Bundesbank steunt
plan monetaire unie
Werkgevers lappen aanbevelingen aan laars
'Wiedervereinigung' jaagt Nederlandse rente op
Vrije val van vliegvakanties'
Acties in wegvervoer
Coveco zit
met darmen
in z'n maag
van baan
ZATERDAG 10 FEBRUARI 1990
PAGINA 7
Economie kort
'Dit zal niet alle problemen van DDR oplossen'
BONN (KRF) Het deze week door bondskanselier Kohl gelanceerde plan om met de
DDR te gaan praten over de vorming van een monetaire unie is "verrassend". De Westduit-
se centrale bank zal dit politieke besluit echter loyaal ondersteunen en de regering van ad
vies dienen, zo verklaarde de president van de Bundesbank Karl Otto Pöhl gisteren op een
speciaal voor deze kwestie georganiseerde persconferentie.
De Westduitse regering besloot
woensdag op voorstel van Kojil de
DDR aan te bieden onverwijld on
derhandelingen te beginnen over
een monetaire unie. Pöhl was bij de
betreffende vergadering aanwezig.
Van de president van de onafhanke
lijke Bundesbank was bekend dat
hij weinig heil ziet in overhaaste
monetaire eenwording, maar mee
gedeeld werd dat hij het regerings
besluit steunt.
Aan het begin van de week noem
de Pöhl snelle invoering van de
Westduitse mark in de DDR nog
'een illusie'. Hij deed dat na een ge
sprek met zijn Oostduitse collega
Kaminsky.. De Bundesbank-presi
dent wees er gisteren wel nadrukke
lijk op dat er in de DDR radicale
structurele veranderingen in de
economie nodig zijn. "We moeten
niet denken dat invoering van de D-
mark alle problemen van.de DDR
oplost", aldus Pöhl.
De Bundesbank-president zei dat
de vorming van één economische
en monetaire 'ruimte' de eerste stap
is naar hereniging van de twee
Duitslanden. De wens van de West
duitse regering om tot een monetai
re unie te komen is alleen in deze
context te rechtvaardigen, verklaar
de hy.
Rente
Volgens Pöhl zal de Bundesbank al-
Bundesbank absoluut niet van plan
is de geldpersen te laten draaien om
de hervormingen in de DDR te fi
nancieren. Vanuit de Westduitse
kapitaalmarkt en internationale
markten kan voldoende geld naar
de DDR vloeien, zo verklaarde Pö
hl.
Pöhl ziet in de vorming van een
Duitse monetaire unie ook geen be
dreiging voor de monetaire eenwor
ding binnen de Europese Gemeen
schap. De integratie binnen de EG
zal niet worden vertraagd, maar
juist versneld, zo zei hij. De vrees
van andere Europese landen dat
Duitsland 'een economische super
macht' in Europa wordt vond hij ge
grond.
Het is volgens Pöhl nog niet mo
gelijk een tijdschema te geven voor
de verwezenlijking van een mone
taire unie met de DDR, al sloot hij
gezien het tempo van de ontwikke
lingen niet uit dat het al dit jaar zo
ver zal komen. De D-mark moet "op
een bepaald moment" in de DÖR
worden geïntroduceerd als, enig
wettig betaalmiddel, maar dit is een
'gevoelige' zaak waarover nu niet
moet worden gespeculeerd, aldus
de Bundesbank-president. Ook
over de verhouding waartegen uit
eindelijk Ost-marken moeten wor
den ingewisseld tegen D-marken
wilde Pöhl zich niet uitlaten.
Levensonderhoud
iets goedkoper
DEN HAAG (ANP) - Het prijsindex
cijfer van de gezinsconsumptie is
tussen half december vorig jaar en
midden januari 1990 met 0,2 pro
cent afgenomen. Dat heeft het Cen
traal Bureau voor de Statistiek mee
gedeeld.
Goedkoper werden kleding (0,4
procent), schoeisel (0,1 procent) en
koffie. Gas, autobenzine, dieselolie
en vers fruit werden duurder.
Tussen half januari 1989 en half
januari 1990 liep het prijsindexcij
fer op van 99,8 naar 101,9. Dat komt
neer op een toeneming van 2,1 pro
cent.
AMSTERDAM - De bouw van de satelliet-toren van de Nederlandse Bank tussen Frederiksplein (links) en Sin
gelgracht (r) in Amsterdam vordert gestaag. Omstreek begin juni zal de toren die dan in totaal 50 miljoen gulden
heeft gekost, in gebruik worden genomen als kantoorruimte. (foto a*np>.
les doen c
1 der
netaire unie zo klein mogelijk te
houden. Daarbij moet vooral wor
den gedacht aan het gevaar van in
flatie door de groei van de hoeveel
heid Westduitse marken. Veel fi
nanciële deskundigen vrezen dat de
Bundesbank de rente zal moeten
verhogen om de inflatie in de hand
te houden. Nederland zou daarin
mee moeten gaan door zijn econo
mische gebondenheid aan de
Bondsrepubliek.
Volgens Pöhl hoeft de vorming
van een monetaire unie met de
DDR echter niet te betekenen dat
de rente omhoog gaat. Hij erkende
dat er de laatste tijd op de financiële
markten een rentestijging heeft
plaatsgevonden wegéns vrees voor
inflatoire gevolgen, maar zag daar
voor geen reden. Pöhl zei dat de
Weinig banen voor langdurig werldozen, allochtonen en jongeren
DEN HAAG (GPD) - Werkgevers
trekken zich vrijwel niets aan van
door de Stichting van de Arbeid af
gegeven aanbevelingen om etni
sche minderheden, langdurig werk
lozen en jongeren aan te nemen.
Een onderzoek van het ministerie
van sociale zaken heeft dit uitgewe-
Het onderzoek werd in 1989 ge
houden bij 524 bedrijven, onderver
deeld in negen cao-gebieden. Aan
leiding was het gebrek aan feitelijke
informatie over de uitwerking van
gedane aanbevelingen.
Op basis van het onderzoek bleek
dat van alle werkgevers slechts 11,5
procent actief iets doet voor etni
sche minderheden. Voor langdurig
werklozen is dat percentage 8,7 en
bij jongeren 24,3 procent. Bij het ac
tief beleid van de ondernemingen
staan zaken als opleiding, scholing,
voorlichting en speciale aandacht
bij de werving en selectie van perso
neel voorop.
Brief
Als redenen voor het niet naleven
van de aanbevelingen noemden de
werkgevers achtereenvolgens: Wij
nemen altijd de beste kandidaat
(22,9 procent), we hadden "geen va
catures (18,3 procent), wij hebben
alleen moeilijk vervulbare vacatu-
HAARLEM (GPD) Hoewel van
paniek geen sprake is, bekijken de
meeste Nederlandse toeroperators
'met grote zorg' de ontwikkelingen
in de reisbranche. Het aantal ge
boekte vliegvakanties in de eerste
vijf weken van 1990 loopt ver achter
op dat van vorig jaar.
Dit in navolging van de trend die
zich iri heel Europa voordoet. Al
leen vliegtrips naar Turkije, Grie
kenland, Amerika en in iets minde
re mate Tunesië, worden meer ver
kocht. Maar dat kan het geweldige
verlies dat wordt, genoteerd op rei
zen naar Spanje niet goedmaken.
Directeur Frans van ^teenis van
Hotelplan: "De markt trekt de
laatste anderhalve week gelukkig
wat aan. Maar ik zal niet ontkennen
dat ik in januari met gekrulde tenen
naar het aantal boekingen heb geke
ken."
Naast vliegreizen naar onder
meer Turkije en Griekenland 'doen'
ook de autoreizen en ''stedenreizen
het uitstekend. Directeur Annick
Vogelaar van Vrij Uit (gespeciali
seerd in autovakanties} sprak al eer
der de verwachting uit dat haar or
ganisatie het komend seizoen een
recordaantal van meer dan een half
miljoen passagiers zal boeken. Ook
Rob Admiraal, woordvoerder van
Arke Reizen, spreekt van een 'ste
vig aantrekkende autovakantie-
markt'.
Admiraal vraagt zich overigens af
wat er gaat gebeuren als Grieken
land en Turkije straks 'vol' komen
te zitten. "Ik denk dat Spanje dan
toch nog in de picture komt, maar
zeker weten doe ik dat natuurlijk
'Het gedrag van de toerist is bij
na niet te voorspellen. Dat zie je met
de wintersport. Er ligt nauwelijks
sneeuw in de Alpen, maar het gaat
zelfs nog beter dan vorig jaar." Ook
Hotelplan noteerde meer winter-
passagiers dan vorig jaar (14 pro
cent). Van Steenis: "Ik begrijp er
niets van. Vorige week boekten bij
ons nog zevenhonderd mensen een
wintersportreis. En er ligt geen
vlokje
res, waarvoor de betrokkenen niet
in aanmerking komen (7,4 procent).
Naar aanleiding van het onderzoek
heeft minister De Vries (sociale za
ken) in een brief aan de Kamer ge
wezen op het gemeenschappelijk
beleidskader dat het kabinet eind
1989 afsloot met werkgevers en vak
bonden. Daarin zijn opnieuw aan
bevelingen opgenomen die op de
centraal niveau, in de bedrijven, uit
gewerkt moeten worden.
De minister wijst voorts op het
besluit om de arbeidsvoorziening
van zijn departement te privatise
ren en om te vormen, waardoor het
bestuur tesamen met werkgevers
len vakbonden gaat plaatsvinden.
Het opzetten van arbeidspools en
de sociale vernieuwing noemt De
Vries verder als initiatieven die in
het geheel van groot belang zijn.
Arbeidspools
Werkgeversorganisaties, vakbewe
ging en de Vereniging van Neder
landse Gemeenten (VNG) staan on
der zware druk om volgende week
donderdag sluitende afspraken te
maken over de aanpak van langdu
rige werkloosheid.
Premier Lubbers, voorzitter van
de ministeriële commissie sociale
vernieuwing, heeft zich in een tus
senbalans voor de ministerraad uit
gesproken voor een gedeelde ver
antwoordelijkheid van sociale part
ners env gemeentebesturen in het
bestuur van de gemeentelijke ar
beidspools.
voorziening in oprichting werkge
vers en vakbeweging bij het be
stuur van de arbeidspools voor zeer
langdurig werklozen buiten de deur
houden. Achter de schermen heb
ben ze zich inmiddels wat inschik
kelijker getoond.
Donderdag zal het er binnen dat
CBA vooral om gaan in hoeverre de
gemeenten hun beleidsvrijheid op
detailkwesties kunnen veiligstel
len. Zij willen niet voor elke beleids
beslissing naar de besturen van de
regionale arbeidsbureaus toe om
toestemming.
De verwachting is dat de werkge
versorganisaties, de vakbeweging
en de gemeenten daar wel uitko
men. Problematischer ligt het met
de financiering van de gemeentelij
ke arbeidspools. Algemeen wordt
erkend dat de gemeenten niet uit
komen met de 150 miljoen gulden
om dertigduizend langdurig werk
lozen aan werk te helpen binnen de
arbeidspool. Diverse suggesties om
extra geld binnen te halen liggen
nog op tafel.
Premier Lubbers bepleit in zijn
tussenbalans voor aanscherping
van het sanctiebeleid voor langdu
rig werklozen die niet willen mee
werken aan inpassing in het ar
beidscircuit. Die gedachte past ook
in de nieuwe werkloosheidsaanpak,
waarbij rechten en plichten van
mensen met een werkloosheidsuit
kering worden vastgelegd en meer
maatwerk wordt geleverd opdat het
individu beter kansen op de ar
beidsmarkt krijgt.
RIJSWIJK (GPD) - De 60.C
chauffeurs, van wie de werkgevers
zijn verenigd in NOB Wegtransport,
PCB of KVO, houden hun vorig jaar
via acties verworven nachttoeslag
van één procent. Met dit compromis
sloten gisteren in Rijswijk de onder
handelaars yan de werkgevers en
van de Vervoersbonden FNV en
CNV in principe een cao af voor het
wegvervoer. Die voorziet onder
meer ook in een loonsverhoging
van 2,5 procent. De aangekondigde
acties zijn van de baan.
Er is sprake van een compromis,
omdat de werkgevers van de nacht
toeslag afwilden, terwijl de bonden
die juist wilden verhogen als mid-
hef werken op onaangename
uren tegen te gaan. Vorige maand
sloten de bonden al een overeen
komst met de KNVTO, inmiddels
Nederlands Vervoer geheten, die de
werkgevers van 12.000 chauffeurs
vertegenwoordigt. In die cao lukte
het wel de nachttoeslag te verho
gen: van f 1,20 naar f 2,- per uur.
Bij geen van beide delegaties
heerste na afloop groot enthousias
me. De kaderleden van de Ver-
voersbond FNV moeten de princi
pe-overeenkomst vandaag beoorde
len, maar onderhandelaar Van den
Bergh zei met zijn achterban 'be
hoorlijke problemen' te verwach
ten. "Zeker nu de nachttoeslag voor
Dela geen belegger
De naturaverzekeraar Dela is te
recht uitgesloten van de bouw van
premiehuurwoningen. De presi
dent van de rechtbank in Den Haag
heeft dat gisteren beslist. Dela, een
coöperatieve vereniging, voor het
verzekeren en verzorgen van begra
fenissen en crematies, meende dat
de staat haar ten onrechte over het
hoofd had gezien bij de vaststelling
van een nieuwe regeling voor de
bouw van premiehuurwoningen.
Daarom spande zij een kort geding-
aan. Dela belegt het kapitaal van de
leden voor een deel in woningbouw
en kwam tot de invoering van de
nieuwe regeling in aanmerking
voor rijkssubsidie.
Luchtvervoer
Het passagiersvervoer door de Eu
ropese luchtvaartmaatschappijen is
vorig jaar met ongeveer zeven mil
joen mensen toegenomen tot 100
miljoen pèrsonen. Daardoor steeg
de bezettingsgraad van de vliegtui
gen met zes procent-tot ruim 68 pro
cent. Het aantal passagiers-kilome
ters klom met 7,1 procent, aldus een
woordvoerder van de 21 leden tel
lende Association of European Air
lines (AEA). Keerzijde van de groei
is dat steeds meer vluchten worden
getroffen door vertragingen. Eind
1989 moest een kwart van alle vlieg
tuigen rekenen op een vertraging
van meer dan 15 minuten tegenover
nog 19 procent eind 1988.
Bankpersoneel
De beroepsorganisatie voor hoger
bankpersoneel VKBV gaat de cao
onderhandelingen voor het bankbe
drijf (100.000 werknemers) in met
een eis voor 4 procent salarisverbe-
tering. Daarnaast eist het hogere
bankpersoneel verlaging van de
VUT-leeftijd tot 60 jaar (nu 61 jaar)
en een winstdelingsregeling geba
seerd op het jaarsalaris.
Een rente-verhoging in Duitsland
wordt onherroepelijk gevolgd door
een rentestijging in Nederland. De
Nederlandse gulden is namelijk ge
koppeld aan de Duitse mark, omdat
tweederde van de Nederlandse ex
port naar de oosterburen gaat. Vo
rig jaar verhoogde Pöhl van de Duit
se bank de rente, omdat de West
duitse economie oververhit dreigde
te raken. De industrie kon niet zo
veel producten meer maken als de
consumenten met de grote hoeveel
heid geld in de economie konden
kopen met als dreigend gevolg een
prijsstijging oftewel inflatie. Hoe
wel Nederland de laagste inflatie
van de hele Europese Gemeen
schap heeft, volgde president Dui-
senberg van de Nederlandsche
Bank braaf.
En dat is het vervelende van de
koppeling met de Duitse economie:
Nederland moet mee met stijgingen
die alleen maar ongunstig zijn voor
de eigen economie. Voor bedrijven
wordt het duurder om geld te lenen
en dus om te investeren. Nederlan
ders mét een eigen huis moeten
meer hypotheek-rente betalen,
want de de handelsbanken rekenen
de hogere rente natuurlijk door. En
het ministerie van financiën, dat de
ze week net een aantal nieuwe le
ningen voorbereidde om de staats
schuld te financieren, is nu duurder
uit.
Volgende week zal minister Kok
(financiën) dit aan de orde stellen
bij de speciale werkgroep van de
EG die de gevolgen van de eenwor
ding gaat onderzoeken. Bundes
bank-president Pöhl heeft Kok ove
rigens al enigszins gerustgesteld.
Hijzelf heeft zich ook al heftig ver
zet tegen een te snelle monetaire
eenwording. Maar voorlopig heb
ben Nederlanders alleen al door de
aankondiging meebetaald aan de
Duitse eenwording zonder zelf de
portemonnee te hebben getrokken.
LEIDEN Terwijl minister Kok
(financiën) deze week in Berlijn op
een bijeenkomst bezig was te ver
klaren dat ook de "kleine landen
zoals Nederland die onder de Duit
se bezetting hebben geleden de her
eniging van harte ondersteunen"
verdwenen door die eenwording al
miljoenen guldens uit zijn porte
feuille. Want alleen al de geruchten
over de komst van één mark in
West- en Oost-Duitsland, die de
'Wiedervereinigung' vooruitsnelt,
kosten de overheid die zijn schuld
met leningen moet financieren een
hoop geld.
door
Karei Berkhout
Afgelopen week namelijk schoot
op de internationale geldmarkten
waar overheden en ook bedrijven
met obligaties tegen een vaste rente
geld lenen in Frankfurt en Am
sterdam de rente omhoog tot 8.75
procent. Daardoor werd het voor
beleggers minder interessant te
handelen in obligaties, die daardoor
in koers kelderden, zodat in frank-
furt zelfs werd gesproken van een
mini-crash. In navolging van deze
stijging verhoogde de Nederland
sche Bank gisteren het rente-per
centage over het geld dat zij lenen
aan de handelsbanken de specia
le beleningen van 8,3 tot 8,4 pro
cent.
De rentestijging in Nederland is
een rechtstreeks gevolg van de mo
netaire unie van de Bondsrepubliek
en de DDR die de Westduitse
bondskanselier Kohl afgelopen
week aankondigde. Als de nu nog
wat aarzelende DDR ermee instemt
dan kómt er voor heel Duitsland
binnenkort één Duitse mark, die in
wisselbaar zal zijn. En juist dat
woord 'inwisselbaar' boezemt veel
beleggers en andere financieel des
kundigen angst in.
Het betekent namelijk dat de
Oostduitsers hun betrekkelijk
waardeloze Ostmarken mogen in
ruilen tegen de nieuwe eenheids
munt die de ongeveer de waarde
krijgt van de huidige Westduitse
mark. Het gevolg is zo is de vrees
- dat er ontzettend veel Duitse
marken in omloop komen, terwijl
daar in de Oostduitse economie
geen goederen tegenover staan: in
flatie.
En inflatie is iets waar Duitsers
sinds de grote crisis van de jaren
dertig panisch voor zijn. De interna
tionale financiële wereld vreest dan
ook dat president Pöhl van de Duit
se centrale bank naar een rente-ver
hoging zal grijpen en een 'krap-
geld-beleid' zal voeren. De centrale
bank leent de handelsbanken dan
minder geld, waardoor er minder
geld in de economie komt. Een ho
gere rente maakt het geld duurder
om te lenen met hetzelfde effect.
Bovendien is duurdere munt aan
trekkelijker voor beleggers, waar
door die nog verder in waarde stijgt.
Het is een beproefd middel, maar
ook een beetje een paardemiddel.
In Engeland bijvoorbeeld waar de
regering al jaren vecht tegen de in
flatie schommelt de rente rond de
16 procent. Dit staat de beleggers
als een schrikbeeld voor ogen, want
met een torenhoge rente stokt de
economische groei. En in bange af
wachting daarvan is de rente op de
geldmarkt in Duitsland al gestegen.
WIERDEN (GPD) - De vestiging
van Coveco in Wierden gaat dicht.
Het betekent dat alle honderd ba
nen zullen verdwijnen. Volgens dis-
trictsbestuuurder Fred Kagie van
de Voedingsbond FNV is de kans
op een andere baan binnen het con
cern minimaal. In Wierden worden
darmen verwerkt voor de worstin
dustrie.
De directie heeft de bonden van
daag meegedeeld dat ook de 'af-
maaklokalen' van de vestigingen
Borculo, Weert, Twello en Nijme
gen dicht gaan. De 60 betrokken
werknemers zullen zoveel mogelijk
een andere functie in de vestigingen
worden aangeboden.
Districtbestuurder G. Duel van
de Industrie- en Voedingsbond
CNV zegt overrompeld te zijn door
de berichtgeving. "Wij hadden er op
gerekend dat we plannen zouden
krijgen, waarin alternatieven die de
positie van Wierden zou verstevi
gen, nader uitgewerkt zouden zijn".
Volgens Duel zou Coveco een
aantal alternatieven nader hebben
onderzocht, waaronder samenwer
king met derden. Er blijkt echter
geen belangstelling voor het be
drijf. "We houden er rekening mee
dat voor Wierden het doek is geval
len".
Japanse man
raakt ontheemd
TOKYO (AP) - Steeds meer Ja
panse mannen ontvluchten hun
werk en gezin om hun persoon
lijke wensen te vervullen of hun
ongenoegen te uiten over de
straffe arbeidscultuur van het
land. In de afgelopen tien jaar is
het aantal mannen die vanwege
de hoge werkdruk verdwenen
verdrievoudigd, van 3341 tot
10.000.
Steeds meer Japanse mannen
lijden onder de hoge werkdruk,
het verlies van autoriteit in het
gezin en het gebrek aan privacy.
Daardoor komen ze onder zo'n
grote psychische druk dat zij 's
avonds niet meer naar huis dur
ven. Uit onderzoeken onder per
soneelsleden van grote bedrij
ven blijkt dat 40 procent min
stens een dag per week niet naar
huis durft, 61 procent brengt de
nacht drinkend door met vrien
den en een-derde drinkt alleen.
Ook het aantal mannen dat van
baan wisselt is sterk toegeno
men: met 40 procent. Tien jaar
geleden gold het verwisselen
van baan nog als een taboe.
Naast zij die vluchten of van
baan wisselen is er nu ook nog
een derde categorie: de man die
het huishouden doet als de
vrouw uit werken gaat.
de KNVTO-chauffeurs wat beter
is". Ook werkgeversonderhande- i
laar Belksma zei niet te verwachten
dat het resultaat zonder slag of stoot
zal worden geaccepteerd nu de
nachttoeslag gehandhaafd blijft.
De vut-leeftijd blijft 59 jaar. De
verhoging van de vutpremie met 0,8
procent komt fifty-fifty ten laste
van de werkgevers en -nemers. De
wao-uitkering wordt in het tweede
jaar tot 80 procent aangevuld. Ver-
der komt er een ploegentoeslag tus-
sen de 7,5 tot 12,5 procent. De ver
goeding voor 'overstaan' tijdens
weekenden of feestdagen gaat van f
37,20 naar f55,80.
Philips
Aan de vooravond van de onder
handelingen over een nieuwe cao
voor alle ruim 70.000 Philips-mede-
werkers dreigt een ernstig conflict
tussen het bedrijf en de vervoersaf-
deling. Onderhandelingen met de
betrokken bonden over de voor
waarden waaronder uiteindelijk 400
werknemers van vervoer in dienst
van een ander bedrijf komen, zijn
gisteren opnieuw stukgelopen.
Vandaag zal de Industriebond FNV
de leden voorstellen het laatste bod
van de directie te verwerpen. Sta
kingen worden niet uitgesloten.
Philips is in principe met de ver
voersonderneming Geytenbeek in
Utrecht rond over de uitbesteding
van het 'speciale vervoer' inclusief
de overname van het Philips-perso-
neel. Over de andere 360 chauffeurs
en garage-medewerkers wordt nog
onderhandeld met een grote ver
voersonderneming. Probleem voor
de werknemers en de bonden is
echter dat de vervoers-cao in veel
opzichten minder is dan die bij Phi
lips.
Volgens de Industriebond FNV
staan er behalve bij het vervoer nog
2.000 arbeidsplaatsen op de tocht
bij het concern.
Omzet aannemers
stijgt 4 procent
DEN HAAG (ANP) De totale om-
zet van aannemingsbedrijven met
tien of meer werknemers in de bur
gerlijke en utiliteitsbouw nam in
1989 met vier procent toe. Het aan
tal bedrijven in deze sector nam vo
rig jaar met zes procent toe. Dat
heeft het CBS berekend op grond
van voorlopige gegevens uit de
maand-enquète bouwnijverheid.
In 'de grond-, water en wegen
bouw lag de omzet 3,5 procent bo
ven het niveau van 1988. Het aantal
bedrijven in deze branche nam vo
rig jaar met drie procent toe. Het
aantal produktieve uren per arbei
der nam in de burgerlijke en utili
teitsbouw vorig jaar met drie pro
cent af vergeleken met 1988.