Chaos en gigantische schade
Russisch schip op
drift met 56 man
mEïMzmMMmm
Verkeer ter land, ter zee en in de lucht lamgelegd
Schade pas
over weken
bekend
VRIJDAG 26 JANUARI 1990
PAGINA 9
Friese molens
slaan op hol
DEN HAAG GPD) - De storm met
orkaankracht eiste in ons land een
zware tol. Een inwoner van het Gel
derse Garderen werd in Bussum
door een vallende boom getroffen,
een man uit Stroe op de Veluwe
overleefde het instorten van een
schuurtje niet, in Rotterdam kreeg
een man eveneens een boom op zich
en werd een andere door een vallen
de container getroffen.
In het Utrechtse Cothèn overleed
een man toen zijn boerderij instort
te, in Nootdorp stierf een automobi
list nadat zijn auto door een omge
waaide boom werd geplet, in Bin
nenmaas werd een man vermalen
door roterende delen van een molen
en in zowel Apeldoorn als Terwol-
de werd een man door een vallende
boom dodelijk getroffen.
Een 13-jarig meisje uit Hilver
sum kwam om het leven toen een
boom op de auto viel waarin zij zat,
terwijl in Zoetermeer een man uit
Alkmaar overleed toen ook hij door
een container werd getroffen. In
Amsterdam overleed een voetgan
ger die door een windvlaag onder
een auto terechtkwam; in Wierden
(Overijssel) overleed een man nadat
hij met zijn auto op een omgewaai
de boom was gereden; een 20-jarige
bestuurder van een personenauto
uit Mechelen kwam om het leven
zijn auto door een windvlaag van de
weg raakte en tegen een boom reed.
In Zevenhoven verloor een chauf
feur van een vrachtwagencombina
tie het leven toen hij door een wind
stoot op de rijstrook voor het tege
moetkomende verkeer belandde.
De Moerdijkbrug was volstrekt
onbegaanbaar. Tientonners werden
als luciferhoutjes tegen de vangrail
geblazen. In Zeeland werd aan het
eind van de middag al besloten het
verkeer op bruggen, dammen, via
ducten en dijken voor alle verkeer
te verbieden. Overal in het land.wer-
den straten afgezet nadat bomen,
dakpannen, verkeersborden, anten
nes en schoorstenen waren omge
waaid en op het wegdek terecht wa
ren gekomen. Overal raakten men
sen lichtgewond door rondvliegend
materiaal.
In de glastuinbouw werd voor
tientallen miljoenen guldens scha
de aangericht. Welke schade de or
kaan precies aan de bossen heeft
aangericht was vanmorgen nog niet
te overzien. Wel is sprake van een
'ware slachting' onder jonge en ou
de bomen.
De drommen reizigers in de hal
van het Centraal Station van
Utrecht dreigden door rondvlie
gende dakdelen van de hal te wor
den geraakt. De spoorwegpolitie
ontruimde de hal, waarna het win
kelcentrum Hoog Catharijne ver
stopt raakte. Voor gestrande reizi
gers werd onderdak geregeld in een
gebouw van het Jaarbeurscomplex,
dat door het Rode Kruis met bed
den en dekens werd ingericht.
Op het NS-station in Rotterdam
stonden gisteravond laat nog hon
derden gestrande reizigers. De
spoorwegen liet een tiental slaaprij-
tuigen aanrukken waarin plaats
was voor in totaal 1000 reizigers.
Een aantal Rotterdamse hotels stel
de kamers voor sterk gereduceerde
prijzen ter beschikking. Sommige
gestrande reizigers die helemaal
geen geld op zak hadden, werden
voor nop een overnachting aange
boden'. Ook particulieren boden
slaapplaatsen aan. Automobilisten
in de file kregen van het Leger des
Heils soep.
In Spijkenisse zag een baas zijn
hondje in de lucht verdwijnen. Het
zwarte poedeltje was uit de auto ge
sprongen en „verdween als een
zwarte zak in de lucht". Een rij hui
zen in aanbouw in Haarlem werd
door de storm tot een zielig hoopje
stenen en hout gereduceerd. „Het
leek wel of hier een bom is geval
len", vertelde een brandweerman,
die ijlings was toegesneld.
In Schaarsbergen werd de hulp
van het leger ingeroepen om de we
gen schoon te vegen. Met behulp
van vier panstervoertuigen, gewa
pend met laadschoppen, werden
bomen, takken en ander materiaal
van de baanvakken verwijderd.
Verkeerschaos
Op de verspèrde snelwegen in de
Randstad strandden door de vlie
gende storm meer dan 20.000 auto's
in een ruim 300 kilometer lange file.
Tot middernacht zat er op de A2
(Amsterdam-Vianen). A12 (Den
Haag-Arnhem) en de A27 (Amster-
dam-Breda) nog geen enkele bewe
ging. Volgens de Algemene Ver
keersdienst (AVD) in Driebergen
blokkeerden meer dan 130 omge
waaide vrachtwagen, al dan niet
met aanhangers, de rijbanen.
Maar ook in Zeeland, Zuid- en
Noordholland waren zeer veel snel-
en provinciale wegen wegens ge
vaar voor windstoten en afknap
pende bomen gestagneerd. Ook
over de dijk Enkhuizen-Lely was
geen verkeer meer mogelijk. De wij
de omgeving van de Velsertunnel
bij Alkmaar zat potdicht met ver
keer, evenals de snelwegen rond
Haarlem en Rotterdam.
Met al het beschikbare personeel
en materieel probeerde de AVD de
stremmingen op te lossen. Maar vol
gens commandant kolonel C.
Doornheim was dat onbegonnen
werk. „Behalve vrachtwagens blok
keerden honderden omgewaaide
bomen de weggedeelten. Met name
de weg naar Arnhem zag groen van
de bomen. Het leek wel een kerstbo-
menmarkt", aldus Doornheim.
Volgens de AVD-woordvoerder
was het onmogelijk het verkeer via
de provinciale wegen om te leiden.
„Deze routes", zegt hij, „waren veel
al ook versperd door geknapte bo
men. Met name op de S9 (Amers-
foort-Doorn) was ermee bezaaid. Ik
denk dat net als in 1976 de bosrijke
omgeving langs deze weg ernstig is
getroffen. Maar ook in de buurt van
Rhenen (de Utrechtse Heuvelrug)
was het een puinhoop. Bomen, tak
ken en steenscherven maakten de
wegen ontoegankelijk. Bovendien
was het er levensgevaarlijk om te
rijden".
De grootste chaos in de Randstad
ontstond op de Lekbrug (A27), de
belangrijke doorgangsroute naar
het zuiden. Drie gekantelde vracht
wagens lagen op de rijstroken in
beide richtingen. De windstoten
waren boven de rivier zo groot, dat
gestrande automobilisten fietsers,
die niet meer tegen de wind konden
optornen en in het water dreigden
te raken, over de burg hielpen. Een
fietser werd van de brug afgeblazen
en kwam in een uiterwaard terecht.
Hij raakte levensgevaarlijk gewond.
Volgens Doornheim raakten ook
de parkeerplaatsen en afritten van
talrijke snelwegen verstopt. „Via de
radio", gaat hij verder, „hadden wij
vrachtwagenchauffeurs dringend
aangeraden de combinaties ergens
buiten de snelwegen te parkeren.
Toen de parkeerplaatsen vol waren,
zochten de chauffeurs met hun wa
gens enige luwte op de afritten.
Door de harde windstoten waren
met name vrachtwagens op de wei
nig beschutting biedende snelwe
gen een speelbal voor de wind".
Capitool
In Amsterdam kwam het trein-
tram- en busverkeer al vroeg in de
avond stil te liggen. Delen van de
overkapping van het Centraal Sta
tion werden door de storm wegge
slingerd. Ook het dak van theater
Carré dreigde te bezwijken onder
het geweld. De materiële schade in
de hoofdstad enorm. In de binnen
stad zelf was het een chaos. Mensen
renden paniekerig over de straten
en diverse fietsers werden in de
grachten geblazen.
Het torentje waar het discussie
programma Het Capitool wordt op
genomen, is zwaar beschadigd door
het orkaangeweld. Een omvallende
boom heeft het monumentale pand
in 's-Graveland geplet. De uitzen
dingen zullen voorlopig op een an
dere lokatie worden opgenomen.
De VARA moest de repetities voor
Wereldwijs staken, nadat bijna alle
aparatuur omver was geblazen.
Schiphol
De KLM had gistermiddag al alle
Europese vluchten gestaakt vanwe
ge de vliegende storm. Alle KLM-
toestellen, die rond drie uur op Eu
ropese luchthavens stonden, kre
gen opdracht te blijven staan. Tien
tallen vluchten uit heel Europa zijn
daardoor vertraagd. Ook Schiphol
ondervond zware hinder van de
storm. Daken van bouwketen vlo
gen door de lucht. Tal van bouw-
hekken zijn omgewaaid.
De brug aan A 10 pier kreeg een
zwieper toen hij vast zat aan een
Jumbo van de KLM. Tegen de mo-
400 van de KLM is een container ge
waaid. De motor zal vandaag nog
worden vervangen. Twee pieren
werden gesloten nadat de ruiten
waren ingeblazen. De materiële
schade is enorm, die aan de vliegtui
gen valt enorm mee.
Depressie
Verantwoordelijk voor de orkaan,
die gisteren over ons land trok was
een depressie, die van zuidwest
naar noordoost over ons land trok.
De depressie had een kerndruk van
950 millibar, in onze omgeving een
extreem lage druk.
De eerste golfvormige storing die
bij de depressie hoorde bereikte
omstreeks half drie gistermiddag
de kust bij Hoek van Holland.
Daarin werden windsnelheden ge
meten van 150 kilometer per uur.
Volgens een medewerker van het
Hydro-Meteorologisch Centrum in
Hoek van Holland vlogen toen de
dakpannen van enkele nieuwbouw
huizen in dat dorp al door de lucht.
Hat front trok met een snelheid
van 150 kilometer per uur over ons
land. Het werd gevolgd door een
tweede golfvormige storing die gis
teravond omstreeks half acht de
kust bereikte en waarin windsnel
heden van 130 kilometer per uur
werden gemeten. Vooral Noord-
Holland kreeg veel van deze storing
te verduren.
Landinwaarts werden vooral de
windvlagen erger, omdat door de
ruwheid van het terrein er een soort
ophopend effect ontstaat. Dat leid
de tot nog forsere uitschieters. De
windsnelheden waren zo hoog, dat
FERWERD (ANP) - In het Friese
Ferwerd ging gisteravond de mo
numentale kloostermolen De Non
in vlammen op. De molen stond op
de rem maar de wieken gingen
door de harde wind toch draaien.
De Non, die pas gerestaureerd draaiende molenwieken van de
was, is totaal verwoest. wind af te draaien waardoor daar
Bijna ging ook de monumentale het brandgevaar na enkele uren
windmolen VVindlust in Wolvega was geweken,
tegen de vlakte. De Windlust ging In Harlingen vielen grote brok-
eens door de remmen heen stukken steen van de muren van
de brandweer wist de snel de watertoren af.
DEN HAAG (GPD) - Het zal nog
weken duren voordat de totale
schade van de storm van gister
avond kan worden opgemaakt. De
verzekeringsmaatschappijen heb
ben hun handen vol aan het opne
men van schadeclaims. Bovendien
werken veel maatschappijen met
tussenpersonen, waardoor de assu
radeuren pas achteraf een totaal
overzicht kunnen opstellen.
Volgens de Nederlandse Vereni
ging van Assuradeuren werken de
maatschappijen sinds gisteravond
op volle kracht. Tienduizenden tele
foontjes moeten worden verwerkt,
voordat de experts de schade kun
nen opnemen. Verwacht wordt dat
bijna alle schade door de maat
schappijen wordt vergoed.
„De meeste mensen zijn tegen
stormschade verzekerd", zegt een
woordvoerster. „Het risico wordt
gedekt in een groot aantal polissen,
zoals de opstal-, inboedel-, glas- en
autoverzekering".
De glastuinbouw lijkt het zwaarst
te zijn getroffen. De Hagelunie, de
grootste maatschappij op het ge
bied van agrarische verzekeringen,
vermoedt dat de schade in deze sec
tor tot enkele tientallen miljoenen
guldens zal oplopen. „Gisteravond
hadden we al 500 meldingen bin
nen", zegt adjunct-directeur Kees
Vis. „Er komen er vandaag nog ze
ker 1000 bij".
De KLM meldde vanochtend dat
aan de gebouwen voor 5 miljoen
gulden schade is aangericht en dat
zijn diverse vliegtuigen geraakt
door rondvliegende containers.
Drie hangars liepen schade op aan
het dak. De wind blies een contai
ner in een motor van een Boeing
747-400, die net was geland. Het toe
stel stond al stil. Ook een Saab en
een Jetstream van Netherlines en
een F-27 van de NLM werden ge
troffen door rondvliegende contai-
De binnenvaarttanker Dagmar
werd, op de rivier De Waal ter hoogte
van Haaften als een blokje hout te
gen de wal geduwd. De tanker
kwam muurvast aan de grond te zit-
ze niet meer in de schaal van Beau
fort, waarin windkracht normaal
wordt gemeten, pasten.
Het hoogste cijfer op die schaal,
12, komt overeen met een windsnel
heid van ruim 100 kilometer per
Met helikopters van boord gehaald
IJMUIDEN (ANP) - De Nederland
se Kustwacht en de Koninkijke Ma
rine zijn er de afgelopen nacht met
behulp van helikopters van de Bel
gische en Westduitse luchtmacht in
geslaagd alle opvarenden van het
Russische visserij-fabrieksschip
Briz in veiligheid te brengen.
Het bijlui 5.000 ton metende schip
raakte gistermiddag op bijna 20 ki
lometer ten noordwesten van Vlie
land in problemen door motorsto
ring. Een Russische sleepboot zette
een sleeptros over, die in de kolken
de zee echter brak. De Briz ging
daarna voor anker ten noorden van
Vlieland, maar begon in de loop van
de avond slagzij en water te maken.
Ook kampte het schip met 'krab
bende' ankers en later met gebro
ken ankerkettingen. Daarop zond
de gezagvoerder een noodbericht
uit en verzocht de 56 opvarenden
van boord te laten halen. Drie Lynx-
helicopters van het marine-vlieg
kamp De Kooy moesten van hun
missie terugkeren omdat zij niet op
gewassen bleken tegen het geweld
van de orkaan.
De Belgische en Westduitse hef-
schroefvliegtuigen brachten mid
den in de nacht de opvarenden in
drie vluchten over naar de vliegba
sis Leeuwarden. Belgische en West
duitse heli's kunnen gemiddeld
vijftien personen tegelijk vervoe
ren, terwijl een 'Leeuwarder' er
maar vier aan kan, meldde een voor
lichtster van de Leeuwarder basis.
Het schip, met als havenplaats het
Litouwse Klaipeda, drijft nu stuur
loos rond ten noorden van Ame
land.
Het Noorse schip Alexandria is
met problemen in de stroomvoor
ziening onderweg naar naar Den
Helder. Ook dit schip sloeg gister
avond alarm, maar wist de proble
men met eigen middelen te klaren.
Een derde noodgeval leek zich te
ontwikkelen rond het Britse offsho
re stand-by schip Dover Star. Dat
kampte met problemen in de voort
stuwing en de stuurinrichting. Het
schip is met drie opvarenden voor
anker gegaan nabij Vlieland en pro
beert daar de averij te repareren.
Het bevoorradingsschip Sterling
Ospray verleent assistentie.
Volgens het Kustwachtcentrum
zijn ook elders op de Noordzee en in
Het Kanaal ernstige problemen
achterwege gebleven. Alle West-
europese kuststations hebben van
af woensdagavond waarschuwin
gen voor de zeer zware storm uitge
zonden. De meeste schepen hebben
daarop een veilige haven of be
schutte ligplaats opgezocht.
Het leger werd ingezet om op de Veluwe wegen die door omgewaaide bomen versperd waren weer begaanbaar te
maken. Op de weg Hoenderloo-Arnhem maakte een rupsvoertuig met laadschop ruim baan. (foto anp>
Fik mist Wassenaarse burgemeester maar net
WASSENAAR - Net toen de bur
gemeester van Wassenaar, P.H.
Schoute, even zijn werkplek had
verlaten, kwam gistermiddag een
twee meter dikke eik naar bin
nen. De boom verbrijzelde het
dak van het uitbouwtje boven de
werkplek, sloeg de ornamenten
van twee dakranden af en verniel-
Veel antiek meubilair, deels uif
de tijd van de vroegere bewoner
Prins Frederik, werd ernstig be
schadigd. Volgens de gemeente-
voorlichter, W. Issendonck, had
de boom een omtrek van twee
meter, 's Avonds viel een tweede
boom het gemeentehuis binnen,
maar richtte minder schade aan.
Niemand raakte gewond door de
vallende bomen. Issendonck
denkt dat de schade aan het voor
malige paleisje aan de Raadhuis
laan in de tonnen zal lopen.
Foto links: Leger en Rode
Kruis richtten de Expozaal van
het Jaarbeursgebouw gister
avond in als slaapzaal voor ge
strande treinreizigers.
Foto rechts: Op de Westkade in
Rotterdam raakte 12 auto's be
schadigd toen twee bomen om
vielen door de storm.
(foto's anp)
Bijna 13 mille
weggewaaid
ZAANDAM (GPD) - De Am
sterdamse Karin Schermer is
gisteren door een windvlaag bij
na 13.000 gulden kwijtgeraakt.
Bij de verlaten van de Amro
Bank in Zaandam, waar zij het
geld juist had geleend voor het
kopen van een auto, woeien de
bankbiljetten uit haar hand-
Langdurig zoeken leverde uit
eindelijk vierhonderd gulden
op. Van het resterende bedrag,
126 briefjes van honderd, ont
breekt ieder spoor. Vandaag
ging mevrouw Schermer verder
met het zoeken van het geld.
„Als we het resterende deel niet
vinden, moeten we opnieuw