgenoten verloren. De Sandinisten delfden het onder spit tegen de door Bush gesteunde Violeta Chamorro bij de verkiezin gen van februari in Nicaragua. En in Panama wipten de Amerikanen met militair geweld generaal Manu el Antonio NOerieaga uit het zadel. Hetgeen voor Castro nog erger was. Want Panama was sinds de jaren ze ventig zijn hoofdkwartier om het Amerikaanse handelsembargo te gen Cuba te kunnen omzeilen. Toch is de grijzende Cubaanse lei der nog niet helemaal opgebrand, zoals lange verhalen in de Ameri-, kaanse media en ook president Bush willen doen geloven. Ernstig in de problemen, dat wel. Maar met zijn vooruitziend oog zoekt Castro al sinds een paar jaar bronnen die op het economische vlak verlich ting kunnen brengen. Bij zijn in 1988 begonnen reeeks van bezoek aan Latijnsamerikaanse landen heeft Castro keer op keer on derhandeld met lokale zakenmen sen. Eind 1988, in Mexico, voorspel de Castro zelfs dat Cuba op niet al te lange termijn het Japan van het Amerikaanse halfrond zal worden. Hij nodigde de Mexicanen uit om zaken in de toeristenindustrie te doen op een fifty-fifty-basis. "Waarom kunnen wij wel op Cu ba investeren en de Cubanen zelf niet?", zo vroeg een zakenman. "Wij zijn kapitalistisch, maar als staat", antwoordde Castro resoluut. En: "Het zal toch niet zo zijn dat we een dezer dagen onze relaties met de VS herstellen en jullie nu de boot mis sen om een aandeel te veroveren in de Cubaanse markt". Enkele Mexicanen hebben zich intussen op de Cubaans toeristenin dustrie geworpen, terwijl al sinds 1987 een Spaanse onderneming ac tief is. Twee weken geleden, na thuiskomst uit Brazilië, zei Castro dat hij de hele Cubaanse economie voor buitenlandse investeerders wil opengooiebn. In Washington weet men maar te al te goed dat Castro al sinds de ja ren zeventig tal van pogingen heeft ondernomen om de handselsrela- ties met de VS te herstellen. Ook Sovjet-leider Gorbatsjov dringt daar al een tijd lang op aan. Maar Castro en Bush zijn halsstarrig als het om coneesseis gaat. Bush zette de Amerikaanse voor waarden twee weken geleden nog eens persoonlijk op een rijtje: vrije verkeizingen onder internationaal toezicht, respect voor de mensen rechten en de invoering van een vrije, kapitalistische marktecono mie. Met andere woorden: de Ame rikanen zijn ervan overtuigd dat Castro vroeg of laat zal vallen als ze maar genoeg druk op de ketel hou den. Als gevolg van TV-Marti berei ken de spanningen nu nieuwe hoog tepunten. Volgens de Cubaanse me dia wil Bush een excuus in handen krijgen om Amerikaanse troepen richting Cuba te kunnen sturen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 5