B e 11 c a r
Seat Ibiza diesel rustig en gezeggelijk
Driewegkatalysator biedt beste resultaat
Ortega vraagt VS intrekken sancties
Chrysler's kijk op de toekomst
Controle achteraf beter dan typegoedkeuring
/AHiW
De huidige eigenaar van Seat,
Volkswagen, duldt geen slordig
heidjes in de afwerking van zijn pro-
dukten. Het is in autoland nu een
maal zo dat een verkeerde reputatie
sneller is opgebouwd dan is afge
broken en de belangen zijn dermate
enorm dat geen onnodige risico's
kunnen worden genomen. Seat
moest van de Duitse broodheer na
de overname in korte tijd een goede
reputatie opbouwen, passend in de
grondige formule van het moeder
bedrijf. Dat was nodig, want bij
voorbeeld de voormalige Seat
Ronda heeft kopers en dealers in
een aantal gevallen heel wat hoofd
brekens gekost.
Na het vertrek van Fiat als geld
schieter van de Spaanse Seat, heeft
de fabriek enige tijd een zelfstandi
ge koers gevaren, zij het met enor
me financiële steun van de Spaanse
staat. Intussen was er een sterke wil
om te overleven en werden er ambi
tieuze vernieuwings-initiatieven
ontwikkeld. Er kwam een nieuwe
(echt Spaanse) Seat Ibiza met be
hulp van Porsche, Karmann en Gi-
ugiaro. Niet zonder trots koketteert
Seat met zijn kompanen, vooral met
de „System Porsche motor".
De Ibiza is er ook als diesel. Dat
blijkt nergens uit opschriften op de
carosserie. Of het moet het woord
'Special' zijn dat de wagen siert en
dat hij delen moet met twee benzine
versies; 1.2 liter en 903 cc. De diesel
motor vindt zijn oorsprong in het
door Fiat overheerste Seat-tijdperk
en wordt in Spanje geproduceerd.
Dat is dus anders dan bij de nieuwe
Seat Terra (op basis van de Marbel-
la) waarin dezelfde 1300 diesel zit als
in de VW Polo.
De Seat Ibiza diesel heeft een ci
linderinhoud van 1700 cc. Deze mo
tor heeft ruim voldoende vermogen
om gekoppeld aan een soepele vijf-
bak deze Seat een watervlugge auto
te maken, 's Morgens manifesteert
de klopgeest zich danig in de motor,
maar dat gaat gauw over. Op de gro-
ADVERTENTIE
Off. dealer voor Leiden e.o.
Katwijk, Noordwijk, Rijnsburg
Blokmakerstraat 4
Katwijk
Tel. 01718-27811
Haarlemmerweg 49a
Leiden
Tel. 071-214011
te weg ontpopt deze motor zich als
een gezeggelijke strak lopende die
sel, die vooral boven de honderd ki
lometer per uur rust brengt in het
gedrag van de Ibiza.
Sturen doet de auto goed, minder
nerveus dan men van een dergelijk
formaat wagen zou mogen ver
wachten. De Ibiza beschikt over
volledig onafhankelijke wielophan
ging met McPherson voorpoten en,
achter over draagarmen, dubbel
werkende hydraulische schokdem
pers en een dwarsveer. Het remsys-
teem is diagonaal gescheiden, zodat
bij een defect altijd remkracht voor
handen blijft. Het onderstel levert
een aantrekkelijk weggedrag op
met een goede, wat stugge weglig-
ging.
Verzorgd
Het interieur van de Special mag als
verzorgd worden omschreven. Een
keurig en compleet dashboard geeft
alle nodige informatie. Aan de be
kleding is aandacht besteed. Lange
mensen kunnen achterin wat last
van krapte krijgen, voorin is de
ruimte voor vrijwel iedereen vol
doende.
Een minpuntje is de enige ruite- is er de luxe van een wis-wasinstal- ƒ399 komen, inclusief 35 gulden
wisser midden voor de voorruit. De- latie op de achterruit. benzine. Seat geeft 12 maanden ga-
ze beslaat niet de bovenhoeken van rantie op de Ibiza.
de ruit en lange mensen kijken daar De prijs is 23.695 inclusief btw,
nujuist voor een deel doorheen. Wel waarbij nog afleveringskosten van NOL VAN BENNEKOM
Er rijden in Nederland weinig of
geen auto's rond met een kapotte
katalysator. Dat kan voorzichtig
worden geconcludeerd uit steek
proeven die TNO in Delft in op
dracht van het ministerie van
VROM heeft uitgevoerd. Aanvanke
lijk werd alom gevreesd dat veel ei
genaars van katalysatorauto's uit
onverschilligheid loodhoudende
benzine zouden blijven tanken. Die
vrees werd nog extra gevoed door
het feit dat de periode nog maar
kort achter ons ligt dat lang niet
overal loodvrije benzine in voldoen
de mate voorhanden was. Die vrees
blijkt nu dus ongegrond.
Katalysatoren zijn voorgoed on
bruikbaar als de automobilist lood
houdende benzine tankt. De uit
stoot van milieuschadelijke stoffen
is bij een kapotte katalysator groter
dan bij een auto zonder katalysator.
Volgens ir. R.C. Rijkeboer van
TNO heeft in het begin een groep
zakelijke rijders de hand gelicht
met het loodvrij tanken, vooral als
men ritten naar Frankrijk maakte,
waar loodvrij lange tijd schaars was.
Maar van dat effect merkt men in
middels niets meer. Ook metingen
van VROM, waarbij langs de weg
auto's werden gecontroleerd op
loodresten in de uitlaat, hebben be
paald niet aangetoond dat er alom
met kapotte katalysatoren wordt
gereden.
Wel zijn veel afstelfouten waarge
nomen, waardoor een ongunstiger
uitworp ontstaat dan nodig is. Van
daar dat de overheid overweegt een
andere vorm van typegoedkeurin
gen in te voeren. Op dit moment is
het zo, dat een auto-importeur een
nieuw uit te brengen model ter ty
pegoedkeuring aan de Rijksdienst
voor het Wegverkeer aanbiedt. De
goedkeuring geldt kort gezegd dan
voor alle verdere in Nederland te
verkopen exemplaren van dat mo
del.
Illalilndni
Floralaan 2
2230 AC Rijnsburg
tel. 01718-29224.
&CHRYSLER
Achteraf
Deze toelatingsprocedure is inter
nationaal vastgelegd en geldt in alle
landen die zich hebben verbonden
de typegoedkeuringen wederzijds
te erkennen. Door achteraf te con
troleren kan de overheid echter
vaststellen hoe effectief de stimule
ringsmaatregelen (BVB-korting)
voor het milieu zijn. Met andere
woorden: Is het ter goedkeuring
aangeboden opgepoetste exem
plaar wel representatief voor alle
auto's van dat type?
Met name voor de uitworp van
schadelijke gassen is dat een inte
ressante vraag. Zowel in Nederland
als in Duitsland wordt intussen
door de overheden minder belang
gehecht aan de typegoedkeuringen.
Gewichtiger vindt men controle
achteraf omdat dit een beter inzicht
geeft in de uitlaat-emissie van het
wagenpark.
TNO heeft over 1988-1989 een
steekproef-controle-programma
uitgevoerd waarbij is vastgesteld
dat de behoefte tot afstellen en on
derhoud aan de binnengekomen
voertuigen groot is. Daarbij bleek
overigens dat die behoefte bij auto's
met geregelde driewegkatalysator
nauwelijks aanwezig is. Maar er zijn
meer categorieën 'schone' auto's, al
zal menigeen door de bomen het
bos niet meer zien.
De verschillende categorieën zijn
als volgt aangeduid:
15-05 Dit zijn oudere 'vuile'
modellen die echter wel degelijk
aan bepaalde normen moeten vol
doen.
S6 Dit zijn 'schone' auto's zon
der katalysator.
K6-o Dit zijn 'schone' auto's
met een ongeregelde katalysator.
K6-g Dit zijn 'schone' auto's
met een geregelde driewegkatalysa
tor.
Deze categorieën zijn bij het
TNO-onderzoek betrokken. Om de
zaak nog ingewikkelder te maken
zijn er sinds vorig jaar nog de soor
ten S9, K9 en U9 bijgekomen.
Afstellen
Van de door TNO onderzochte auto
typen voldeed voor afstellen 35 pro
cent aan alle emissienormen. Na af
stellen voldeed 85 procent daaraan.
De meeste overschrijdingen betref
fen de CO norm (giftige koolmo-
noxyde).
Het blijkt dat de categorie S6,
BINNENLAND/ BUITENLAND/ECONOMIE
(§roe
Koppeling van de twee onderdelen maakt van de Chrysler Voyager III
een 'ruimtebus'. (foto gpd)
Als eerste had Chrysler een ontwerpstudio in Californië, de Amerikaanse
staat waar zoveel nieuwe ideëen worden geboren. In deze studio, Chrysler
Pacifica, houdt men zich puur bezig met toekomstvisies. Enerzijds zonder
beperkingen voor de ontwerpers, meer in de sfeer van 'wat als we eens zo
iets ontwerpen'. Aan de andere kant ook studies die een redelijke mate van
behoefte en dus bereikbare produktie benaderen. Op de North American
International Auto Show in Detroit waren onlangs een paar toekomst-au
to's te zien.
De Voyager III is een auto die de veelzijdige toepassingen ontleent aan
de koppeling van losstaande 'passagiers-modulen'. Thomas Gale, vice-pre
sident van de ontwerpafdeling bij Chrysler, ziet in deze auto een mogelijke
oplossing van de veranderende manier van leven. "Het is weliswaar geen
model dat we binnenkort zullen uitbrengen, de Voyager III is meer een
platform voor ideeën".
vooral in vergelijking met de 'vuile'
15-04 soort maar in beperkte mate
als 'schoon' kan gelden. De meeste
S6 voertuigen zijn niet meer dan
aangepaste 15-04 auto's. Dit heeft,
zo staat in het TNO- en door het mi
nisterie van VROM uitgegeven rap
port te lezen, te maken met de snelle
invoering van de Fiscale stimulering
van schone auto's en het tempo
waarmee fabrikanten naar oplossin
gen moesten zoeken om hier op in
te haken.
De auto's met ongeregelde kata
lysator blijken zeer gevoelig voor
een correcte afstelling. Ten opzich
te van de 'vuile' 15-04 auto's bedra
gen de emissiewinsten 44 procent
voor CO (koolmonoxyde), 65 pro
cent voor HC (koolwaterstoffen) en
39 procent voor NOx (stikstofoxy-
den).
De geregelde katalysator levert ver
uit de beste reinigingsresultaten.
Hier bedragen de reducties 81 pro
cent voor CO, 87 procent voor HC
en 91 procent voor NOx. Vooral bij
een warme katalysator is de uit
worp van schadelijke stoffen bij
zonder laag, zo concludeert het rap
port.
Er zijn tekenen die erop wijzen
dat het qua milieu de goede kant op
gaat met de 'schone' auto's.
Sandinisten brengen half miljoen mensen op straat
President Daniel Ortega (midden) zwaait naar de enorme menigte. (foto ad
MANAGUA Een overweldigende
slotbijeenkomst van de Sandinisti-
sche verkiezingscampagne heeft
gisteren bijna een half miljoen men
sen op de been gebracht in het cen
trum van Managua. "Dit is de groot
ste bijeenkomst sinds het begin van
de revolutie", zo riep de op een her
verkiezing uit zijnde Daniel Ortega.
De Nicaraguaanse president voor
spelde dat de Sandinisten de ver
kiezingen zondag met deze mani
festatie in feite al hebben gewon
nen. Hij vroeg de Verenigde Staten
de sancties in te trekken en de be
trekkingen te normaliseren.
door
Rob Sprenkels
Afgelopen zondag had de door
Washington gesteunde oppositie,
de UNO, met presidentskandidate
Violeta Chamorro hoogstens 60.000
man op de been weten te brengen.
Woordvoerders van de oppositie
hielden achteraf echter vol dat het
400.000 mensen waren geweest. En
daarom was het voor de Sandinis
ten een uitdaging extra geworden
om te laten zien hoe groot zo'n me
nigte werkelijk wel niet is.
Vanaf driet vier uur 's middags
begonnen de mensen te arriveren.
In twee uur tijd werden met bussen
en vrachtwagens van het leger hele
contigenten aangevoerd vanuit pro
vinciesteden en ver van het cen
trum lggende wijken. Een operatie
met veel discipline, die niet alle in
ternationale waarnemers als hele
maal legitiem beschouwden.
"Het is niet goed als je alle scho
lieren en arbeiders een dag vrijgeeft,
om naar een partijmeeting te ko
men en alle bussen van de stad inzet
om die mensen hier te krijgen", al
dus het CDA-tweedekamerlid Wal
ter Paulis, in Nicaragua voor het in
ternationale verbond van de chris
ten-democraten. "De oppositie be
schikt niet over dergelijke midde
len en heeft alleen al daarom een
enorme achterstand". Maar buiten
dat heeft Paulis toch de de indruk
dat het voor lokale maatstaven 'vrij
eerlijk' verloopt.
De manifestatie zelf had veel van
een groot popconcert. Ontelbare
mensen zittend, staand en swin
gend op een enorme vlakte van vijf
tien voetbalvelden bij elkaar. Enor
me luidsprekers in de buurt van het
podium deden de oren suizen. Vlak
voor de komst van Ortega zette de
sandinistische zanger Carlos Mejia
Godoy een reeks van swingende
verkiezingsliederen in. Flower-po-
wer met roodzwarte vlaggen en zak
doeken.
In scherp contrast met het lauwe
optreden van Violeta Chamorro af
gelopen zondag, probeerde Ortega
als een ware volksmenner zoveel
mogelijk het publiek bij zijn rede
voering te betrekken. "De economi
sche omstandigheden zijn slecht,
de redenen daarvoor kennen we,,
maar zijn we daarom minder san-
dinistisch?". Nee, brulde het volk.
"Willen we daarom de Somozisten
(aanhangers van de in 1979 verdre
ven dictator) terug?" Nee! "Willen
we daarom de Contra's hier?". Nee!
"Stemmen we daarom op de
UNO?" Nee!. En zo ging het een half
uur lang.
Ortega riep de menigte op om de
vijanden van vroeger - de vrijgela
ten leden van de Somozistische Na
tionale Garde en de duizenden Con
tra's die na de verkiezingen wellicht
terugkeren - weer genereus in hun
midden op te nemen. En hij verze
kerde dat stemmen op de Sandinis
ten voor een politieke stabiliteit zal
zorgen.
Zondag, bij de gang naar de stem
bus, zal duidelijk worden of al die
mensen er nu ook echt uit eigen
overtuiging stonden. Want daarover
waren de meningen van de verschil
lende waarnemers nogal verdeeld.
WASHINGTON (ANP) - De situatie
van de mensenrechten in Suriname
is het afgelopen jaar iets verbeterd,
maar de militairen blijven de be
langrijkste bedreiging voor de de
mocratie in het land. In Nicaragua
vinden politieke moorden plaats,
wordt de oppositie nog steeds geïn
timideerd en maken de door de Ver
enigde Staten gesteunde Contra's
zich schuldig aan moordaanslagen
en ontvoeringen. Dat staat in het
rapport over de situatie van de men
senrechten in 1989 dat het Ameri
kaanse ministerie van buitenlandse
zaken gisteren heeft gepubliceerd.
Gedurende het hele jaar hebben
de Surinaamse militaire leiders de
uitvoering van regeringsbesluiten
verhinderd in zaken waarbij zijn
meenden een belang te hebben. De
militairen zijn nog steeds belast met
het verstrekken van visa, houden
toezicht op de douane en paspoort
controle op de vliegvelden en in de
havens en mengen zich soms in de
normale rechtsgang.
WARSCHAU (UPI) - De Poolse pre
mier Tadeusz Mazowiecki heeft ge
zegd dat Polen bereid is om na de
eenwording met Duitsland een vre
desverdrag te tekenen waarin de
Poolse westgrens als vaststaand
wordt omschreven.
De premier verklaarde echter ook
dat de bezorgdheid over de veilig
heid van Polen ten opzichte van een
verenigd Duitsland betekent dat de
wapenbeheersing moet worden
voortgezet. Er moet niet overhaast
worden besloten tot de terugtrek
king van de Sovjet-troepen uit Po
len. "Polen is gereid een vredesver
drag te sluiten waarin het definitie
ve karakter van zijn westgrens
wordt bevestigd", aldus Mazo
wiecki gisteren tijdens een perscon
ferentie in Warschau.
Situatie van
mensenrechten
in Suriname
iets verbeterd
Zowel het leger als het jungle
commando van Ronnie Brunswijk
maken zich schuldig aan geweldda
dige acties, maar er is geen sprake
van systematisch martelen van ge
vangen, aldus het rapport. De op
laaiende strijd in de jungle heeft tot
een groot aantal schendingen van
de mensenrechten geleid. Verder is
er na het begin van het offensief van
het leger in juni 1989 veelvuldig op
ongewapende burgers geschoten.
De Poolse regering wil waarbor
gen van de Westduitse bondskanse
lier Helmut Kohl dat de huidige
grens tussen Polen en de DDR, die
na de Tweede Wereldoorlog werd
vastgesteld, door het verenigde
Duitsland wordt erkend als zijn
oostgrens. Premier Mazowiecki zei
dat er bezorgdheid bestaat dat een
verenigd Duitsland de huidige
grensovereenkomsten zou kunnen
opzeggen en delen van Pools grond
gebied gaat opeisen.
Polen kreeg er na de oorlog in het
westen grondgebied ten oosten van
de rivieren de Oder en de Neisse bij,
BERLIJN (AP) - De speurtocht
naar verborgen schuilplaatsen van
de gehate veiligheidsdienst Stasi
moet worden geintensiveerd, zo
heeft Dankwart Brinksmeier, de ex
pert op het gebied van veiligheids
diensten van het Ronde Tafel-over
leg, verklaard. Er worden steeds
meer aanwijzingen gevonden dat
eenheden van de Stasi nog steeds
actief zijn.
Dankwart verklaarde in een inter
view met de krant (Oost)- Berliner
Zeitung dat de Ronde Tafel en de
regering tot nu toe slechts bekend
hebben gemaakt dat de dienst onge
veer 109.000 medewerkers telde.
Het aantal geheime ontmoetings-
Het ministerie uit ook scherpe
kritiek op de sandinistische rege
ring en de Contra's in Nicaragua. De
regering wordt verweten 'een om
vangrijk en repressief binnenlands
veiligheidsapparaat' in stand te
houden dat de oppositie in de gaten
houdt en infiltreert. Bovendien
wordt melding gemaakt van poli
tiek moorden en zitten nog steeds
mensen om politiek redenen gevan
gen, zo zegt het rapport. Het minis
terie wijst ook op de beschuldigin
gen van moordaanslagen en ontvoe
ringen aan het adres van de door de
VS gesteunde Contra's. In het rap
port, dat eerder deze week uitlekte,
wordt ook kritiek geuit op de situa
tie van de mensenrechten in China,
Irak en andere Arabische landen,
terwijl "diepe bezorgdheid" wordt
uitgesproken over de mensenrech
tensituatie in de door Israël bezette
gebieden. Het rapport toont zich te
vreden over de ontwikkelingen in
Oost-Europa en de Sovjetunie.
maar moest delen in het oosten aan
de Sovjetunie afstaan. Mazowiecki
zei dat een vredesverdrag een eind
zou maken aan de "dubbelzinnighe
den" rond de definitieve aard van
de Poolse grenzen, hetgeen in het
belang zou zijn van geheel Europa.
Besprekingen over het voorge
stelde vredesverdrag zouden door
beide Duitse staten en Polen kun
nen worden begonnen na de parle
mentsverkiezingen in de DDR in
maart. Het verdrag zou kunnen
worden getekend na de eenwording
van Duitsland, aldus de Poolse pre-
plaatsen van de dienst is echter niet
bekend.
In de stad Leipzig heeft het bur-
gercomite dat Stasi-activiteiten op
spoort reeds 514 van zulke wonin
gen en gebouwen gevonden, terwijl
de computer in het Stasi-hoofd
kwartier in de stad slechts een lijst
van 100 adressen bevatte. De leden
van het burgercomite hebben niet
de illusie dat zij de activiteiten van
de dienst ooit volledig zullen door
gronden omdat teveel tijd verloren
is gegaan. De regering en de Ronde
Tafel geven de comite's niet genoeg
steun in de rug, aldus de leden van
het comité.
SEATTLE (AFP) - De bijna vier
maanden oude Amerikaanse wet
tegen het verbranden van de vlag
is in strijd met de grondwet, zo
heeft een federale rechter giste
ren bepaald.
Vier Amerikanen staken op 28
oktober vorig jaar, de dag dat de
wet van kracht werd, in Seattle
een Amerikaanse vlag in brand,
maar volgens rechter Barbara Ro-
thstein maakten zij daarmee
slechts gebruik van hun grond
wettelijk gegarandeerde vrijheid
van meningsuiting.
"Om ervoor te zorgen dat de
vlag een symbool blijft van de
Verbranden
Amerikaanse
vlag mag
vrij(heid in dit land, moeten wij
met evenveel kracht het recht be
schermen om haar te verscheuren
en haar te verbranden. Veel Ame
rikanen vinden het misschien
vreselijk als om politieke redenen
de vlag wordt verbrand maar de
vrijheid die ons dierbaar is, loopt
daarmee geen gevaar", aldus Ro-
thstein.
Het Amerikaanse Congres aan
vaardde de wet als reactie op een
zeer omstreden vonnis van het
Hooggerechtshof dat het verbra-
den van de vlag, op grond van het
eerste amendement van de
grondwet, toestond.
De vier gedaagden in Seattle
zeiden onschuldig te zijn en eis
ten te worden vrijgesproken om
dat de wet in strijd zou zijn met
het eerste amendement. Op pa
pier staat op het verbranden van
de vlag één jaar gevangenisstraf
en 100.000 dollar boete.
'Stasi-medewerkers nog actief
De Seat Ibiza is een verzorgde en handzame vierpersoonsauto.
