Scheuring in
CP Bulgarije
Sovjetunie is bang voor keiharde mark
Mogambiquanen verrassen regering
met staking over armoede en corruptie
Nieuw offensief Aoun
loopt vast in de mist
Protesten Roemenië,
Baker zegt hulp toe
Felle gevechten tussen
leger en Palestijnen
MAANDAG 12 FEBRUARI 1990
BUITENLAND
Balier: verdere hervormingen
SOFIA In de Bulgaarse Communistische Partij (BCP) is
een scheuring ontstaan. Ongeveer tweeduizend leden zul
len een nieuwe organisatie oprichten: de Alternatieve Soci
alistische Partij. Zij vinden dat de BCP de ernst van de poli
tieke crisis en daarvoor ook te weinig de hand in eigen boe
zem steekt. Gesterkt door het bezoek van de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken James Baker, die heeft
aangedrongen op verdere hervormingen, begint de Bul
gaarse oppositie vandaag aan een cruciale fase in het ronde
tafelgesprek met de regerende communisten.
MAPUTO De onvrede onder de
Mogambiquaanse bevolking neemt
toe. Al jaren wordt het land ge
plaagd door oorlog en honger. Maar
nu de koopkracht door het econo
misch aanpassingsbeleid steeds
verder wordt uitgehold en de cor
ruptie onder het vroeger zo smet
vrije Frelimo-bewind hand over
hand toeneemt, zijn de Mogambi-
quaanse arbeiders verrassend mas
saal in actie gekomen.
door Eddie Koch
en Prabha Khosla/IPS
Onder druk van een golf wilde
stakingen heeft de regering aange
kondigd de arbeidswetten aan te
passen. Stakingen zijn niet langer
verboden, op voorwaarde dat ze
minstens drie dagen van tevoren
worden aangemeld. De officiële
vakbond verliest het alleenrecht op
de loononderhandelingen.
Voortaan mogen arbeiders huri ei
gen afgevaardigde aanwijzen om de
onderhandelingen te voeren.
Het massale gemor onder de Mo
gambiquaanse werkende bevolking
kwam als een volslagen verrassing
voor de partijleiding en de officiële
vakbond Organisatie van Mogambi-
quaanse Arbeiders (OTM), die altijd
braaf aan het handje van de rege
ring loopt. Vlak na de onafhanke
lijkheid in 1975 staakten havenar
beiders in de Mogambiquaanse
hoofdstad Maputo. Daarna is het
bijna vijftien jaar lang muisstil ge
weest aan het arbeidsfront.
De acties begonnen op de redac
tie van het weekblad Tempo en in
de staatsijzer- en staalfabriek Cifel.
Daarna sloegen ze snel over naar de
havens, de spoorwegen, de textiel
fabriek, de glasfabriek, het centrale
ziekenhuis in Maputo en het minis
terie voor huisvesting.
De belangrijkste eis van de sta
kers was de dertiende maand, een
recht uit de tijd van de Portugese
overheersing. De regering wil deze
toeslag afhankelijk maken van de
produktiviteit. De maatregel is een
uitvloeisel van het drie jaar oude
economisch herstelprogramma van
de regering, dat is opgesteld in nau
we samenwerking met de Wereld
bank en het Internationaal Mone
tair Fonds (IMF).
De afgelopen drie jaar is de koop
kracht van de bevolking ernstig
aangetast om de economie gezond
te maken. De overheid heeft bij
voorbeeld een eind gemaakt aan de
prijscontrole en de subsidie op de
eerste levensbehoeften, zoals mais,
rijst en olie. De kunstmatig hoog ge
houden waarde van de metical kel
derde drastisch. Drie jaar geleden
moest een dollar nog 40 metical kos
ten. Nu brengt een dollar 850 meti
cal op, met als gevolg dat de Mo
gambiquaanse invoer veel duurder
is geworden.
Aanvankelijk leek het herstelpro
gramma succesvol. In 1988 trok de
industriële produktie fors aan. De
boeren brachten meer voedsel op
de markt doordat de handel werd
vrijgegeven en de prijzen verhoogd.
De ontwikkelingsorganisatie van
de Zweedse regering Sida bracht
echter onlangs een zeer kritisch rap
port uit. Het minimumloon is nu
volstrekt onvoldoende om een ge
zin van te Onderhouden. De uitga
ven alleen aan voedsel zijn al meer
dan het loon. Huur en elektriciteit
vergen minstens 125 procent van
het wettelijk vastgesteld minimum
loon, aldus Sida.
Daar komt bij dat het Frelimo, de
partij die het land sinds de onafhan
kelijkheid regeert, zijn krediet aan
het verspelen is. Het partijkader en
het ambtelijk apparaat stonden te
boek als eerlijk en vrij van corrup
tie, maar dat is aan het veranderen.
Werknemers klaagden erover dat
soldaten die de wegen bewaken
passanten geld vragen. Vorig jaar
betichtten ontevreden studenten
ambtenaren van het ministerie van
onderwijs er al van dat dezen hun
voedselrantsoen achteroverdruk-
ten.
door
Ronald Frisart
Na zes uur vergaderen was de
scheuring in de communistische
gelederen gisteravond een feit. Zo'n
4000 leden van de Alternatieve Soci
alistische Organisatie (ASO) be
raadden zich in Sofia op de resulta
ten van het begin deze maand ge
houden BCP-congres. ASO is de
jongste en radicaalste factie binnen
de BCP. Ongeveer de helft van de
ASO-leden besloot als factie binnen
de BCP door te gaan. De andere
helft, onder wie de filosoof Nikolai
Vassilev, ziet daarin echter geen
heil. De groep wil nu de Alternatie
ve Socialistische Partij (ASP) op
richten, die ook open staat voor
mensen die tot nu toe niet tot de
ASO-factie behoorden.
Woordvoerders van de initiatief
groep noemden het gisteravond
nog te vroeg om te zeggen of en zo ja
welke vorm van samenwerking mo-
Moskou: troepen
ook weg uit Polen
MOSKOU (AP) De Sovjetunie
heeft Polen gisteren aangeboden
haar troepen uit dit land terug te
trekken als onderdeel van de Sov
jet-troepenvermindering in Oost-
Europa. TASS publiceerde gisteren
een regeringsverklaring waarin
wordt gezegd dat de Koude Oorlog
verleden tijd is en dat het moment is
aangebroken om te beginnen met
de "geleidelijke ontmanteling van
het verouderde model van het Eu
ropese evenwicht van krachten".
Als onderdeel daarvan wil Mos
kou ook met Warschau praten over
terugtrekking van de 40.000 man
Sovjet-troepen in dat land. Het gaat
daarbij om eenheden die de troepen
in de DDR ondersteunen, met bases
in het zuidwesten van Polen bij de
grenzen van de DDR en Tsjechoslo-
wakije.
Het Kremlin zegt verder bereid te
zijn alvast eenzijdig troepen terilg te
trekken zonder te wachten op het
officiële verdrag waarover in W.e-
nen wordt onderhandeld. Volgens
de verklaring dreigen de gesprek
ken in Wenen achter te lopen bij het
tempo van de. hervormingen in Eu
ropa.
Buitenland kort
Overleden
Het eerste kind ter wereld dat al een
hartoperatie had ondergaan voor
het geboren werd, is dit weekeinde
overleden. Zijn artsen in het Lon-
dens Guy's Hospital besloten om de
apparaten waarop de baby was aan
gesloten, uit te schakelen. Korte tijd
later overleed de vijf weken oude
Michele in de armen van zijri ou
ders. De medici namen hun besluit
nadat de toestand van het kind da
nig was verslechterd. Door het
slechte functioneren van het hart
waren de nieren van de baby aange
tast. Het jongetje zou volgens de art
sen hoe dan ook zijn gestorven.
Kashmir
Indiase troepen hebben gisteren
het vuur geopend op Pakistaaanse
betogers die probeerden de be
standslijn tussen India en Pakistan
in Kashmir over te steken. Enkele
betogers kwamen daarbij om het le
ven. India en Pakistan legden de
verantwoordelijkheid voor het inci
dent bij elkaar. Volgens de presi
dent van het onder Pakistaanse
controle staande deel van Kashmir
vielen er zeker drie doden.
AIDS
De Wereldgezondheidsorganisatie
(WHO) bereidt een nieuwe campag
ne voor, specifiek gericht tegen de
verspreiding van AIDS in de Oost-
europese landen. Dokter Jonathan
Mann, belast mét de leiding van de
AIDS-campagnes van de WHO, zei
vrijdag dat de Oosteuropese landen
"de nieuwe grenzen vormen van de
AIDS-epidemie in de wereld". Hij
zei te verwachten dat van de «Oost
europese landen Roemenië het
zwaarst zal worden getroffen, om
dat daar reeds een groot aantal kin
deren AIDS heeft of seropositief is.
Mongolië
In Ulaanbaatar, de hoofdstad van
Mongolië, zijn gisteren enkele»,dijaafe;
zenden mensen de straat op gegaan
om te betogen tegen het machtsmo
nopolie van de Mongolische c'qifi-
munistische partij, zo heeft een
zegsman in Pekingbekend ge
maakt. De betoging verliep vreed
zaam. Politie en leger hielden zich
afzijdig. Het was voor de vijfde keer
dat de bevolking gehoor gaf aan een
oproep van de Mongolische Demo
cratische Unie, een hervormingsbe
weging die verleden jaar december
werd opgericht door kunstenaars
en intellectuelen.
gelijk is tussen de ASP en de oppo
sitionele Unie van Democratische
Krachten (UDK).
De oppositie en de cp beginnen
vandaag aan een belangrijke ronde
in de ronde-tafelbesprekingen. "Tot
op heden hebben we onze stand
punten uiteengezet, nu moeten we
concrete oplossingen vinden", al
dus oppositieleider Zhelyo Zhelev.
De belangrijkste agendapunten zijn
de verkiezingsdatum, ontmanteling
van het onderdrukkingsapparaat
van de staat, een nieuwe kieswet,
een wet over toelating van partijen,
vrije toegang van alle partijen tot de
media en de oppositionele eis tot
opheffing van de organisaties van
de Bulgaarse Communistische Par
tij (BCP) in de bedrijven. Sinds van
daag wordt daarover ook meege
praat door een vertegenwoordiger
van de Turkse minderheid.
Dat James Baker zaterdag Sofia
bezocht, beschouwt de oppositione
le Unie van Democratische Krach
ten (UDK) als een hart onder de
riem. Baker sprak zowel met de op-
positie als met de nieuwe regering
van premier Andrej Lukanov die
voor het eerst geheel uit communis
ten be.saat.
Baker besprak in Sofia onder,
meer de oppositionele twijfels aan
vrije en eerlijke verkiezingen. De
Amerikaan zei daarover nader con
tact te zullen zoeken met de Bul
gaarse regering. Hij benadrukte dat
"het hervormingsproces moet door
gaan". Gebeurt dat, dan is het niet
uitgesloten dat Bulgarije na ver
kiezingen van de VS de status
van "meest begunstigde natie"
krijgt, aldus Amerikaanse kringen.
Die status betekent grote kansen
voor export naar de VS.
Meer buitenlands
nieuws op pagina 12
BAYRUT (Rtr/AFP/AP) - De Liba
nese Strijdkrachten (FL) van Samir
Geagea hebben zaterdag in de dor
pen Klaiat en Ajaltoun voor hun le
ven moeten vechten toen Michel
Aoun opnieuw h.et offensief open
de. Onder meer door de opkomende
mist slaagde de FL erin de opmars
van Aouns tanks tot staan te bren
gen, maar de situatie zou nog steeds
bijzonder moeilijk zijn. De dorpen
liggen aan een vitale aanvoerroute
van de Libanese Strijdkrachten.
Geagea's radiostation de Stem
van Libanon maakte melding van
een muiterij binnen het leger van
Aoun door kolonel Paul Faris. De
muiters zeiden dat zij hun hoofd
kwartier hadden opgeslagen in de
kustplaats Amsheet ten noorden
van Bayrut. Zij riepen de volgelin
gen van Aoun op zich bij hen aan te
sluiten.
De politie zei dat door de schoten
wisselingen reddingswerkers niet
in staat zijn lijken uit de straten te
verwijderen. Onder de reddings
werkers bestaat bovendien vrees
dat sommige lijken explosieven be
vatten die ontploffen bij aanraking.
Hoeveel slachtoffers zaterdag zijn
gevallen is nog onduidelijk. Zeven
mensen zouden zijn gedood toen af
gedwaalde granaten in een bejaar
denhuis insloegen. Meer dan 430
mensen zijn gedood en 1.655 ge
wond sinds op 31 januari de gevech
ten uitbraken om de controle over
het christelijke gebied.
Donderdag sloten Aoun en Gea
gea een bestand, na wanhoopskre
ten van de ziekenhuizen en het in
ternationale Rode Kruis. De maro
nitische patriarch monseigneur
Nasrallah Sfeir en Frankrijk riepen
zaterdag vergeefs op de gevechten
onmiddelijk te staken en het be
stand na te leven. In^politieke krin
gen wordt beweerd dat Frankrijk en
het Vaticaan Aoun proberen af te
houden van aanvallen tegen de LF,
omdat Syrië en de door Damascus
gesteunde regering-Hrawi de strijd
zouden kunnen aangrijpen om in
Oost-Bayrut te interve
TEHERAN/LONDEN (AP) - Vijf
miljoen Iraniërs hebben gisteren op
het Plein van de Vrijheid in Teheran
de elMë verjaardag van de Islami
tische revolutie herdacht. Bij tem
peraturen onder nul en op een met
sneeuw bedekt plein luisterden de
aanwezigen naar toespraken van
verschilleride geestelijk leiders.
BUKAREST (AP) - In Bukarest is
het afgelopen weekeinde op ver
schillende plaatsen gedemon
streerd tegen het beleid van het
Front voor Nationale Redding. Zo'n
2000 mensen, voor het merendeel
studenten, eisten gisteren voor het
regeringsgebouw het ontslag van
belangrijke televisiepersoonlijkhe
den als directeur-generaal Petre
Constantin en twee redacteuren
van het journaal.
In een ander gedeelte van de stad
protesteerden honderden studen
ten van de faculteit medicijnen te
gen de weigering van de Medische
School in Bukarest om volgend jaar
een groot aantal studenten toe te la
ten die vorig jaar naar andere lini-
versiteiten werden verplaatst om
ruimte te maken voor 400 buiten
landse studenten. De buitenlandse
studenten zouden zijn toegelaten
omdat zij hun schoolgeld in harde
valuta betaalden.
Honderden chauffeurs hebben
gisteren het regeringsgebouw in
Bukarest omsingeld met vrachtwa
gens en bussen om hun eis voor be
tere werkomstandigheden kracht
bij te zetten. Veel chauffeurs riepen
om de terugkeer van Mihai Lupoi,
de minister van toerisme, die
woensdag ontslag nam na hevige
kritiek op het functioneren van de
regering. Donderdag beweerde de
regering echter dat Lupoi was ont
slagen wegens onbekwaamheid. Af
gelopen vrijdag kreeg Lupoi een au
to-ongeluk, dat volgens buschauf
feurs "opzettelijk was georgani
seerd door het Front". Lupoi bleef
overigens ongedeerd.
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken James Baker heeft
Roemenië gisteren voedselhulp
aangeboden ter waarde van ruim
.160 miljoen gulden. Tegelijkertijd
waarschuwde hij de Roemeense in
terim-regering dat de VS verwach
ten dat de weg naar de democratie
verder zal worden gevolgd.
Baker deed het voorstel voor
voedselhulp na een gesprek met de
leiders van 18 oppositiepartijen en
vier vakbonden in de woning van de
Amerikaanse ambassadeur in Bu
karest. Een groot aantal partijlei
ders zei dat de voormalige Raad van
het Front van Nationale Redding
zijn greep op de macht in de nieuw
gevormde Raad heeft behouden.
Ook zou het Front een dekmantel
vormen voor de oude communisti
sche partij.
Corneliu Coposu, voorzitter van
de Nationale Boerenpartij, de groot
ste oppositiepartij in het land, zei
dat Baker had gevraagd of de oppo
sitiepartijen bang waren voor de re
gering en of er een goede sfeer hing
rond de op handen zijnde verkiezin
gen. "Het collectieve antwoord
luidde dat we bang zijn". Voorzitter
Radu Campeanu van de Nationale'
Liberale Partij, de op een na groot
ste oppositiepartij zei dat politieke
hulp pas moet worden gegeven als
er serieuze garanties zijn inzake de
mocratie, "garanties die tot hu toe
niet bestaan,". Voorzitter Adriam
Manolache van Ecologische Partij
zei dat Baker de oppositiepartijen
ondersteuning en financiële hulp
voor de verkiezingscampagne had
toegezegd. Een bedrag noemde Ba
ker niet.
de, ayatollah Ruhollah Khomeini,
die vorig jaar juli overleed. De me
nigte werd onder andere toegespro
ken door president Hashemi Rafs-
anjani. Ayatollah Ahmad Jannati,
hoofd islamitische, propaganda,
speelde in op anti-Amerikaanse
sentimenten en verklaarde dat "dit
volk de strijd tegen de Verenigde
Staten nimmer zal opgeven". Aan
slagen op Amerikanen, zoals de VS
vreesden, zijri echter uitgebleven.
In een gezamenlijke verklaring
hebben meer dan 160 schrijvers uit
de gehele wereld gisteren een be
roep gedaan op de wereldleiders om
te helpen een eind te maken aan de
dreigementen tegen het leven van
Salman Rushdie. Rushdie leeft on
dergedoken sinds ayatollah Kho
meini hem ter dood veroordeelde
omdat hij met zijn boek De Duivels
verzen de Islam had beledigd. Vrij
dag werd Khomeini's oproep her
haald door zijn opvolger, ayatollah
Ali Khamenei.
"Wij willen nogmaals stellen dat
alle mensen het recht hebben om ui
ting te geven aan hun ideeen en ge
loofsovertuigingen en om daarover
te discussiëren met hun critici op
basis van wederzijdse tolerantie,
vrij van censuur, intimidatie en ge
weid", aldus de verklaring die in 20
kranten werd gepubliceerd. Tot de
ondertekenaars behoorden onder
meer de Tsjechoslowaakse presi
dent Vaclav Havel, de Nobelprijs
winnaars Joseph Brodsky en Willi
am Golding, en de toneelschrijvers
Arthur Miller en Harold Pinter. Ook
de Zuidafrikaanse schrijvers Brey-
ten Breytenbach en Nadine Gordi-
mer, alsmede de Amerikaanse au
teurs Susan Sontag en Kurt Vonne-
gut zetten hun handtekening.
(foto AP)
'Uitslag verkiezingen
gemeenteraad DDR
ongeldig verklaard'
BONN (AFP) - Volgens de West-
duitse krant Bild zullen de re
sultaten van de op 7 mei vorig
jaar gehouden gemeenteraads
verkiezingen in de DDR van
daag of op zijn laatst morgen on
geldig worden verklaard. Alle
destijds gekozen burgermees
ters en wethouders wordt ge
vraagd om de lopend'e zaken af
te handelen tot de voor 6 mei
aangekondigde gemeenteraads
verkiezingen, aldus Bild. Vol
gens het boulevardblad worden
veel burgemeesters binnenkort
gearresteerd wegens knoeirn
met de uitslagen.
JERUZALEM (Rtr) - Israëlische
troepen hebben zaterdag in de Ga-
zastrook ten minste 63 Palestijnen
verwond tijdens een van de bloedig,
ste gevechten van de afgelopen
maanden. De meeste gewonden vie
len toen het leger met rubber kogels
schoot tijdens een inval in het
vluchtelingenkamp bij Rafah aan
de Egyptische grens, waar de bewo
ners juist een rouwbijeenkomst
hielden voor een Palestijn die
woensdag door het leger werd ge
dood.
Volgens kampbewoners
schreeuwden sommige soldaten
"Ismailiya" toen zij schoten, een
verwijzing naar de aanval op een Is
raëlische toeristenbus in Ismailiya
in Egypte waarbij negen toeristen
het leven lieten. Egypte heeft ge
zegd dat de daders Palestijnen wa
ren en dat de chauffeur van hun
vluchtauto afkomstig was uit
Rafah, dat voor een deel in Egypte
ligt.
Op de Westelijke Jordaanoever
werden alle belangrijke steden za
terdag door het leger afgegrendeld,
omdat men marsen en demonstra
ties verwachtte in verband met de
achtste verjaardag van de door Is
raël verboden Communistische
Partij. De steden Nablus, Tulkarm
en Bethlehem werden tot gesloten
militaire zone verklaard en waren
ontoegankelijk voor journalisten en
iedereen die er niet woont. In het
Palestijnse Oost-Jeruzalem waren
extra legerpatrouilles op de been,
ook van de gevreesde grenspolitie,
in het oude deel van de stad.
Israëlische regeringsfunctiona
rissen hebben gisteren gezegd dat
de maatregelen die de EG vrijdag
heeft afgekondigd uit protest tegen
het optreden in de bezette gebieden
"de vredesinspanningen ondermij
nen". De Europese Commissie
schoof vrijdag wetenschappelijke
samenwerking met Israël en een be
zoek van EG-commissaris Abel Ma-
tutes op de lange baan. Een anonie
me functionaris noemde de EG-
stappen "een onnodige reactie op
een extreme en verkeerde resolutie
van het Europees Parlement".
Daarmee doelde hij op een scherpe
veroordeling door het EP van het
schenden van de mensenrechten in
Israël, het neerslaan van een vreed
zame betoging in Jeruzalem en de
trage voortgang van het vredesover-
Hongaarse boeren tegen landverkoop
BUDAPEST (AFP/Rtr) - Ongeveer 15.000 kleine boeren hebben zaterdag
in de Hongaarse hoofdstad Budapest betoogd tegen de verkoop van de
grond van landbouwcoöperaties. De boeren droegen spandoeken met leu
zen als "Geef het gestolen land terug" en "Weg met de Rode baronnen". De
boeren vrezen dat de bevoorrechte bazen van landbouwcoöperaties en
staatsboerderijen bij de privatisering van staatsgronden grote stukken
land zullen opkopen.
STAMMIS VERHUUR v.o.f.
verkoopt ook:
Karchen stoomcleaners,
solide ladders en trappen.
Soms is huren goedkoper.
Voor meer informatie:
-HEERHUQOWAARD-
Hoge Rijndijk 352
2314 AP Leiden
Tel. (071) 417438
Fax (071) 413788
Middenweg 571
J Heerhugowaard
Tel. 02207-14956
Fax 02207-43788
MOSKOU - Het bezoek van bonds
kanselier Kohl en zijn minister van
buitenlands? zaken Genscher aan
Moskou onderstreept de onmacht
van de Sovjetunie om in de buiten
landse politiek nog langer de zaken
naar zijn hand te zetten. Kohl mag
dan het groene licht voor Duitse
hereniging hebben gekregen van
Michael Gorbatsjov, echt van harte
kan dat niet zijn gegaan.
door
Hans Geleijnse
In Moskou is met argusogen ge
keken naar de haast die vanuit
Bonn achter het eenwordingspro
ces wordt gezet. De overdreven be
richten vorige week, afkomstig van
een anonieme maar hooggeplaatste
zegsman in Bonn, over een voor de
deur staand Oostduits bankroet, be
vestigden dat wantrouwen.
Bonn probeert de eenwording
met economische middelen af te
dwingen, schreef de Pravda. En, in
niet mis te verstane beeldspraak:
"De Westduitse mark rolt straks als
een tank naar het oosten".
Minister van buitenlandse zaken
Sjevardnadze verklaarde al eerder:
"Wij kunnen leven met een Euro
pees Duitsland, niet met een Duits
Europa". De angst en het wantrou
wen tegen "Duits revanchisme" zit
er bij de Sovjets diep in. Aangewak
kerd door de stalinistische propa
ganda in de jaren vijftig zijn de won
den, geslagen door mogelijk twintig
miljoen Russische doden in de
Tweede Wereldoorlog, nooit echt
geheeld.
Maar de militaire supermacht
Sovjetunie kan door een vrijwel
bankroete economie het tij niet
meer keren. "Duitse eenwording is
onontkoombaar", zei Gorbatsjov
twee weken geleden. De Sovjetu
nie, zo bleek nog eens tijdens het
bezoek van Kohl, heeft Duitse fi-
nancjeel-economische hulp hard
nodig.
De door Gorbatsjov verafschuw
de kans op instabiliteit in Centraal-
Europa zou het economisch herstel
in gevaar kunnen brengen. Niet
voor niets wilde» het Kremlin van
Bonn de verzekering dat de huidige
verplichtingen van Oost-Berlijn ten
opzichte van de Sovjetunie worden
nagekomen. Daarbij gaat het onder
meer om levering van tractoren en
machines voor de nooddruftige
So vj et-landb ou w.
Als later dit jaar de Europese veilig
heidsconferentie een oplossing
vindt voor de militaire status van
het nieuwe Duitsland, staat niets de
komst van een nieuwe Europese su
permacht meer in de weg. Bonds
kanselier Kohl mag dan in decem
ber de verkiezingen ingaan als de
staatsman die de historische een
wording van het oude vaderland be
werkstelligde.
Maar Bonn heeft veel, zo niet alles
aan Gorbatsjov te danken. Het was
zijn perestrojka die een wervel
storm door Centraal- en Oost-Euro
pa liet razen. Het was ook Gor-
batsjovs bezoek aan Oost-Berlijn
vorig jaar september dat de val van
het verkalkte leiderschap daar in
luidde.
Of Gorbatsjov werkelijk zo'n su
bliem politiek strateeg is dat hij de
huidige omwenteling in Centraal-
Europa al jaren geleden voor ogen
had, blijft de grote vraag. Zeker is.
echter dat de Duitse eenwording
zonder Gorbatsjovs initiatieven nog
jaren een "Duitse droom" was ge
bleven.
