'Fraude bij
verkiezingen
in Kampen'
Ik ga niet terug in het kabinet
'ISiets is zo belangrijk als droge voeten
t fait, MMi
AU ea<te
hieuwte
CV*.
Jc eigenwijze inkomcnl
Ed Nijpels kwam altijd terug
Rectrice van
Barlaeus vecht
ontslag aan
Ed Nijpels wil lang in Breda blijven
ZATERDAG 24 MAART 1990
Politie onderzoekt opkopen stemkaarten
KAMPEN/DEN HAAG (ANP/GPD) - De politie van Kam
pen is gisteren een onderzoek begonnen naar fraude tijdens
de gemeenteraadsverkiezingen van woensdag. De zaak
kwam aan het licht toen oudere Kampenaren D66-lijsttrek-
ker Bastiaan belden met de mededeling dat hun stemge
rechtigde kinderen waren benaderd om hun stemkaart te
verkopen voor 25 gulden.
Of er inderdaad stemkaarten zijd
verkocht, weet Bastiaan niet. Om
dat het wettelijk is verboden te han
delen in stemkaarten deed Bastiaan
aangifte bij de politie. Hij zegt te we
ten welke Kampenaar achter de ac
tie zit, maar diens naam geeft hij
niet prijs. Dat vindt Bastiaan de ver
antwoordelijkheid van de politie.
Die heeft al iemand op het politie
bureau ontboden, maar wil even
min zeggen wie.
Bastiaans wilde wel kwijt dat het
niet iemand is van de omstreden
partij Kampen Alert. De rijksre
cherche is een onderzoek is begon
nen naar lijsttrekker Kranenburg
na een aanklacht van burgemeester
Kleemans wegens laster, smaad en
belediging. Kranenburg zou heb
ben beweerd dat de burgemeester
Boerenprotest
afgelast wegens
mooi weer
UTRECHT (GPD) - Het mooie
'landweer* dat voor maandag
wordt verwacht is er oorzaak
van dat een geplande grote pro
testmanifestatie voor boeren op
die dag niet doorgaat. Westbra
bantse boeren wilden maandag
massaal naar Utrecht gaan voor
een bijeenkomst waarop de
Amerikaanse boerenleider Mer
le Hansen. Sicco Mansholt en
professor De Hoog zouden spre
ken.
"Als het weer gaat regenen
gaat deze bijeenkomst zeker
door", aldus een van de actielei
ders. Het was overigens de be
doeling dat de boeren met ge
woon vervoer naar Utrecht zou
den reizen en niet per tractor. De
bijeenkomst was op maandag
gepland omdat dan in Luxem
burg het overkoepelend orgaan
van de Europese landbouworga
nisaties vergadert.
gaat scheiden en een relatie heeft
aangeknoopt met een medewerk
ster van de gemeente. Kranenburg
was tot twee jaar geleden voor de
PvdA wethouder. Hij moest die
functie neerleggen nadat hij we
gens ontucht met drie medewerk
sters van de gemeente tot een voor
waardelijke gevangenisstraf was
veroordeeld. Bij de verkiezing van
de Gemeenteraad, afgelopen
woensdag, behaalde zijn partij
Kampen Alert drie zetels.
Kieswet
Het PvdA-kamerlid Van Otterloo
heeft voorgesteld om te onderzoe
ken of de kieswet genoeg bescher
ming biedt tegen het ronselen van
stembiljetten. Aanleiding is het feit
dat in het Brabantse Rucphen afge
lopen woensdag een derde van het
totale aantal stemmen per volmacht
is uitgebracht. Op een totaal van
11.148 uitgebrachte stemmen waren
er 3162 volmachten, goed voor zes
zetels in de raad. Het verbaasde
hem dan ook niet te horen dat op
een dertigtal kaarten de naam van
de gemachtigde met hetzelfde
handschrift was ingevuld.
Van Otterloo heeft zijn collega's
in Rucphen aangeraden een offi
cieel protest in te dienen bij de bur
gemeester tegen de procedures. De
geruchten over ronselpraktijken
zijn namelijk niet nieuw. Al eerder
heeft de politie onderzoek verricht,
maar die hebben vooralsnog niets
opgeleverd.
Het ronselen van stembiljetten is
vooral een fenomeen in Brabant.
Limburg en Zeeland. Daar hebben
de gemeenteraadsverkiezingen een
nog 'persoonlijker' karakter dan el
ders in het land, vanwege het grote
aantal plaatselijke lijsten.
Met een straffe westenwind, in het gezicht bekijken de kamerleden de toestand van de duinen bij Zoutelande. (foto a
SCHIPHOL/ZOUTELANDE
(ANP) De laatste keer dat ze met
elkaar op stap gingen, was in 1982.
Zowel de Unie van Waterschappen,
de gastheer, als de leden van de vas
te kamercommissie verkeer en wa
terstaat, de genodigden, bewaren er
uitstekende herinneringen aan.
"Een indringende tocht", zo luidde
het oordeeh
In 1982 bekeken ze de dijkverster
king. Dit maal kruipen ze bijeen in
een helikopter om de schade te aan
schouwen die de stormen van de af
gelopen maanden hebben aange
richt aan de Nederlandse stranden
en duinen. De Unie heeft het perfect
georganiseerd, en het werkt: de ka
merleden raken zeer onder de in
druk.
Voorafgaand aan de tocht laten
enkele dijkgraven op kaart en dia
nog eens zien wat het water, de
grootste natuurlijke vijand van de
Nederlander, voor verwoestende
uitwerking kan hebben. "Het gaat
om de meest fundamentele voor
waarde van het bestaan", zo prijst
Unie-voorzitter IJff de kustverdedi-
gingswerken aan. "De strijd tegen
het water is van het grootste maat
schappelijke belang".
In het gebied van dijkgraaf Van
Serooskerken. het Hoogheemraad
schap Rijnland, hebben de stormen
een miljoen kubieke meter zand
weggeslagen. De betekenis hiervan
maakt hij in een vergelijking duide
lijk: genoeg om het volledige Schip-
hol-terrein met een laag zand van 10
centimeter te bedekken.
W. van de Ploeg van het Hoog
heemraadschap Noordhollands
Noorderkwartier meent dat de stor
men hun "voorbereiden^ werk" ge
daan hebben voor de discussie die
de Kamer binnenkort met minister
Maij-Weggen zal voeren over de
kustverdediging. De Unie heeft
haar helikopter-uitstapje dan ook
perfect gepland. Begin april mag
Maij met de Kamer in de slag. De to
tale schade aan de kust schat de
Unie op minstens 75 miljoen gul
den. Maij wil 30 miljoen uittrekken
voor het herstel van vier plaatsen.
Te weinig, zo oordelen de dijkgra-
die loopt van de Hondsbossche Zee
wering bij Petten tot het Zeeuwse
Zoutelande. "Het zal jullie heugen,
dit tochtje", merkt dijkgraaf Van
den Berge dan ook op. "We hebben
natuurlijk nog wat schade voor U
overgelaten".
De voorzitter van de kamercom
missie, CDA'er Van Vlijmen, han
teert in de helikopter een mini-vi
deocamera. D66'er Wolffensperger
bedrijft zijn liefde voor foto's. "Al
hoef ik niet alsmaar van die panora-
maatjes".
De afslag bij de duinen blijkt in
derdaad niet gering. Bij Bergen aan
Zee wijzen de kamerleden elkaar op
de aangetaste boulevard, en op de
huizen die plotseling akelig direct
aan de rand van de duinen zijn ko
men te staan. SGP'er Van den Berg
volgt met de landkaart op schoot of
alles klopt met wat hij vanuit de
lucht ziet.
Rond IJmuiden, waar een enkele
windsurfer zich op het water heeft
gewaagd, zien de Kamerleden de
vrachtwagens en bulldozers die een
begin gemaakt hebben met de her
stelwerkzaamheden. Het zand lijkt
niet aan te slepen. Toch is dit al eeu
wen een noodzaak gebleken.
Bij de Rijnmond is een duidelijk
verhoogde kijk-activiteit van
Groen-Linkser Rosenmöller op
merkbaar. De voormalige vak
bondsman uit de havens ziet als po-;
liticus de zaken niet langer vanaf de
werkvloer maar vanuit de lucht.
Dan komt Zeeland in zicht, de
provincie die 37 jaar geleden ge
schiedenis schreef met de waters
nood. Opnieuw, zoals bijvoorbeeld
bij Domburg, hebben de stormen
de kustveiligheid in direct gevaar
gebracht. Minister Maij kwam er
zelf een nachtelijk kijkje nemen.
"Maar waarom dan geen extra
geld", zo vraagt de Unie van Water
schappen zich af.
De landing, bij hotel Zuiderduin
in Zoutelande, is voorbeeldig. Op
een vervaarlijk afgeknabbelde duin
waait de Kamerleden het strand-
zand recht in de ogen. Wie nog twij
fels mocht hebben, is nu wel defini
tief overtuigd. "Er is toch eigenlijk
niets zo belangrijk als droge voe
ten", concludeert
zitter Van Vlijmen.
AMSTERDAM (GPD) - Rectrice
C. de Vries Lentsch van het Bar
laeus gymnasium in Amsterdam
wordt uit haar functie ontheven.
Onderwijswethouder Ada Wilde-
kamp volgt daarmee het donderdag
uitgebrachte advies door de com
missie van goede diensten, die een
onderzoek instelde naar de situatie
op de school. De rectrice zelf gaat
vooralsnog niet akkoord met het
ontslag.
"Er is geen andere weg, nu is vast
gesteld dat de situatie op de school
ernstig is ontwricht en vastgelo
pen", aldus Wildekamp. Daaraan
voegde zij onmiddellijk haar waar
dering toe voor de rector. "Zij heeft
zich onder buitengewoon moeilijke
omstandigheden staande weten te
houden."
De wethouder vindt niet dat met
deze beslissing haar beleid wordt
onderuit gehaald. Dit bestond eruit
dat over een periode van vijf jaar
uitsluitend vrouwen worden aange
steld als directeur van een school in
het voortgezet onderwijs. Volgens
Wildekamp is als gevolg daarvan de
afgelopen twee jaar het aantal vrou
welijke directeuren gestegen van 16
naar 44 procent.
Voor het eerst sinds haar aanstel
ling, anderhalf jaar geleden, is De
Vries Lentsch nu ook in de open-
baarheid getreden. Via haar advo
caat heeft zij laten weten in hoge
mate teleurgesteld te zijn in het ad
vies van de commissie. Als bezwaar
voert zij aan dat de commissie uit
sluitend de bekende tegenstanders
heeft gehoord.
In een persoonlijke reactie voegt
zij daaraan toe: "Ik vind het be
treurenswaardig dat de gemeente
Amsterdam zich genoodzaakt heeft
gezien, iemand die geen fouten
heeft gemaakt, zo terzijde te schui
ven. Tenslotte heeft mijn benoe
ming plaatsgevonden via de demo
cratische weg. Als democratisch
burger heb ik het daar zeer moeilijk
"Je zou je kunnen afvragen of het
nog wel zinvol is nog langer op deze
school aan te blijven. Maar. ook na
het nodige zelfonderzoek zeg ik ja.
Ik vind mezelf een goede rector en
kan me niet met het uitgebrachte
rapport verenigen. Ik zal me dan
ook op voorhand niet bij deze uit
spraak neerleggen."
Het is nog niet zeker of de rector
maandagmorgen opnieuw het Bar
laeus gymnasium zal betreden. De
rector wil wat dat betreft eerste de
eventuele ontwikkelingen van het
komende weekeinde afwachten.
„Maar normaal gesproken zal ik
maandag gewoon weer aanwezig
zijn".
De Amsterdamse gemeenteraad
moet zich nog uitspreken over het
voorgenomen ontslag.
Binnenland kort
Huurders
Huurders moeten meer invloed
krijgen op het beleid van woning
corporaties en gemeentelijke wo
ningbedrijven. Zij moeten meer
overleg kunnen voeren met deze so
ciale verhuurders en ook zeggen
schap krijgen over de samenstelling
van liet bestuur van deze instellin
gen. Verder zullen corporaties en
gemeentelijke woningbedrijven
verplicht worden een onafhankelij
ke klachtencommissie in te stellen,
aldus een serie voorstellen van
staatssecretaris Heerma (volkshuis
vesting) waarmee de ministerraad
gisteren akkoord is gegaan.
Boeren
De ministerraad heeft besloten
ruim 42 miljoen gulden in het Inter
nationale Fonds voor de Land
bouwontwikkeling (IFAD) te stor
ten. Dat fonds verstrekt soepele le
ningen aan ontwikkelingslanden
die daarmee hun voedselproduktie
pogen te verhogen. Ook gaat er geld
naar de armste bevolkingsgroepen
onder wie vooral boeren.
Kortingskaart
Gedeputeerde Staten van Noord-
Holland denken erover de provinci
ale ambtenaren een extra goedkope
jaarkaart voor het openbaar vervoer
aan te bieden. Deze maatregel zou
passen in het openbaar-vervoerbe-
leid en is goed voor het milieu, zo
motiveren GS het idee.
Verduistering
De politierechter in Zwolle heeft
een 32-jarige PTT-ambtenaar tot
vijf maanden cel veroordeeld we
gens verduistering van 148.500 gul
den. Officier van justitie Greive
noemde het optreden van de man
"bijna een spannend jongensver-
haal". maar ook een drama omdat
de man vanuit zijn problemen naar
dit middel heeft gegrepen. Zijn ad
vocaat voerde aan dat de man zeer
impulsief te werk is gegaan. "Hij
kon niet goed met geld omgaan en
raakte in de problemen. Vanuit zijn
functie zat hij bovenop een bom
geld".
Aidstest
Het kabinet wacht voorlopig af wat
de verzekeraars gaan doen met aids-
tes.ten bij het afsluiten van levens-
en arbeidsongeschiktheidsverzeke
ringen van bedragen tot 200.000 gul
den. De ministerraad heeft inge
tuind met een notitie vpn minister
Hirsch Ballin (justitie) waarin deze
v. il afwachten wat een door de ver
zekeraars aangekondigde studie
naar deugdelijke medische criteria
oor aids-testen oplevert.
DEN HAAG Nog bij lange na niet
hersteld van een heuse, en zwaar
onderschatte. longontsteking,
neemt Ed Nijpels de eindeloze rij
gelukwensen in ontvangst. Hij is er.
het geteisterde bleke gezicht ten
spijt, zichtbaar gelukkig mee. "Bre
da is echt ideaal, ik blijf er minstens
acht jaar. Dat staat als een paal bo
ven water".
door
Jan Reijnders
De benoeming in de ministerraad
was gisteren een fluitje van een
cent. Geen van de bewindslieden
had iets op of aan te merken. Een
beeld dat fraai past in de vlekkeloze,
zij het wat vertraagde gang van Nij
pels naar het burgemeesterschap
van de grootste stad van West-Bra
bant. Immers, ook de vertrouwens
commissie uit de Bredase raad was
unaniem in haar advies: Nijpels
moest het worden.
Zoals voor veel burgemeesters is
het ambt voor Nijpels iets van een
jongensdroom. "Ik heb dit inder
daad van jongsaf gewild. Het is
waar dat ik nóg in juli gezegd heb
dat ik geen moment aan Breda
dacht, maar die vacature was toen
ook helemaal niet actueel. Toen
Frans Feij (de vorige VVD-burge-
meester van Breda die na slaande
ruzies met de commissaris van poli
tie, red) heel onverwacht ontslag
nam, heb ik de VVD-top meteen la
ten weten dat ik veel voelde voor
Breda. Maar als Feij nog tot eind
1990 was blijven zitten, weetje niet
wat er intussen allemaal weer ge
beurd was. Dat soort functies komt
maar een keer voorbij, daar kun je
niet op gaan zitten wachten".
Ambassadeur
Hoewel hij zich uit eigen weten
schap als oud-minister realiseerde
'hoe buitengewoon grillig' burge
meestersbenoemingen kunnen ver
lopen. heeft Nijpels vanaf dat mo
ment al zijn zinnen op Breda gezet.
Even leek het erop dat de 39-jarige
Bergenaar het internationale pad
op zou gaan. een weg die door de
roep die hem als voortvarend
milieuminister wordt nagedragen,
eveneens open lag. Zijn benoeming
tot 'goodwill ambassadeur' van het
milieu voor de Verenigde Naties
leek daar een voorbode van.
"Inderdaad hebben een aantal
landen mij kandidaat gesteld voor
de functie van secretaris-generaal
voor de VN-conferentie 'Milieu en
Ontwikkeling', die in 1992 wordt ge
houden. Dat zou uitmonden in het
directeurschap van de VN-milieu-
Nijpels: 'Met
organisatie. Ik zou van veel Europe
se en Afrikaanse landen steun heb
ben gekregen en had vast een rede
lijke kans op die functie gemaakt.
Maar ik wilde per se in Nederland
blijven, niet in de laatste plaats voor
het gezin. Ik heb dertien jaar door
heel Nederland gesjouwd, heb de
afgelopen vier jaar heel de wereld
afgereisd, het is tijd voor een honk.
En Breda is een ideaal honk".
Nijpels is van plan zich omstreeks
augustus in de stad te vestigen. Hij
is al op zoek naar een huis, dat wel
een behoorlijke omvang moet heb
ben. "Ja, de prijzen zijn voor West
brabantse begrippen hoog in Breda,
maar ik wil toch een flink huis om
mijn hobby's te kunnen beoefenen.
Vooral de treintjes, ja. In augustus
wil ik verhuizen, zodat Duco hier in
Den Haag nog rustig het schooljaar
af kan maken. Tot die tijd kruip ik
wel in een hotel in Breda, als het no
dig is".
Het culturele en gemeenschapsle
ven in Breda krijgt er in Nijpels een
gedreven deelnemer bij. Ook het
carnaval in Kielegat kan op zijn ge
duchte interventies rekenen. "Dat
is me tijdens de jongste Vasten
avond in Bergen wel vierhonderd
keer gevraagd. Of dit mijn laatste
Bergse carnaval was. Ja. dat was in
derdaad het geval. Met carnaval
hoor ik in Breda te zijn. Ik zal best
nog eens een weekend in de weken
tevoren naar Bergen trekken, ik
denk ook wel dat ik lid kan blijven
van mijn Bergs carnavalsorkest.
Maar intens opgaan in de Krabbe-
gatse Vastenavond, nee, dat kan
niet meer".
Kielegat en Breda zullen wat hem
betreft lang plezier van hun nieuwe
burgemeester hebben. "Ja, ik zal er
minstens acht jaar blijven. Dat heb
ik de VVD-top ook maar vast laten
weten. Dat betekent dat ik nergens
anders voor beschikbaar ben. Want
ik weet hoe dat gaat met kabinets
formaties. dan doen ze heel onver
wacht een beroep op iemand. Maar
bij mij hoeven ze dus niet aan te
kloppen, ook niet in noodsituaties,
Dat ben ik tegenover dit ambt en de
stad verplicht. Het burgemeester
schap is geen duiventil".
'N KRANTENWIJK
BEN JE NIEUWSGIERIG? WILFRED EN ANTOINETTE
VAN LEIDSCH DAGBLAD
VERTELLEN JE ER ALLES VAN: 071-161323
DEN HAAG Met zijn benoe
ming tot burgemeester van Breda
verlaat Ed Nijpels het toneel van
de landelijke politiek. Voorgoed,
hoopt menig VVD'er Maar als de
loopbaan van Nijpels een ding ge
leerd heeft, is het wel dat hij de
ongekroonde koning van de co
me-back is. De bezwering dat zijn
liefde voor Brabant circa acht jaar
zal duren, onderstreept dat histo
risch gegeven nog maals.
door
Peter de Vries
De Haagse loopbaan van drs.
Eduardus Hermanus Theresia
Maria Nijpels (geboren 1 april
1950 te Den Helder) is een merk
waardige mengeling van succes
en falen, van geoogste bewonde
ring en gezaaide haat. In 1977
deed hij zijn intrede in de poli
tiek. Hij werd tegelijk lid van de
gemeenteraad in Bergen op
Zoom en van de Tweede Kamer.
Een drukke, altijd actieve man.
wat ook bleek uit de lijst bijba
nen. De nevenfuncties variërden
van het comité kinderpostzegels
tot het Avro-bestuur. van de Libe
rale Internationale tot de wets-
winkel in zijn woonplaats.
Als debuterend lijsttrekker
voerde hij de VVD in 1982 naar
grote hoogten: hij evenaarde en
verbeterde de electorale records
van Hans Wiegel en bracht de li
beralen op een ongekend aantal
van 36 kamerzetels. Met beide
duimen in de hoogte incasseerde
hij de jubel van het partijkader.
Vier jaar later moest de VVD ter
rein prijs geven, en werd Nijpels
door datzelfde partijkader van de
troon gestoten.
De in onmin gevallen fractie
voorzitter werd in 1986 verban
nen naar het kabinet, waar hij 'in
de luwte' mocht werken aan zijn
politieke loutering. Ondanks zijn
falen als fractievoorzitter werd
Nijpels gekoesterd als een poli
tiek talent, dat op het ministerie
.van Milieu olwassen moest wor
den: De afloop is bekend: Nijpels
ontpopte zich als een kundig be
windsman, steeg in de polls, maar
daalde verder in de achting van
zijn partij.
De kabinetscrisis ontlaadde
zich vorig jaar boven zijn hoofd
en dat van Neelie Smit-Kroes als
een onweersbui op een benauwde
zomeravond. Waar Smit-Kroes
ten onder ging in het geweld der
partij-elementen^ verzorgde Nij
pels echter de wonderbaarlijke
ontsnapping. In de beslotenheid
van heftige vergaderingen en
drukke telefooncircuits donder
de en bliksemde het, wilde het
partij kader bloed zien, werd zijn
kop geëist, maar bleef hij na een
oefening in deemoedigheid.
Onvermogen
Waar ligt, karakterologisch of po
liticologisch. de sleutel tot Nij
pels' raadselachtige loopbaan?
Niet in de onsmakelijke of smake
lijke affaires rond fractiemede
werkers die naakt in de Kamer
poseerden, dienstauto's en privé-
roddels. Een meer waarschijnlijk
antwoord luidt: in zijn onvermo
gen samen met andere WD-ers
echte politiek te maken. Dat zegt
iets over de politieke structuur
van de WD, en iets over Ed Nij
pels.
Van oudsher is de persoonlijk
heid van de voorman binnen de
WD een belangrijk politiek ge
geven. Nijpels was - in tegenstel
ling tot zijn opvolger - leider.
Maar nimmer gold hij als aan
voerder van de groep. Hij stond
boven de fractie. Hij beraadslaag
de in kleine kring, de 'bende' die
naar hem vernoemd werd en
waarvan de leden (Evenhuis, Van
Rey c.s.) inmiddels met zachte of
harde hand uit de voorste lijn van
de WD zijn verwijderd. Het
lampje 'belet' brandde sarrend
boven zijn deur, en hield de libe
ralen die niet waren uitverkoren
buiten de deur.
N ederlagenstrategie
Met zijn befaamde 'nederlagen-
strategie' zaaide Nijpels andere
kiemen van teleurstelling. Hans
Wiegel waarschuwde ooit tever
geefs voor de gewoonte conflic
ten binnen de CDA/WD-coalitie
hoog op te laten lopen, om vervol
gens met een compromis genoe
gen te nemen. Wiegel meende dat
voor de liberalen begripsvolle sa
menwerking met het CDA het
meest lonend was.
Maar onder Nijpels werd het
CDA onveranderlijk als de boos
doener achter de zelfveroorzaak-
te nederlaag aangewezen: een
subtiele strategie waar kiezers
noch VVD'ers veel ven begrepen
maar die in elk geval leidde tot cu
mulatie van frustraties over de
oppermachtige christendemocra
tie en de bescheiden eigen resul
taten.
Als bewindsman eistte Nijpels
meer ruimte dan hij ooit een an
der WD-minister toestond. Hij
liet zich uiteindelijk niets meer
gelegen liggen aan de opvattin
gen van de fractie, maar slaagde
er wel in zelf redelijke politieke
resultaten te boeken. Dat was
voor de WD niet meer na te voe
len. Zo werd de kabinetscrisis de
afstraffing van al te solistisch op
treden.
In de gedecimeerde WD-frac-
tie hield Ed Nijpels zich de laatste
maanden uiterst rustig. Hij wist
dat zijn dagen aan het Binnenhof
geteld waren, en wachtte op de af
vloeiingsregeling in de vorm van
een burgemeesterspost. Te Breda
kan hij zich koesteren in de be
langstelling die vertrokken WD-
leiders ten deel valt. Hans Wiegel
wordt steeds gevraagd wanneer
hij terugkeert; Nijpels beant
woordde die vraag gisteren reeds.
Over acht jaar is hij oud en wijs
genoeg.
