Gouden Beren voor Costa-Gavras en Jiii Menzel 'Individualisme en eigen verantwoordelijkheid' 'De Kersentuin' is een dubieuze keuze Berlinale bekro< >nt Amerika mi se 'Music Box'en Tsjechische film Roemeense Rembrandt komt naar Nederland D.A.M.N, een groep met een boodschap Tiende Nacht van de Poëzie WOENSDAG 21 FEBRUARI 1990 BERLIJN (GPD) De jury van de veertigste Berliner Festspiele heeft de hoogste eer, de Gouden Beer, laten delen door de Tsjechi sche film Leeuweriken Op Een Draad (van Jiri Menzel) en de Ame rikaanse film Music Box (van Constantin Costa-Gavras). Maar of Oliver Stone zich nu gepas- de DDR. De zogenaamde Alfred oetvoe- Bauer-Prijs („voor een film die Feit is nieuwe perspectieven voor de film- i de festi- kunst opent") werd geschonken Gou- de Russische film Karaul wel dat buiten de jury val-organisatie den Beer ter gelegenheid van de Aleksander Rogosjkin. veertigste verjaardag' heeft toege kend aan Oliver Stone voor diens 'gehele filmoeuvre, mede leiding1 of July'. Deze zes dagen geleden Oscar-nominaties voorziene Viet nam-film kreeg evenwel van de offi ciële jury geen enkele bekroning, terwijl algemeen rekening werd ge houden met op zijn minst een ac teursprijs voor Tom Cruise. Die Muratova De zwaartse Zilveren Beer (de Spe- Born Of The Of The 4th ciale Jury-Prijs) ging evenwel naar een andere Sovjetrussische inzen- acht ding: Het Asthenische Syndroom, van Kira Muratova. Deze pas op de allerlaatste competitie-dag gepre senteerde film bleek uiteindelijk de meest opzienbarende bijdrage aan de Filmfestspiele te zijn. Muratova heeft daarin een buitengewoon derscheiding is uiteindelijk terecht- somber portret van de Russische s gekomen bij de Brit Iain Glen 1 zijn hoofdrol in de nogal pathetisch uitgevallen gevangenisfilm Silent Scream, van David Hayman. Jessi ca Tandy en Morgan Freeman, hoofdrolspelers van het Ameri kaanse (negenvoudig voor Oscars genomineerde) Driving Miss Daisy (van Bruce Beresford), werden ge zamenlijk bekroond voor het beste samenspel. De Zilveren Beer voor de bdste re gie ging naar de Westduitser Mi chael Verhoeven voor Das Schreck- menleving geschetst. Het droom van de filmtitel werd door de cineaste omschreven als de staat van totale inertie, afgewisseld met* vlagen van ongehoorde agressivi teit, die op het ogenblik alle lagen van de samenleving aantast. Muratova's film voert louter men sen op die niet meer met elkaar communiceren, die dwars door el kaar heen praten zonder te luisteren naar elkaar en die puur egocen trisch hun persoonlijke frustraties afreageren met grofheid of geweld. liches Madchen. Een Speciale Zil- De film biedt dusdanig schokkende beelden van menselijke botheid en gevoelsarmoede, dat Het Asteni- ding Zwarte Sneeuw (van Xie Fei) sche Syndroom om die reden aan- alsmede een 'gewone' Zilveren vankelijk voor openbare vertonin- Beer voor het Oostduitse werkstuk gen verboden werd door de kunst- Coming Out (vervaardigde door autoriteiten in Moskou die zich de Heiner Carow), over het tragisch lot laatste paar jaren nou juist zo libe- van een homoseksuele jongeman in raai waren gaan gedragen. Met gro- - De Amerikaanse actrice Jessica Lange te moeite wisten de organisatoren vertoningverbod weer opgeheven. twee fameuze eerdere films (Short van de Festspiele de film deson- Muratova zelf betoonde zich ove- Encouters en Long Farewells) voor danks voor hun hoofdprogramma rigens nauwelijks geschokt door twee decennia lang achter slot en beschikbaar te krijgen en twee da- het feit dat ze met deze nieuwe film grendel waren opgeborgen, gen voor de Berlijnse première andermaal op censuur-problemen „Deze keer ging het tenminste om werd overigens ook het Russische gestuit was, twintig jaar nadat haar bezwaren die ook met name werden genoemd zoals tegen die scene met die vrouw in de metro die een een zame woedende scheldtirade af steekt met een stortvloed aan vloe ken en schunnige woorden. Dat vormde dan een bezwaar waar ook over te praten viel. Met als gevolg dat men uiteindelijk de toestem ming voor vertoning alsnog gege ven heeft. Men blijkt dus toch ook voor rede vatbaar. Vroeger werd er plompverloren verboden en dan was daarmee de kous af. Of, wat misschien nog wel zo erg was, men knipte eenvoudig alles weg wat de censors niet aanstond". „Ik ben dus wel degelijk van me ning dat de perestroika iets goed te weeg heeft gebracht. Maar vrijheid van meningsuiting is een goed waar men in mijn land nog mee moet le ren omgaan. Dat neemt niet weg ^at het mij hogelijk verbaast dat men dan zo'n moeite heeft met de scène van de vloekende vrouw, terwijl de autoriteiten blijkbaar geen enkel probleem hebben met wat er op vijf tig meter van mijn huis op een muur geschreven staat: regelrechte anti semitische leuzen en plakkaten die mensen oproepen vergaderingen te komen bezoeken van racistische or ganisaties. Dat laat men dan ge woon passeren, terwijl zoiets wel degelijk verboden zou moeten wor den". Muratova is overigens geenszins van mening dat de in Het Asthe nische Syndroom gesignaleerde de moralisering van de mensen alleen op gaat voor het Russische volk: „In het Westen gebeurt precies hetzelf de. Je moet alleen door de elegante re kleren, de maskers en een boel schone schijn heenkijken, om de zelfde grofheid en wreedheid te her kennen die in onze maatschappij eerder het oog treft. En ik ben#er heel pessimistisch over of die men taliteit te veranderen zal zijn. Ik heb mijn film niet eens gemaakt met moralistisch doelstellingen, want dat zou nog een soort van optimis me inhouden. Ik heb alleen in beel den proberen te vangen wat ik om me heen heb waargenomen. Min of meer om er mijn eigen angst mee te bezweren. Maar ik moet toegeven dat ik bepaalde documentaire on derdelen van mijn eigen film, met name die vreselijke toestanden in dat dierenasyl, nadien niet meer uit mijn bewustzijn heb kunnen ver drijven". Kinderfilm Naast de de officële jury zijn er nog een dozijn andere jury's met bekro nen bezig geweest. In totaal zijn er op de laatste festivaldag van Berlijn 48 prijzen en eervolle vermeldingen weggeschonken. Eén Nederlandse film liep zo eveneens iets eervols op: de door Karst van der Meulen vervaardigde kinderfilm Kunst Vliegwerk. Niet een onderschei ding van de uit volwassen kinder- film-deskundigden bestaande UNI- CEF-jury en CIFEJ-jury, maar die van drie argeloze kinderen die een speelgoedbeertje te vergeven had den. Hun jury-rapport meldt: „Deze film beschrijft hoe vier vrienden hun spannende avonturen op onge wone wijze en met veel lol tot een goed einde brengen. We hebben de ze film ook uitgezocht omdat de film allerlei dingen laat zien die wij zelf nooit zouden mogen doen en dingen die we zelf niet eens hadden kunnen verzinnen. Ook de muziek van de film is ons goed bevallen en ook dat hij met veel fantasie ont worpen is". 'De Kersentuin" van Anton Tsjechow door toneelgroep Art-I-Shock. Regie: Jaap Metzlar. Gezien op 20 februari in het Micro theater, Leiden. Aldaar nog t/m 23 februari LEIDEN Bijna tweeënhalf uur 'De Kersentuin'. Wat bezielt een groep mensen van jongerenvere niging 'Augustinus' om zich aan een dergelijke kluif te wagen?! Voor niet als zodanig geschoolde acteurs is het immers een onmo gelijke opgave om in dit stuk overeind te blijven. Een enorme hoeveelheid werk'dat gedoemd is te mislukken. Art-I-Shock, de toneelsubvere- niging van Augustinus, gooit het op zinnetjes-zeggen. De gehele voorstelling wordt van a tot z overheerst door een onmisken baar opzegtoontje. Dat kan haast geen toeval meer zijn, want het geldt voor alle spelers in vrijwel dezelfde mate. Geen enkele zin spreekt men normaal uit. De spe lers klampen zich vast aan een ge stileerd soort onbeholpenheid. Toegegeven: dat heeft een ko misch effect, waarom een aantal keren in de zaal wordt gegrinnikt. Aldus worden de onoverkomelij ke moeilijkheden bij de tekstbe handeling in zekere zin omzeild. Anders gezegd: men maakt van de nood een deugd. Regisseur Jaap Metzlar is de af gelopen jaren in uiteenlopende Leidse theaterprodukties te zien geweest. Als acteur wel te ver staan, waarbij hij altijd met een zelfde soort droogkomieke speel stijl optrad. Heel opvallend vind je die houding bij de meeste man nelijke spelers in zijn Kersentuin regie terug. De broer van de land goedbezitster, de kantoorbedien de, de student, de stokoude huis knecht en Simeonow Pisjtsjik zijn personages die op typisch Jaap Metzlar-wijze worden inge vuld. De vrouwenrollen zijn enig zins genuanceerder, hoewel we ook hier die merkwaardige ge kunsteldheid aantreffen. Wat er mee wordt bereikt, is een zekere ironische afstandelijk heid ten aanzien van het gegeven. De personages worden ons als lachwekkend-trieste anachronis men getoond. Het stuk draait na melijk rond de op handen zijnde verkoop van de kersentuin, wat symbolisch het aflopen van een tijdperk markeert. Het landgoed wordt tenslotte gekocht door een rijk geworden zakenman, wiens voorvaderen hier als slaven heb ben gewerkt Het toneelbeeld is sober maar wel doeltreffend, en wat de kostumering betreft, heeft men een en ander aardig bij het tijds beeld weten aan te passen. De voorstelling maakt dan ook door de consequente aanpak een door dachte indruk. Toch blijft het ge heel ondanks het bewust tot stijl figuur verheven dillettantisme voor een niet-professioneel groepje toneelliefhebbers een du bieuze keuze. WIJNAND ZEILSTRA BUKAREST (GPD) - De enige Rembrandt van het Nationaal Kunstmuseum in de Roemeense hoofdstad Bukarest komt, samen met enkele andere oude meesters, zo snel mogelijk voor restauratie naar Nederland. Dat bleek na de eerste dag van het bezoek van een Nederlandse dele gatie van restauratie-experts aan Bukarest. De Nederlandse afvaardi ging staat onder leiding van Rijks museum-directeur Henk van" Os. Ook Anne van Grevenstein, bekend van de restauratie van Frans Hals' schuttersstukken in Haarlem, is meegereisd naar de Roemeense hoofdstad. Ze werkt op het ogen blik in Maastricht en het Restaura tie-atelier Limburg in het Kerkraad- se kloostercomplex Rolduc. Behalve de tijdens de Roemeense revolutie van december 1989 be schadigde Rembrandt (1635), die verbeeldt hoe Haman aan Esther vergiffenis vraagt, komen nog een Van Eyck en twee doeken van Van Hemmesen voor restauratie naar Nederland. Bij de Van Eyck is van belang dat van onder de bovenste verflaag waarschijnlijk de oor spronkelijk door de kunstenaar ge schilderde handen tevoorschijn zul len komen. Voor zover bekend zijn in dit deel van het schilderij aan het begin van deze eeuw nogal 'klunge-i lige' veranderingeen aangebracht, waardoor de handpartij een wijzi ging heeft ondergaan.. Volgens Rijksmuseum-directeur Van Os is het de bedoeling dat de vier schilderijen voor, halverwege en na afloop van de restauratie aan het Nederlandse publiek worden getoond. Hoeveel de restauratie gaat kosten, valt nog niet te becijfe ren, maar volgens Anne van Gre venstein gaat het werk zeker enkele maanden duren. Het is de bedoeling dat een aantal Roemeense museummedewerkers naar Nederland komt om een trai ning in moderne restauratietechnie ken te krijgen. Het Nationaal Kunstmuseum in Bukarest zal ove rigens trachten voor specifieke pro jecten geld los te peuteren van het Nederlandse ministerie van WVC. de Amerikaanse Getty Trust en het in New York gevestigde Metropoli tan Museum. Amsterdammers tegen korten Uit-buro AMSTERDAM (ANP) - Bijna drie kwart van de Amsterdamse bevol king vindt het Amsterdams Uit Buro (AUB) zo belangrijk voor de hoofdstad dat daarop niet bezui nigd mag worden.Twee derde vindt het geen goede bezuinigingsmaat regel om de korting op de uitgaan- sabonnementen te verlagen. Deze uitkomsten staan in een re presentatieve steekproef die het bu reau Interview vorige week in op dracht van het AUB heeft verricht onder cultureel geïnteresseerde Amsterdammers van 15 jaar en ou der. De resultaten werden gisteren gepresenteerd aan wethouder Luimstra van cultuur. De Britse filmregisseur Michael Powell in zijn jongere jaren. (foto ap) Nestor Britse filmindustrie Michael Powell overleden LONDEN (GPD) De nestor van de Britse filmindustrie, Michael Po well, is gisteren op 84-jarige leeftijd overleden in zijn woning in Aveh- ing. De regisseur leed al acht jaar aan kanker. Zijn bekendste films waren 'The Black Narcissus' en 'The Red Shoes'. Met Michaell Powell heeft Groot- Brittannië één van zijn laatste cory feeën op filmisch gebied verloren. Regisseur Richard Attenborough zei gisteren: "Van zijn generatie was hij ongetwijfeld de meest vernieu wende en scheppende filmmaker die dit land ooit heeft voortge bracht. Hij had een heel eigen, nieu we aanpak en stelde eisen aan de kwaliteit die vrijwel geen enkele van zijn collega's ooit stelde. Hij zal heel. heel erg gemist worden". Powells loopbaan begon voor de Tweede Wereldoorlog met de ver vaardiging van stomme films. Grote bekendheid verwierf hij tijdens de oorlog, doordat Winston Churchill trachtte 'The Life and Death of Co lonel Blimp' te verbieden. De Britse premier vond dat Powells film een te negatief beeld van de Britten schetste. Hoewel Powell veel in Amerika vertoefde, was hij in Avening een gewaardeerde inwoner. Vooral zijn (tweede) huwelijk in 1985 herinne ren veel dorpelingen zich nog leven dig. De poort van de kerk was geslo ten toen Powell en zijn bruid Thelma voor de huwelijksvoltrek king arriveerden. Maar ondanks zijn 80-jange leeftijd sprong Powell over de poort en opende deze voor zijn toekomstige vrouw. LEEUWARDEN (GPD) - Hiphop in Nederland? Aan vankelijk waren de vader landse 'crews' maar een zwak aftreksel van wat er in Amerika op dit gebied werd gepresteerd. Maar de rap pers leerden snel en nu lo pen er een paar groepen rond waar we terdege reke ning mee moeten houden. Een daarvan is D.A.M.N. uit Eindhoven, het duo dat met 'Don't Accept Mass Notion' een opvallende en verras send goede rapplaat aflever de. 31 maart zal de groep een optreden geven in het Leid se LVC. Hiphop in Nederland wordt volwassen en D.A.M.N. doet daar dapper aan mee. Door Jacob Haagsma L. Rock, de 22-jarige rapper van het duo, is tegen de verwachtingen in niet degene die het hoogste woord voert. De van Aruba afkomstige Ri- cardo laat dat over aan Deejay Bass (20), een gezellig voortratelende au tochtone Brabander. De crew geeft haar concerten meestal in het club circuit. Discotheken zijn aan hen niet erg besteed: "We speelden eens in een disco in Gemert in Brabant", vertelt Bass. "We hadden gevraagd om zes uitgangen op de mengtafel, omdat we toen nog met twee dee jay's werkten. Die zouden er zijn. Bleek dat er maar een uitgang was, dus waren wij druk aan het solderen terwijl er al heel veel mensen waren. Het was geen gezicht". Dat circuit, en de Top-40, behoort niet tot de prioriteiten van D.A.M.N. Nieuwe dirigent Brabants orkest DEN BOSCH (ANP) - Het Bra bants Orkest heeft de Hongaar se dirigent Arpad Joó met in gang van september 1991 voor een periode van vijf jaar be noemd tot vaste dirigent van het orkest. Gelijktijdig is Heinz Friesen benoemd tot vaste gast- dirigent. Het tweetal zal tevens optreden als artistiek adviseur van het Brabants Orkest. Arpad Joó is op het ogenblik al als gast- diregent aan het Brabants Or kest verbonden. Vanaf 1991 zal hij per seizoen 30 concerten diri geren. Heinz Friesen neemt 15 concerten voor zijn rekening. Het Brabants Orkest verzorgt in totaal jaarlijks 120 concerten. Het Brabants Orkest is nu nog gehuisvest in Den Bosch. In 1992 verhuist het orkest naar Eindhoven waar het de vaste be speler wordt van een nieuw mu ziekcentrum dat nu wordt ge bouwd. "Neem nou dat nummer 'Me So Horny'. Wat moet het publiek daar wel niet van denken? Een grap, zeg gen die lui van de 2 Live Crew zelf. Betekent dat dan dat de hele Top-40 een grap is? Blijkbaar wel, want de mooiste nummers komen er niet in voor. Of anders wel door de remix- molen gehaald, met zo'n rechte boem-klap-beat". Bass hoopt dat het remix-fenomeen D.A.M.N. be spaard blijft. "Het blijft handel na tuurlijk, ook voor de platenmaat schappij. Maar zo'n remix kan de hele sfeer van een nummer wegha len. Een nummer is een nummer, het is af als het op de plaat staat. Als je daar nog eens mee gaat knoeien is het net" of het eerst niet goed was". Sampler Bass en L. Rock zijn samen verant woordelijk voor de ritmetracks, die eerst in de vorm van tapeloops (eindloze stukken band, die een fragment steeds blijven herhalen) werden gebruikt. Bepaalde frag menten worden van andere platen gehaald en opnieuw gerangschikt tot ritmische geluidscollages. Te genwoordig komen de ritmetracks uit de sampler. "Dat werkt veel makkelijker", verzekert Bass. "Bo vendien wou zo'n loop wel eens op rekken, zodat je voor je het wist tien beats sneller ging". Over de herkomst van die frag menten doet het duo niet kritisch. "Het kan van alles zijn. Alles is bruikbaar. Wij gaan heus geen com plete U2-nummers samplen. We ge bruiken dat soort fragmenten voor al vanwege de instrumenten. Als we die zelf zouden kunnen spelen, dan zouden we het nog niet doen, want daar zijn we veel te lui voor", lacht hij, "het werkt gewoon heel gemak kelijk en snel". L. Rock voegt daar aan toe: "Het gaat ons ook om de sfeer van die oude fragmenten. Het mag best een beetje kraken". Bass: "Al is dat soms verraderlijk. Ik con troleer thuis altijd de platen die ik gebruik om te 'scratchen' en soms kan ik niet uitmaken of een kras er nou hoort of niet". Bass gebruikt bij optredens ge woon platen die in de winkel te koop zijn. Van de meeste nummers staan er ook de instrumentale ver sies op, waarmee Bass zijn aan acro batiek grenzende scratch-kunsten verricht. "Die plaat is eigenlijk be doeld als mini-elpee, hij ligt ook vrij goedkoop in de winkel. De instru mentale tracks zijn uitsluitend be doeld voor mij, wanneer anderen daar plezier in hebben is dat meege nomen. Amerikaanse rappers laten vaak speciale instrumentale platen persen, maar daar hebben wij het geld niet voor", aldus Bass. D.A.M.N. is niet bepaald een nietszeggend groepje, daar laten de referenties op de hoes geen twijfel over bestaan. Groepen als 'Public r Enemy', 'Malcolm X' en 'Martin Lu ther King' liggen wel enigszins in de lijn der verwachtingen, maar waar om worden Tears For Fears, John Lennon en 'Aquarius: 'A new day is slowly rising' aangeroepen? Heb ben we hier te maken met nieuwe hippies? "Nee, hoor", zegt Bass. "Maar in al dat soort dingen zit wel iets goeds. We hebben bewondering voor de ideeën van Malcolm X, maar de situatie op het gebied van rassentegenstellingen is hier wel even anders dan in Amerika. Daar om klinken we minder radikaal dan Public Enemy". Individualisme en eigen verant woordelijkheid, dat blijkt de bood schap van D.A.M.N. te zijn. 'Don't accept mass notion', loop niet ach ter de ideeën van de massa aan maar pas ze toe op je eigen situatie. "Voor jezelf denken", zo verwoordt Bass de boodschap. Het wil een enkele keer wel eens gebeuren dat het no dig is om het D.A.M.N.-publiek, of althans enige lastige elementen daaruit, op hun verantwoordelijk heid te wijzen. "Er zitten wel eens van die rotzooimakertjes in het pu bliek, maar Ricardo is er altijd goed in om die lui met hun gedrag te con fronteren. En als dat niet helpt, zet ten we gewoon (prijsnummer van de plaat, JH) 'Peace' in. Dan moeten ze zich wel rustig houden". UTRECHT (ANP) - Tijdens de Nacht van de Poëzie in het Vreden- burg in Utrecht, dat deze keer de tiende in successie is, treden acht van de vijfentwintig dichters voor het eerst op. De nacht begint op 3 maart om acht uur en duurt tot een uur of drie. De belangstelling is enorm. De organisatoren verwach ten dat de kaarten, die veertig gul den per stuk kosten, vandaag al zijn uitverkocht. Twee dagen eerder begint in de foyer van de grote zaal van het Vre- denburg de expositie ,De Nacht ge fotografeerd' die tot 1 april duurt. Ze laat de negen voorgaande edities van de Nacht van de Poezie zien zoals Jaap de Boer, Chris van Houts en'Michael Kooren die vastlegden. Hoofdmoot van De Nacht is dat de Nederlandse en Belgische dich ters uit eigen werk lezen. Dit wordt afgewisseld met muzikale en ande re tussenstukjes, gepresenteerd door de Belgische journalist Piet Piryns en de Nederlandse dichter Ed Leeflang. Dit tweetal heeft An neke van Dijk van het Vredenburg bijgestaan bij het samenstellen van het hele programma. Voor het eerst, en meteen twee keer, treedt in De Nacht Armando op. Hij is behalve als dichter ook te beluisteren als violist in het zigeu nerorkest Tata Mirando. Ook ma ken Ienne Biemans, Carla Bo- gaards, Elisabeth Eybers, Sjoerd Kuyper, Rob Schouten, Victor Vroomkoning en Willem Wilmink in De Nacht hun debuut. Aan het woord komen de dichters Dirk van Bastelaere, Jan Boerstoel, Hugo Claus, Herman de Coninck, Charles Ducal. Luuk Gruwez, Elma van Haren, Gerrit Komrij, Rutger Kopland, Gerrit Krol, Adriaan Mor- riën, Leonard Nolens, Norman de Palm, Astrid Roemer, Bert Schier- beek, Eddy van Vliet en Ad Zuide rent. Voor de overige programmapun ten staan genoteerd: slagwerkgroep Cirle Ensemble, Willem Breuker Kollektief, het herenkwartet Canta bile, zes vocalisten als The Flying Pickets, cabaretier Jaap Mulder, het duo Hans Teessink en John Sass en de Argentijnse accor deonist Raül Barboza en zijn groep. Deejay Bass en L. Rock van de rapgroep D.A.M.N: 'De situatie is hier heel anders dan in Amerika. Daarom klinken we minder radicaal dan Public Enemy'. (foto gpd)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 23