Het noodlot van
de akkerbouwer
n°o*
NABIJ
Noordzee voorlopig de rioolput van Europa
Gijsen wil terug
naar privébiecht
(REPORTAGE)
Graankorrels worden niet door een ambtenaar geteld
VRIJDAG 2 MAART 1991
GEESTELIJK LEVEN
HAARLEM "Er is geen
flessehals, en dat nekt de
graanboeren," zegt Drs. Dirk
Strijker, landbouweconoom
bij de Rijksuniversiteit Gro
ningen. Hoe nu? "Anders
dan rauwe melk en suiker
bieten, grondstoffen die
doof een klein aantal fabrie
ken worden verwerkt, is
graan een eindprodukt dat
direct op de markt kan wor
den gebracht."
Bijna alle melk gaat eerst naar de
zuivelfabriek, waar er vla, yoghurt,
kaas of boter van wordt gemaakt.
De fabriek is de flessehals waar de
grondstof melk doorheen moet.
Geen boer kan daar omheen. De zui
velfabriek doet de melkboekhou-
ding. Daarom is de melkproduktie
van iedere veehouder nauwkeurig
bekend. Graankorrels daarentegen
wórden nergens geteld. Dat is het
noodlot van de akkerbouwer.
door
Frans Nypels
en Flip de Kam
Toen de Europese Gemeenschap
(EG) in de eerste helft van de jaren
tachtig eindelijk besloot om de
overproduktie van boter en melk
poeder aan te pakken, kozen de
Brusselse Eurocraten voor het in
dammen van de melkstroom. Er
was een goede boekhouding be
schikbaar, waaruit viel op te maken
hoeveel melk elke boer produceer
de. Iedere individuele producent
kon een produktiebeperking wor
den opgelegd.
De veehouders beklommen de
trekker en bestormden de rege
ringscentra. Produktiebeperking
zou de doodsteek voor hun bedrij
ven betekenen, was dat jaar boeren
wijsheid. Ondanks het hevige ver
zet kwam er in 1984 een stelsel van
produktieplafonds. Voortaan
mochten veehouders niet meer
melk produceren dan het hen door
de overheid toegewezen 'quotum'.
Wie die limiet overschreed, kreeg
een strafkorting (superheffing).
Dit beleid werkte böven verwach
ting goed. De afgelopen zes jaar ver
minderde de melkproduktie in ons
land met bijna een vijfde. Het aantal
koeien liep nog sneller terug, door
dat de melkgift per koe nog steeds
toeneemt. Volgens plan verdween
een groot deel van de boterberg. Tot
hun stomme verbazing zagen de
veehouders hun inkomen snel ver
beteren. Het marktmechanisme
werkte feilloos. De vraag van de
consumenten naar zuivelprodukten
bleef langzaam stijgen, bij een krim
pend aanbod van melk. In zo'n ge
val gaat de prijs omhoog.
De zuivelboeren zijn al lang geen
ondernemers meer die moeten
overleven in de bikkelharde con
currentiestrijd. Desondanks kun
nen zij volop profiteren van allerlei
fiscale faciliteiten voor zelfstandi
gen. Door overheidsmaatregelen
ontvangen zij voor elke liter dertig
cent meer dan in het geval dat de
grenzen voor melk van verre wor
den opengezet.
De consument betaalt het gelag.
Het pak melk in het schap van de
supermarkt, dat nu ongeveer een
gulden dertig kost, zou niet meer
dan een gulden hoeven te kosten.
Dat verschil met de prijs op de we
reldmarkt wordt in stand gehouden
om de veehouders hier en elders in
de EG een redelijk bestaan te garan
deren.
Mede door dit beleid maakt een
grotere veehouder, met zeventig
koeien, op het ogenblik een jaarin
komen van een ton. Daar moet nog
belasting over worden betaald. De
magere jaren in de melkveehoude
rij lijken definitief voorbij.
Graankorrels
Ook in boerenland geldt het gezeg
de: gelijke monniken, gelijke kap
pen. Waarom worden de akkerbou
wers niet op dezelfde manier aan
een redelijk inkomen geholpen?
Dat komt, doordat de graankorrels
Protesterende boeren met hun tractoren op het Museumplein.
niet door een voor ambtenaren con
troleerbare flessehals stromen. Ter
wijl de melkquota konden worden
vastgesteld aan de hand van pro-
duktiecijfers uit het verleden, en
overschrijdingen van het toegesta
ne quotum meteen bij aflevering
aan de melkfabriek worden gecon
stateerd, krijgt de overheid geen
greep op het graan. Tenzij achter el
ke akkerbouwer een politieagent
wordt gezet.
Anders dan melk blijft graan ja
renlang goed. Het kan aan de bees
ten worden opgevoerd, het is ge
makkelijk te vervoeren en het kan
zonder nadere verwerking meteen
worden verkocht voor verschillen
de bestemmingen in binnen- en bui
tenland. Daarom achten Eurocraten
de toekenning van graanquota een
fraudegevoelige, dus onbegaanbare
weg. Bovendien protesteert Ameri
ka al jaren, en steeds heftiger, tegen
prijssubsidies voor de Europese
graanboeren. De Amerikanen heb
ben er overigens zelf ook een handje
van om de eigen agrariërs met over
heidssteun vooruit te helpen in de
wereld.
Als quotering een onbegaanbare
weg is, zal de overproduktie van
graan op een andere manier moeten
worden teruggedrongen. Niet via
de hoeveelheid, maar via de prijs.
Dat is de weg die de EG dan ook
koos. Sinds 1985 is de graanprijs ge
kelderd van 55 cent tot minder dan
veertig cent per kilo. Omdat een
aantal bedrijven bij die opbrengst
niet langer kostendekkend kan pro
duceren, hopen beleidsmakers in
Den Haag en Brussel op een sane
ring.
Dat voelen de graanboeren in hun
portemonnee. Wat de actievoerende
landbouwers verzwijgen is dat die
veertig cent per kilo nog altijd een
dubbeltje meer is dan wat ze op de
wereldmarkt zouden vangen. Bui
ten de tolmuren van de EG doet
graan een kwartje tot dertig cent per
kilo. Ook bij dit produkt betaalt de
Europese consument dus mee aan
het inkomen van de boeren in de
twaalf lidstaten van de EG.
Verschillende vormen van prijs
steun vormen een hoeksteen van
het Europese landbouwbeleid. Con
sumenten zijn daardoor in de win
kel niet alleen duurder uit, het land
bouwbeleid kost de Europese be
lastingbetalers ook nog eens zestig
miljard gulden per jaar. De gepro
duceerde overschotten moeten te
gen garantieprijzen uit de markt
worden genomen, zij worden opge
slagen in koelhuizen en graansilo's,
om ten slotte tegen afbraakprijzen
op de wereldmarkt te worden ge
dumpt.
Dit geldverslindende beleid,
waarvoor de Nederlandse belas
tingbetalers zes miljard gulden per
jaar op tafel leggen, hinkt op twee
onderling tegenstrijdige uitgangs
punten. Aan de ene kant bewie
rookt de EG het vrije ondernemer
schap: de boer moet zijn inkomen
kunnen verdienen op wereldmark
ten waar vraag en aanbod de afzet-
prijzen bepalen. Is er te veel melk of
graan, dan dalen de prijzen. Onder
nemers die te duur produceren,
moeten hun bedrijf dan beeindigen.
Zo lost het overschotprobleem zich
zelf op volgens de keiharde wet van
de markt.
Die rigoureuze consequentie van
het marktmechanisme vinden de
architecten van het Europese land
bouwbeleid echter op sociale gron
den niet aanvaardbaar. Dus stellen
ze elk jaar voor een reeks van pro-
dukten een hogere prijs vast dan op
puur economische gronden verant
woord is. Dat leidt er vervolgens toe
dat te veel ondernemers blijven pro
duceren. En daar komen de over
schotten vandaan.
Nu de Eurocraten bij de graanboe
ren aanlopen tegen de ijzeren con
sequentie van het marktmechanis
me, lagere prijzen en lagere inko
mens, is op sociale gronden aanvul
lend beleid bedacht. Bij Europees
topoverleg in 1988 maakten Lub
bers en Braks zich sterk voor prijs
verlagingen. De premier wordt er
van beschuldigd dat hij de Rotter
damse haven wilde helpen. Als Ne
derlandse graanboeren minder vee
voer leveren, moet er via Rotterdam
meer sojaschroot, tapioca en andere
exotisch veevoer worden inge
voerd. Over Braks gaat het vehaal
dat hij als zoon van een Brabantse
keuterboer een stille wrok tegen rij
ke Groningse herenboeren
koestert. Wat er van deze bewerin
gen ook zij, zulke speculaties zijn
olie op het vurige boerenprotest van
dit moment.
De vaderlandse bewindslieden
wassen hun handen inmiddels in
onschuld. Twee jaar geleden zijn
behalve prijsverlagingen ook maat
regelen afgesproken om in moei
lijkheden verkerende graanboeren
te helpen. Ze kunnen een premie
krijgen door hun grond braak te la
ten liggen. Of ze kunnen subsidie
krijgen om over te schakelen op (ie
verbouw van andere produkten.
Eventueel kunnen ze nog aan
spraak maken op een inkomensto e-
slag. Zulke regelingen baten de N e-
derlandse boeren echter
lijks.
De hoogte van subsidies en toe
slagen is namelijk afgestemd op de
positie van de gemiddelde Europe
se boer. Een Griekse graanboer
komt bijvoorbeeld op vierhonderd
gulden opbrengst per hectare. Een
premie van pakweg vijfhonderd
gulden per hectare is voldoende om
hem te bewegen de ploeg te laten
roesten. In Nederland, waar de pro-
duktiviteit van de boeren veel hoger
ligt, komt de opbrengst per hectare
in de buurt van de achttienhonderd
gulden. Bij een premie van vijfhon
derd gulden per hectare zal de Ne
derlandse akkerbouwer voortploe-
gen. Hij is dan altijd nog beter af
dan wanneer hij een beroep doet op
de subsidieregeling voor braaklig
gende akkers.
Uit dit voorbeeld wordt duidelijk
dat onze boeren, in vergelijking met
hun gemiddelde EG-collega's, te
rijk en te produktief zijn om te wor
den geholpen door de afgesproken
maatregelen.
De boeren eisen een hogere op
brengst voor hun graan (ten minste
drie cent per kilo meer) en daar bo
venop nog een inkomenstoeslag
van vijfhonderd gulden per hectare.
Dat geeft hen een adempauze om te
kunnen omschakelen. Toch zou het
onverstandig zijn om die claims te
honoreren. Tegen een verhoging
van de kiloprijs pleit dat hierdoor
de overproduktie van graan alleen
maar toeneemt. Op den duur richt
zo'n beleid zichzelf te gronde, om
dat het onbetaalbaar wordt.
Tegen algemene, voor elke boer
geldende inkomenstoeslagen gel
den twee bezwaren. Ook deze maat
regel zet geen rem op de overpro
duktie. En bovendien is die inko
menssteun moeilijk te verdedigen
tegenover de achthonderdduizend
gezinnen die moeten rondkomen
van het sociaal minimum. Zij horen
al jarenlang dat er geen geld is om
de door bezuinigingen uitgeholde
koopkracht van hun uitkering na
zeven magere jaren te verhogen.
Tel nu eens mee. De geeiste inko
menstoeslag van vijfhonderd gul
den per hectare betekent voor een
gemiddelde akkerbouwer (met vijf
tig hectare) een uitkering van 25.000
gulden per jaar. Dat is meer dan het
sociaal minimum. Die toeslag zou
jaar op jaar moeten worden uitbe
taald, in veel gevallen aan een miljo
nair. Want wie vijftig bunder akker
land bezit (gemiddelde waarde
20.000 gulden per hectare) hoort bij
de rijkste mensen van Nederland.
De eisen van de actievoerders
slaan een gat in de schatkist en zijn
volledig in strijd met eerder binnen
de EG gemaakte afspraken.
Staken
Voor vaderlandse boeren die nu
hun brood verdienen met het ver
bouwen van graan, zijn er op den
duur slechts twee oplossingen:
overschakelen - als de grondge-
steldheid het toelaat - op andere
produkten, zoals vlas, uien en poot-
aardappelen, of staken van het be
drijf. Om de overschakeling op an
dere produkten mogelijk te maken,
kunnen tijdelijk individuele toesla
gen aan zittende boeren worden ge
geven, waarbij rekening wordt ge
houden met de inkomens- en ver-
imogenspositie van de aanvragers.
Voor graantelers die, om wat voor
reden ook, niet op andere produk
ten kunnen overschakelen, is er
jammer genoeg geen perspectief.
Zij zullen moeten liquideren. Boe
ren die hun bedrijf verkopen, wor
den door de fiscus in de watten ge
legd. De winst bij verkoop van hun
grond is geheel belastingvrij. Van
andere bij de bedrijfsbeëindiging
behaalde winst is de eerste 20.000
gulden belastingvrij, over de rest
wordt in de meeste gevallen 20 tot
40 procent inkomstenbelasting ge
heven. Een gemiddelde werknemer
betaalt al meer aan loonbelasting en
sociale premies.
Pachters, die over weinig in het
bedrijf gestoken vermogen be
schikken, kunnen het niet lang uit
zingen en hebben daarna recht op
bijstand. Dat is bitter, maar hon
derdduizenden weggesaneerde in
dustrie-arbeiders zijn het handjevol
noodlijdende akkerbouwers op dit
pad voorgegaan.
Zelfs zonder olievervuiling, lozin
gen door de chemische industrie en
meststoffen uit de landbouw, loopt
de Noordzee het gevaar een interna
tionale beerput te worden. Dat
komt door het simpele feit dat we er
met bijna tweehonderd miljoen
mensen omheen wonen. Alleen al
door te bestaan produceren we af
val. Daar kan niemand iets aan ver
anderen.
door
Rob Bijnsdorp
In de natuur hebben uitschei-
dingsprodukten en resten van plan
ten en dieren een functie. Alle leef
gemeenschappen vertonen een
kringloop van voedingsstoffen.
Nergens gaat iets verloren. De dier
soort 'mens' vormt daarop een
merkwaardige uitzondering. Hij
sleept van over de hele wereld zijn
voedsel aan en spoelt zijn eigen af
val met water weg. Vuil van lijf, kle
ren en de vaat verdwijnen eveneens
in het rioolwater. Er is geen kring
loop. De afvalstoffen hopen zich op
en gaan liggen rotten. De zuurstof
verdwijnt uit het water. Alle leven
verdwijnt, uitgezonderd dat van de
bacteriën.
Niet zozeer gedreven door ecolo
gisch inzicht, maar vooral door
stankoverlast en zorg voor de volks
gezondheid, is in de afgelopen eeuw
in de landen rondom de Noordzee
een begin gemaakt met de zuivering
van afvalwater. De huidige omvang
en kwaliteit daarvan verschilt per
land en per regio.
Ongezuiverd
De grootste smeerkezen zijn Groot
Brittannië en België. De Britten lo
zen een kleine helft van hun riool
water ongezuiverd in rivieren. De
rest wordt slechts gedeeltelijk ge-,
zuiverd, doordat de installaties niet
goed werken. Het slib dat in de zui
veringsinstallaties achterblijft,
dumpen ze alsnog in zee. Dat gaat
aan de Noordzeekant om 5 miljoen
ton per jaar.
In België kan nauwelijks van be
handeling van afvalwater worden
gesproken. In dat land zijn nog veel
huishoudens niet aangesloten «op
het rioolstelsel. Waar dat wel het ge-,
val is komen riolen vaak niet uit op
een waterzuivering. Sommige lo
pen rechtstreeks naar een rivier of
havenkom. De totale capaciteit van
de Belgische zuiveringsinstallaties
bedraagt slechts 54% van de gepro
duceerde hoeveelheid afvalwater.
Slechts de helft van die capaciteit
wordt benut. Drie-kwart van het
water stroomt ongezuiverd naar
De oorzaak van de Belgische ach
terstand ligt voor een belangrijk
deel in de onbestuurbaarheid van
het land. De riolering, en eventuele
waterzuivering, was tot ongeveer 10
jaar geleden een zaak van de ge
meenten. Er was geen coördinatie,
geen beleid. Daarbij komt het pro
bleem van de opsplitsing in regio's
met elk een eigen bestuur. In Vlaan
deren wordt getracht iets te verbe
teren; in Wallonië gebeurt bitter
weinig en in Brussel, de hoofdstad
van Europa, gebeurt helemaal
niets.
Op het moment dat de Vlaamse
Waterzuiveringsmaatschappij werd
opgericht, ontstond een paradijs
voor politieke benoemingen. Maar
toen alle topfuncties waren ingeno
men, bleek dat slechts één persoon
enige ervaring en achtergrond had
op het gebied van de waterzuive
ring.
Fjorden
Ook in landen die niet direct als
smeerkees te boek staan, valt nog
veel te verbeteren. Zo gaat aan de
westkust van Noorwegen een aan
zienlijk deel van het afvalwater on
gezuiverd de fjorden in. Nederland,
dat zich er op beroemt een goed
werkend netwerk van zuiveringsin
stallaties te hebben opgebouwd,
loost nog steeds 2,2 miljoen kubieke
meter zuiveringsslib per jaar op zee.
Rioolwater en zuiveringsslib ho
ren niet in zee. In de kustwateren
veroorzaken ze een ongezonde al-
genbloei met als gevolg zuurstof-
arm water. Bacteriesoorten die
vreemd zijn in het biologisch sys
teem van de zee, kunnen ziekten
veroorzaken, niet alleen bij baden
de mensen, maar ook bij zeedieren.
Met het rioolwater komen ook tal
van andere schadelijke stoffen mee:
klein chemisch afval zoals verfres-
ten, chloorhoudende schoonmaak
middelen, fotochemicaliën, zware
metalen, olieresten en plastic.
Chemicaliën in rioolwater dat in
een zuiveringsinstallatie wordt be
handeld kunnen daar het biolo
gische afbraakwerk door bacteriën,
ernstig verstoren. Kleine plastic
snippers zijn schadelijk als ze direct
of via gedumpt zuiveringsslib in het
open water terecht komen. Ze ver
stoppen de kieuwen en ingewanden
van vissen en andere waterdieren.
Volgens een recente berekening
worden met het Britse rioolwater en
zuiveringsslib jaarlijks
1.500.000.000 kleine plastic vliesjes
Kringloop
Rioolwater en zuiveringsslib horen
niet in zee. Maar doordat er zoveel
niet natuurlijke en giftige stoffen in
aanwezig zijn, kan het ook niet in
een kringloop op het land worden
opgenomen. Zwaar verontreinigd
zuiveringsslib is in feite chemisch
afval. Ieder poging het afval weg te
werken roept nieuwe problemen
op, omdat het oplossingen zijn 'aan
het einde van de pijp'. Werkelijke
oplossingen kunnen alleen aan de
bron worden gevonden. Rioolwater
dient vrij te blijven van chemicaliën
en plastic. De zuiveringsinstallaties
worden dan niet verstoord en het
slib dat daarin achterblijft, kan
weer als meststof op het land wor
den gebruikt.
Er zal waarschijnlijk nog veel wa
ter door de riolen lopen, voordat de
ze oplossing is gerealiseerd. Er is
immers geen sprake van aanwijsba
re vervuilers die via een wettelijke
maatregel tot ander gedrag kunnen
worden gemaand. De vervuilings
bron is verspreid over miljoenen
huishoudens. Daar moet het dage
lijkse praktijk worden dat sommige
stoffen taboe zijn in gootsteen en
WC-pot. De verantwoordelijkheid
voor het schoon houden van het
binnenwater en de zee ligt niet al
leen bij de overheden en het be
drijfsleven.
Rob Bijnsdorp is medewerker van
Seas at Risk)
Bisschop pleit voor herstel traditie
ROERMOND Bisschop Gijsen van Roermond wil terug naar E
de privébiecht. Bij deze in onbruik geraakte praktijk moeten I
rooms-katholieke gelovigen hun zonden belijden in de biecht
stoel.
EN VER
In een brief heeft Gijsen zijn
priesters opgeroepen om zijn
plan te ondersteunen. De biecht,
één van de zeven rk sacramenten,
is eeuwenlang gebruik geweest in
de Rooms-Katholieke Kerk, maar
die praktijk ging sinds het verrui
mende Tweede Vaticaans Conci
lie vrijwel geheel verloren.
Bij de brief van de bisschop zit
ten speciale biechtkaarten, die
voor een gulden besteld kunnen
worden en waarop de standaard
gebeden staan afgedrukt die
biechteling en biechtvader die
nen uit te spreken bij het sacra
ment van boete en verzoening.
Om het 'biechtkind' een handje
te helpen bij het noodzakelijke
'biechtonderzoek', zijn ook de
Tien geboden afgedrukt, met een
aantal begeleidende vragen, in de
traditie bekend als de 'biecht-
puntjes'. Zo volgt er op het eerste
gebod 'Gij zult geen afgoden
vereren' onder meer: welke af
goden heb ik, kijk ik teveel televi
sie, drink of eet ik teveel, bid ik
genoeg, is mijn werk of mijn hob
by een afgod?
De verplichting om de zondag
se mis bij te wonen komt aan de
orde. evenals een kuise levens
wandel. Daarbij staan vragen als:
ben ik aandachtig bij de mis, leef
ik ongehuwd samen, deed ik aan
'zelfbevrediging, bedreef ik over
spel, en keek ik naar onzedige af
beeldingen?
Bij 'Gij zult niet stelen' komen
aan bod: het ontduiken van belas
ting, het goedmaken van schul
den en het" respecteren van open
baar bezit. Het tiende gebod
'Gij zult niet begeren wat uw
naaste toebehoort' legt de vin
ger bij egoïsme en jaloezie.
Parochie-geestelijken, die ge
vraagd werden naar hun reactie,
spraken de verwachting uit dat de
meeste gelovigen niet echt warm
zullen lopen voor de biechtstoel.
'Bij doopvont
geen tatoeage
of borsthaar'
KATWIJK AAN. ZEE - "Voor
een veijaardag maakt men zich
meer druk om goed gekleed te
gaan dan voor de Heilige Doop bij
een Heilige God", weet ds. P. J.
Stam, sinds enige tijd hervormd
predikant in de wijkgemeente
Sion in Katwijk aan Zee.
Stam schrijft in het kerkblad
'Om de oude kerk' over de doop
praktijk. Daarbij maakt hij een
opmerking over de kleding "nu
het vooijaar en de zomer weer na
deren... u bespaart me toch wel
bij het doopvont die open over
hemden met krullend borsthaar
en die getatoeerde armen?"
Als 'klassiek hervormd predi
kant' doopt Stam in principe "al
wat in het doophuis wordt bin
nengebracht". Maar, schrijft hij,
"de doopouders dienen dan wel
te beseffen dat de kerk het recht
heeft om te vermanen en de doop
uit te stellen indien daarvoor re
denen zijn".
Hij vervolgt: "Uiteindelijk is
het een sacrament voor de kinde
ren der gelovigen en al ben ik
geen hartenkenner, een gelovige
is toch niet iemand die nooit
kerkt, nooit bidt en nooit in de
Bijbel leest". Een tijdje catachese
voor de doop is dan wel nodig, al
dus Stam.
'Samengaan van
Kampen en VU
toch bestuderen'
LEUSDEN (ANP) - De integra
tie van de gereformeerde predi
kantenopleidingen in Kampen en
aan de VU moet alsnog worden
onderzocht. Daartoe moet er een
herziening komen van het ruim
honderd jaar oude contract met
de VU in de richting van meer
kerkelijke zeggenschap.
Dit schrijft de commissie van
de gereformeerde synode in een
reactie op de plannen van de her-
vormd-gereformeerde werkgroep
IWOOT die de predikantenoplei
ding in beide kerkgenootschap
pen drastisch wil reorganiseren.
De houding van de VU en de VU-
deskundigen van de synode
wordt gehekeld als "niet bepaald
toeschietelijk", aldus de commis
sie, die spreekt van een "be
treurenswaardige verwijdering"
tussen VU en Kampen.
Ook is er een grondige analyse
van de "niet zo rooskleurige" toe
komst van Kampen nodig. Ver
der moet de kerkelijke verant
woordelijkheid voor de opleiding
nader worden geregeld.
Overigens moet de commissie
weinig hebben van het voorstel
de wetenschappelijke opleiding
tot predikant volledig onder ver
antwoordelijkheid van de (Her
vormde Kerk en) Gereformeerde
Kerken te stellen. De openbare
universiteiten en de VU worden
daarbij toeleveringsbedrijven.
"Zal het resultaat niet zijn dat
de band met de VU verdwijnt en
dat Kampen binnen de kortste
tijd in het Samen op Weg-gebeu-
ren verdrinkt", zo vraagt de com
missie zich af.
Kruis overweegt
rechtszaak tegen
oude kerkeraad
SPAKENBURG (ANP) - De
voormalige predikant drs. Joh.
Kruis overweegt juridische stap
pen tegen de kerkeraad van de
christelijke gereformeerde kerk
in Den Bosch. Hij stelt de kerke
raad en de Bossche kerkleden
verantwoordelijk voor alle gevol
gen van de ban die over hem is
uitgesproken.
De 55-jarige ex-predikant heeft
dit in een brief aan de kerkeraad
geschreven. De kerkeraad heeft
hem op 15 februari in de ban ge
daan, hetgeen betekent dat hij is
afgesneden van de christelijke ge
meenschap. Dit is de laatste fase
in een tuchtprocedure.
Kruis legt zich niet neer bij het
kerkeraadsbesluit, maar weet
nog niet precies op welke manier
hij zich ertegen zal verzetten. Hij
weet inmiddels wel dat juridische
stappen weinig kans van slagen
hebben, omdat de rechter zich
steeds beroept op het feit dat de
kerk eigen regels heeft.
Kruis werd in 1984 afgezet als
predikant van Den Bosch, omdat
hij een foutieve leer over de ver
zoening zou preken en bovendien
"persoonlijke zonden" zou heb
ben gepleegd. Hij heeft sindsdien
reeds drie rechtszaken aange
spannen, w'aarvan in twee geval
len nog geen uitspraak is gedaan.
Geldwerving. Het landelijk
werk van de Hervormde Kerk
moet op een-andere manier gefi
nancierd worden. Het Centraal
Financierings Overleg (CFO)
vindt dat vrijwilligheid in de geld
werving meer nadruk moet krij
gen, zo blijkt uit een rapport van
het CFO aan de hervormde syno
de. "De mondigheid van de sa
menleving verdraagt beter een
vrijwillige geldwerving dan een
verplichte heffing", zo schrijft het
CFO.
Wereldgebedsdag. Tsjechoslo-
waakse vrouwen roepen de we
reld op om zondag te bidden voor
een betere toekomst en gerechtig
heid voor iedereen. In Leiden
wordt op vijf plaatsen aan de
hand van de speciale liturgie ge
hoor gegeven aan deze oproep:
Lorentzhof (tien uur), Haagwijk
(drie uur), Rosenburch (zeven
uur), Groenhoven (half acht) en
Maranathakerk (half acht).
Hans Bouma. De dichter-theo-
loog Hans Bouma spreekt zon
dagavond in het gemeentecen
trum (Leijtweg 9) in Oegstgeest
over 'heelheid van de schepping'.
Aanvang zeven uur.
Mr. A. W. Kist. In De Bron in
Alphen aan den Rijn spreekt
maandagavond mr. A. W. Kist,
oprichter van het Landelijk Mis
sionair Collectief en e man van de
'culturele ongehoorzaamheid',
over 'Praktisch Christendom'.
Aanvang is acht uur.
