Veilige kust eist meer
dan dichten van gaten
'Mijn werk is een beetje baanbrekend'
Rijkswaterstaat wil structureel onderhoud
Leidse hoogleraar adviseert
bij bouw ziekenhuis in Cluj
'Leimuidenaar kwade, stimulerende genius'
Prof. Frits van Oostrom schrijft nieuwe literatuurgeschiedenis
(Dub ilicutos
VRIJDAG 2 MAART 1990
REGIO
PAGINA 15
DEN HAAG/REGIO - De
kustverdediging in Neder
land moet méér zijn dan het
opknappen van de zeewe
ring na schade. Alleen door
de kustverdediging perma
nent op peil te houden, kan
Nederland ook in de toe
komst droge voeten houden.
Dat zegt dr. J. Wiersma, staf- zoek onvoldoende
medewerker van de afdeling baanbrekende voorstellen va
Utrechts geo-chemicus dr.
kustonderzoek en kustlijn- schuiling. Deze heeft octrooi
zorg van Rijkswaterstaat,
naar aanleiding van de zeer
forse duinverliezen door de
stormen van de afgelopen
weken.
lange kuststrook van Rijnland Rijksgeologische Dienst en Grond-
(Wassenaar-Bloemendaal) onge- mechanica in Delft. Ook heeft hij
veer 1.5 miljoen gulden bedraagt, contact met Shell over zijn metho-
Ook het Hoogheemraadschap Delf- de. Schuiling zegt voor verder labo-
land. dat de zorg voor de kust tus- ratoriumonderzoek een paar ton no-
sen Wassenaar en Hoek van Hol- dig te hebben en voor een proef in
land heeft, noteerde een schade van de praktijk enkele miljoenen. Vol-
slechts ongeveer 1,5 miljoen gul- gens Schuiling is inmiddels van
den.
Rijkswaterstaat heeft na onder-
ni
LEIDEN - De Leidse hoogleraar De plannen voor een zieken-
H.A.C. Kamphuisen keert van- huis komen uit de koker van de
avond terug uit Roemenië, waar stichting Actieplan Oost-Euro
hij als deelnemer van een Ne- pa_ Deze loopt al langer met het
derlandse delegatie gesprekken idee rond om te helpen bij de
heeft gevoerd over een met Ne- bouw van een nieuw ziekenhuis
derlandse hulp te bouwen zie- in de universiteitsstad Cluj.
kenhuis. Men denkt aan een ziekenhuis
De Roemeense premier Petre Van 300 bedden.
Roman heeft de delegatie ont
vangen en verzocht te trachten Behalve prof. Kamphuisen
in Cluj een ziekenhuis te bou- bestond de delegatie uit verte
wen. Het oude ziekenhuis daar gemvoordigers van Zeeuwse
is ernstig vervallen. De delega- ziekenhuizen en enkele des-
tie heeft van premier Roman kundigen uit de bouwwereld. In
een brief meegekregen voor Zeeland worden acties gevoerd
Prof. Kamphuisen. (foto
verzoek nog een keer is ver- het ziekenhuis in Roemenië,
woord.
R.
Volgens Wiersma is de 30 miljoen,
gulden die minister Maij-Weggen
onmiddellijk aan herstel van de
stormschade wil besteden welis
waar 'manmoedig', maar niet meer
dan een doekje voor het bloeden.
Jaarlijks is minstens het dubbele
nodig om gevaarlijke kustafslag
verder te voorkomen, zo meent hij.
In vergelijking met de schade in
Zeeland en op de Noordhollandse
eilanden, valt de duinafslag in Zuid-
Holland mee. Zo becijferde het
Ischap van
dat de schade aan de 40 1
Bureau universiteit
slechte werkomgeving
LEIDEN - Op het bureau van de
Leidse universiteit dreigt het ziek
teverzuim fors te stijgen als gevolg
van verwaarloosde arbeidsverhou
dingen en een weinig inspirerende
werkomgeving.
Dit schrijft bedrijfsarts J. Maas-
sen in het verslag van een onder
zoek onder het personeel dat vorig
jaar werd gehouden. Volgens hem
doen zich soms onaanvaardbare
problemen voor: de werkorganisa
tie laat soms sterk te wensen over,
leidinggevenden delegeren slecht
en inspireren hun medewerkers
niet.
Bovendien, aldus Maassen, depri
meert de sterk verwaarloosde werk
omgeving het personeel. Meubilair
veroorzaakt nek- en rugklachten.
Tevens stelt hij vast dat de schoon-
maakachterstand enorm is.Het
hoofd van het bureau dr. D. den Os
neemt de problemen 'zeer serieus',
aldus het universiteitsblad Mare.
gevraagd op een door hem ontwik
kelde methode waarbij zwavelzuur
in diepe ondergrondse kalklagen
wordt gespoten. De kalklagen zwel
len daarbij tot minstens het dubbele
volume, waardoor lagere delen van
de kust over grote oppervlakten op
gekrikt zouden kunnen worden.
Officier eist 18 jaar tegen streekgenoot voor moord op Van der Valk
LEEUWARDEN (GPD))
onvoorstelbaar, dat
rvmv dere mensen kunnen aandoen
Na bestudering acht Rijkswater- dat ter wille van een hoeveelheid
Het is schoensporen van drie personen, Precies een week later bekenden
r de gara- de Haarlemmers. Onafhankelijk
elkaar vertelden zij dat de Mer- ling waarbij het slachtoffer
staat de methode slechfs bruikbaar
voor kleinschalige toepassing, zoals j
het omhoog brengen van kleine ei
landen. Wiersma acht het risico van
ongewenste neven-effecten als on
gelijkmatige uitzetting en aardver- -
schuivingen te groot voor groot- jaar
schalige toepassing langs de 150 ki
lometer lange Nederlandse kust.
Zand
'oordde officier -
J. de Valk gisteren voor
de Leeuwarder rechtbank zijn af
keer van de 'weerzinwekkende
reeks gebeurtenissen' die op zater
dagavond 11 november van vorig
Lieuwe
der Valk (61) uit het Friese Ex-
morra. "De deuk die de zaak-Ex-
morra in de rechtsorde heeft veroor
zaakt is enorm, niet slechts in Ex-
morra of Friesland, maar óók daar
in met de buiten", aldus de officier,
departementale nota Kustverdedi- Mr. De Valk vorderde tegen een
ging moeten worden gekozen voor Leimuidenaar (34) achttien jaar ge-
zeer grootschalige zandsuppletie, vangenis. Twee Haarlemmers (20 en
vele malen omvangrijker en kost- 33) hoorden twaalf jaar cel eisen. De
baarder dan de noodverbanden die aanklager acht allen schuldig aan
de afgelopen jaren her en der langs moord, wederrechtelijke vrijheids-
de kust zijn gelegd. Ook streeft hij beroving en diefstal met geweldple-
naar een structurele restauratie van ging met zwaar letsel als gevolg,
kust-profielen. Tenslotte kan kust- De officier ziet in de Leimuide-
verdediging vorm krijgen door op naar de 'kwade, stimulerende geni-
strategische plaatsen kilometers us - Hij is ervan overtuigd dat diens
lange strekdammen te bouwen en aanwezigheid van doorslaggeven-
vóór de huidige zandbanken extra de betekenis is geweest voor de fa-
rijen zandbanken op te spuiten. tale afloop'. De twee anderen zou
den naar zijn mening vermoedelijk
Volgens Wiersma is enige haast niet voor deze afloop hebben ge-
bij de keuze van eén of meer metho- zo£gd-
des en de uitvoering daarvan gebo- e manfiel^ufamilieleden -.heb-
den. Metingen tonen aan, dat delen berï aen ^raf^,lad: v°oral de beide
van de Nederlandse kust de laatste oudsten. De 34-jarige beging uiteen
jaren snel 'vermageren' en dat de loPendevergrijpen, waaronder
min of meer natuurlijke balans van
aan- en afvoer van zand ernstig in
negatieve richting is Verstoord.
Volgens dr. R. Schuiling is het
niet juist dat Rijkswaterstaat zijn
Al gauw bleek dat die avond drie cedes zich in de buitenhaven
werd mishandeld. Vervolgens 1
het dorpshuis van Exmor- Breezanddijk bevond. De volgende Van der Valk naar de garage ge
»ra hadden bezocht. Onderzoek
kennissenkring van het slachtoffer overschot
leerde dat hij mensen bij
huis nam onder wie een verslaafde vist. Weer
Amsterdammer (31). Zo kwam de oudste
kofferbak uit de Waddenzee opge- weggereden. De auto met he
dag later gaf ook de slachtoffer werd in het water gere
politie bij zijn zwager, de Leimuide- bij het drama toe.
Bovendien was in Haarlem door Maar de
loslippigheid van de verdachten in hij die avond niet
een kroeg reeds snel in ruimere weest. Tegenover zijn verklarii
kring bekend dat de drie betrokken staat die van de Haarlemmers, die
waren bij de zaak-Van der Valk. Op êrote lijnen met elkaar sporen.
29 november volgde de aanhouding
van het trio.
De Leimuidenaar is volgens hen
Mensen met uitkering kunnen voor
advies naar vertrouwensman CNV
sen met een uitkering te stimuleren
gebruik te gaan maken van hun
rechten op gemeentelijke
plan definitief heeft afgewezen.
"Rijkswaterstaat heeft wel degelijk
belangstelling voor mijn plan, maar
vindt dat er eerst een haalbaar
heidsstudie moet komen". Voor het
verrichten van deze studie wil
Schuiling samenwerken met de
agressiedelicten. De ander, die zich
minderwaardig voelt en beïnvloed
baar is, pleegde allerlei vermogens
delicten. Op zijn lijstje prijkt een
straf van twee jaar.
Onderzoek
Op 13 november begon een groot
scheeps onderzoek nadat was ont
dekt dat Van der Valk net als zijn
Mercedes was verdwenen. In zijn
woning was een grote ravage. In en
rond de woning vond de politie
UTRECHT/DEN HAAG - Het CNV
gaat 'in Zuid-Holland-Noord ver
trouwenspersonen aanstellen. Uit
keringsgerechtigden kunnen bij regelingen. Nu doet slechts twintig
hen terecht met vragen en proble- procent dat. De eerste vertrouwens-
men. De vertrouwenspersonen zul- personen worden aangesteld
len die vervolgens weer doorspelen Limburg, Zuid-Holland-Noord
naar gemeentelijke instellingen
diensten.
De vertrouwenspersonen
één van de hoofdpunten van een ac- Uit brieven
tieplan
het CNV om de positie voorts dat circa 100.000
met de laagste inko- moeten rondkomen
mens te verbeteren. In het actieplan nrjê'
is ook sprake van druk op de centra^
le overheid en het beïnvloeden var
gemeentebesturen,
Het is een vervolg van het CNV- uitkering omhoog is gegaan over
onderzoek 'Nieuwe armoede en het scnjen e
gemeentelijk minimabeleid'
moeten heffingen als
kritiek staat op gemeentelijke rege- roerend-goedbelasting gaan beta
lingen en gebrekkige voorlichting len' waard°°r Z1J er m feite in mko-
door gemeenten. Dit alles c
zekere betrokkenheid den hetgeen tot zijn dood leidde
Omdat de Haarlemmer dacht dal
het slachtoffer al dood was bepleitte
blijft volhouden dat zijn raadsman mr. Van der Meer be
pleitte daarom vrijspraak van z
vrijheidsberoving als moord er
kwalificeerde) doodslag.
De twintigjarige zei ervan uit te
zijn gegaan, dat het de bedoeling
was geweest de Mercedes ergens
achter te laten. Advocaat mr. W. An
ker vroeg hem vrij te spreken van
de ten laste gelegde levensdelicten
omdat hij niet de opzet had om te
doden. Mr. P. Doedens, de raads
man van de Leimuidenaar, had
meer aandacht besteed willen zien
aan de rol van de uitlokker. Verder
acht hij moord onvoldoende feite
lijk omschreven, zodat op dit punt
nietigverklaring van de dagvaar
ding zou moeten volgen.
De Valk vindt de verklaring van
de Leimuidenaar echter 'duidelijk
leugenachtig'. Ter illustratie wees
de officier op zijn 'onlogische le
zing' over het vertrek uit Exmorra,
zijn gedrag na 11 november en de
bedreigingen aan het adres van de
medeverdachten. Er is zelfs een - zo
genaamd door een advocaat ge
schreven - dreigbrief onderschept.
Verder heeft de jongste volgens
de officier het risico aanvaard, dat
Van der Valk het niet zou overleven.
Het achterlaten van een auto met
een zwaar gewonde op een eenzame
plek noemde hij 'niet veel minder
barbaars' dan wat er nu is gebeurd.
De rechter doet op 15 maart uit
spraak.
verheid blijkt
uitke-
dit jaar in koopkracht op
achteruit gaan doordat zij hun
kwijtschelding van gemeentelijke
heffingen kwijtraken. Omdat hun
op achteruit gaan.
De Leidse universiteit
herbergt tenminste vier
briljante onderzoekers. De
Nederlandse organisatie
voor Wetenschappelijk
Onderzoek (NWO) heeft hen
beloond met een
'pioniersubsidie' om een
geheel nieuw onderzoek te
beginnen. Het viertal
ontvangt tot 1995 ruim zes
miljoen gulden. Geld, dat
wordt besteed aan projecten
waarvan de NWO grote
internationale
verwachtingen heeft.
Landelijk ondersteunt NWO
twaalf onderzoekers die als
bijzonder talentvol worden
beschouwd. De vier Leidse
wetenschappers die de
komende jaren steun
ontvangen zijn prof.dr. F.P.
van Oostrom (1.8 miljoen),
dr, H.J. Tanke (1.6 miljoen),
prof.dr. M.H. van
IJzendoorn (1.55 miljoen) en
dr. E.F. van Dislioeck (1.1
miljoen).
Vandaag de laatste
aflevering in een serie van
vier, een gesprek met
prof.dr. Frits van Oostrom.
door
Jan Westerlaken
LEIDEN Briljant? Zo bijzon
der briljant vindt 'ie zichzelf niet.
Zijn ideeën komen uit het buiten
land. Alleen,prof.dr. Frits van
Oostrom heeft ze op z'n eigen ma
nier uitgewerkt. Voor de NWO
blijkbaar zo waardevol dat ze er
brood in ziet. Van Oostrom wil
een nieuwe literatuurgeschiede
nis schrijven van het Nederlands
in de Middeleeuwen. De tijd
waarop hij zich richt is de periode
tussen 1250 en 1400. De vraag
waarop Frits van Oostrom ant
woord wil geven: waar werkten
de auteurs en van wie kregen ze
hun opdracht. Geen kleinigheid.
Van Oöstrom. sinds 1982 hoog
leraar in de Nederlandse letter
kunde tot de Romantiek aan de
Leidse universiteit, over hoe
baanbrekend zijn onderzoek wel
"Het is een beetje baanbre
kend. Wat Nederland betreft pra
ten we over een nieuwe methode.
Maar in Duitsland doen ze dit al
langer. We hebben het over een
benadering die heel erg in de be
langstelling staat, Literatuur in
historisch perspectief, het is ge
wild".
Tien onderzoekers helpen Van
Oostrom bij zijn geschiedschrij
ving. Rond het onderzoek wor-
Prof.dr. Frits
den drie congressen gehouden
waar mensen uit binnen- en bui
tenland over de bevindingen pra
ten. En er wordt een aantal boe
ken over uitgegeven. Bovendien
is het de bedoeling dat er ook een
eenvoudige, populaire versie tot
stand komt.
Niet altijd is er zoveel belangstel
ling als nu voor de middeleeuwse
literatuur geweest. Maar dat ver
anderde in de achttiende en ne
gentiende eeuw. men kreeg meer
aandacht voor het nationaal ver
leden. Dus ook voor de literatuur.
Prof. Van Oostrom zegt dat rid
derromans gegevens opleverden
over kastelen. Hoe ze er uit zagen.
"Men haalde er dingen uit die
werden gebruikt voor reconstruc
tie van de werkelijkheid. De lite
raire werken waren leeggeroofd,
wat had e
zeggen? Over de kastelen, over de
dood en over seksualiteit. Het in
teresseert ook de historici. Nog
maar vrij kort. Want zo'n jaar of
tien, vijftien geleden was daar
nog geen sprake van".
Letteren integreren in geschie
denis. Van Oostrom staat er pal
achter. "Het brengt ons weer in
contact met de historici. Mij is het
natuurlijk vooral te doen om de
letterkunde. We moeten de litera
tuur niet als een geïsoleerd ver
schijnsel zien. Ik vind het pntzet-
tend spannend wat ik ga doen.
Dat ik wil weten wie de dichters
opdracht gaven iets te schrijven is
niet zo verwonderlijk. Aan de an
dere kant is het best leuk om te
weten wat de adel in de Middel-
deed".
Drie jaar geleden verwierf Van
Oostrom bekendheid toen hij een
boek publiceerde over het Hol
landse hof omstreeks de veertien
de eeuw. Vlot geschreven en voor
een ieder goed te lezen. Een histo-
risch-letterkundig werk waarin
de hoogleraar verband legt tussen
het huidige Binnenhof, waar nu
de Tweede Kamer is gehuisvest,
en de graven van Holland. Van
oorsprong was het Binnenhof
hun residentie. Floris de Vijfde
liet het in de dertiende eeuw bou
wen. Op die plek kwam de hofcul
tuur tot bloei waarvan nogal wat
Nederlandse teksten uit de Mid
deleeuwen zijn overgebleven.
Van Oostrom vertelt dat er ook
nog andere hoven en dichters de
moeite van het beschrijven waard
zijn. Hij heeft het dan voorname
lijk over andere perioden. De
Laidse hoogleraar denkt bij voor
beeld aan de tijd waarin Floris de
Vijfde leefde. Het onderzoek
moet aangeven welke periode het
meest voor beschrijven in aan
merking komen.
Van Oostrom: "Helaas zijn er
minder bronnen overgebleven",
constateert hij. De letterkundige
van de Leidse universiteit zal zich
niet uitsluitend bezighouden met
het leiden van het project. Zelf
gaat hij ook onderzoek doen. Zijn
hart heeft hij verpand aan de der
tiende eeuwse dichter Jacob van
Maerlant. Van hem zijn nog veel
verzen overgebleven. Van Maer
lant moet één van de meest pro-
duktieve schrijvers in de Middel
eeuwen zijn geweest, veronder
stelt de Leidse hoogleraar.
Nieuwsgierig
De middeleeuwse dichter schreef
op rijm. Een vorm die aansprak.
Van Maerlant wijdde de vorsten
in hoe de wereld er uit zag, want
ze leerden dat nergens. Niemand
ging in die tijd naar school. De
vorsten kregen interesse. Voor
hen schreef de dichter. Over bees
ten, over het oosten. Alles was
nieuw voor de vorsten. Van
Oostrom zal over het leven en de
werken van die markante dichter
Van Maerlant een boek schrijven.
Een werk dat in 1996 af moet zijn.
Is Van Oostrom nieuwsgierig
naar wat hij zoal zal ontdekken?
Hij knikt. "Je moet dat zien als
een raar soort nieuwsgierigheid
en je steeds opnieuw weer afvra
gen: wat weet ik en wat weet ik
niet. En je mag nooit denken, goh,
wat weet ik veel."
Landelijk gratis
blad studenten
GRONINGEN/LEIDEN - Er
komt een nieuw landelijk stu
dentenblad. Het eerste nummer
van de Studentenkrant, een gra
tis maandblad door en voor stu
denten verschijnt maandag 5
maart. De Stichting Studenten
informatie, de uitgever van het
blad, heeft dat gisteren meege
deeld.
De Stichting Studenteninfor
matie wil met de Studenten
krant voorzien in de behoefte
aan uitwisseling van informatie
tussen studenten van verschil
lende universiteiten. Volgens
een woordvoerster van de stich
ting leven studenten nu veel te
veel binnen de muren van hun
eigen stad. i
Uitgangspunt van het blad is
'de leefwereld van de student'.
De Studentenkrant zal aandacht
besteden aan alle facetten van
het studentenleven: studie en
wetenschap, maar ook kunst,
film, toneel, koken, huisvesting,
geld, sport, muziek, uitgaan, po
litiek en internationalisering.
De Studentenkrant is de lan
delijke voortzetting van het ge
lijknamige blad dat nu alleen in
Groningen verschijnt. Het blad
wordt gefinancierd uit de in
komsten van advertenties. Re
dactie en andere medewerkers
worden niet betaald. De leden
van het Interuniversitair Stu
dentenoverleg (ISO) gaan het
blad maandelijks in een oplage
van 50.000 exemplaren over de
onderwijsgebouwen van elf uni
versiteiten verspreiden.
Leiden
Het nieuwe landelijke blad
komt op een moment dat er
vanuit de Leidse Studenten-
bond (binnenkort verandert de
naam in Vereniging Studenten
belangen Leiden) druk doende
is een studentenblad voor Lei
den op te zetten. Volgens de
bond besteedt het universiteits
blad Mare te weinig aandacht
aan studentenzaken."Mare
geeft vooral nieuws en weinig
achtergrondverhalen. Over acti
viteiten van verenigingen lees je
al helemaal nooit iets", aldus
LSB-bestuurslid M. Beyer.
Het is de bedoeling het eerste
nummer van het nieuwe Leidse
blad in augustus uit te brengen.
Financieel gezien heeft de bond
de zaak nog niet helemaal rond.
"We hebben zelf als bond een
paar duizend gulden en willen
proberen van verschillende in
stanties subsidie los te krijgen.
Bovendien moet een deel van de
kosten worden opgebracht door
de verkoop van advertenties",
aldus Beyer. Ook de samenstel
ling van de redactie, de oplage
en naam van het blad zijn nog
niet vastgesteld.
INFORMATIE EPILEPSIE - De
Epilepsie Vereniging Nederland
houdt op zaterdag 17 maart een
voorlichtingsdag over epilepsie. In
het Anthonius Clubhuis aan de
Lange Mare wordt in een zaal door
lopend de film 'Epilepsie, wat is dat'
getoond, in een andere zaal zijn
stands met voorlichtingsmateriaal
aanwezig.
De voorlichtingsmiddag duurt
van 13.30 tot 17.00 uur en is gratis
toegankelijk.
- Waar de gouden tientjes blij
ven? - Vaak wordt geklaagd, dat
er zoo weinig goudgeld in om
loop is. Toch vervaardigde 's
Rijks Munt in 1889 wel driemaal
zooveel van die gouden stand
penningen als in een -der vijf
voorafgaande jaren. Niet min
der dan 204,961 gouden tientjes
werden in het vorige jaar afgele
verd aan de Nederlandsche
Handelmaatschappij, die op een
190-tal na de geheele partij heeft
gezonden naarOost-Indië'.
- Weer iets nieuws van den Duit-
schen keizer. - Wilhelm II heeft
besloten dat personen, die niet
voor eenen ridderorde in aan
merking kunnen komen, doch
evenwel eene onderscheiding
verdienen, voortaan niet meer
een of ander kostbaar sieraad,
maar het portret van hém of van
de keizerin eigenhandig zullen
ontvangen, met een begelei
dend eigenhandig schrijven.
Vijftig jaar geleden:
- 'Wanneer het tot evacuatie in
verschillende streken van ons
land mocht komen, zal ook het
vee niet vergeten worden. De or
ganisatie daarvan klopt nu als
een bus. Zij omvat 200.000 stuks
rundvee. Wat dit wil zeggen?
Dat er 20.000 verzorgers nodig
zijn (voor elke tien koeien is één
verzorger aangewezen), bene
vens enkele honderden plaatse
lijke buurt-en groepleiders, die
geinstrueerd moeten worden en
voor wie administratieve be
scheiden gereed gemaakt moe
ten worden. Veel zeggender is
waarschijnlijk, dat het hier gaat
om 2000 bedrijven, welke gere
gistreerd moesten worden en-
....waar de noodige taxaties
dienden te geschieden. Dit is, in
zeer korten tijd, gebeurd.
Krachtvoer voor het vee is reeds
opgeslagen, evenals voedsel
voor de verzorgers. Wat er met
het vee gebeurt? Het is bestemd
voor het abatoir, behalve het
stamboekvee, daaraan zal spe
ciale aandacht worden geschon
ken.'
