Vergeleken met z'n prestaties
is zijn prijs gering.
Primafoon
Bedrijf uit Ridderkerk
levert Iran bio-reactor
PvdA wil openstelling fonds
ziektekosten voor iedereen
Klapper bij begin
proces Proksch
BZ probeerde export te verhinderen
Gorbatsjov zou partij
buitenspel willen zetten
Ceausescu vloog veertig ton
goud over naar Zwitserland
Honderdduizenden Britten
steunen ambulance-personeel
PAGINA 10
BINNENLAND/BUITENLAND
WOENSDAG 31 JANUARI 1990
DEN HAAG (ANP) - Het Ridderkerkse bedrijf Contact Flow heeft begin vorig jaar een bio-
reactor geleverd aan Iran. De fermentor is bedoeld om vaccins te produceren, maar kan
ook worden gebruikt om biologische strijdmiddelen te vervaardigen. Contact Flow werd
daar vooraf op gewezen door het ministerie van buitenlandse zaken, maar zette de order
toch door. De liquidateur van het inmiddels door Applikon overgenomen bedrijf heeft dit
gisteren bevestigd.
Volgens een woordvoerder van het
ministerie kan de overheid de leve
ring van bio-reactoren aan Iran niet
verbieden, omdat er geen export-re
geling is voor deze apparatuur. De
ambassade in Iran en het ministerie
hebben onderhandeld met het Rid
derkerkse bedrijf, maar konden
niet verhinderen dat de order door
ging-
Mr. Kielstra, liquidateur van Con
tact Flow, stelt dat het indertijd
voor de directie duidelijk was dat
Iran de fermentor bestelde om vac
cins aan te maken. "Daarom is het
bedrijf niet ingegaan op de aanwij
zing
het ministerie. Contact verd.
Flow kreeg de order via het Rijksin
stituut voor Volksgezondheid en
Milieuhygiëne, dat de vaccins heeft
ontwikkeld. Dat leek betrouwbaar
genoeg".
Het bedrijf is vorig jaar mei over
genomen door Applikon in Schie
dam, maar die firma wilde absoluut
niets te maken hebben met de
Iraanse order. "Wij willen geen be
smette orders", aldus directeur ir. J.
van Burg. De afwikkeling van de le
vering gebeurt nu via liquidateur
Kielstra. Voor zover hij kan nagaan
slechts eenmaal aan Iran gele-
ASIELZOEKERS Een meerder
heid van de Eerste Kamer staat ach
ter het wijzigingsvoorstel van de
Vreemdelingenwet, waardoor
rechtbanken in Den Haag, Haarlem,
Zwolle, Den Bosch en Amsterdam
in Den Haag aangebrachte asielpro
cedures gaan behandelen. Omdat
de Haagse rechtbank zo wordt ont
last zal dat in de praktijk betekenen
dat asielprocedures veel sneller be
handeld kunnen worden.
deze tests wordt echter niet
controle onderworpen, waardoor den
bij een ondeugdelijke uitslag de
DEN HAAG (GPD) - De PvdA wil
dat de standaardpakketpolis voor
de ziektekostenverzekering, die nu
alleen voor bejaarden geldt, voor ie
dereen wordt opengesteld. Hiermee
pleiten de socialisten in feite voor
een volksverzekering tegen ziekte
kosten.
PvdA-woordvoerder Van Otter-
loo gaat voorlopig uit van een ruime
basisverzekering. De aanvullende
verzekering mag alleen de "slag
room en wat extra's" dekken. Hij zei
dit gisteren bij de behandeling van
de begroting Volksgezondheid in
de Tweede Kamer.
CDA en PvdA bleken tijdens het
debat nog steeds van mening te ver
schillen over de vraag hoe de inko
mensafhankelijke eigen bijdragen
voor bijvoorbeeld verpleeghuizen
en bejaardenoorden worden meege
rekend. Volgens de PvdA vallen die
onder de vaste, 'norrunale', premie,
volgens het CDA onder dat deel van
de premie dat afhankelijk is van het
inkomen.
De Kamerfracties van CDA,
PvdA en WD hebben staatssecre
taris Simons (Volksgezondheid) tot
spoed gemaand met een wetsvoor
stel voor het regelen van orgaan-
transplantaties. Uitstel is onaan
vaardbaar omdat het tekort aan do
nororganen, mede door de negatie
ve publiciteit over donorhandel,
snel toeneemt. Het PvdA-Kamerlid
Ruigrok signaleerde dat familie en
verwanten steeds vaker transplan
tatie van een orgaan weigeren, on
danks dat de donor een codicil heeft
ingevuld.
Doe-het-zelf
PvdA-er Ruigrok waarschuwde
voor de groeiende populariteit van
de doe-het-zelf-tests. Er is niets opPvdA het ook diepgaand
tegen dat suikerpatientem thuis een Het draait daarbij vooral
test doen en daarmee de huisarts mate waarin de premie voor de ziek
een bezoek besparen. De kwaliteit tekostenverzekering afhankelijk is
het inkomen. De liberalen 1
iedereen gelijke pre-
30 pnacent van het pakket
huisarts of het ziekenhuis onnodig het minste. CDA en PvdA hebben
worden gealarmeerd. De PvdA
pleitte- daarom voor een kwaliteits^
keuring van deze apparatuur door te ('nominale') premie
het Rijksinistuut voor Volksge- cent.
zondheid en Milieuhygiëne (RIVM).
Het CDA pleitte tijdens de begro
tingsbehandeling voor uitbreiding
het bevolkingsonderzoek
het regeerakkoord een compro-
gevonden in een maximale vas-
15 pro-
De invoering van het nieuwe stel
sel is in het regeerakkoord, vanwe
ge de grote inkomenseffecten, bo
vendien enigszins vertraagd. D66
baarmoederhalskanker. De leeftijd steunde het kabinet in het uitstel
van invoering van het nieuwe stel-
sel: "We voeren oppositie voor het
veer 27 jaar, om de "groep met de kabinet". De Kamer, die dit 1
grootste risicofactor" in het onder
zoek te betrekken. Om de kosten in
de hand te houden vindt het CDA
dat het onderzoek niet meer elke
drie jaar, maar eens in de vijf jaar
moeten worden uitgevoerd.
Het kabinet oogstte in de Kamer
zoals verwacht lof voor het de ko
mende regeringsperiode uittrekken
van 680 miljoen extra voor de ge
zondheidszorg. Volgens de WD-er
Hermans doet het kabinet met het
geld wel wat aan de lange wachtlijs
ten, maar is er niets uitgetrokken
voor verlichting van de werkdruk
en voor de ziekenhuizen. "Dat is op
lange termijn desastreus voor de ge
zondheidszorg".
Plan-Dekker
De grote partijen zetten gisteren
hun meningsverschillen voort over
de nieuwe ziektenkostenverzeke-
ring, beter bekend als het plan-Dek
ker. Onder het vorige kabinet ruzie
den CDA en WD daarover, maar
jaar praat over de verdere voort
gang bij de invoering, wil wel dat
PvdA-staatssecretaris Simons knel
punten in de gezondheidszorg snel
aanpakt.
PTT houdt 2000
bellers af van
06-koop-nummers
DEN HAAG (ANP) Tweeduizend
telefoonabonnees kunnen sinds
kort bepaalde 06-koopnummers
niet meer draaien. Op verzoek van
deze groep abonnees heeft PTT Te
lecom tegen een eenmaligebetaling
35 gulden deze maatregel inge
voerd.
Volgens gegevens van PTT Tele
com komen ruim duizend mensen
jaarlijks in de vooral financiële
volgens de liberalen zijn CDA en problemen wegens het regelmatig
bellen van 06-koopnummers.
MOSKOU Als Michail Gor
batsjov besluit maandag het par
tijleiderschap op te geven, bete
kent dat een enorme politieke
ommekeer voor de Sovjetunie.
Niet omdat de hervormingen zul
len worden teruggedraaid, maar
omdat Gorbatsjov met zijn ver
trek de dagelijkse leiding van het
land weghaalt bij de Communisti
sche Partij. Niet Gorbatsjov de
gradeert, maar de functie van par
tijleider krijgt een lager aanzien.
door
Gert van der Maten
Het terugtreden als partijleider
komt op een moment dat de par
tijtop zware kritiek te verduren
heeft. De partij heeft gefaald als
centrum van de macht, zo is het
verwijt. De kwestie van de burge
roorlog tussen Azerbajdzjanen en
Armeniërs is te lang op zijn be
loop gelaten. En in Litouwen
slaagde de partij er niet in de
plaatselijke communisten af te
houden van een breuk met de
moederpartij in Moskou.
Die laatste zaak was de aanlei
ding voor een buitengewone vol
tallige zitting van het Centrale Co
mité van de partij tijdens de
kerstdagen. De vergadering van
maandag, waar Gorbatsjov naar
verluidt zijn terugtreden bekend
zal maken, is de voortzetting van
die kerstbijeenkomst. Een partij
delegatie en Gorbatsjov zelf heb
ben de tussenliggende tijd ge
bruikt om in Litouwen pools
hoogte te nemen en vandaag be
raadt men zich verder over dit he
te hangijzer.
Maar het eigenlijke thema is het
gebrek aan daadkracht dat de
partijleiding uitstraalt. En duide
lijk is dat een groot deel van het
Centraal Comité dat niet kan ver
kroppen. Maar in plaats van ge
bukt te gaan onder deze verwij
ten, draait Gorbatsjov de zaak om
en gebruikt hij de kritiek om de
partij een treedje lager op de
rangorde te zetten.
Tegelijkertijd zet hij uit een an
dere hoek de aanval voort op de
gevestigde posities van de partij
organen. Hij stelt zijn volle poli
tieke gewicht op aan de zijde van
de volksafgevaardigden. Welis
waar zitten er ook conservatieven
in het parlement, maar de stem
ming in het Congres van Volksaf
gevaardigden is overduidelijk an-
ti-nomenklatoera (namenlijst),
dat wil zeggen fel tegen het sys
teem waarmee de partij verkie
zingen manipuleert en bepaalt
wie in welke Sovjet kojnt of wie
welk bedrijf mag leiden.
Het is opvallend dat de Sovjet
pers, die zich al eerder nu en dan
keerde tegen de privileges van de
ze door de partij bevoordeelde
groep mensen, deze week is be
gonnen met een aanval op het
stelsel van provileges
Gorbatsjovs stap schept tevens
ruimte voor de perestrojka. De
president breekt met de jaren ou
de gewoonte om eerst toestem
ming van de partij te zoeken voor
zijn plannen, om die vervolgens
nog door het parlement te lood
sen. Wetgeving ten behoeve van
een lossere structuur tussen de
verschillende deelrepublieken
(een beperkte onafhankelijkheid
voor Litouwen) of voor een her
structurering van de doodzieke
economie, wordt minder inge
wikkeld. En tot de eerstvolgende
parlementsverkiezingen staat de
binnen de partij steeds machtiger
geworden groep conservatieven
buitenspel.
Verstrengeling
In de bijna vijfjaar dat hij nu aan
de macht is, heeft Gorbatsjov veel
compromissen gesloten en heeft
hij veelvuldig zijn koers bijge
steld. Maar nooit heeft hij getornd
aan zijn overtuiging dat de ver
strengeling van communistische
partij en de Sovjetstaat niet
deugt. De stapsgewijze scheiding
van die twee is een rode draad in
zijn politiek.
Volgens de theorie ligt het
landsbestuur al jaren in handen
van de Sovjets. Dat zijn raden van
gekozen volksvertegenwoordi
gers op alle bestuurlijke niveaus,
die in de praktijk echter geheel en
al aan de leiband lopen van de
partij. Zelfs alle kandidaten wor
den door de partij naar voren ge
schoven. Bij elke Sovjet hoort een
partijcomité. Ook bij de Opperste
Sovjet: het centraal comité be
stuurde altijd het land.
De Opperste Sovjet het 'ech
te' parlement - knikte ja. Gor
batsjov heeft altijd aangevoerd
dat deze handelwijze een demo
cratisch landsbestuur in de weg
staat. Hij vecht daarom voor ëen
scheiding van partij en Staat. Een
bijkomend voordeel daarvan is
dat hij er in de afgelopen jaren in
is geslaagd een machtsbasis bui
ten de parti j te scheppen, iets wat
zijn positie veel sterker maakt
dan die van de andere hervormer
uit het verleden, Chroesjtsjov.
Ook als hij maandag terug
treedt als partijleider, hij is en
blijft president van de Sovjetu
nie. Die functie bestaat al veel
langer, maar was voorheen vooral
een ceremoniële baan. De officië
le titel is 'voorzitter van de Op
perste Sovjet'. Deze Sovjet is zeg
maar- de kerngroep van het parle
ment, het Congres van Volksafge
vaardigden. Gorbatsjov heeft
middels vrijere verkiezingen haar
positie versterkt, en daarmee die
van de voorzitter, dus van hem
zelf.
De kroon op dat werk was de
aanvaarding van een nieuwe
grondwet, vorig jaar waarin ver
regaande bevoegdheden voor
hem zijn vastgelegd. Uit hoofde
van deze functie is Gorbatsjov bij
voorbeeld opperbevelhebber van
het leger. Die bevoegdheden ver
tonen daarmee grote gelijkenis
met wat ironish genoeg ja
renlang de opponent van de Rus
sen in de Koude Oorlog is ge
weest: die van de president van
,de Verenigde Staten.
Koningin Beatrix viert vandaag haar 51ste verjaardag in huiselijke
kring in het Haagse paleis Huis ten Bosch. De officiële viering van de ver
jaardag van de vorstin wordt zoals gebruikelijk op 30 april gehouden. Zij
zal dan bezoeken brengen aan het Groningse Haren en Loppersum. (foto
ADVERTENTIE
r-
Voor slechts f 98,- haalt u dit fraaie
design in huis. Voor aan de wand of
op tafel. De Palermo Plus herhaalt via
één druk op de knop het laatstgekozen
nummer. Ook z'n volume en toonhoogte
kunt u zelf regelen.
Z'n kleur? Wit, zwart, beige, rood en
grijs! Wilt u meer extra's, dan is daar
de Palermo 10, die f 189,- kost. Hij is er
in de eerste drie kleuren en onthoudt
ook nog 10 nummers. Eén druk op de
knop en u hebt de brandweer, politie of
uw tante in Nijverdal aan de lijn.
Op de display ziet u het gekozen
nummer en de gespreksduur. Bij Prima-
foon vertellen we u graag meer over de
Palermo's. Zien we u?
Voor telefoon ga je naar Primafoon.
oï-'oïo; PRIMAFOON VAN PTT TELECOM IS GEVESTIGD IN: ALPHEN A/D RIJN, DREESPASSAGE 10 -GOUDA, KLEIWEG 108 - LEIDEN, HAARLEMMERSTRAAT 8
BUKAREST (AP/AFP) - De Roe
meense dictator Nicolae Ceausescu
heeft in het najaar van 1980 40 ton
goud naar Zwitserland laten over
vliegen. Volgens berichten van het
Roemeense persbureau Rompress
en het dagblad Romania Libera
werden de goudstaven in septem
ber en oktober van dat in het ge
heim naar Zwitserland gevlogen en
daar op naam van Ceausescu bij
banken gedeponeerd.
De goudtransporten zouden be
kendgemaakt zijn door een vertaler
bij het Roemeense ministerie van
binnenlandse zaken en een politie
man die de transporten begeleidde.
Volgens de politieman heeft Ceau
sescu zo voor 400 miljoen dollar het
land uitgesmokkeld. Anderen
schatten het bedrag op maar liefst 1
miljard dollar.
Het regerende Front voor Nationale
Redding gaat morgen tijdens de
ronde tafelbesprekingen "alle poli
tieke partijen" voorstellen zitting
nemen in een 'Voorlopige Nationale
Raad' die toezicht moet houden op
de verkiezingen van 20 mei. Dit is
bekendgemaakt door Silviu Bru-
can, één van de Front-leiders. De
'Voorlopige Nationale Raad' zal de
uitvoerende en wetgevende macht
hebben. Het Front kondigde on
langs aan als politieke partij deel te
nemen aan de verkiezingen. Dat
stuitte op felle tegenstand van de
oppositiepartijen. Brucan zegt nu
het eens te zijn met de kritiek dat
"het Front niet tegelijkertijd partij
en rechter kan zijn".
Milieuverenigingen
bundelen krachten
HARLINGEN (ANP/GPD) - Om
vervuilers sneller en effectiever via
de burgerlijke rechter aan te kun
nen pakken overwegen de vier 'nat
te' milieuverenigingen de stichting
van een eigen advocatenbureau. De
vier, de Landelijke Vereniging tot
Behoud van de Waddenzee, de
Werkgroep Noordzee, de Stichting
Reinwater en de Vereniging tot Be
houd van het IJsselmeer, gaan om
deze reden ook e
kingsverband aan.
WENEN (AP) - In Wenen is gisteren
het monsterproces begonnen tegen
de zakenman Udo Proksch in ver
band met de ondergang van het
vrachtschip Lucona. De Lucona-af-
faire, waarin ook tal van politieke
uit Roemenië én met een waarde
van 212 miljoen schilling (ongeveer
34 miljoen gulden). In werkelijk
heid zou de lading echter uit
schroot hebben bestaan. De verze
keringspolis stond op naam van een
wikkelingen meespelen, wordt brievenbusfirma die in 1969 door
als het geruchtmakendste schan
daal beschouwd is het Oostenrijk
van na de oorlog. Het proces begon
meteen al met een klapper, toen of
ficier van justitie Schindler bekend
maakte dat Proksch ook zesvoudi
ge moord en zesvoudige poging tot
moord ten laste werd gelegd.
Proksch, die onder meer een be
lang van tien procent had in de be
faamde Konditorei Demel, ver
klaarde niet schuldig te zijn aan de
aanklachten. Het proces werd daar
na verdaagd, en gaat morgen door.
Justitie is ervan overtuigd dat
Proksch samen met enkele mede
plichtigen er voor heeft gezorgd dat
de Lucona ten onder zou gaan met
een waardeloze lading schroot die
was geregistreerd als nucleair mate
riaal, om een flink bedrag van de
verzekering op te kunnen strijken.
De Lucona zonk op 23 januari 1977
in de Indische Oceaan op ongeveer
100 zeemijlen van de kust van de
Maldiven nadat zich aan boord een
explosie had voorgedaan. Zes be
manningsleden kwamen om het le
ven; zes anderen, onder wie de Ne
derlandse kapitein, konden worden
gered.
Volgens de officiële papieren was
het schip op weg naar Hongkong
met een lading materiaal voor de
verrijking van uranium afkomstig
Proksch zelf was opgericht.
Ministers
In verband met het schandaal heb
ben twee vooraanstaande socialisti
sche politici al het veld moeten rui
men. Minister van binnenlandse
Karl Blecha en parlementsvoorzit
ter en oud-minister van buitenland
se zaken Leopold Gratz moesten af
treden omdat zij hun vriend
Proksch onrechtmatig de hand bo
ven het hoofd hadden gehouden.
Proksch telde tal van politici tot zijn
vrienden en verkeerde in de hoog
ste kringen. Ook de explosieven die
voor het tot zinken brengen van de
Lucona zouden zijn gebruikt, zou
den afkomstig zijn van het Oosten
rijkse leger.
Proksch werd twee maal eerder
voor verhoor aangehouden, maar
verdween daarna weer naar het bui
tenland. Hij werd in oktober vorig
jaar onverwacht weer aangehouden
op het vliegveld van Wenen. Hij zou
zijn herkend aan zijn stem, omdat
hij zijn gezicht met plastische chi
rurgie had laten veranderen en ge
bruik maakte van vervalste papie
ren. Proksch voerde toen als verde
diging aan dat hij zich als vrij man
bij de autoriteiten had willen mel
den.
LONDEN (GPD) Honderddui
zenden Britten hebben gisteren
voor korte tijd het werk neergelegd
als steunbetuiging aan het ambu
lance-personeel dat al maanden ac
tie voert voor meer loon. Tot de 'sta
kers' behoorden ook de parlement
sleden van de Labour-partij. Ze ver
lieten de vergaderzaal om een toe
spraak van partijleider Neil Kin-
nock over het onderwerp aan te ho-
Het ambulance-personeel eist dat
het even veel krijgt betaald als
brandweerlieden en politiemannen.
De regering heeft een betere salarië
ring toegezegd, maar dat aanbod
hebben de actievoerders van de
hand gewezen.
Een aantal bekende Britten
schaarde zich gisteren metterdaad
achter de actie. Acteurs van de po
pulaire televisie-serie EastEnders
haalden geld op in de Londense bin
nenstad. Michael Levell en Sean
Wilson van Coronation Street on
derbraken de repetities om zich in
Manchester bij een betoging te kun
nen aansluiten.
Vabondsleider Roger Poole
schatte dat wellicht zelfs miljoenen
mensen in enigerlei vorm in actie
waren gekomen. Maar minister van
Onderwijs Kenneth Clarke om
schreef de werkonderbreking als
een "zinloze exercitie" die weinig
invloed zal hebben op de afloop van
het 20 weken oude conflict.
