Apothekers krijgen
het moeilijk door
nieuw tariefsysteem
Huidziekten teisteren
handen verpleegsters
'Roemeense ziekenhuizen erbarmelijk'
Geep vast bedrag meer per ziekenfondspatiënt
Europese
bibliotheken
koppelen
NIPG Leiden: Zestig keer wassen per dag gewoon
Studenten weer kwaad op onderwijsminister
ZATERDAG 3 MAART 1990
REGIO
PAGINA 13
LEIDEN/KATWIJK/ALPHEN - Tientallen apothekers zijn in financiële moeilijkheden
geraakt door het nieuwe tariefsysteem voor medicijnen. Die wijziging werd op 1 januari
1988 van kracht en hield onder meer de afschaffing van het zogenaamde abonnementen
systeem in. Volgens dat systeem kreeg de apotheker een vast bedrag per ingeschreven zie
kenfondspatiënt. De Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter Bevordering der Pharma-
cie wil binnenkort praten met de staatssecretarissen Simons (volksgezondheid) en Buk
man (economische zaken), omdat volgens deze organisatie het water tientallen apothekers
aan de lippen staat.
dels wèl, maar dat is eigenlijk ille
gaal.
De Leidse apotheker Buurma ziet
deze ontwikkeling met lede ogen
aan: "Ik als apotheker zeg, dat het
slecht is voor het image van de apo
theker'.
Proefproject Pica
LEIDEN Het Centrum voor Bi
bliotheekautomatisering Pica in
Leiden doet mee aan een driejarig
proef- en demonstratieproject dat
tot doel heeft de bibliotheeknetwer
ken van Europa aan elkaar te kop
pelen. De Europese Commissie
heeft onlangs toestemming gege
ven voor de ontwikkeling van dit
Open-systems Inter-Connection.
Naast de deelnemende bibliothe
ken betaalt de Europese Commissie
mee aan het ongeveer 6 miljoen gul
den kostende project.
Deelnemers zijn naast Pica in Lei
den, London Southeastern Li
brary Region (LASER) in Engeland
en het Ministère de l'Education Na
tionale, Direction de la Programma-
tion et du Développement Universi
taire, Sous-direction des Bibliothè-
ques uit Frankrijk.
Doelstelling van het project is het
realiseren van onderlinge verbin
dingen tussen de drie bestaande bi
bliotheeknetwerken. Die onderlin
ge verbindingen tussen de drie die
nen als proef voor de ontwikkeling
van een volledig internationaal in-
terbibliothecair leenverkeer. Tege
lijkertijd moet het project de doel
matigheid van internationaal bi
bliothecair verkeer vergroten.
Zodra hiervoor een goed model is
ontwikkeld, wordt dit op 46 biblio
theken in Engeland, Nederland en
Frankrijk getest. Uiteindelijk is het
de bedoeling ook zogeheten identi
fication services te ontwikkelen.
Dit systeem maakt het mogelijk dat
de gebruiker kan zoeken in de geau
tomatiseerde centrale catalogi van
de drie aangesloten landen.
3 maart 1990
Honderd, jaar geleden stond er
in de krant:
Eene der rijkste vrouwen van
Australië bevindt zich op het
oogenblïk te Londen. Haar ver
mogen verkreeg zij op eene niet
alledaagsche wijze. De echtge
noot der dame toch kocht lang
geleden aandelen in eene zilver
mijn in Nieuw- Zuid Wales. Bij
zijn overlijden hadden deze ac
ties bijna geene waarde. Eeni-
gen tijd later begonnen zij echter
in waarde te stijgen en wel in
die mate, dat de weduwe de helft
der aandeelen voor 4 millioen
verkocht. Men kan zich dus voor
stellen hoe groot de rente is, die
de dame jaarlijks van-de overi
ge aandeelen ontvangt.
VijftiQ jaar geleden:
Ten nadeele van H.C.B. te Lei
den is, terwijl hij een bezoek
bracht aan een café te Oegst-
geest. diens rijwiel ontvreemd,
dat hij buiten had laten staan.
De politie stelt een onderzoek in.
Het hoofd der Chr. Nat. School
te Ter Aar. de heer Van Loo.
hield gisteravond een inleiding
over 'Gezag'. Spreker hield de
ouders voor "dat wat deze zaai
en ook maaien". Wordt door hen
een verkeerde houding aangeno
men tegenover het gezag, dan
wreekt zich dat later in erger
mate op de kinderen. "Ouders
moeten het gezag van de opvoe
ders van hun kinderen hoog hou
den, zooals het onderwijzend
personeel dat tegenover de ou
ders doet".
Spreker stond uitvoerig stil bij
de juiste uitvoering van uitoefe
ning van het gezag. "De ouders
moeten daarbij leesbare brieven
van Christus zijn met een over
wicht op hun kinderen als eens
Job uitoefende op de zonen van
zijn volk".
"Ze hebben wel gelijk", geeft de
Katwijkse apotheker De Jong toe.
"Het water staat vooral jonge apo
thekers, die veel investeringen heb
ben moeten doen, tot aan de lippen.
Zelfben ik hier driejaar geleden be
gonnen en ik kan me nog net red
den. Maar wat mij betreft is het tot
hier toe en niet verder".
Het zou hem niet verbazen als een
aantal apotheken binnenkort moet
sluiten. "In Den Haag weet ik'al van
een apotheek die door de groothan
del is overgenomen. Die had van de
groothandel een installatiekrediet
gekregen, maar kon dat niet terug
betalen. Een zorgelijke ontwikke
ling".
Wat de Leidse apotheker Buurma
van de Stevenshof-apotheek be
treft, is het nog moeilijk te overzien,
omdat hij in een groeiwijk zit. "We
zijn hier met nul clienten begonnen
en elke dag komen er nog bij. Maar
bekijk je het kil en koel, dan is de
uitkomst niet overdreven positief.
Het is geen goudmijn meer zoals
vroeger. Dat is niet erg, het hoeft
ook niet. Maar je moet wel je brood
kunnen verdienen natuurlijk".
Vroeger kreeg een apotheker per
recept een vaste vergoeding van
11,65. Nu is dat bedrag terugge
bracht tot f 10,35 en de overheid
denkt zelfs aan een verdere verla
ging tot 9,50. Buurma: "Ook is de
stimulans om goedkopere genees
middelen te verschaffen er
enigszins vanaf, omdat de apothe
ker daaraan slechts een marginale
winst overhoudt. Koop je een ge
neesmiddel een gulden goedkoper
in, dan komt daarvan 20 cent in de
zak van de apotheker terecht, de
rest gaat naar de cliënt (lees de ziek
tekostenverzekeraars)"
Buurma vreest dat apothekers
een eigen groothandeltje gaan op
richten om zo toch de winst van
goedkopere geneesmiddelen via
een omweg in eigen zak te kunnen
steken. "Dat vindt ik een onprettige
situatie".
Volgens De KNMP doen de pro
blemen zich vooral voor in verste
delijkte gebieden als de Randstad.
In het bijzonder treffen moeilijkhe
den apothekers die zo'n vijf tot tien
jaar geleden zijn begonnen. Zij heb
ben toen op de 'rooskleurige toe
komst' geïnvesteerd en komen nu
in de problemen. In deze groep ko
men veel 'schuldposities' voor, dat
wil zeggen dat de apotheker één
grote crediteur heeft: de groothan
del waarbij de geneesmiddelen
worden betrokken. De kans bestaat
volgens de KNMP dat veel apothe
ken straks in het - economisch - be
zit van de groothandel komen. Juri
disch eigenaar zijn kan een groot
handel namelijk nie. De KNMP
vindt deze ontwikkeling zeer onge
lukkig. "Groothandels dienen geen
apotheken te bezitten, dat is belan
genverstrengeling".
Apotheker Smit van de Ridder-
veld-apotheek in Alphen aan den
Rijn is van mening dat in wezen ie
dereen er last van heeft. "Apothe
ken dreigen inderdaad groothan-
delsbezit te worden. We zijn aan de
heidenen overgeleverd. Ze kopen
de zaak gewoon op".
Een andere manier om het hoofd
boven water te houden is het zoge
naamde franchisen van apothekers
bij groothandels: de apotheker ver
plicht zich bepaalde artikelen te
voeren onder de vlag van de groot
handel die ze levert. Groothandel
Brocacef was al geruime tijd zo be
zig, maar levert apotheken geen ge
neesmiddelen. maar een uitgebreid
pakket midelen voor de thuiszorg.
De twintig aan dit project deelne
mende apotheken voeren deze arti
kelen onder de naam 'Meditheek'.
Het is volgens deskundigen een
ontwikkeling die ook in de levens
middelensector te zien is geweest.
Toen het grootbedrijf dreigde de
zelfstandigen op te slokken of weg
te concurreren, organiseerden die
zich in inkoopcombinaties of gin
gen verder onder de paraplu van be
paalde groothandels. Verschil is dat
de apothekers niet gezamenlijk mo
gen inkopen. Sommigen doen dat
met zogenaamde rugzakgroothan-
Een apotheek
genwoordig
geen vetpot
meer. De tijd
van de grote
winsten is
VOOrbij. (foto Jan
NIJKERK/LEIDEN De zieken
huizen in de Roemeense stad Cluj
zijn in uitzonderlijk slechte staat en
er is een schrijnend gebrek aan ap
paratuur en instrumenten. Het
vrouwen- en kinderziekenhuis
Stanca. de psychiatrische- en de
neurochirurgische kliniek zijn er
het slechtst aan toe. Verbetering
van de gezondheidszorg in Cluj op
korte termijn is alleen mogelijk
door de bouw van een zogenaamd
noodgevallenziekenhuis waar zo
veel mogelijk specialismen in wor
den ondergebracht.
Dat concludeert de Leidse profes
sor H.A.C. Kamphuisen, hoogleraar
klinische neuropsychiatrie die met
een delegatie van de stichting Actie
plan Oost-Europa uit Nijkerk naar
Roemenië is geweest en van die reis
gisteravond terugkeerde. Neder
landse ziekenhuizen gaan helpen
bij het bouwen van een nieuw zie
kenhuis in de Roemeense stad Cluj.
De Roemeense premier Petre Ro
man gaf de delegatie een brief mee
voor zijn Nederlandse ambtsgenoot
Lubbers. Daarin stelt hij voor dat
Roemenië en Nederland samen een
ziekenhuis bouwen in Cluj, dat een
voorbeeldfunctie moet gaan vervul
len voor geheel Roemenië.
Naast de bouw van een noodge
vallenziekenhuis moet er volgens
Kamphuisen de komende jaren ook
iets worden gedaan voor de zieken
huizen die in de slechtste omstan
digheden verkeren.
Opnieuw is vastgesteld dat met
de realisering van hét nieuwbouw-,
project minstens drie tot vier jaar is
gemoeid. De Roemeense minister
van volksgezondheid, dr. Dan Ena-
thescu, die volgens de delegatiele
den een grote kennis aan de dag leg
de inzake ziekenhuis-kwesties, wil
UTRECHT De Landelijke Stu
dentenvakbond LSVB is bijzonder
kwaad op minister Ritzen van on
derwijs. Volgens LSVB-secretaris
M. Udo heeft Ritzen de mond vol
van het herstellen van het vertrou
wen tussen het onderwijs en de po
litiek, maar weigert de minister
maatregelen te treffen die dat ver
trouwen ook werkelijk kunnen her
stellen.
De woede van de LSVB richt zich
op het uitblijven van een beslissing
van minister Ritzen om de terug
werkende kracht geheel uit de zoge
heten Harmonisatiewet te halen. De
Harmonisatiewet beperkt de stu
dieduur van studenten in het hoger
onderwijs tot maximaal zes jaar. De
dat bij de nieuwbouw Roemeense
arbeid en materialen worden ge
bruikt.
Volgens professor Kamphuizen
zijn er in Cluj jonge artsen - zo tus
sen de 30 en 40 jaar - genoeg die het
niveau van de ziekenhuiszorg om
hoog kunnen brengen, vooral wan
neer deze in staat zouden worden
gesteld hun vakkennis in Neder
land bij te spijkeren.
wet dateert van 1 augustus 1988. De
ingevoerde studieduurbeperking
geldt echter met terugwerkende
kracht. Alle jaren die studenten
sinds 1980 in het hoger onderwijs
doorbrachten, worden als studieja
ren meegeteld.
De Haagse rechtbankpresident
Wijnholt verbood de terugwerken
de kracht, maar dat vonnis werd op
staatsrechtelijke gronden door de
Hoge Raad vernietigd. De Raad
sprak wel uit dat de terugwerkende
kracht in strijd met het rechtszeker
heidsbeginsel werd geacht. Ex-mi
nister Deetman besloot daarop de
regeling van de terugwerkende
kracht met een jaar uit te stellen.
Minister Ritzen heeft dat uitstel nu
met een jaar verlengd.
De Nijkerkse koopman A. M.
Fennis, leider van de stichting 'Ac
tieplan Oost-Europa' - een onafhan
kelijk evangelische organisatie -
gaat nu proberen om in Nederland
fondsen te werven voor het nieuw-
bouwplan. Hij heeft de Roemeense
premier bovendien geadviseerd een
deel van het geld te claimen dat tij
dens de televisie-actie is ingeza
meld.
Volgens de Landelijke Studen
tenvakbond maakt Ritzen zich met
die beslissing ongeloofwaardig. Se
cretaris M. Udo: "De PvdA heeft al
tijd geroepen dat de Harmonisatie
wet een slechte wet was en dat die
moest worden ingetrokken, maar
nu ze in de regering zit, gaat dat
blijkbaar niet meer op".
Minister Ritzen vindt de woede
van de studentenvakbond LSVB
voorbarig. In de heroriënteringsno
ta studiefinanciering, die naar ver
wachting eind april klaar is, zal mi
nister RitZen duidelijk maken hoe
het met de wet verder moet. De Har
monisatiewet en de studiefinancie
ring zullen in die nota 'in samen
hang worden beschouwd'.
vloeibare zeep de handen wasten
en er daarna pas water aan toe
voegden. «Volstrekt fout, merkt ze
op, omdat er dan een hoge con
centratie van de prikkelende stof
op de huid komt. Eerst moeten de
handen met lauw water nat wor
den gemaakt.
Vervolgens moeten
ze snel worden gewassen en lang
afspoelen met opnieuw lauw wa
ter. De handen moeten niet wor
den afgedroogd, maar worden ge
dept.
Jet Smit constateerde verder in
haar onderzoek dat elk zieken
huis een ander merk zeep ge
bruikt. De NIPG-onderzoekster
denkt dat zou moeten worden uit
gezocht welke zeep het minste
kwaad aanricht. Dus moet er een
vervolg komen, waarin niet alleen
moet worden gekeken naar de
vraag hoe de huidklacht ontstaat,
maar bovendien moet worden na
gegaan hoe gevoelig de mensen
zijn. In dat vervolgonderzoek zou
tevens naar het beroep van de
kapster kunnen worden gekeken.
'Het is bekend dat bij hen huid
klachten aan de handen veelvul
dig voorkomen. Tenslotte wer
ken ze dag in, dag uit met perma
nentvloeistoffen, lotions en niet
te vergeten, vloeibare zeep waar
mee het haar wordt gewassen".
LEIDEN De handen van ver
pleegkundig personeel in zieken
huizen hebben veel te verduren.
Bijna de helft lijdt aan contact-ec
zeem of aan huidklachten die er
op lijken. In werkelijkheid, zo
hebben huidartsen vastgesteld,
komt eczeem bij één op de vijf
verpleegkundigen voor.
Zo luidt de uitslag van een on
derzoek dat ir. Jet Smit (milieu-
en arbeidshygiëne) voor het Ne
derlands Instituut voor Praeven-
tieve Geneeskunst in Leiden
heeft uitgevoerd. Huidziekten
zijn trouwens de meest voorko
mende beroepsziekten.
door
Jan Westerlaken
Niet alleen in Nederland overi
gens, maar ook in andere landen
vormen ze een groot probleem.
Zeven op de duizend werkne
mers zijn er jaarlijks zo ziek van
dat ze thuis blijven. Een laag per
centage weliswaar, maar wel een
percentage dat soms langdurig
niet op het werk verschijnt. Van
hen komt drie procent in de wao
terecht. Het ziekteverzuim als ge
volg van huidziekten vergde in
1985 een bedrag van 67 miljoen
gulden.
Jet Smit toont in haar onder
zoek aan dat veel verpleegsters
met huidklachten rondlopen
maar er niks mee doen. Ze den
ken vaak dat er niets aan te doen
is, zegt ze. Maar als ze in het zie
kenhuis een huidarts tegenko
men. schromen ze toch ook niet
om naar hem toe te stappen en
even naar de plekjes te laten kij
ken.
Contact-eczeem kan een aller
gische reactie zijn of ontstaan
door stoffen die de huid irriteren.
Het is een ontsteking die, bij
voorbeeld, kan optreden door
kunsthars, zeep of oplosmidde
len. Maar het weer kan ook van in
vloed zijn. De huid is rood, ge
zwollen en schilferig. De kwaal
komt voor bij mensen met een
dunne en droge huid en bij men
sen die er gevoelig voor zijn.
Eczeem kan heel hardnekkig zijn.
Wie het eenmaal heeft raakt het
niet zo gauw kwijt. Minimale
blootstelling aan een schadelijke
prikkel kan de kwaal doen oplaai
en na een periode dat het eczeem
'rustig' was. De prognose is zon
der meer slecht.
Over het voorkomen van con
tact-eczeem bij verpleegkundi
gen zegt Jet Smit, dat juist zij veel
hun handen wassen. Gemiddeld
veertig tot zestig keer per dag. Er
zijn echtèr verpleegkundigen die
dat nog vaker doen. Van dat was
sen worden de handen droog.
Wassen moet, zegt Jet Smit, maar
men kan zich afvragen of langdu
rig borstelen, zoals in de operatie
kamers gebeurt, nodig is. Daar
over wordt gepraat. Er zijn fabri
kanten die beweren dèt de han
den ook met alcohol kunnen wor
den schoongemaakt.
De meeste verpleegsters erva
ren huidklachten aan de handen
niet als een groot probleem. Een
klein deel van hen zegt zich eraan
te storen. Eczeem is hoe dan ook
altijd een bron van bacteriën.
Er is een discussie gaande of
vrouwen gevoeliger zijn voor
huidaandoeningen dan mannen.
Weliswaar komt het bij vrouwen
iets meer voor. Maar vrouwen
staan thuis (vaten wassen e.d.)
meer bloot aan stoffen die irritatie
kunnen veroorzaken.
- Het beroep staat centraal. Nat
werk, merkt Jet Smit op, is het
grote probleem. Water en de irri
terende stoffen zijn de boosdoe
ners. Ze noemt branches als hore
ca, vleesindustrie en metselen
terwijl metaalbewerkers er even
eens 'uit knallen'. Overigens is er
wel een discussie gaande of vrou
wen gevoeliger zijn voor huidaan
doeningen dan mannen. Een pas
klaar antwoord is er nog niet op
gevonden.
Aanbevelingen
De constatering staat als een paal.
Maar wat beveelt Jet Smit aan?
Wat zou er volgens haar moeten
gebeuren om het huidprobleem
terug te dringen? "Eigenlijk is het
daar nog te vroeg voor. Op dit mo
ment kan ik niet zeggen zus of zo
moet er worden gedaan. Ik doe
enkele aanbevelingen, maar die
zijn globaal. De mensen om wie
het gaat kennen die wel. Ik heb al
le verpleegkundigen wel een
brief geschreven met algemene
regels hoe kloofjes en blaasjes
kunnen worden voorkomen. En
dat niet alle middeltjes waarmee
wordt gesmeerd goed zijn".
Jet Smit ontdekte dat het nogal
eens voorkwam, dat verpleeg
sters eerst met een hoeveelheid
4
