Benijd door vele mannen
De voor- en nadelen van het vrouw zijn in het zakenleven
ZATERDAG 24 MAART 1990
EXTRA
PAGINA 2!
Ze bij elkaar krijgen voor een foto is al een
[hele klus en als dat dan is gelukt willen ze
daarbij alle vier ook nog eens hun eigen
inbreng, leder heeft zo haar eigen mening
over plek en opstelling, terwijl de locatie
op zich al nóóit ter discussie heeft
gestaan. "Die plaat schieten we natuurlijk
in Noordwijk", besliste Marjolijn van der
Jagt meteen heel kordaat, en aangezien
zij directeur is van de stichting die zich
bezighoudt met de promotie van de
badplaats was tegenspraak volstrekt
onmogelijk. Verzamelplaats dus: het
kantoortje van de Stichting Promotie
Noordwijk onder de plaatselijke VVV. De
tijd: een vroege midweekse ochtend,
"dan hebben we daarna tenminste nog
gelegenheid andere zaken af te
handelen". Opvallende aanwezigen: vier
vrouwen, die even met elkaar in gesprek
raken over hun werkzaamheden, waarin
het nogal eens 'vliegen' is. Letterlijk en
figuurlijk. De een is net terug uit Berlijn, de
ander gaat de dag erna naar Finland en
vervolgens door haar Joegoslavië, de
derde reist deze week naar Florida, maar
kon maandag ook naar de Sovjetunie en
de vierde moet volgende maand eigenlijk
naar Hongkong, maar vertoeft dan al in
Rome.
Nee, het gaat hier niet om stewardessen.
Aan het woord zijn een paar
(zaken)vrouwen die het 'gemaakt'
hebben in beroepen waarin ze worden
benijd door tal van mannen. Maar zijn ze
wel te benijden? Het antwoord komt van:
j Marjolijn van der Jagt (32), die per 1 juli in
Noordwijk een van de weinige
vrouwelijke VVV-directeuren van
Nederland wordt, Trudy Kwik (28), tot nu
toe de enige vrouw in het middle-
management van DHL, Lydia Reyneveld
(40) die een internationaal bedrijf runt in
leer en suede kleding en daarnaast een
in- en exportfirma bestiert, en tenslotte
Marlies Haazebroek (33).
door Paul de Tombe
Er is geen enkele twijfel over mogelijk
dat de meeste mannen jaloers zullen zijn
op de als laatste genoemde Leidse. Mar
lies Haazebroek dus, in het dagelijkse le
ven een gewone huisvrouw in een rijtjes
woning in de Stevenshof. Getrouwd,
twee kindertjes. Dat ze een communica
tiebureautje heeft (voor het contact tus
sen de sportwereld en de pers), maakt
haar al iets 'anders'. Echt benijdenswaar
dig wordt ze voor de helft van Nederland
omdat ze part-time in dienst is van reis
bureau Roever in Amstelveen en daar bij
menige buitenlandse trip full-time is be
last met de zorg voor het Nederlands elf
tal.
Vorig jaar nog dineerde ze met Ruud
Gullit, die-met een etentje voor twee in
eert Leidse bistro zijn dank uitdrukte
voor haar bemoeienissen om hem eerder
terug te krijgen naar Italië toen hij ge
blesseerd was. En in juni vliegt ze voor
uit naar de laars van Europa, waar ze tij
dens het WK-voetbal mogelijk een
maand lang de 'reiszaken' voor de Neder
landse sportpers regelt, waar ze de reis-
leidsters van de nu al uitverkochte sup
porters-vluchten opvangt en waar ze
hand- en spandiensten zal verrichten ten
behoeve van Oranje,(met of zonder Lib-
regts). Michels en de spelers kennen haar
van het EK nog als 'Lies', 'Lies' kent Mi
chels en de spelers van haver tot gort, nu
ze al weer heel wat jaartjes in dat wereld
je meeloopt. Vanaf 1984 eerst rond Ajax,
sinds driejaar geleden ook rond de natio
nale voetbaltrots.
"Tot nu toe heb ik 28 van die voetbal
reisjes gedaan, van Praag tot het EK in
West Duitsland en van Porto tot Israël",
rekent ze voor. "Dat zal voor anderen
best bijzonder zijn, maar als je ermee be
zig bent sta je daar echt niet bij stil.
Meestal zie ik pas later op foto's dat ik
naast Van Basten of Cruijff stond op
de momenten dat dat ik tussen ze loop
zijn ze gewoon klanten. Mensen die op
reis zijn en voor wie je reis en verblijf zo
plezierig mogelijk wil laten verlopen.
Dat is wat anders dan anders, ja. Voetbal-
reizen zijn onvoorspelbaar, want er kun
nen per minuut veranderingen optreden
en je hebt natuurlijk alleen met mannen
te maken, maar dat kan zowel positieve
als negatieve kanten hebben. Voor een
vrijgezelle meid zou het misschien wat
anders liggen, maar ze weten allemaal
dat ik getrouwd ben en respecteren dat.
•In al die tijd is er pas één keer een vrouw
onvriendelijke opmerking tegen me ge
maakt. Veel vaker is het voordelig datje
een vrouw bent in zo'n typische mannen
wereld".
Geaccepteerd
Dat is de gemeenschappelijke ervaring
van alle vier, en ze kunnen er ook alle
vier over oordelen. Het is wat moeilijker
om binnen te komen en op te klimmen in
de rangorde ("Je hebt toch wat meer te
overwinnen", zegt Marjolijn van der
Jagt), maar eenmaal in een traditionele
mannenwereld wordt een vrouw met
kwaliteiten tegenwoordig snel geaccep
teerd. En zo hoort het natuurlijk ook, vin
den ze, er zijn alleen nog véél te weinig
vrouwen doorgebroken in de onder
scheidene sectoren van het bedrijfsle
ven.
Het wordt treffend geïllustreerd tij
dens de foto-sessie in Noordwijk, waar ze
hotel in. hotel-uit gaan op zoek naar een
achtergrond die ze allemaal leuk vinden.
Die wordt niet gevonden, wel passeren
er rond de honderd deelnemers aan een
congres van een verzekeringsmaat
schappij. Allemaal mannen.
"Zie je wel, hoe weinig vrouwen er nog
maar rondlopen", reageert Trudy Kwik
onmiddellijk. "Dat moeten er veel meer
worden. Al moet het ook weer niet zo zijn
dat vrouwen alleen maar worden geko
zen omdat ze vrouw zijn, zoals in Leiden
gebeurt dank zij wethouder Van Don
gen", voegt ze er ironisch aan toe. "Dat is
zo geforceerd. Kwaliteit hoort altijd de
doorslag te geven".
Zelf is ze omhoog gekomen in de we
reld van de snelle jongens (DHL world
wide express). Als Tele-salesmanager,
oftewel hoofd van de afdeling telefo
nische verkoop, geeft ze tegenwoordig
leiding aan 26 mensen. Onder wie 18
mannen. "En cfoar zijn ook ouderen bij
maar ook dat geeft geen enkel probleem.
Ik scherm ze af en neem beslissingen op
de momenten dat het nodig is. En dat is
belangrijk: je kunt beter een verkeerde
beslissing nemen, dan geen beslissing".
Ze is tot nu toe de enige vertegenwoor
diger van haar geslacht in het midden
kader van het snel groeiende koeriersbe
drijf met 450 werknemers. "Maar dat is
louter toeval want DHL is absoluut niet
anti-vrouw. Ik word hier ook niet anders
behandeld. Ze pakken me niet met hand
schoenen aan en ze worden ook niet grof
tegen me. We weten precies wat we aan
elkaar hebben".
Respect
Door precies te zeggen waar het op staat
en door hun handelwijze hebben ook
Marjolijn van der Jagt en Lydia Reyne
veld op hun gebied respect afgedwon
gen. In respectievelijk de toeristische- en
de leermode-sector draaien wel veel
vrouwen mee, maar aan de top vertoeven
er maar weinig. "Dat zie je tijdens verga
deringen. Daarin overheerst nog het
driedelig grijs", constateert Marjolijn
van der Jagt. "En je merkt het aan de te
lefoontjes van onbekenden: mag ik me
neer Van der Jagt even spreken. De hore-
ca-ondernemers met wie je contact hebt,
zijn over het algemeen ook mannen. Die
keken in het begin wat vreemd tegen me
aan. Niet onaardig, maar vreemd. Nu
voel ik me volledig geaccepteerd, maar
toen ik tweëeneenhalf jaar geleden be
gon als directeur van de Stichting Pro
motie Noordwijk was het toch allemaal
wat onwennig".
"Soms merkje inderdaad dat er sprake
is van verbazing dat je een vrouw blijkt
te zijn", is ook Lydia Reyneveld opgeval
len. "Omdat het toch vooral mannen zijn
die de zaken regelen in de leerwereld.
Maar als er problemen ontstaan, wijt ik
die toch echt niet aan het feit dat ik een
vrouw ben. Daar sta ik nooit bij stil".
Haar bedrijf heet Para mi ('Voor mij'
in het Spaans) Ledermode, maar ze weet
niet precies hoe ze zichzelf moet noe
men. Fabrikant? "Nee, want ik laat de
kleding in het buitenland bij anderen
maken". Ontwerpster dan?. "Klinkt
weer zo beladen, maar ik maak wel m'n
eigen kledinglijn".
Ze werkt alleen met leer en suede en
laat die collecties in elkaar zetten bij een
(mannelijke) fabrikant in Joegoslavië.
"En met de modellen gaan mijn hoofdza
kelijk mannelijke agenten in Nederland,
België, Frankrijk en Spanje en straks in
Finland naar de klanten. Winkeliers, of
grootwinkelbedrijven. Dan worden de
orders geplaatst en komt de kleding uit
Joegoslavië naar Nederland, waar ik
weer zorg voor de distributie. Via een ge
specialiseerd (mannen) bedrijf, maar ver
der doe ik die hele onderneming in m'n
eentje. Een heidense klus. Maar boeiend.
Ik moet veel naar Joegoslavië omdat de
persoonlijke contacten belangrijk zijn.
En omdat ik daar zoveel kom hoor ik ook
geregeld waar behoefte aan is. Daarom
heb ik met een compagnon ook nog een
trade-firma opgezet, voor het leveren van
artikelen aan Joegoslavië. Tv's, stereo's,
hydraulische olie en alles waar vraag
naar is. En dat is veel".
Omwentelingen
Vooral tegenwoordig, met de perestroj
ka. Hoewel..."Joegoslavië lag op dat ge
bied altijd voor op de rest van de landen
achter het IJzeren Gordijn, maar is nu in
gehaald en voorbijgestreefd. De ontwik
kelingen elders zijn te snel gegaan, die
hebben ze niet kunnen bijhouden. Dat
zie je terug in het zakendoen. Je hebt jon
geren die best graag veranderingen wil
len en ouderen die zich nog zeer ouder
wets opstellen. Die mochten niet reizen
om beurzen te bezoeken, dus verbieden
ze het ook die jongeren. En dat terwijl
dat beursbezoek natuurlijk heel hard no
dig is in dit vak", zegt Lydia Reyneveld.
De omwentelingen in het Oostblok ko
men ook ter sprake bij Marjolijn van der
Jagt. Ze kreeg onlangs van heel nabij
met de gevolgen te maken tijdens een
beurs in West-Berlijn. "Daar kwamen
heel veel mensen uit de DDR. Allemaal
dol op bloemen, allemaal 'in' voor een
reisje naar de bollenvelden. De folders
vlogen weg. Voor henzelf, voor familie,
voor buren, en ze stonden ter plekke uit
te rekenen wat 't ze zou kosten om hier te
komen. Daar gaan we dit jaar al iets van
merken, en volgend jaar natuurlijk veel
meer, zeker als er een redelijke koers
wordt gegeven voor de Ost-mark. Daar
om zijn we met het bedrijfsleven in
Noordwijk aan het onderhandelen om ze
nu goedkope arrangementen te laten
aanbieden, om die mensen hier volgend
jaar terug te krijgen. Het is natuurlijk een
heel nieuwe markt".
Daarop inspelen behoort tot haar ta
ken, ook als ze op 1 juli directeur wordt
van de samengevoegde Stichting VW
Promotie Noordwijk. Zelf weet ze dat
onder meer de VVV's in Lisse en het
Limburgse Valkenburg een vrouwelijke
directeur hebben. "Maar verder houdt
het wel op, en er zijn nationaal 450 bu
reaus".
De Rotterdamse van geboorte is zover
gekomen door een hbo-opleiding aan het
Nederlands wetenschappelijk instituut
voor toerisme en een tienjarige loopbaan
in die sector. En vooral door hard wer
ken. Als ze daarmee bezig is, vormt tijd
voor haar geen enkel beletsel. Marjolijn
van der Jagt (ook nog freelance mede
werkster van NCRV-tv) is dan ook onge
trouwd, en wil nog geen kinderen: "Ik
zou niet weten hoe ik 70,80 uur per week
zou kunnen werken als ik een gezin zou
hebben". Die keus heeft ze bewust ge
maakt. "Een vrouw wordt toch nog
steeds eerder de vraag gesteld wat haar
toekomstplannen zijn als ze solliciteert.
Dus moet je ook bewuster met je toe
komst bezig zijn".
Plezier
Er zijn natuurlijk ook andere opties,
maar Trudy Kwik heeft voor hetzelfde
gekozen. Ook zij ziet voorlopig af van
kinderen ("die keus wordt ook bepaald
door wat je bereikt en wordt steeds moei
lijker"), ook zij let nooit op de klok. "Om
dat ik plezier heb in mijn werk".
"Maar het wordt weieens te erg. Dan
bellen vriendinnen op, die hebben mij
dan aan de lijn en vragen of mevrouw
Kwik er is. Dan denk ik, oh ja, nou effe
een stapje terug. Dat duurt overigens
nooit lang, want als je dat er niet voor
over hebt, dan haal je dit niet".
Ze werkt nu acht jaar bij DHL, kwam
er terecht via een advertentie in deze
krant, waarin ze zichzelf met foto mocht
aanprijzen. Bij het eerste contact al zei ze
precies wat ze wilde. Ze groeide mee met
het bedrijf dat nu in 183 landen eigen
vestigingen heeft, doorliep verschillende
niveaus en zette een paar jaar geleden de
Tele-marketing afdeling op. Vervolgens
reisde ze Europa door om collega's el
ders te vertellen hoe ze dat had gedaan
en om trainingen te geven.
Tegenwoordig is ze meer dan geregeld
"aanwezig op het hoofdkantoor dat in
Hoofddorp staat. "Na de havo wilde ik ei
genlijk de journalistiek in, maar ik werd
drie jaar achtereen uitgeloot voor de
school in Utrecht. Dat vond ik toen jam
mer, nu ben ik blij dat het niet door is ge
gaan. Anders had ik misschien nooit ge
weten dat ik deze talenten bezit".
Risco
Dat het merkwaardig kan gaan in het le
ven heeft ook Lydia Reyneveld onder
vonden. Zo uit de horeca-wereld rolde ze
acht jaar geleden 'via-via' de leren en su
ede kledinghandel in. Zonder achter
grond, "want ik had geen opleiding op
dat gebied, maar ik durfde het risico wel
te nemen", met de nodige flair. Eerst met
een collectie van anderen, later begon ze
voor zichzelf. In het begin was het vallen
en opstaan ("Ik moest zelfs een seizoen
overslaan omdat ik het besef niet had dat
een nieuwe collectie ver van tevoren
klaar moest zijn"), nu breidt ze haar af
zetgebied steeds verder uit. Van het zui
den, naar het noorden. Naar de Scan
dinavische landen om precies te zijn.
Het is voor haar te doen omdat haar
kinderen al wat groter zijn en worden op
gevangen door haar man, en omdat ze
heel veel 'ervaring' heeft opgedaan in de
horeca-wereld. "De situaties die je daar
in in het klein tegenkwam ontmoet in nu
in het groot, dus ik sta nooit met mijn
mond vol tanden. Tot nu toe heb ik er
trouwens ook nooit bij stilgestaan dat
het een mannenwereld is, waarin ik za
ken doe. Dat merkje alleen af en toe als je
op doordeweekse dagen in het vliegtuig
stapt. Verder eigenlijk nooit, of het zou
moeten zijn omdat iets sneller voor el
kaar komt. Dat idee heb ik soms wel".
Niet alleen daarom bezoekt ze zelf met
grote regelmaat de fabriek in Joegosla
vië, de beurzen en de concerns en de win
keliers die haar kleding verkopen. "Dat
doe ik voornamelijk omdat de mensen
willen weten wie er achter het produkt
zit. Dan kijken ze er inderdaad weieens
van op dat ik een vrouw ben, ja".
Het levert vaak alleen maar meer res
pect op. In haar geval werd dat vertaald
in het verzoek een adviserende functie
op zich te nemen bij een van de grote be
drijven van Europa. "Nee, geen concur
rent. Zij zitten op een andere markt, over
de hele wereld. Dat kan ik niet. Je moet
natuurlijk wel weten wat je mogelijkhe
den en onmogelijkheden zijn. Ik kan niet
mondiaal werken".
Service
In dienst van anderen kan Marlies
Haazebroek dat wel. Ook in haar carrière
speelde het toeval overigens een rol. Als
invalskracht bij een andere reisorganisa
tie werd ze zes jaar geleden gevraagd
Ajax te begeleiden tijdens een Europa
Cuptrip naar Praag. Hoogzwanger van
haar tweede dochter oogstte ze daarmee
veel waardering. Toen Arend de Roever
van die reisorganisatie daarna voor zich
zelf begon en het contract met de Am
sterdamse club meekreeg, vroeg hij ook
Marlies Haazebroek mee.
"Omdat ik erg service-gevoelig ben en
dat was hij ook. Die samenwerking ver
loopt sindsdien prima. Ik reis altijd voor
uit met de menu's die Van Dordt bij Ajax
en Kessel van het Nederlands elftal me
meegeven (die maaltijden moeten ook de
eerste dag al klaarstaan) en ik blok de ho
teletage voor de spelers af. Voor Italië is
dat al geregeld, maar gewoonlijk moetje
daarbij natuurlijk met een paar zaken re
kening houden. Het moet rustig zijn, de
kamers moeten niet aan de straatkant
liggen of bij een bar. De alcohol moet
verwijderd worden uit de mini-bar en in-
plaats daarvan moeten twee flessen blau
we spa worden neergezet. De masseur
moet de grootste kamer hebben en er
moet een fruitmandje of een bloemetje
klaarstaan op de kamer van de voorzit
ter. Verder zetje de bestuursleden nooit
op dezelfde etage als de voetballers. In
het pershotel zijn de kamers met de
grootste badkamers altijd voor de foto
grafen, want die maken daarin hun doka.
De schrijvende pers zetje natuurlijk ook
niet aan de straatkant, maar aan de ach
terkant. Allemaal dingen die je even
moet weten, maar die wel belangrijk zijn.
Dat vooruitreizen kost geld, maar wil je
jezelf goed verkopen dan zul je dat moe
ten doen. Die service moetje geven".
Daarbij horen ook allerlei andere
werkzaamheden, die niet meteen op de
weg van een reisleidster liggen. "Klach
ten over de kamer en het eten, zoals bij
gewone reizen, heb je natuurlijk nooit.
Maar je doet af en toe wel boodschappen
voor de jongens. Zij worden voor een
wedstrijd als het ware opgesloten in hun
kamer en kunnen zelden de stad in. Dus
haal ik de kranten en de postzegels. En ik
vang hun vrouwen op als die komen.
Dan is het wel gemakkelijk dat ik een
vrouw ben, getrouwd ben en kinderen
heb, want dan maak je wat eenvoudiger
contact. Je komt ook sneller ergens bin
nen. Zelfs zonder kaarten. Als je als
vrouw rondloopt in die wereld, wordt
eerder aangenomen dat je aan het werk
bent".
Ze zal er nooit over uit de school klap
pen. "Je moet te vertrouwen zijn en ik
heb geleerd mijn mond te houden. Daar
om is het contact altijd zo goed gebleven.
De spelers weten wie ik ben en waar ik
woon, ik heb een goede verstandhou
ding met ze en dat wil ik zo houden. An
ders kost 't me mijn baan en in de voet
balwereld is toch al weinig zeker. Eén
bom en alles kan anders zijn. Zie Ajax
dat voorlopig thuis moet blijven, en hoe
dicht zat 't Nederlands elftal in die wed
strijd tegen Cyprus niet bij het punt dat
er helemaal geen reis meer georgani
seerd hoefde te worden?".
Nu dat nog wel het geval is, gaat ze en
thousiast door met haar werk in de scha
duw van de vedetten, die ze overigens
zelden ziet optreden. "Meestal heb ik het
te druk om bij de wedstrijden te kijken
en hoor ik de uitslag pas op het vliegveld.
Maar van het WK hoop ik toch wel het
een en ander te zien, al moet ik maar af
wachten of dat lukt".
Marlies Haazebroek, Trudy Kwik, Lydia Reyneveld en Marjolijn van der Jagt (v.l.n.r.): 'Kwaliteit moet de doorslag geven
(foto Dick HogewoninK).
