Val kabinet Israël lijkt onvermijdelijk Sovjetunie op weg naar nieuw bestel Pinochet geheel ontluisterd Bwmrnmsm. Beraad over plan-Baker mislukt opnieuw Heftige emoties bij afscheid PCI van het communisme Politburo in Mongolië weg MAANDAG 12 MAART 1990 TEL AVIV De dagen van Israëls kabinet van nationale eenheid lijken geteld. Vanmid dag zou het Centrale Comité van de Arbeiderspartij de parlementsfractie in bedekte be woordingen adviseren later deze week een motie van wantrouwen tegen de regering te steunen. Aanvaarding van die motie betekent een kabinetscrisis en vrijwel zeker nieuwe den hun ièider ROME De leider van de grote Ita liaanse communistische partij, Achille Occhetto, slaat zijn handen voor zijn gezicht en barst in snikken uit: hij heeft het gehaald. Hij heeft gewonnen. De grootste communis tische partij van het westelijk half rond, de Italiaanse PCI, zal zichzelf standers hadden de leider onver- ontbinden en over een paar maan den een nieuwe, niet-communisti- sche partij oprichten. door Marjon van Royen wacht in de armen gesloten, vlak nadat Occhetto in zijn slotrede op het buitengewone congres in Bol ogna zijn functie ter beschikking had gesteld "als de partij* dat vraagt". De omarming gold als een antwoord: we willen dat je blijft. Zo werd in Bologna het negen tiende congres van de Italiaanse PCI afgesloten met de herverkie zing van Achille Occhetto, en het besluit om de partij definitief te ont binden. Het congres was het laatste, maar ook het meest heftige en meest emotionele congres uit de he le geschiedenis van de Italiaanse redevoeringen. De uitkomst van de strijd stond van tevoren al vast. Iets meer dan 65 pet van de afgevaardigden had op ging gekregen de voorcongressen immers al 'ja' ge- overgang zegd tegen het voorstel van Occhet to om de oude communistische par tij op te doeken, en in Italië noemd totdat er een 'echte' naam zal zijn gevonden zullen zich neerleggen bij het besluit van de meerderheid, maar ze zullen wel bij hun standpunt blijven. Ze zullen daarom een communistische min derheid vormen binnen de nieuw op te richten linkse partij. Tevens hebben ze op het congres een belangrijke vertegen woord i- de organen die de de nieuwe partij moeten leiden. Zo werd bijvoor beeld een van de leiders van de op positie tegen Occhetto, Aldo Torto- verkiezingen voor het parlement. De televisiecamera's in het rood versierde sportpaleis in Bologna zoomen in op het betraande gezicht van Occhetto terwijl de zaal losbarst in een staande ovatie. A-chi-le, A- chi-le, zo moedigen de afgevaardig- Ook in de rest communistische partij. Vijf dagen door Ad Bloemendaal De kans op succes van inmiddels gestarte bemiddelingspogingen lijkt niet groot. De actie van de Ar beiderspartij volgt op de tweede bij eenkomst van het kernkabinet bin nen een week, waarin geen overeen stemming kon worden bereikt over een antwoord op het Amerikaanse plan-Baker voor een Israëlisch-Pa- lestijnse dialoog in Cairo. De vergadering van gisteren ein digde met een venijnige woorden wisseling tussen premier Shamir, die weigerde een stemming onder de ministers te organiseren, en vice- premier en leider van de Arbeiders partij Shimon Peres. De laatste ver klaarde dat Shamirs weigering het zelfde is als een negatief antwoord en concludeerde: „Dit is het eind van het verhaal". De Likud toonde zich niet bereid in te gaan op een compromis-voor stel van minister van defensie Yit- hak Rabin (Arbeiderspartij) om Ba- positief antwoord te in toekomstige verkiezingen in de bezette gebieden. De Likud-ministers, in tegenstel ling tot die van de Arbeiderspartij, zeggen bang te zijn dat een rol voor de inwoners van Oost-Jeruzalem de indruk kan wekken dat er ook on derhandeld kan worden over de sta tus van de stad. De Israëlische rege ring beschouwt heel Jeruzalem als Israëlisch grondgebied. De Arbeiderspartij heeft horige week al laten weten dat ze een nieu we weigering van de Likud om te stemmen over het plan-Baker zou beschouwen als een negatief ant woord. Daarom zullen de socialisti sche ministers het Centrale Comité vandaag vragen de parlementsfrac tie te adviseren "alle stappen te on dernemen die noodzakelijk zijn voor het bevorderen van het vredes proces, met inbegrip van het verla ten van de regering". i de zaal komen de zakdoeken te voorschijn. Twee van Occhetto's felste tegen- lang bestreden de voor- en tegen standers van opheffing van de partij elkaar met moties, documenten en progressieve partij" op te rella, benoemd tot partijvoorzitter. Wat i dus een scheuring. Minderheid Die scheuring is er niet gekomen. De tegenstanders van het 'Ding' zoals de nieuwe partij wordt ge- maanden zich niet vooral zal uitput ten door een interne partijstrijd. Een andere vraag is of ondanks hun formele 'ja' toch niet veel oude 'ka meraden' onderweg zullen afhaken. De regering heeft een kans de stemming in het parlement, waar schijnlijk aanstaande donderdag, te overleven. De Arbeiderspartij kan alleen zestig van de 120 parlement sleden achter zich krijgen als ze wordt gesteund door niet alleen alle kleine linkse partijen, maar ook later te proberen een een op- door minstens een van de religieuze lossing te vinden voor de proble- groepen. Die voelen daar echter men binnen het kabinet, bijvoor- niets voor. beeld via een stemming in het parle ment. De Arbeiderspartij had graag zon der meer een ja-woord naar Was hington willen sturen, maar pre mier Shamirs Likud-partij blijft twee voorwaarden stellen aan haar socialistische regeringspartner. Ze wil dat de regering als geheel van te voren besluit zich terug te trekken uit de besprekingen in Cairo als de PLO zich met het proces bemoeit. Ook zou de regering de dialoog moeten beëindigen als blijkt dat Pa- lestijnen uit Oost-Jeruzalem of ge deporteerde Palestijnen deel uitma ken van de onderhandelingsdelega tie of het recht krijgen te stemmen Het is ook mogelijk dat in de ko mende paar dagen alsnog een com promis wordt bereikt. Minister Ra bin, die in de afgelopen jaren i Foto links: De feestelijke inhuldiging van de nieuwe president Aylwin is gepaard gegaan met een treffen tussen politie en publiek dat zich rond het presidentiële Moneda-paleis had verzameld. Terwijl de nieuwe president zich opmaakte voor zijn eerste redeverliet het paleis en werd buiten opge wacht door demonstranten die met tomaten, papieren projectielen en ste nen gooiden. Bij zijn aankomst was Pinochet al vergast op tomaten en kre ten zoals 'moordenaar'. Het traangas dat vervolgens werd afgevuurd, ver oorzaakte een grote chaos. Aylwin kon aanvankelijk de woedende menigte niet bedaren. Sin bombas"(zonder bommen) en „assesinos" (moorde naars) riepen de tienduizenden op het plein. Foto boven: De nieuwe Chileense president Aylwin zwaait naar het pu bliek op weg naar de machtsoverdracht. (foto s afp> SANTIAGO Precies om kwart over een legde president Augusto nigmaal het kabinet op het laatste Pinochet van Chili gistermiddag de nippertje heeft gered, lijkt echter presidentiële sjerp af. Het het eind van zijn latijn. "Ik heb historisch moment. De dictator al een compromis voorgesteld i kabinetsbijeenkomst, en nu is het hun beurt. Met andere woorden: al les zit muurvast", aldus Rabin giste ren. Minister van godsdienstaange legenheden Zvulun Hammer (Na tionaal Religieuze Partij) heeft aan gekondigd dat hij een bemidde lingspoging gaat wagen op basis van een eigen versie van het Rabin- compromis. MOSKOU (ANP/AP) - Het Con gres van Volksafgevaardigden, het Sovjetparlement. is vandaag begon nen aan de behandeling van voor stellen tot een ingrijpende wijziging in het interne politieke bestel van de Sovjetunie: afschaffing van het machtsmonopolie van de partij en invoering van een presidentieel be stuurssysteem. Het Centraal Comité van de partij kwam gisteren in plenaire zitting bijeen om deze voorstellen te be- Filipijnen De rebellerende militairen die afge- meer dan zestien jaar de weg vrij voor een democratisch ge kozen opvolger, Patricio Aylwin. door Ineke Holtwijk De nieuwe president werd lang durig toegejuicht en omhelsd door aanwezigen in de zaal van het nieu we parlementsgebouw in de haven stad Valparaiso, waar de plechtig heid plaatshad. Spontaan werd daarna het volkslied aangeheven. Buiten stonden mensen met span doeken als "Bienvenida democra- cia" (Welkom democratie). In San tiago trokken de auto's toeterend door de straten. Voor het eerst na ja ren was er weer een "potten en pan- i" concert, bekend van de eerste nochet nooit meer terugwillen,", een geëmotioneerde oude man te gen een groepje buitenlandse jour- Pinochet had het zichtbaar moei lijk de afgelopen 24 uur. Na een emotionele afscheidsreceptie van zijn naaste medewerkers vrijdag, waarbij de president een staande scheidsreceptie duurde een ovatie kreeg, moest hij zaterdag- drie kwartier korter dan avond de confrontatie met de bui tenwacht a denten (die en Uruguay) draafden op voor zijn cocktail in het Monedapaleis in Santiago. Zij verdwenen spoorslags door schermutselingen tussen na een korte begroeting. De af- hangers Gisterochtend voor de machts- Slechts drie presi- overdracht ontving de president Argentinië, Brazilië thuis de vice-president van de Vere- De nieuwe president, die gister avond met een concert zijn beëdi ging vierde, is een optimist. "Iedere regering heeft zijn beperkingen", zei hij twee maanden geleden toen hij gevraagd werd naar de proble men waarmee de militairen het kabinet opzadelden. De eerste maatregelen van zijn eveneens gisteren geïnstalleerde nigde Staten, Dan Quayle. Maar dat kabinet zijn niet zonder symboli glorieuze moment werd verstoord sche betekenis. De minister spreken vooruitlopend op de be handeling in het voltallige parle ment. Het is vrijwel zeker dat dit Congres van Volksafgevaardigden, grote protesten tegen het militaire dat slechts enkele malen per jaar bewind begin jaren tachtig, bijeenkomt, Gorbatsjov tot presi- "Schrijft u alstublieft dat we Pi- dent zal kiezen. Voorafgaande aan de zitting het 2250 leden tellende Congres van Volksafgevaardigden schreef de partijkrant Pravda dat onder Mi- chail Gorbatsjov, die zondag pre cies vijf jaar geleden partijleider werd. de Sovjetunie zeer ingrijpend is veranderd. "De afgelopen vijfjaar is ons land onherkenbaar veran derd en het zal nooit meer worden zoals het was", zo schreef de Pravda. Van den Broek eerste bezoeker Aylwin SANTIAGO Minister Hans van den Broek van buitenlandse zaken is de eerste buitenlandse gast die officieel op audiëntie door de nieuwe Chileense president wordt ontvangen. Van den Broek arriveerde direct na de machtsoverdracht in Santiago en zal vandaag een officieel ge sprek met Aylwin hebben. De lidstaten van de EG hadden besloten geen voet op Chileens grondgebied te zetten zolang Pinochet aan de macht was. In de zaal voor audiënties van het presidentieel Moneda-paleis voer de president Patricio Aylwin vanaf gistermiddag half vijf afzonderlijke besprekingen met buitenlandse presidenten en andere hoge regerings vertegenwoordigers. Dat de Nederlandse minister om vier uur reeds werd ontvangen blijkt» geen toeval. "De betrekkingen tussen Neder land en de Chileense oppositie in de jaren van dictatuur waren bijzon der", aldus een woordvoerder van de ambassade in Santiago. buitenlandse zaken ondertekende fotografen enkele uren na de beëdiging het protocol voor hervatting van de bë- trekkingen met Oosteuropese lan- Pinochet die zich rond de villa hadden verza meld. In Valparaiso tenslotte verliep den. De Sovjetunie heeft overigens ^8r gisteren onmiddellijk na de machts- nnon overdracht de diplomatieke betrek kingen hersteld. Vandaag ligt er een pakket wetswijzigingen klaar, waaronder afschaffing van de - - doodstraf en de censuur. Chili, Lijfwachten schoten de president keert als democratie, na jaren isole- paraplu te hulp toen vanuit ment terug in de internationale ge- andere meenschap. open wagen begeleid door een escorte te paard, niet geheel vlekke loos. Een fluitconcert overstemde het applaus van het publiek en een i de paarden begon te steigeren. met het publiek tomaten voorwerpen werden gegooid. Het was een ontluisterend beeld. Zo erg, dat de nationale televisie, tot op dat moment nog in handen van de oude regering, de uitzending vervolgde met enkele, neutralere panorami sche beelden van de intocht. lopen december Tijdens de zitting van het Cen- staatsgreep deden op de Filipijnen, hebben gisteren gezworen presi dent Corazon Aquino voor het ver strijken van haar ambtstermijn in 1992 te zullen afzetten. "Wij beloven u dat Corazon Aquino niet in staat zal zijn haar ambtstermijn te vol tooien", aldus een verklaring van de Beweging tot Hervorming van het Filipijnse Leger (RAM), een groep binnen de strijdkrachten die zich te gen Aquino heeft gekeerd. Executies In Iran zijn in het weekeinde in twaalf steden in totaal 40 mensen opgehangen, zo heeft het Iraanse persbureau IRNA meegedeeld. Van hen waren er 39 veroordeeld we gens handel in verdovende midde len, wapens en munitie en één we gens het ontvoeren van kinderen. Afghanistan Tijdens de mislukte staatsgreep in Afghanistan zijn volgens de rege ring 95 mensen gedood poging tot traal Comité sprak Gorbatsjov de maatregelen die i de Sovjetunie om te in lana met een meer- partijenstelsel met aan het hoofd een invloedrijke president. Over de toekenning van grotere bevoegdheden aan het ambt van president zal op het congres een pit tig debat plaatsvinden. Veel radica le hervormingsgezinden en afge vaardigden zijn bang dat de macht van de nieuwe president dictatoria le vormen zal aannemen. Het feit dat over de kwestie reeds de ko mende week een besluit wordt ge nomen door het congres, was voor het parlement van Litouwen aanlei ding om dit weekeinde in allerijl de MEXICO-STAD - Het leek dit weekeinde in Haïti gedurende en kele uren wel carnaval. Uitgelaten hosten duizenden mensen schreeu wend over straat. Takken werden van de bomen gerukt als bewijs van een opnieuw heroverde vrijheid. "Abas les Duvaliers", klonk het in koor, "abas les Tontons Macoutes". Weg met iedereen, daar kwam het zo'n beetje op neer: "Abas Avril, abas les Etats-Unis". door Rob Sprenkels Generaal Hérard Abraham had net via radio en televisie bekendge maakt dat generaal Prosper Avril, het militaire staatshoofd van de af gelopen 18 maanden, was afgetre den. Abraham, de bevelhebber van het Haïtiaanse leger, kondigde aan dat het zijn bedoeling was om in 72 uur de rust te herstellen. Vervol gens, zo beloofde hij, geef ik de onafhankelijkheid uit te roepen, macht over aan het Hooggerechts- omdat zo de kans kleiner wordt dat een president met me den daar een stokje ken. wond. Er zijn geen cijfers bekend- den staat huiverig tegenov gemaakt over het aantal litairen. De Afghaanse regering de leiders, de de president. Een 1 hof, dat op zo kort mogelijke ter- bevoegdhe- mijn democratische verkiezingen kan ste- moet organiseren. De vreugde op straat zou niet lang duren. Even ten zuiden van de hoofdstad Port-au-Prince opende een man in burger het vuur op een feestende groep jongeren. Lokale radiostations telden zes doden. Ook in Port-au-Prince zelf raakten de ge moederen verhit. Generaal Abraham liet twee stukken luchtaf weergeschut naar de tuin voor het pittoreske, witte presidentiële pa leis slepen. Her en der probeerden militairen de vierende massa's met traangas te verspreiden. Bij wijze van antwoord bestorm den buiten zichzelf zijnde jongeren de huizen van verschillende politici die Avril goed gezind waren ge weest. Halve inventarissen werden op straat gesmeten. Ook verschil lende regeringskantoren moesten het ontgelden. Zwaarbewapende militairen zagen nog net op tijd kans de officiële zender Radio Libe- rté voor de volkswoede te behoe den. Tegen zonsondergang hadden de meeste mensen zich teruggetrok ken naar hun troosteloze krotwo ningen. In sloppenwijken als Cite- Soleil en Carrefour-Feuilles sleep ten jongeren nieuwe barrikaden aan, bang voor eventuele vergel dingsmaatregelen van het leger. En, ook al was het dan sporadisch, de hele nacht nacht waren er in en rond de Haïtiaanse hoofdstad de no dige geweersalvo's te horen. Avril is vertrokken, maar de nachtmerrie is nog niet helemaal voorbij. Duvalier Feest in Haïti na het aftreden van Prosper Avril. Of zijn vertrek ook e herstel van de democratie betekent, is vooralsnog de vraag. (foto i macht probeerde vast te klampen. Begin deze maand liepen de s MOSKOU (DPA/AP) - Het Polit buro van de Mongoolse communis tische partij is vanmorgen tijdens een zitting van het Centraal Comité in Ulaanbaatar afgetreden. Volgens partijleider Schambyn Batmunch begint de vernieuwing van de partij met een wijziging van de leiding, die nader zal worden besproken op een buitengewoon congres op 10 april. De zitting van het Centraal Comi té werd direct uitgezonden op radio en tv. Met het aftreden voldoet het politburo aan de eisen van demo cratische groepen in het land. Vrij dag was het centrale plein van de Mongolische' hoofdstad Ulaanbatar opnieuw bevolkt door betogers die een nieuwe grondwet eisten en de vorming van een nieuw parlement waarin alle maatschappelijke krachten vertegenwoordigd zijn. Mongolië lijkt de eerste commu nistische staat in Azië te worden die in navolging van Oost-Europa een nieuwe weg inslaat. De grote vraag is hoe zuiderbuur China op de ont wikkelingen in Mongolië zal reage ren. China wil na de onderdrukking van de democratiseringsbeweging van verleden jaar nog niet weten van een wezenlijke hervorming van het socialistische staatsbestel. Maar het hervormingsproces is nu opge rukt tot aan zijn grens. De inspanningen van de drie Deze werd uiteindelijk in septem- ale spanningen verder op. In het maanden geleden opgekomen her Gavriil Na het vertrek van de Duvaliers, in februari 1986, was het eerst generaal Henri Namphy die zich aan de tiële paleis te betreden. Avril, lange tijd ber 1988 afgezet door zijn eigen Pre sidentiële Garde. En de soldaten en sergeants achter de muiterij wezen hun direkte bevelhebber aan, gene raal Prosper Avril, om het presiden- stadje Petit-Goive werd een elfjarig vormingsbeweging in het geïsoleer- meisje vermoord toen het leger op de Sovjetunie leu- heeft zaterdag bij de Verenigde Na- Popov, zei gisteren dat de Interre- i klacht ingediend over de rol gionale Groep tegen uitbreiding i de presidentiele bevoegdheden die Pakistan bij de staatsgreep 2 hebben gespeeld. De Pakistaanse zal stemmen, of zich Vrees voor tegencoup Avril groeit i de manifestatie uiteen probeerde te nende land lijken hun eerste vruch- slaan. Het hele land stond op z'n ten af te gaan werpen. De verschil- kop. De oppositie en de vakbonden lende nieuwe oppositiepartijen die zijn opgericht krijgen steeds meer aanhang en durven nu openlijk de met de communistische riepen op tot een algemene staking. Soldaten openden het vuur op de monstranten. In een van de krotten- strijd wijken werd een militair door het partij. zichzelf toe te trekken. Tot op zeke- volk omgebracht. Na overleg met stemming MEXICO-STAD - Vanuit Haïti zijn vannacht minstens 22 doden en hon derden gewonden gemeld. Geüniformeerde soldaten en gewapende r Afghaanse regering. ANC In het Zuidafrikaanse thuisland eigen kandidaat voor het president - Venda is het verbod op het African schap naar voren schuiven. Wel zal congres zal worden aangenomen. De Interregionale Groep zal geen nen in burger maken de straten Vannacht wemelde het in Haïti voorbereidt. Die vrees is vooral ingegeven gere Duvalier-kliek gisteren in i met verschillende adviseurs hoogte geholpen door de Vere nigde Staten zette hij de twee be langrijkste elite-bataljons van het Haïtiaanse leger buiten spel. En ver volgens ontpopten de meer dan 1000 manschappen van zijn Presi dentiele Garde zich als de nieuwe Tontons Macoutes. de gevreesde politieke politie uit het Duvalier- de ambassadeurs van Frankrijk i de Sov- heven. De aankondiging is er vol- Opperste Sovjet, het dagelijkse par- gens waarnemers op gericht een lement. De voorzitter van de Op- thuislanden opgeschrikt door ge- dent fungeren en daardoor welddadige betogingen waarin de vloedrijke positie bevolking eist dat de gebieden bij Zuid-Afrika gevoegd worden als uit Leningrad voor de post genomi- voorschot op de politieke opmars neerd namens de Interregionale a berichten dat n hotel in Port-au-Prince bijeenkwamen de afgezette generaal. Bij wijze van ant woord heeft de politieke oppositie een algemene staking afgekondigd. De zogenoemde Groep van Twaalf, die bestaat uit elf van de belangrijk ste politieke partijen en een club van vooraanstaande persoonlijkheden, eist ook het onmiddelijke vertrek uit het land van generaal Avril. Gebeurt moord, dat niet, dan wordt het huidige overleg met generaal Abraham over de De protesten voor morgen geplande machtsoverdracht opgeschort. Oppositiewoordvoerders verklaarden gisteren dat zij van Abraham de ging van de staat van beleg. Acht garantie hebben gekregen dat Avril binnen twee dagen uit Haïti zal zijn politieke leiders werden naar het verdwenen. Maar het vroegere staatshoofd zelf, dat zich met meer dan hon- buitenland verbannen. Maar derge- derd zwaarbewapende manschappen heeft teruggetrokken op een land goed even ten zuiden van Port-au-Prince, beweerde het tegenovergestel de. "Ik heb geen enkel voornemen om te vertrekken", zo verklaarde hij. de Verenigde Staten besloot Avril jetunie, die naast 60.000 militairen H r beter was ook nog eens 50.000 adviseurs en technici in Mongolië heeft gestatio neerd. Volgens de oppositie wordt De sfeer blijft gespannen. De Pre- Mongolië door de Sovjetunie leeg gezogen en betalen Sovjet-bedrij- veel te weinig voor de minerale kliek rijken, bijna allemaal rijkdommen die daar worden geëx- tijdperk. Elke dag opnieuw werden vroegere Duvalier-aanhangers, be- ploiteerd. Als gevolg daarvan zit "de raadt zich over de te nemen stappen republiek, die amper 2 miljoen hun laatste beschermengel telt, met een relatief veel te (Avril) is verdwenen. Diplomaten hoge buitenlandse schuld, aldus de de Amerikaanse ambassade c oppositie. Volgens westerse schat- derhandelen koortsachtig met de tingen staat Mongolië alleen al bij top van het Haïtiaanse leger en de de Sovjetunie voor ruim 11 miljard lijke pogingen om het volk te inti mideren hadden een tegenoverge stelde uitwerking. meest populaire politici. En veel Haïtianen maken zich op voor een strijd om na bijna vier de- gulden in het krijt. De regering i Moskou liet verleden week weten dat eind 1992 alle Sovjet-militairen eindelijk eens hun eigen uit Mongolië zullen zijn terugge- regeerders te mogen kiezen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 5