Chaos en gigantische schade Russisch schip op drift met 56 man mEïMzmMMmm Verkeer ter land, ter zee en in de lucht lamgelegd Schade pas over weken bekend VRIJDAG 26 JANUARI 1990 PAGINA 9 Friese molens slaan op hol DEN HAAG GPD) - De storm met orkaankracht eiste in ons land een zware tol. Een inwoner van het Gel derse Garderen werd in Bussum door een vallende boom getroffen, een man uit Stroe op de Veluwe overleefde het instorten van een schuurtje niet, in Rotterdam kreeg een man eveneens een boom op zich en werd een andere door een vallen de container getroffen. In het Utrechtse Cothèn overleed een man toen zijn boerderij instort te, in Nootdorp stierf een automobi list nadat zijn auto door een omge waaide boom werd geplet, in Bin nenmaas werd een man vermalen door roterende delen van een molen en in zowel Apeldoorn als Terwol- de werd een man door een vallende boom dodelijk getroffen. Een 13-jarig meisje uit Hilver sum kwam om het leven toen een boom op de auto viel waarin zij zat, terwijl in Zoetermeer een man uit Alkmaar overleed toen ook hij door een container werd getroffen. In Amsterdam overleed een voetgan ger die door een windvlaag onder een auto terechtkwam; in Wierden (Overijssel) overleed een man nadat hij met zijn auto op een omgewaai de boom was gereden; een 20-jarige bestuurder van een personenauto uit Mechelen kwam om het leven zijn auto door een windvlaag van de weg raakte en tegen een boom reed. In Zevenhoven verloor een chauf feur van een vrachtwagencombina tie het leven toen hij door een wind stoot op de rijstrook voor het tege moetkomende verkeer belandde. De Moerdijkbrug was volstrekt onbegaanbaar. Tientonners werden als luciferhoutjes tegen de vangrail geblazen. In Zeeland werd aan het eind van de middag al besloten het verkeer op bruggen, dammen, via ducten en dijken voor alle verkeer te verbieden. Overal in het land.wer- den straten afgezet nadat bomen, dakpannen, verkeersborden, anten nes en schoorstenen waren omge waaid en op het wegdek terecht wa ren gekomen. Overal raakten men sen lichtgewond door rondvliegend materiaal. In de glastuinbouw werd voor tientallen miljoenen guldens scha de aangericht. Welke schade de or kaan precies aan de bossen heeft aangericht was vanmorgen nog niet te overzien. Wel is sprake van een 'ware slachting' onder jonge en ou de bomen. De drommen reizigers in de hal van het Centraal Station van Utrecht dreigden door rondvlie gende dakdelen van de hal te wor den geraakt. De spoorwegpolitie ontruimde de hal, waarna het win kelcentrum Hoog Catharijne ver stopt raakte. Voor gestrande reizi gers werd onderdak geregeld in een gebouw van het Jaarbeurscomplex, dat door het Rode Kruis met bed den en dekens werd ingericht. Op het NS-station in Rotterdam stonden gisteravond laat nog hon derden gestrande reizigers. De spoorwegen liet een tiental slaaprij- tuigen aanrukken waarin plaats was voor in totaal 1000 reizigers. Een aantal Rotterdamse hotels stel de kamers voor sterk gereduceerde prijzen ter beschikking. Sommige gestrande reizigers die helemaal geen geld op zak hadden, werden voor nop een overnachting aange boden'. Ook particulieren boden slaapplaatsen aan. Automobilisten in de file kregen van het Leger des Heils soep. In Spijkenisse zag een baas zijn hondje in de lucht verdwijnen. Het zwarte poedeltje was uit de auto ge sprongen en „verdween als een zwarte zak in de lucht". Een rij hui zen in aanbouw in Haarlem werd door de storm tot een zielig hoopje stenen en hout gereduceerd. „Het leek wel of hier een bom is geval len", vertelde een brandweerman, die ijlings was toegesneld. In Schaarsbergen werd de hulp van het leger ingeroepen om de we gen schoon te vegen. Met behulp van vier panstervoertuigen, gewa pend met laadschoppen, werden bomen, takken en ander materiaal van de baanvakken verwijderd. Verkeerschaos Op de verspèrde snelwegen in de Randstad strandden door de vlie gende storm meer dan 20.000 auto's in een ruim 300 kilometer lange file. Tot middernacht zat er op de A2 (Amsterdam-Vianen). A12 (Den Haag-Arnhem) en de A27 (Amster- dam-Breda) nog geen enkele bewe ging. Volgens de Algemene Ver keersdienst (AVD) in Driebergen blokkeerden meer dan 130 omge waaide vrachtwagen, al dan niet met aanhangers, de rijbanen. Maar ook in Zeeland, Zuid- en Noordholland waren zeer veel snel- en provinciale wegen wegens ge vaar voor windstoten en afknap pende bomen gestagneerd. Ook over de dijk Enkhuizen-Lely was geen verkeer meer mogelijk. De wij de omgeving van de Velsertunnel bij Alkmaar zat potdicht met ver keer, evenals de snelwegen rond Haarlem en Rotterdam. Met al het beschikbare personeel en materieel probeerde de AVD de stremmingen op te lossen. Maar vol gens commandant kolonel C. Doornheim was dat onbegonnen werk. „Behalve vrachtwagens blok keerden honderden omgewaaide bomen de weggedeelten. Met name de weg naar Arnhem zag groen van de bomen. Het leek wel een kerstbo- menmarkt", aldus Doornheim. Volgens de AVD-woordvoerder was het onmogelijk het verkeer via de provinciale wegen om te leiden. „Deze routes", zegt hij, „waren veel al ook versperd door geknapte bo men. Met name op de S9 (Amers- foort-Doorn) was ermee bezaaid. Ik denk dat net als in 1976 de bosrijke omgeving langs deze weg ernstig is getroffen. Maar ook in de buurt van Rhenen (de Utrechtse Heuvelrug) was het een puinhoop. Bomen, tak ken en steenscherven maakten de wegen ontoegankelijk. Bovendien was het er levensgevaarlijk om te rijden". De grootste chaos in de Randstad ontstond op de Lekbrug (A27), de belangrijke doorgangsroute naar het zuiden. Drie gekantelde vracht wagens lagen op de rijstroken in beide richtingen. De windstoten waren boven de rivier zo groot, dat gestrande automobilisten fietsers, die niet meer tegen de wind konden optornen en in het water dreigden te raken, over de burg hielpen. Een fietser werd van de brug afgeblazen en kwam in een uiterwaard terecht. Hij raakte levensgevaarlijk gewond. Volgens Doornheim raakten ook de parkeerplaatsen en afritten van talrijke snelwegen verstopt. „Via de radio", gaat hij verder, „hadden wij vrachtwagenchauffeurs dringend aangeraden de combinaties ergens buiten de snelwegen te parkeren. Toen de parkeerplaatsen vol waren, zochten de chauffeurs met hun wa gens enige luwte op de afritten. Door de harde windstoten waren met name vrachtwagens op de wei nig beschutting biedende snelwe gen een speelbal voor de wind". Capitool In Amsterdam kwam het trein- tram- en busverkeer al vroeg in de avond stil te liggen. Delen van de overkapping van het Centraal Sta tion werden door de storm wegge slingerd. Ook het dak van theater Carré dreigde te bezwijken onder het geweld. De materiële schade in de hoofdstad enorm. In de binnen stad zelf was het een chaos. Mensen renden paniekerig over de straten en diverse fietsers werden in de grachten geblazen. Het torentje waar het discussie programma Het Capitool wordt op genomen, is zwaar beschadigd door het orkaangeweld. Een omvallende boom heeft het monumentale pand in 's-Graveland geplet. De uitzen dingen zullen voorlopig op een an dere lokatie worden opgenomen. De VARA moest de repetities voor Wereldwijs staken, nadat bijna alle aparatuur omver was geblazen. Schiphol De KLM had gistermiddag al alle Europese vluchten gestaakt vanwe ge de vliegende storm. Alle KLM- toestellen, die rond drie uur op Eu ropese luchthavens stonden, kre gen opdracht te blijven staan. Tien tallen vluchten uit heel Europa zijn daardoor vertraagd. Ook Schiphol ondervond zware hinder van de storm. Daken van bouwketen vlo gen door de lucht. Tal van bouw- hekken zijn omgewaaid. De brug aan A 10 pier kreeg een zwieper toen hij vast zat aan een Jumbo van de KLM. Tegen de mo- 400 van de KLM is een container ge waaid. De motor zal vandaag nog worden vervangen. Twee pieren werden gesloten nadat de ruiten waren ingeblazen. De materiële schade is enorm, die aan de vliegtui gen valt enorm mee. Depressie Verantwoordelijk voor de orkaan, die gisteren over ons land trok was een depressie, die van zuidwest naar noordoost over ons land trok. De depressie had een kerndruk van 950 millibar, in onze omgeving een extreem lage druk. De eerste golfvormige storing die bij de depressie hoorde bereikte omstreeks half drie gistermiddag de kust bij Hoek van Holland. Daarin werden windsnelheden ge meten van 150 kilometer per uur. Volgens een medewerker van het Hydro-Meteorologisch Centrum in Hoek van Holland vlogen toen de dakpannen van enkele nieuwbouw huizen in dat dorp al door de lucht. Hat front trok met een snelheid van 150 kilometer per uur over ons land. Het werd gevolgd door een tweede golfvormige storing die gis teravond omstreeks half acht de kust bereikte en waarin windsnel heden van 130 kilometer per uur werden gemeten. Vooral Noord- Holland kreeg veel van deze storing te verduren. Landinwaarts werden vooral de windvlagen erger, omdat door de ruwheid van het terrein er een soort ophopend effect ontstaat. Dat leid de tot nog forsere uitschieters. De windsnelheden waren zo hoog, dat FERWERD (ANP) - In het Friese Ferwerd ging gisteravond de mo numentale kloostermolen De Non in vlammen op. De molen stond op de rem maar de wieken gingen door de harde wind toch draaien. De Non, die pas gerestaureerd draaiende molenwieken van de was, is totaal verwoest. wind af te draaien waardoor daar Bijna ging ook de monumentale het brandgevaar na enkele uren windmolen VVindlust in Wolvega was geweken, tegen de vlakte. De Windlust ging In Harlingen vielen grote brok- eens door de remmen heen stukken steen van de muren van de brandweer wist de snel de watertoren af. DEN HAAG (GPD) - Het zal nog weken duren voordat de totale schade van de storm van gister avond kan worden opgemaakt. De verzekeringsmaatschappijen heb ben hun handen vol aan het opne men van schadeclaims. Bovendien werken veel maatschappijen met tussenpersonen, waardoor de assu radeuren pas achteraf een totaal overzicht kunnen opstellen. Volgens de Nederlandse Vereni ging van Assuradeuren werken de maatschappijen sinds gisteravond op volle kracht. Tienduizenden tele foontjes moeten worden verwerkt, voordat de experts de schade kun nen opnemen. Verwacht wordt dat bijna alle schade door de maat schappijen wordt vergoed. „De meeste mensen zijn tegen stormschade verzekerd", zegt een woordvoerster. „Het risico wordt gedekt in een groot aantal polissen, zoals de opstal-, inboedel-, glas- en autoverzekering". De glastuinbouw lijkt het zwaarst te zijn getroffen. De Hagelunie, de grootste maatschappij op het ge bied van agrarische verzekeringen, vermoedt dat de schade in deze sec tor tot enkele tientallen miljoenen guldens zal oplopen. „Gisteravond hadden we al 500 meldingen bin nen", zegt adjunct-directeur Kees Vis. „Er komen er vandaag nog ze ker 1000 bij". De KLM meldde vanochtend dat aan de gebouwen voor 5 miljoen gulden schade is aangericht en dat zijn diverse vliegtuigen geraakt door rondvliegende containers. Drie hangars liepen schade op aan het dak. De wind blies een contai ner in een motor van een Boeing 747-400, die net was geland. Het toe stel stond al stil. Ook een Saab en een Jetstream van Netherlines en een F-27 van de NLM werden ge troffen door rondvliegende contai- De binnenvaarttanker Dagmar werd, op de rivier De Waal ter hoogte van Haaften als een blokje hout te gen de wal geduwd. De tanker kwam muurvast aan de grond te zit- ze niet meer in de schaal van Beau fort, waarin windkracht normaal wordt gemeten, pasten. Het hoogste cijfer op die schaal, 12, komt overeen met een windsnel heid van ruim 100 kilometer per Met helikopters van boord gehaald IJMUIDEN (ANP) - De Nederland se Kustwacht en de Koninkijke Ma rine zijn er de afgelopen nacht met behulp van helikopters van de Bel gische en Westduitse luchtmacht in geslaagd alle opvarenden van het Russische visserij-fabrieksschip Briz in veiligheid te brengen. Het bijlui 5.000 ton metende schip raakte gistermiddag op bijna 20 ki lometer ten noordwesten van Vlie land in problemen door motorsto ring. Een Russische sleepboot zette een sleeptros over, die in de kolken de zee echter brak. De Briz ging daarna voor anker ten noorden van Vlieland, maar begon in de loop van de avond slagzij en water te maken. Ook kampte het schip met 'krab bende' ankers en later met gebro ken ankerkettingen. Daarop zond de gezagvoerder een noodbericht uit en verzocht de 56 opvarenden van boord te laten halen. Drie Lynx- helicopters van het marine-vlieg kamp De Kooy moesten van hun missie terugkeren omdat zij niet op gewassen bleken tegen het geweld van de orkaan. De Belgische en Westduitse hef- schroefvliegtuigen brachten mid den in de nacht de opvarenden in drie vluchten over naar de vliegba sis Leeuwarden. Belgische en West duitse heli's kunnen gemiddeld vijftien personen tegelijk vervoe ren, terwijl een 'Leeuwarder' er maar vier aan kan, meldde een voor lichtster van de Leeuwarder basis. Het schip, met als havenplaats het Litouwse Klaipeda, drijft nu stuur loos rond ten noorden van Ame land. Het Noorse schip Alexandria is met problemen in de stroomvoor ziening onderweg naar naar Den Helder. Ook dit schip sloeg gister avond alarm, maar wist de proble men met eigen middelen te klaren. Een derde noodgeval leek zich te ontwikkelen rond het Britse offsho re stand-by schip Dover Star. Dat kampte met problemen in de voort stuwing en de stuurinrichting. Het schip is met drie opvarenden voor anker gegaan nabij Vlieland en pro beert daar de averij te repareren. Het bevoorradingsschip Sterling Ospray verleent assistentie. Volgens het Kustwachtcentrum zijn ook elders op de Noordzee en in Het Kanaal ernstige problemen achterwege gebleven. Alle West- europese kuststations hebben van af woensdagavond waarschuwin gen voor de zeer zware storm uitge zonden. De meeste schepen hebben daarop een veilige haven of be schutte ligplaats opgezocht. Het leger werd ingezet om op de Veluwe wegen die door omgewaaide bomen versperd waren weer begaanbaar te maken. Op de weg Hoenderloo-Arnhem maakte een rupsvoertuig met laadschop ruim baan. (foto anp> Fik mist Wassenaarse burgemeester maar net WASSENAAR - Net toen de bur gemeester van Wassenaar, P.H. Schoute, even zijn werkplek had verlaten, kwam gistermiddag een twee meter dikke eik naar bin nen. De boom verbrijzelde het dak van het uitbouwtje boven de werkplek, sloeg de ornamenten van twee dakranden af en verniel- Veel antiek meubilair, deels uif de tijd van de vroegere bewoner Prins Frederik, werd ernstig be schadigd. Volgens de gemeente- voorlichter, W. Issendonck, had de boom een omtrek van twee meter, 's Avonds viel een tweede boom het gemeentehuis binnen, maar richtte minder schade aan. Niemand raakte gewond door de vallende bomen. Issendonck denkt dat de schade aan het voor malige paleisje aan de Raadhuis laan in de tonnen zal lopen. Foto links: Leger en Rode Kruis richtten de Expozaal van het Jaarbeursgebouw gister avond in als slaapzaal voor ge strande treinreizigers. Foto rechts: Op de Westkade in Rotterdam raakte 12 auto's be schadigd toen twee bomen om vielen door de storm. (foto's anp) Bijna 13 mille weggewaaid ZAANDAM (GPD) - De Am sterdamse Karin Schermer is gisteren door een windvlaag bij na 13.000 gulden kwijtgeraakt. Bij de verlaten van de Amro Bank in Zaandam, waar zij het geld juist had geleend voor het kopen van een auto, woeien de bankbiljetten uit haar hand- Langdurig zoeken leverde uit eindelijk vierhonderd gulden op. Van het resterende bedrag, 126 briefjes van honderd, ont breekt ieder spoor. Vandaag ging mevrouw Schermer verder met het zoeken van het geld. „Als we het resterende deel niet vinden, moeten we opnieuw

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 9