De Klerk ontvangt
Mandela 11 april
Franse socialisten ruziën over nieuwe leider
Shamir: geen sprake
van aftreden bij Likud
Oppositie in
Taiwan uit
paleis gesleept
Argentijnse militair kri jgt na
martelen nonnen levenslang
VASTENAKTIE
GIRO 5850
ZATERDAG 17 MAART 1990
PAGINA 7
Eerste overleg ANC en Zuidafrikaanse regering
Kaapstad/Johannesburg, 16 mrt (IPS/GPD)) De Zuidafrikaanse president Frederik de
Klerk zal op 11 april een delegatie van de bevrijdingsbeweging ANC ontvangen om onder
handelingen tussen het ANC en de regering voor te bereiden. "Op de bijeenkomst zal de
president, bijgestaan door leden van het kabinet, overleggen met Nelson Mandela en
ANC-leiders van binnen en buiten Zuid-Afrika over de obstakels die het proces van onder
handeling in de weg staan", aldus de officiële presidentiele verklaring, gisteren in Kaap
stad.
i toe a
1 aan
volwaardige onderhandelin- tisch Front (UDF) zullen bijwc
gen. De belangrijkste daarvan zijn Die vergadering staat gepland
i het leve
TEL AVIV De Israëlische pre
mier Jitschak Shamir, sinds don
derdagavond leider van een de
missionair kabinet, peinst er niet
over om af te treden als leider van
de Likud. Hij verklaarde gister
avond dat hij zijn werk zal voort
zetten en 'zal blijven strijden'.
Maar hij voegde er aan toe dat hij
niet boos zou zijn als de partij
hem in de toekomst op democra
tische wijze zou vervangen. Sha
mir: "Ik ben een oud werkpaard
en als iemand mij wil afzetten,
laat hij dat dan maar proberen".
door Ad Bloemendaal
Een van de Likud-aanhangers
die aandringen op het aftreden
van de premier als partijleider, is
het het parlementslid Zachi
Hanegbi. Hij behoort tot het 'af
wijzingsfront' binnen de Likud,
onder leiding van Ariel Sharon.
Hanegbi: "Ik geloof dat Shamir
uiteindelijk zal besluiten af te tre
den omdat hij er niet in zal slagen
een meerderheidsregering te vor
men zolang Agoedat Jisraël ge
kant is tegen zijn leiderschap".
De ultra-orthodoxe partij Agoe
dat Jisraël heeft eind vorig jaar de
regering van nationale eenheid
verlaten omdat de leiders de in
druk hadden dat Shamir de hun
gedane beloften niet nakwam.
Agoeda steunde donderdag
avond de motie van wantrouwen
van de Arbeiderspartij.
Volgens Hanegbi zal Shamir
zich gedwongen zien het leider
schap over te dragen aan'iemand
van zijn paijij die wel in staat is
een regering te vormen met Agoe
dat Jisrael.
De twee ministers binnen het
'afwijzingsfront', David Levy en
Jitschak Modai. kwamen gisteren
niet opdagen op een vergadering
van de ministers van de Likud.
Daar werd gesproken over de te
volgen taktiek, nu president
Chaim Herzog morgen begint
met het raadplegen van de politie
ke partijen. Eerder op de dag had
de leider van de Arbeiderspartij,
Shimon Peres, laten weten van
plan te zijn een regering te vor
men die steunt op zeventig van de
honderdtwintig parlementsle
den.
Een parlementslid van de Ar
beiderspartij. Eli Dayan, heeft
een initiatief-wetsontwerp inge
diend dat voorziet in de recht
streekse verkiezing van de pre
mier. Hij meent dat het binnen
het huidige systeem niet mogelijk
is normaal te regeren.
Intifada
Volgens Faisal Husseini. de be
langrijkste Palestijnse leider op
de Westelijke Jordaanoever. is de
val van het kabinet-Shamir een
resultaat van de Palestijnse op
stand, de Intifada. Hij noemt het
'veelbetekenend' dat de neder
laag van de Israëlische regering is
veroorzaakt door meningsver
schillen over vredesbesprekin
gen met de Palestijnen.
De Palestijnse leider, die de ou
de regering omschrijft als "totaal
verlamd", hoopt dat de bevolking
van de bezette gebieden gebaat
zal zijn bij een nieuw kabinet.
"Als dat kabinet beslissingen kan
nemen die naar vrede leiden zul
len wij Palestijnen klaar zijn om
te praten. En als het besluit een
oorlog te beginnen zijn we ook
daar klaar voor".
politieke gevangenen en ballingen
en terugtrekking van Zuidafrikaan
se troepen uit zwarte woonwijken.
Voor hun historische ontmoeting
zal de Amerikaanse minister van
ben met achtereenvolgens presi
dent De Klerk en Nelson Mandela.
Een woordvoerder van het ANC-
hoofdkwartier in de Zambiaanse
hoofdstad Lusaka deelde mee dat
de volledige ANC-top binnen een
maand zal terugreizen naar Zuid-
Afrika. De bedoeling is dat de be-
TAIPEI (Rtr) - De militaire politie in
Taiwan heeft 14 leiders van de Tai
wanese oppositie gisteren uit het
presidentiële paleis gesleurd, nadat
president Lee Teng Hui had gewei
gerd met hen te praten. De groep,
onder wie elf parlementsleden van
de Democratische Progressieve
Partij, alsmede de voorzitter en de
secretaris-generaal, werden
schreeuwend en vechtend uit een
zijgang van het gebouw gezet. DPP-
voorzitter Huang Hsin Chieh raakte
bij de schermutselingen gewond.
Juridisch kreeg de DPP ook met
een tegenslag te maken. De opper
rechters van Taiwan bepaalden gis
teren dat de parlementsleden van
de oppositie het stemrecht in de Na
tionale Vergadering kan worden
ontnomen als zij blijven weigeren
de officiële eed van trouw af te leg
gen.
De elf leden van de DPP, de enige
oppositiepartij in het 752 leden tel
lende parlement van Taiwan,-wor
den door de oproerpolitie al vier da
gen verhinderd hun plaatsen in de
Nationale Vergadering in te nemen.
Zij weigeren de eed van trouw af te
leggen aan de 'Republiek China'. In
plaats daarvan spreken zij over de
'Republiek Taiwan'.
De Nationalisten vluchtten in
1949, na de communistische over
winning in China, naar Taiwan en
houden nog altijd staande heel Chi
na te vertegenwoordigen. Zij weige
ren een" onafhankelijk Taiwan te
overwegen.
Marokko
Twee medewerkers van Amnesty
International zijn Marokko uitge
zet, na een gesprek met een niet er
kende mensenrechtenorganisatie.
Amnesty publiceerde vorige maand
een rapport over de slechte omstan
digheden in de Marokkaanse ge
vangenissen waar gemarteld wordt.
Koning Hassan II reageerde met ad
vertenties in Europese kranten
waarin hij de beschuldigingen ont
kende. Hij stelde dat Marokko een
open land is en nodigde Amnesty
uit om ter plekke zonder enige be
perkingen een onderzoek in te stel
len.
Doodstraf
De Belgische regering heeft beslo
ten de doodstraf af te schaffen, om
dat er nogal wat landen zijn die an
ders weigeren misdadigers aan Bel-
gie uit te leveren. Een uitzondering
wordt gemaakt voor zware militaire
misdrijven in tijden van oorlog, zo
lang het vonnis wordt voltrokken
tijdens de oorlog. Overigens is er in
België, een van de weinige Europe
se landen waar de doodstraf nog be
staat, sinds 1918 nooit meer een
doodvonnis voltrokken.
Liberianen
Meer dan 150.000 Liberianen zijn op
de vlucht sinds een poging tot een
staatsgreep tegen president Samuel
Doe is verzand in een slepend con
flict. Dit meldde in Rome hét We
reld Voedsel Programma (WFP),
het grootste anti-honger instituut
van de Verenigde Naties. Vooral de
situatie in een aantal dorpen net
over de grens in Ivoorkust, waar
zich 60.000 vluchtelingen ophou
den, is kritiek. De voedselsituatie is
hier sinds december sterk verslech
terd.
Guatemala
De Guatemalaanse regering en
guerrillagroepen zullen later deze
maand in Noorwegen vredesbe
sprekingen houden. Ze doen dat op
uitnodiging van de Lutherse We
reldfederatie. Dat heeft de Kerk van
Noorwegen bekendgemaakt. Rege
ring en rebellen spraken voor het
laatst in oktober 1978 in Spanje over
beëindiging van hun 30 jaar duren
de conflict. Die onderhandelingen
bleven zonder resultaat.
een nieuw hoofdkwartier openen in
Zuid-Afrika, aldus woordvoerder
Tom Sebina.
De haast die de 35 man sterke
ANC-top aan de dag legt, lijkt be-
slechts een beperkte amnestie af
voor gevangenen en ballingen. Het
ANC lijkt niet van plan De Klerk de
mogelijkheid te geven verdergaan
de amnestie als drukmiddel te ge
bruiken tijdens de onderhandelin
gen.
De Klerk heeft wel al toegezegd
garanties te geven voor de leden van
de ANC-delegatie die in april de eer
ste ontmoeting zal hebben met de
regering. Maar van opheffing van de
noodtoestand kan, aldus de rege
ring, geen sprake zijn zolang de on
rust in de zwarte woonoorden en de
zogenaamde thuislanden voort
duurt.
Onlusten
Sinds de vrijlating van Mandela op
11 februari zijn bij onlusten in die
gebieden al honderden mensen ge
dood. Gisteren kwamen drie men
sen om het leven in de paniek die
ontstond in de zwarte woonoorden
rond Johannesburg. Geruchten dat
Zulu-krijgers hén zouden aanvallen
joegen tienduizenden inwoners op
de vlucht. Voor maart steeg het do
dental daarmee tot 110, onder wie
een blanke man, die donderdag op
een snelweg uit zijn auto werd ge
sleurd en door een met kapmessen
gewapende meute in stukken was
gehakt.
Stakingen van zwarte onderwij
zers, ziekenhuispersoneel en van
gevangenbewaarders in de zwarte
miljoenenstad Soweto bij Johanne
sburg, veroorzaken een vrijwel al-
OOST-BERLIJN (AFP/DPA/Rtr)
Nadat eerder deze week
Wolfgang Sehnur aftrad als voor
zitter van de conservatieve partij
Demokratischer Aufbruch, raak
te gisteren een kopstuk van de
CDU-DDR in opspraak. Partij s-
cretaris Martin Kirchner heeft
toegegeven dat hij contacten
heeft gehad met de Stasi.
Sehnur verdween fluks uit de
campagne nadat was komen vast
te staan dat hij de Stasi jarenlang
heeft ingelicht over mensen uit de
oppositionele en dissidente
kring. Kirchner ontkent dat hij
voor de Stasi gewerkt heeft. Met
de geheime politie uit de Honec-
ker-tijd heeft hij in het begin van
de jaren tachtig wel gesprekken
gevoerd in het kader van zijn ker
kelijke functie. Hij is Oberkir-
chenrat in de lutherse kerk en
naaste medewerker van bisschop
Werner Leich van Thüringen in
het zuidwesten van de DDR.
Kanselier Kohl wil op korte ter
mijn een minister voor Duitsland
benoemen. De Bondsrepubliek
kent nu een minister voor Duits-
Duitse betrekkingen. In beeld
voor de nieuwe baan is ex-minis-
Ook Kirchner
(CDU) heeft
Stasi-verleden
ter van defensie Rupert Scholtz.
De minister voor Duits-Duitse be
trekkingen, Dorothee Wilms, zou
doorschuiven naar de voorzitters-
stoel in de Bondsdag. Deze wordt
nu bezet door Rita Süssmuth, die
naar verluidt belangstelling heeft
voor het premierschap in de deel
staat Niedersachsen. Deze ca-
roussel gaat overigens alleen
draaien als de CDU, waarvan alle
genoemde personen lid zijn, de
verkiezingen in die deelstaat op
13 mei wint.
Rij
In het centrum van Oost-Berlijn
stonden gisteren mensen in een
lange rij. Niet voor het kopen van
chocolade of uitzonderlijk fruit,
maar van een speciaal boek waar
in dienstopdrachten van de opge
heven staatsveiligheidsdienst
(Stasi) bijeengebracht zijn. "Op
drachten en rapporten van het
Ministerie voor Staatsveiligheid"
is de lijvige titel van het boek over
de activiteit van de Stasi in het
jaar 1989, waar de Oostduitsers
zoveel belangstelling voor heb
ben.
In het boek is onder meer de
dagorder afgedrukt waarin minis
ter Mielke opdracht gaf tot het
sluiten van de grens tussen West
en Oost-Berlijn in het weekeinde
van 7 oktober, toen de DDR de
40e verjaardag vierde. Ook bevat
de bundel een verslag van de ner
vositeit van de Stasi rond de
steeds massaler wordende maan
dag-demonstraties in Leipzig.
Niet duidelijk wordt of Mielke,
die 32 jaar de dienst leidde en nu
in een cel wacht op een proces
wegens hoogverraad, het bevel
gegeven heeft om te schieten op
maandag 9 oktober. Toen dat niet
gebeurde, volgden de gebeurte
nissen elkaar razendsnel op. Nog
geen week later was Erich Honec-
ker als partijleider vervangen
door Egon Krenz, die het op zijn
beurt precies zeven weken uit
hield.
BUKAREST (Rtr) - De Roemeense geheime dienst Securitate stoomde, tot
aan de machtsomwenteling in december vorig jaar, ruim 6000 brieven per
week open. In een aantal onooglijke kamertjes, vlak bij het station van Bu-
karest, verrichtten 120 Securitate-leden wekelijks dit monnikkenwerk met
duizenden nationale en internationale brieven en pakketjes. Als de inhoud
nauwkeurig was beschreven werden de brieven dichtgeplakt en bezorgd.
Het alwakend oog van de voormalige dictator Nicolae Ceausescu ontging
niets. Het land was. mede hierdoor, practisch van de buitenwereld afgeslo
ten. Volgens generaal Nicolae Cerbu van het ministerie van defensie (foto
boven) behoort dit soort praktijken nu tot het verleden. "We hebben het
kwaad met wortel en tak uitgeroeid".
PARIJS (AFP/Rtr) - Een gerechtshof in Parijs heeft gisteren de Argentijn
se marine officier Alfredo Astiz bij verstek tot levenslange gevangenisstraf
veroordeeld. Astiz is schuldig bevonden aan de ontvoering en het martelen
van twee Franse nonnen in 1979.
In het gerechtshof klonk luid applaus toen de rechter zijn oordeel uit
sprak. Sinds de ontvoering van Alice Domon en Leonie Duquer in 1979 is
niets meer van beide nonnen vernomen. Domon. toen veertig, en haar toen
61-jarige ordegenote waren op weg naar de Plaza de Mayo, waar met de
'Dwaze Moeders' geprotesteerd werd tegen de verdwijning van gevange
nen, toen ze zelf werden ontvoerd.
Alfredo Astiz, destijds 27 jaar, was infiltrant in de beweging van de
'Dwaze Moeders'. Later hebben gevangenen gezien hoe Astiz de marteling
van beide nonnen persoonlijk ter hand nam. Astiz bekleedt nog steeds een
belangrijke functie in de Argentijnse marine. Hij is inmiddels zelfs gepro
moveerd tot kapitein.
PARIJS In Rennes heeft dit
weekeinde onder oorderdovend ge
ruzie het tweejaarlijks partijcongres
van de Franse socialisten plaats.
Opdracht van het congres is onder
meer het kiezen van een nieuwe
partijleider. Een van de problemen
is dat de uiterst populaire premier
Michel Rocard binnen de partijlei
ding door de oude garde nog steeds
met de nek wordt aangekeken.
door
Rudolph Bakker
Het historische aspect aan het
congres is dat president Francois
Mitterrand als de 'grote roerganger'
van weleer zijn greep op de nieuwe
generatie aan kroonpretendenten
verloren heeft. Resultaat van deze
veel bediscussieerde conferentie-
dagen zal mogelijk zijn dat de huidi
ge partijleider en oud-premier Pier
re Mauroy herkozen wordt als tijd-
winnend compromis.
Niet alleen de socialisten maar
ook de conservatieve groeperingen
in de oppositie maken een gevoeli
ge identiteitscrisis door. Net als zo
veel andere landen in Europa wordt
Frankrijk niet meer door zijn rege
ring naar nieuwe horizonten geleid,
maar louter administratief be
stuurd. En er is geen bewind meer
dat duidelijk herkenbaar is aan zijn
partijkleur. Men moddert door op
basis van een soort internationaal
aanvaarde sociaal-democratische
Het wegvallen van fel-omstreden
politieke filosofieën maakt dat La
tijnse politici als de Fransen ont
dekken dat ze in het luchtledige om
zich heen staan te meppen. De con
servatieven vallen daarbij in talloze
kleinere pseudo-partijtjes uiteen.
De socialisten trekken op naar hun
congres als een van de tafel getrok
ken legpuzzel, waarvan de stukjes
in Rennes weer bij elkaar moeten
worden gezocht.
De strijd gaat al lang niet meer om
politieke filosofieën, maar om de
persoonlijke macht. Oud-premier
Fabius, die de benijdenswaardige -
want invloedrijke - positie van pre
sident van de Assemblee Nationale
bekleedt, is de beschermeling en de
hoop van president Mitterrand. De
president leed een nederlaag toen
bij de laatste interne partijverkie
zing niet Fabius. maar Pierre Mau
roy tot partijleider werd gekozen. In
de taaie strijd heeft Fabius vanuit
zijn hoge positie als parlements-
voozitter een aanhang weten te vor
men, die nu even sterk blijkt als die
van de langjarige partijleider Lionel
Jospin, die nu minister van onder
wijs is.
Stroming
Jospin en Fabius kunnen elkaar
niet luchten of zien. Bovendien
heeft Jospin de klassieke onder
worpen rol jegens de vroegere par
tijleider en het huidige staatshoofd
Mitterrand laten varen. Als de stro-
ming-Jospin in Rennes de over
hand krijgt - en ze kan dat alleen
met medewerking van kleinere
fracties als die van Pierre Chevene-
ment, vroeger de aanvoerder van de
ultra-linker vleugel van de partij en
nu minister van defensie - is de in
vloed van Mitterrand voorgoed ge
broken.
Het is ook mogelijk dat de 25 pro
cent van de partijkaarthouders die
bij voorafgaande stemmingen voor
premier Rocard gekozen hebben,
zich achter de stroming-Jospin
stelt. President Mitterrand had ge
hoopt dat zijn eerste minister, die
hij had aangesteld als het symbool
van het 'centrum-bewind' dat hij ge
propageerd had en op basis waar
van hij in zijn ambt herkozen was,
zich snel in de nesten zou werken
om vervolgens te worden afge
voerd.
Rocard is echter nog altijd even
populair en kan niet zo maar aan de
dijk worden gezet. Daarom is het de
bedoeling van Mitterand dat Ro
card met zijn aanhang van 25 pro
cent duidelijk in een minderheids
positie zou worden gemanoeu
vreerd ten opzichte van zijn pala
dijn Fabius. Het is om die reden niet
onwaarschijnlijk dat Rocard zich
bij de stroming Jospin zal aanslui
ten, met wie hij overigens evenmin
iets gemeen heeft.
De buik vol
De Franse media houdt zich al
maanden bezig met dit ongezonde
interne gebeuren binnen de socia
listische partij (maar evengoed met
het ongezonde interne gebeuren in
de andere partijen) in paginalange
reportages, interviews en commen
taren. De grote meerderheid van de
Fransen heeft echter zijn buik van
de Franse politici en hun gekrakeel
al lang meer dan vol. De meesten
die men vraagt naar hun belangstel
ling voor een gebeuren als dat in
Rennes halen hun schouders op en
beginnen over wat anders. Ze zien
ook heel goed in dat de verkiezin
gen in Oost-Duitsland in het mid
delpunt van de wereldbelangstel
ling zullen staan, waarbij de roerse
len van de Franse PS in het niet zin
ken.
De laatste rellen die, voordat het
congres begint, nationaal niveau
bereikten, hebben betrekking op de
rampzalige organisatie van de on
derkomens voor partijgangers, be
langstellenden en journalisten. Om
dat het Bretonse Rennes een te klei
ne plaats is voor een dergelijke
stormloop, zijn hotels tot op 70 kilo
meter afstand voor de gasten afge
huurd.
Vorig jaar 53
journalisten
gedood bij werk
NEW YORK (Ap) Vorig jaar zijn
over de hele wereld 53 journalisten
die bezig waren met de uitoefening
van hun vak gedood, ruim twee
keer zoveel als het jaar daan-oor.
Dat heeft het in New York gevestig
de Comité ter Bescherming van
Journalisten bekend gemaakt.
De meeste journalisten kwamen
om in Zuid-Amerika. In El Salvador
alleen al waren dat er veertien, al
dus het comité, dat de moorden om
schrijft als "censuur door de dood".
Het comité zegt dat het ook steeds
vaker voorkomt dat journalisten
worden mishandeld, uitgewezen of
gearresteerd. Vorig jaar werden 60
journalisten het land waar zij werk
ten uitgezet; 250 anderen werden
opgepakt en nog eens 90 persverte
genwoordigers werden mishan
deld. Met name China, Ethiopië en
Roemenië worden genoemd als lan
den die regelmatig journalisten uit-
Honduras eist
ontbinding
van contra's
TEGUCIGALPA (Ips) - Het parle
ment van Honduras heeft een motie
aangenomen waarin het onmidde-
lijke vertrek van de contra's wordt
geeist en waarin van de Verenigde
Staten een vergoeding van 14 mil
joen gulden wordt gevraagd voor de
schade die de Nicaraguaanse rebel
len in Honduras hebben aangericht.
Naar verwachting zal VN-secreta-
ris-generaal Javier Perez de Cuellar
vandaag voorstellen een gewapen
de VN-vredesmacht in het leven te
roepen die op ontmanteling van de
contra's zal toezien. Een eerste ba
taljon van 800 man zou al binnen
twee weken naar Honduras gaan.
De regering van Venezuela beves
tigde dat ze is gepolst voor het leve
ren van troepen.
Met het VN-voorstel en de motie
van het Hondurese parlement sluit
het net om de contra's nauwer. Be
gin deze week beloofde de Ameri
kaanse vice-president Dan Quayle
mee te werken aan ontmanteling
van de door Washington gesteunde
rebellen. De contra's in Honduras
verzetten zich echter nog tegen ont
wapening. Ze willen een eigen en
clave in Nicaragua, waar ondanks
een staakt-het-vuren nog steeds ge
vochten wordt tussen de contra's en
het Sandinistische regeringsleger.
Contra-leiders vroegen in Washing
ton aan de VN en de Organisatie van
Amerikaanse Staten (OAS) nauwer
toe te zien op respectering van het
bestand.
De motie in het Hondurese parle
ment werd ingediend door Nicolas
Cruz Torres van de regerende Na
tionale Partij. Washington wordt
gevraagd om de vergoeding van 14
miljoen gulden vanwege de schade
die tussen 1982 en 1986 is aange
bracht aan de koffieplantages.
In Costa Rica ging het Zuidelijk
Front van de contra's donderdag
akkoord met ontwapening op voor
waarde dat ook het Sandinistisch
leger wordt ontmanteld. Het Zuide
lijk Front van de contra's stelt ech
ter weinig voor vergeleken met de
fanatiekere contra-troepen in Hon
duras. In Costa Rica spraken verte
genwoordigers van de rebellen met
de aanstaande president van Nica
ragua, Violeta Chamorro, en met de
Nicaraguaanse aartsbisschop Mi
guel Obando y Bravo.
steunt jaarlijks
±450 kleinschalige
sociale projekten in
de Derde Wereld.
te amersfoort. banknr. 70.70.70.147
