En ook ik ben
een Berlijn9
Litouwers vergaten hun
onafhankelijkheid nooit
Thatcher op dieptepunt met gehate 'poll tax'
Seoul'Radicale
ommekeer nodig
iREPORTAGE
Billy Graham voor de Reichstag
ZATERDAG 10 MAART 1990
WEST-BERLIJN Een medewer
ker van het Westberlijnse vervoer
bedrijf BVG belde omsteeks half
drie zatermiddag vertwijfeld met de
politie. Extra bussen, trams en me
trostellen, die waren ingezet om het
publiek te vervoeren naar het ge
bouw van de Reichstag waar de
Amerikaanse evangelist Billy
Graham sprak, reden tot op dat mo
ment leeg rond. De politie sprak
over de "flop van de eeuw". De be
roemde 71-jarige prediker liet ech
ter niets merken van teleurstelling.
"Ook ik zeg, met president Kenne
dy, ik ben een Berlijner".
door
Jeroen Dirks
Billy Graham sprak in 1954 voor
het eerst een menigte toe van ruim
100.000 mensen in het Olympisch
Stadion in Berlijn. Het succes van
toen inspireerde tot het optreden
van afgelopen zaterdag. Alle ingre
diënten leken aanwezig voor een
historische middag. Veel publiek
op het grote plein voor het gebouw
van de gerestaureerde Reichstag le
vert mooie plaatjes op voor televi
sie. Het plein ligt bovendien cen
traal in Berlijn, vlak achter de nieu
we doorgang door de Muur bij de
Brandenburger Tor. Oostberlijners
werd een unieke gelegenheid gebo
den de great evangalisator dichtbij
huis in levenden lijve te aanschou-
Het kwam er niet van. Op het
hoogtepunt van de middag hadden
nog maar 2.000 mensen de weg naar
de Reichstag gevonden. Daaronder
relatief veel Oostberlijners, te her
kennen aan hun ouderwetse kle
ding. Ze keken hun ogen uit. Ter
wijl in het Oost-Berlijnse warenhuis
Zentrum een ouderwets zwart-wit
t.v.-toestel nog steeds 1.600 Mark
kost, verscheen Graham meerma
len vergroot op een gigantisch kleu
renscherm dat strategisch onder de
woorden Dem Deutschen Volke
(voor het Duitse volk) voor de
Reichstag was geplaatst.
Aankruizen
De show zat ondanks een gestaag
vallende regen prima in elkaar.
Graham was voor iedereen goed te
volgen omdat zijn woorden snel
werden vertaald door een Duitse
collega. Nu het communisme als
ideologie lijkt te hebben afgedaan,
bood Graham een nieuw, beter ge
loof. In de kerk is altijd plaats. God
heeft altijd ruimte. Alles wat het pu
bliek hoefde te doen was een kaart
invullen. Bitte ankreuzen"Ik ben
nog geen christen, maar wil weten
of ik het worden kan" of "Ik was
ooit christen, maar heb aansluiting
verloren. Help me alstublieft".
Een pen werd gratis geleverd bij
de kaart. Graham: "Maar heeft u
toch geen schrijfmiddel, dan is dat
ook geen probleem. In 1954 kwam
er na afloop van de bijeenkomst een
dame naar me toe die zei dat ze haar
pen was krijtgeraakt. Ze had de
kaart ingevuld met lipstick".
Voor de Oost- en westduitse ker
ken had Graham ook een bood
schap. Hij riep ze op tot een "morele
vernieuwingsbeweging". Spannen
de kerken zich daartoe niet in, dan
zal de schepping van een nieuw, be
ter Duitsland mislukken. Een op
merking die voor veel Oostduitsers
een week voor de verkiezingen een
hart onder de riem moet hebben be
tekend. De positie van de leider van
de Oostduitse Christendemocraten,
Schnur, staat immers ter discussie
nu is gebleken dat de man een posi
tie heeft bekleed bij de gehate
staatspolitie, de Stasi's.
Historisch
Graham hield zich voor de rest ver
re van politiek. Hij vond het "fijn"
om een historische plek te staan en
wees erop dat het geloof verlossing
kan bieden "of je nou in West- o/in
Oost-Berlijn woont". En natuurlijk
zou hij bidden voor de volken in
midden-Europa, waarna hij de be
roemde woorden van Kennedy nas
prak. "And I say too: I'm a Berli-
Graham mag zich dan verre van
politiek hebben gehouden, anders
om was dat niet geval. Niet geheel
toevallig besloot de Oostduitse re
gering vlak voor zijn komst om
tweede paasdag weer als feestdag
op de kalender te zetten. Over het
herinvoeren van Hemelvaartsdag
wordt na de verkiezingen van 18
maart een besluit genomen. Maar
feit is dat geloven in de DDR weer
mag. Gezien de lage opkomst van
zaterdagmiddag bij Graham mag
echter worden betwijfeld of dat op
een zo westerse manier als die van
de great evangelisator gaat gebeu-
DEN HAAG - "Nationalisti
sche hysterie", zo karakteri
seerde de Pravda vorig jaar de
afscheidingsdrang van de drie
Baltische republieken. De
leuze die overal in Letland,
Estland en Litouwen opdook,
"Weg met de bezetters", was
echter niet af te doen als een
tijdelijke psychische aandoe
ning. De vijftig jaren inlijving
bij het Sovjetrijk hebben de
herinnering aan de twintig ja
ren onafhankelijkheid die er
aan vooraf gingen nooit kun
nen uitwissen. Gisteren slaag
de Litouwen erin zich als eer
ste van de drie Baltische repu
blieken los te maken van de
Sovjetunie.
door
Karolien Bais/ANP
Stalin stuurde in 1940 tweeëntwin
tig divisies naar Litouwen om het
land in te lijven. Er bleken echter in
grijpender maatregelen nodig om
het verzet van de Litouwers te bre
ken. Tussen 1941 en 1951 werd 20
procent van de bevolking, zo'n
520.000 Litouwers, gedeporteerd of
terechtgesteld. Pas toen werd de
nieuwe republiek tientallen jaren
onlosmakelijk onderdeel van het
stevige corset van de unie. Maar niet
zodra liet partijleider Michail Gor-
batsjov de teugels wat losser, of de
'contrarevolutie' zocht zich met
kracht een uitweg. Binnen een
mum van tijd waren de geel-groen-
rode vlag en het volkslied van Li
touwen (beide door Stalin verbo
den) in ere hersteld.
Litouwen is van de drie Baltische
republieken de meest homogene
gebleven. Na een halve eeuw an
nexatie bestaat nog steeds 80 pro
cent van de ongeveer 3,6 miljoen in
woners uit etnische Litouwers en
telt de republiek ruim twee miljoen
katholieken. Een kleine tien pro
cent van de inwoners is Russisch en
eenzelfde aantal Pools. Drie miljoen
inwoners is het Litouws machtig,
een taal waarvan de meeste media
zich bedienen en die in Latijnse
schrift geschreven wordt.
De homogene samenstelling van
de bevolking van Litouwen mag
wonderbaarlijk heten, want het
land heeft een lange geschiedenis
van aansluiting met Polen en an
nexatie door Duitsers en Russen
achter de rug.
De nieuwe president van onaf
hankelijk Litouwen, Vytautas
Landsbergi. (foto epa>
De Esten, Letten en Litouwers heb
ben altijd de pech gehad in een ge
bied te wonen waar de buurlanden
begerig op aasden. De Esten en Let
ten werden in de dertiende eeuw ge
knecht door Duitse kruisridders.
De Litouwse stammen ontsnapten
daaraan door zich tot één volk met
een sterk rijk te smeden, dat zich in
de veertiende eeuw van de Balti
sche tot aan de Zwarte Zee uitstrek
te. In 1386 ging Litouwen een perso
nele unie aan met Polen.
Maar in de achttiende en negen
tiende eeuw lieten Peter de Grote
en Catharina de Grote hun verove
ringsdrang de vrije loop. Estland,
Letland, Litouwen en gote delen
van Polen werden bij het Russische
keizerrijk ingelijfd. De volkeren
moesten toen hun eigen ideniteit
bevechten tegen zowel de Germani
sering als de Russificering.
Dat de Esten, Letten en Litou
wers in 1920 de onafhankelijkheid
verkregen is meer geluk dan wijs
heid geweest. Zonder de ineenstor
ting van het Russische keizerrijk,
de val van het Duitse keizerrijk en
de ingreep van de westerse gealli
eerden was het nooit zover geko-
Tijdens de Eerste Wereldoorlog
had Duitsland Litouwen bezet. In
1915 werd in de hoofdstad Vilnius
een nationale raad opgericht die on
afhankelijkheid van Rusland eiste.
Toen Litouwen echter op 16 februa
ri 1918 de onafhankelijkheid uit
riep, was dat het sein voor de bolsje
wieken het land binnen te trekken.
Er volgden nog enkele jaren ge
touwtrek tussen de Russen, de
Duitsers en de Polen, maar uitein
delijk werd op 12 juli 1920 het Ver
drag van Moskou getekend tussen
Litouwen en Rusland. Ook Estland
en Letland werden onafhankelijke
republieken.
Duivelspact
De periode die toen aanbrak en die
duurde totdat Stalin en Hitier aan
de vooravond van de Tweede We
reldoorlog het 'duivelspact' sloten,
staat in het collectieve geheugen
van de Litouwer gegrift als een van
democratisering en culturele hoog
standjes. Het land van de groot
grondbezitters werd onder de boe
ren verdeeld, er werd een democra
tische grondwet ingevoerd en er
kwam een stroom van literatuur los.
Dat al in 1926 de rechtse dictator
Antonas Smetona alle macht naar
zich toetrok en dat in 1929 een eco
nomische crisis tot hoge werkloos
heid leidde, zijn zwarte bladzijden
die niet passen in het rooskleurige
beeld dat de Litouwers hebben
overgehouden aan hun kortstondi
ge onafhankelijkheid.
Des te helderder staan hen de ver
schrikkingen voor de geest die van
af 1939 plaatsvonden, toen Stalin
dacht zich de Duitsers van het lijf te
houden door met Hitier een niet-
aanvalsverdrag te sluiten. Dit Molo-
tov-Ribbentrop-pact, genoemd
naar de beide ministers van buiten
landse zaken, bevatte een protocol
waarin Polen grotendeels aan
Duitsland werd toegewezen en Li
touwen, Letland en Estland aan
Rusland zouden toevallen.
De Baltische staten, die buiten al
le onderhandelingen met de grote
mogendheden waren gehouden,
werden gedwongen "verdragen van
wederzijdse bijstand" met de Sov
jetunie te sluiten en het Rode Leger
op hun grondgebied toe te laten. De
Litouwse minister van buitenland
se zaken sputterde in Moskou nog
tegen, maar werd door Stalin ruw
onderbroken: "Je praat teveel, jon
geman".
Deportaties
Op 16 en 17 juni 1940 viel het doek
voor de Baltische staten toen Mos
kou hen dwong Sovjetvriendelijke
regeringen te installeren. Deze rie
pen verkiezingen uit waarbij alleen
pro-communistische partijen wer
den toegelaten. De drie gelijkge
schakelde parlementen verzochten
op 21 juli te worden opgenomen on
de Sovjetunie, een verzoek dat on
verwijld werd ingewilligd. De
blauwdrukken voor de sovjetise
ring en de massale deportaties naar
Siberië, die al enkele maanden in de
la lagen, konden worden uitge
voerd.
LONDEN In Kenya werd ooit
een 'poll tax' ingevoerd, de gemeen
telijke belasting die de meeste be
woners der Britse eilanden vanaf 1
april op hun bord krijgen. De weer
stand ertegen was zo groot, dat de
regering besloot om een ieder die
betaald had een identiteitsbewijs te
verschaffen. Wie op straat dit docu
ment niet kon laten zien, was wan
betaler en werd onverwijld in het
gevang geworpen.
door
Cees van Zweeden
Dit verhaal werd vorige week
door een politicus van de Labour
Partij verteld. Hij voegde eraan toe
dat premier Thatcher een soortgelij
ke regeling moest bedenken om de
belasting geind te krijgen. In Glas
gow, waar de 'poll tax' vorig jaar al
werd ingevoerd, zou ruim veertig
procent van de belastingplichtigen
niet betaald hebben.
Volgens een collega van de Libe
rale Partij is de 'poll tax' in Kenya
inmiddels weer afgeschaft. Het eni
ge land ter wereld waar deze ge
meentelijke heffing nu nog bestaat,
zo zei hij, is Papua-New Guinea.
Waarmee de liberaal maar wilde
zeggen: Thatcher neemt een voor
beeld aan de primitiefste stammen
die op deze aardbol bestaan.
Rjjken rijker
Waarom is de 'poll tax' zo impopu
lair? Het antwoord is eenvoudig: de
nieuwe gemeentelijke belasting
maakt de rijken rijker en de armen
armer. In de meeste Europese lan
den is de gemeentelijke belasting
progressief, bijvoorbeeld omdat zij
gerelateerd is aan de waarde van het
huis. Hoe duurder het huis, des te
hoger de belasting.
Groot-Brittannië kende een der
gelijk systeem. De bewoner van een
mansion met 20 kamers betaalde
meer dan de eigenaar van een be
scheiden cottage. Maar in de ogen
van de regering was dat onredelijk.
Maakte een kasteelbewoner vaker
gebruik van het toilet, had hij meer
huisvuil? En wat te denken van de
arme weduwe die voor haar zes-ka
merhuis meer betaalde dan het wel
gestelde yuppie-paar voor hun flat?
Premier Thatcher had de 'poll
tax' al veel eerder willen invoeren.
Maar twee ministers van milieu, on
der wiens verantwoordelijkheid de
gemeentelijke balasting viel, be
dankten voor de eer. Zowel Michael
Heseltine als Patrick Jenkin begre
pen dat zij met de 'poll tax' een ad
der aan hun borst zouden
koesteren.
Hun opvolger, Kenneth Baker,
besefte ook dat de nieuwe belasting
politieke zelfmoord zou worden.
Maar hij kon de druk van de pre
mier niet weerstaan. In Schotland
had het socialistische bestuur de
bestaande belastingen verhoogd en
daarmee vooral de eigenaren van
dure huizen getroffen. Thatcher
riep Baker en enige andere minis-
Thatcher: van de kiezers van 18 tot
24 jaar is nog maar twintig procent
haar te steunen. (foto ap>
ters voor spoedoverleg bij zich, en
joeg de kogel door de kerk.
Veel conservatieve gemeente
raadsleden belijden met de mond
hun steun aan de premier, maar
staan met het hart dichter bij de op
positie. De 'poll tax' is zo gehaat dat
velen voor hun zetel moeten vrezen
in de nakende gemeenteraadsver
kiezingen. In West Oxfordshire, Str
oud, King's Lynn West Norfolk
en Brighton leverden conservatieve
raadsleden deze week hun par
tijkaart in.
Opiniepeilingen
Als er op dit moment verkiezingen
gehouden zouden worden, zo blijkt
uit opiniepeilingen, zou Labour een
verpletterende overwinning halen.
De vooruitzichten voor Labour zijn
de afgelopen twintig jaar niet meer
zo gunstig geweest. Zelfs in de con
servatieve bolwerken in het welva
rende zuiden van Engeland zijn de
socialisten bijna langszij gekomen.
Landelijk gezien kan Thatcher on
der de kiezers van 18 tot 24 jaar nog
maar op 20 procent van de stemmen
rekenen.
Volgens premier Thatcher sabo
teren de door Labour gecontroleer
de gemeentebesturen haar 'poll
tax'. Het is aan de gemeenten om de
hoogte van de heffing vast te stel
len, en de socialistische besturen
zouden dat met grote geestdrift
doen. Nationale bekendheid geniet
inmiddels de Hazelbourne Road in
Londen. Aan de ene kant van de
straat (waar Labour heerst) betalen
de bewoners 650 pond per jaar, aan
de andere kant (waar de Conserva
tieven de eerste viool bespelen)
wordt 148 pond in rekening ge
bracht.
Deze laatste gemeente, Wands
worth, is voor Thatcher wat Dazhai
ooit voor Mao was: een model-com
mune. Veel gemeentelijke diensten
zijn er geprivatiseerd en er is een be
stuur dat ieder dubbeltje twee keer
omdraait.- Maar volgens de opposi
tie kon Wandsworth zijn belasting
alleen maar zo laag houden, omdat
het gemeentebestuur 17 miljoen
pond van de financiële reserves
heeft aangewend.
Thatcher heeft een norm gesteld
van 270 pond (per persoon per jaar)
waar geen enkele gemeente boven
zou hoeven te komen. Maar zelfs
haar eigen Londense kiesdistrict
Finchley zag geen kans om met zo'n
heffing de touwtjes aan elkaar ge
knoopt te krijgen. Hier kwam het
gemeentebestuur uit op een bedrag
van 293 pond, en dan alleen nog om
dat - ook daar -12 miljoen pond wer
den onttrokken aan de gemeentelij
ke reserves.
Terwijl Thatcher als kampioen van
de belastingverlaging de geschiede
nis dacht in te gaan, zullen als ge
volg van het nieuwe systeem de ge
meentelijke belastingen in één jaar
tijds met eenderde stijgen. Daar
door zal de inflatie van 7,7 tot 9 pro
cent oplopen, zo verwachten de eco
nomen, en moet de rentestand (nu
al ruim 15 procent) nog verder om
hoog. En omdat de rijken rijker
worden, zal de vraag naar luxe pro-
dukten uit het buitenland toene
men, waardoor ook het Britse han
delstekort nog verder groeit.
Er werd de afgelopen dagen veel gepraat in Seoul, maar daarnaast
was ook tijd ingeruimd voor alternatieve programma-onderdelen,
zoals dit optreden van een Koreaanse dansgroep. (foto gpd)
Slotdocument na slepende zitting klaar
SEOUL (GPD) "Christus roept de mensen op radicale disci
pelen te zijn. De bedreigingen die we vandaag in onze wereld
ervaren, herinneren ons aan de prijs die we moeten betalen om
dat we ons van God hebben afgekeerd". Dat is een van de kern
zinnen in het 'document van Seoul', het resultaat van de we
reldconferentie over het conciliair proces.
De "woede en opstandigheid van n g
de onderdrukten" worden in het It I g\ I I
document "een teken van hoop I tij |T~~p m raijj
voor een meer menselijke toe-
komst" genoemd. "Ommekeer is CT D
de deur naar nieuwe, fundamen- C N V t H
tele hoop, namelijk de overtui
ging dat de loop der geschiedenis
veranderd kan worden", aldus
het document.
In de laatste uren van de confe
rentie werd op initiatief van verte
genwoordigers uit de Derde We
reld nog een uitspraak toege
voegd over het alles doordringen
de kwaad van het racisme. Een
van dé initiatiefnemers daartoe
was Frank Chikane, secretaris
van de Zuidafrikaanse -Raad van
Kerken.
De laatste drie dagen van de bij
eenkomst in Seoul waren niet erg
verheffend. De stuurgroep was er
niet in geslaagd de stortvloed van
amandementen en voorstellen uit
de twintig werkgroepen in een ac
ceptabele vorm te verwerken in
de teksten van het slotdocument.
Het gevolg was een reeks slepen
de zittingen over vrijwel elke
punt en komfna. De tijdnood die
daardoor ontstond kwam de kwa
liteit van het document niet ten
goede.
Veel tijd ging verloren aan dis
cussies over bijvoorbeeld de
exacte formulering van "Gods
optie voor de armen". Armoede,
zo luidt de tekst, is geen toeval,
maar het gevolg van doelbewust
politiek beleid dat leidt tot de op
eenstapeling van welvaart en
macht. Het bestaan van armoede
is een "schandaal en een mis
daad" en het is een godslastering
om te zeggen dat het de wil van
God is. De conferentie in Seoul
spreekt verder uit dat "de glorie
van God in de arme tot leven
komt. In de schreeuw van de ar
men horen we de stem van God
die ons uitdaagt".
Op verzoek van een Palestijnse
afgevaardigde werd het He
breeuwse woord 'shalom' als om
schrijving van 'Gods vrede' weg
gelaten uit het document. "Voor
degenen die lijden onder de Israë
lische onderdrukking betekende
shalom tot nu toe voornamelijk
ooorlog', zei de Palestijn. De ver
gadering stemde in ruime meer
derheid in met deze wijziging.
Over vier onderwerpen werd
een aparte tekst aangenomen als
voorbeeld van de wijze waarop
kerken en christenen dieper be
trokken moeten raken bij de
strijd voor gerechtigheid, vrede
en heelheid van de schepping.
Die vier thema's, gepresenteerd
in de vorm van een 'verbondsslui-
ting', waaraan de deelnemers zich
moreel gebonden weten, zijn een
rechtvaardige economische orde.
de strijd tegen allerlei
van geweld en militairisme, de
aanpak van het 'broeikaseffect',
dat het leefmilieu van de ganse
wereld dreigt aan te tasten, en de
de bestrijding van racisme.
De rooms-katholieke aanwezi
gen in Seoul kwamen op de
laatste dag met een groetwoord,
uitgesproken door onder andere
de leider van de Vaticaanse dele
gatie, mgr. Basil Meeking. De
rooms-katholieken hadden drie
vergaderingen nodig om tot een
tekst te komen. Een eerste versie
werd getroffen door een veto van
Vaticaanse zijde. Volgens Mee
king was het hem onmogelijk om
namens Rome concrete toezeg
gingen te doen voor verdere parti
cipatie van de RK Kerk aan het
conciliair proces. Hij wilde vol
staan met een vriendelijk groet
woord.
De ongeveer honderd rk advi
seurs, bezoekers en journalisten
wilden verder gaan. Het resultaat
was een compromistekst, waarin
zij zeggen dat zij zich geroepen en
verplicht weten om "met geduld
en in bescheidenheid verder te
werken aan de groei van de oecu
menische verbondenheid".
De Duitste wetenschapper C. F.
van-Weizsacker, die de stoot tot
het conciliair proces gaf, toonde
zich wel teleurgesteld over de bij
eenkomst in Seoul. Het is volgens
hem "geen historische gebeurte
nis". "Over vijf jaar moeten we
het nog maar eens proberen, maar
dan met de RK Kérk erbij", zo zei
hij in een gesprek met het West
duitse persbureau EPD.
Beroepingswerk
Interreligieus
initiatief voor
vrede in Israël
SEOUL (GPD) - Vertegenwoor
digers van christendom, islam en
jodendom uit Israël en de bezette
gebieden hebben in Seoul een
verklaring getekend waarmee ze
zich verplichten te werken voor
zelfbeschikking voor zowel de Is
raëli's als de Palestijnen.
Onder luid applaus van de deel
nemers aan de conferentie voor
gerechtigheid, vrede en heelheid
van de schepping, spraken de on
dertekenaars uit dat er een eind
moet komen aan de bezetting van
de westelijke Jordaanoever en de
Gazastrook, en de Israëlische
schendingen van mensenrechten.
De Palestijns-Israelische ver
klaring was een van de vele regio
nale initiatieven tussen mensen
en kerken die in Seoul geboren
werden. De raden van kerken van
Nederland en de Filipijnen be
loofden elkaar gezamenlijk actie
te ondernemen tegen de interna
tionale vrouwenhandel, waarvan
zoveel Filipijnse vrouwen slacht
offer zijn. De Nederlandse kerken
zijn al betrokken bij een proces
tegen een ronselaar in Manila.
te Tholen en Sint Maartensdijk E.
der Sluis te Maasdam; aangenoi
naar De Lier Sterrenburg Rijsoord,
naar Wouterswoude W. van Vlastuin
kand. Rhenen; bedankt voor Oudewa
ter W.J. Gorissen Voorthuizen.
Gereformeerde Kerken: beroepen te
Werkendam drs. G. den Hartogh Sil-
volde-Gendringen (part-time); aange
nomen naar Gauw-Terzooi mw.drs.
C.M. Baas kand. Terzooi, naar Buiten
post Th. Weerstra Berkel en Rodenrijs,
naar Kollum drs. C.W. Neef Vriezen-
Geref. Kerken vrijgemaakt: bedankt
voor Hoogkerk T. Dijkema Zutphen.
Christelijke Geref. Kerken: beroe
pen te Zierikzee J. Oosterbroek Har
derwijk; aangenomen naar Heeren
veen A.C. van der Wekken kand. Apel
doorn; bedankt voor Aarlanderveen
R. van Beek Veenendaal.
Gereformeerde Gemeenten: beroe
pen te Woerden A. Bac Bodegraven;
bedankt voor Aalburg Chr. van der
Poel Yerseke, voor Hoogvliet A.B. van
der Heiden Doetinchem.
Boeddhisme. De kerken kun
nen van de boeddhistische aan
dacht voor persoonlijke vorming
en verdieping veel leren, vindt de
gereformeerde theoloog dr. H.
Vroom, spreker op de eerste bij
eenkomst die de sectie Interreli
gieuze Ontmoeting van de Raad
van Kerken zaterdag in Amers
foort speciaal aan het boeddhis
me wijdde. De gerichtheid op de
mens is volgens Vroom één van
de sterke punten van het boed
dhisme, een godloze religie.
Genade. De Leidse baptisten
dominee A. H. Agtereek spreekt
vanavond over 'Genade, gunst
van God of van mensen?' voor de
Studentenvereniging ELS (Evan
gelisatie Leidse Studenten).
Plaats van samenkomst: zaal aan
Langebrug 63, aanvang acht uur.
Joodse literatuur. Over 'de
joodse literatuur na de afsluiting
van het Oude Testament' spreekt
mr. R. A. Levisson morgenavond
om acht uur voor de Leidse afde
ling van het Genootschap Neder-
land-Israël in de bovenzaal van de
synagoge (Levendaal 14).
