Londen 'doen' in een rolstoel kan Leeds Castle het 'vrouwenkasteel' In elk land andere regels voor fietsvervoer Rolstoel lenen om te winkelen JANUARI 1990 Het vervoer van een fiets per trein in Europa verschilt van land tot land. Elk land kent weer zijn eigen regels. Hierbij een overzicht van deze regels die in diverse landen gelden. BELGIE: Fiets meenemen kost BF 160, kinderfietsen BF 125, toeslag van BF 50 voor fiets verzenden. Fietsverhuur op de stations, inleveren op ander station mogelijk. DENEMARKEN: Fiets meenemen mogelijk (geen tandems en aanhangers), maar niet in de spits. Reserveren raadzaam, kan tot drie uur vóór vertrek. Uiteenlopende tarieven. Verzenden kost tot 100 km DK 20. Fietsverhuur. WESTDUITSLAND: Fiets kan mee, maar niet in de spits. In sommige treinen moet de fiets in de bagagewagen. Kosten tot 100 km DM4,20. Verzenden DM 9,50. Fietsverhuur van april tot november. FINLAND: Fiets meenemen en huren niet mogelijk, fiets verzenden kost FM 30. FRANKRIJK: Fiets meenemen kan altijd en is kosteloos. Geen beperkingen in spits verkeer. Fiets kan niet in Parijse metro. Verzenden kost FF 42. Huren mogelijk. ENGELAND: Fiets meenemen niet in alle soorten treinen gratis, het kan £3 kosten. Soms is reservering noodzakelijk. Verzenden kost £7,30. Huren niet mogelijk. IERLAND: Fiets meenemen kost £2 tot 8. Verzenden niet gebruikelijk en erg duur. Fietshuur mogelijk. ITALIË: Fiets meenemen niet mogelijk. Fiets verzenden kan wel. Voor 25 kilo bedraagt de prijs over 400 kilometer IL 21.600. Geen fietverhuur. LUXEMBURG: Fiets meenemen alleen in bagagewagen voor LF18, verzenden LF 22, huren niet mogelijk. NOORWEGEN: Fiets kan gratis mee, maar zelf inladen is er niet bij. Verzenden kost NK 28. Huren niet mogelijk. Overigens kan in Noorwegen de fiets vaak aan rek achter de bus gehangen worden. OOSTENRIJK: Fiets r buiten de spitsuren kosteloos. Verzenden kost OS 20. Fietsverhuur van april tot november. Ook bussen kunnen fietsen meenemen. PORTUGAL: Fiets meenemen kan. maar dan als bagage die door stationspersoneel op de trein gezet wordt. Kosten ca. ESC 300. Verzenden kan voor iets meer geld. Ook in Portugal kan de fiets met de bus mee. Huren niet mogelijk. ZWEDEN: Fiets kan niet mee in de trein. Wel in het vliegtuig en in de bus. Verzenden is wel mogelijk voor ZK 50, huren niet. ZWITSERLAND: Fiets kan mee in de trein voor ZF 3 en in de postbus. Verzenden kost ZF 7. Fietsverhuur van april tot december. SPANJE: Net als in Portugal, maar dan gratis. Ook verzenden is tot 20 kilo kosteloos. Geen fietsverhuur Gehandicapt op reis vraagt goede voorbereiding puntjes - van minuut tot minuut - te 'plannen'. Wie met een ge handicapte reispartner op stap gaat, komt aan die keuze hele maal niet toe. Het is dan noodzaak de trip goed voor te bereiden en van te voren informatie te verzamelen over de mogelijkhe den voor mensen die b.v. een rolstoel nodig hebben, blind zijn of slecht horen enz. Zelfs met een reispartner die met het vor deren der jaren wat minder vlot ter been is geworden, is het raadzaam het een en ander over de vakantie-omgeving te we ten. Tegenwoordig zijn er verscheidene (commerciële en niet-commerciële) organisaties die zich bezighouden met vakanties voor gehandicapten. Maar voor dat soort vakanties moet je vaak wel een 'groepsmens' zijn. Bovendien heb je als gehandicapte ook niet-gehandicapte vrienden. Kun je nu als bijvoorbeeld rolstoelgebuiker alleen of met een groepje vrienden gewoon een weekje naar Londen? Vervoer William Forrester, die in zijn rolstoel groepen door Londen gidst: "Als gehandicapte kun je heel goed op reis maar planning is onvermijdelijk. Als je gaat vliegen moetje de maatschappij tijdig laten weten welke voorzieningen je nodig hebt en voor de boot geldt eigenlijk hetzelfde". "Vervoer van het vliegveld naar Londen hoeft voor een rolstoelgebruiker geen problemen op te leveren. De rode dubbeldekker-airbus kan rolstoelen vervoeren en eenmaal in de stad kan worden overgestapt op Carelink. Dit is een minibusservice voor gehandicapten die ieder uur het rondje Euston, Kings Cross, Liverpoolstreet, Waterloo, Victoria, Paddington, Euston maakt. Op deze manier kom je vrij gemakkelijk bij veel hotels maar de lijn kan ook worden bij winkelen of andere uitstapjes". Dat van te voren boeken en duidelijk laten weten watje nodig hebt, geldt ook voor de trein waarmee rolstoelgebruiker en begeleider tegen een gereduceerd tarief kunnen reizen. Op de intercity-lijnen zijn voorzieningen voor gehandicapten, op lokale is het wat improviseren. Goede informatie voorafkan veel ellende besparen. "Ook moetje goed bedenken datje, als je je thuis met je handicap heel goed alleen kunt redden, dat in het buitenland toch heel anders ligt" zegt William. "Met betrekking tot voorzieningen voor gehandicapten is er internationaal maar heel wejnig geregeld". "Ja, dat is echt een probleem", zegt ook Farida Falek, die namens de Assocation des Paralyses de France naar Londen is gevlogen om faciliteiten voor gehandicapten in hotels enz. te bekijken. "Het besef datje het gehandicapten met heus niet zoveel extra kosten veel gemakkelijker kunt maken, begint wel door te dringen, maar elk land doet dat op z'n eigen houtje en vindt zijn methode de beste". Later, als we klaar staan om op de Docklands Light Railway te stappen, krijgt ze gelegenheid die bewering met bewijzen te staven. De treinverbinding, die ondermeer van de Tower Gateway door de Docklands, het nieuwe 'zakenhart' van Londen met z'n enorme glazen kantoortorens en moderne winkelcentra, naar Island Gardens (Greenwich) loopt, is nog geen drie jaar oud. De ontwerpers hebben duidelijk rekening gehouden met de booschappen sjouwende, kinderwagen duwende, ouderwordende en gehandicapte medemens. Er is geen hoogteverschil tussen perron en trein-instap, er is ruimte voor een rolstoel of kinderwagen en in de stations zijn overal liften. "Kijk", zegt Farida, wijzend op de witgeschilderde tegels met groeven die daar ten behoeve van visueel gehandicapten zijn aangebracht: "Die rij tegels aan de rand van het perron is volgens mij levensgevaarlijk. Bij ons in de metrostations liggen die een stukje van de rand van het perron af, je voelt dan met je stok niet opeens in het luchtledige". Boot Tot het openbaar vervoer in en om Londen behoort ook de boot. En met een beetje hulp lukt het de rolstoelgebruiker wel om aan boord te komen. (Vertrekpunten voor rolstoelgebruikers Westminster en Charing Cross). Het is een leuke ontspannen manier om bijvoorbeeld naar de beroemde Kew Gardens te komen, naar het South Bank Art Centre of om, na met Docklands-trein naar Greenwich te zijn gereden, weer terug te gaan Londen. In Greenwich ligt de beroemde theeclipper de Cutty Sark, die in 1871 de afstand tussen China en Engeland in de recordtijd van 107 door Henriëtte van der Hoeven dagen overbrugde. Ook het Maritiem Museum (met een rolstoel is het even puzzelen om de juiste route te vinden) en de Island Gardens met een fraai uitzicht de Thames zijn een bezoekje waard. Op de terugtocht over de Thames kan dan een blik geworpen worden op de oude pakhuizen, die in de laatste jaren vrijwel allemaal zijn gerestaureerd en omgebouwd tot peperdure appartementen. Een auto huren voor gebruik in de stad raadt William Forrester af. "Er zijn wel invalide-parkeerplaatsen maar veel te weinig. Bovendien, autorijden in Londen is absoluut geen pretje". Ook de Ondergondse kan hij voor rolstoelgebruikers niet aanbevelen. "Omdat het een oud systeem is, zijn er te veel (rol)trappen". Wie geen gebruik kan maken van het openbaar vervoer is dus aangewezen op de taxi's die ook een rolstoel kunnen vervoeren. (Computer cab (09441)4832519). Hotels Het vinden van een hotel met faciliteiten voor gehandicapten in Londen is niet gemakkelijk. Men heefter vaak geen idee van wat een r-lichamelijk gehandicapten in het Londense Tara Ho- (foto pr) gehandicapte nodig heeft en zegt al gauw dat rolstoel welkom is. Eenmaal aangekomen blijkt dan bijvoorbeeld het toilet te nauw, de badkuip te hoog of de tafeltjes in de eetzaal te laag. Over het algemeen geldt hoe meer je voor je hotel kunt uitgeven, hoe meer kansje hebt op goede voorzieningen. Zo'n hotel is het in 1983 geopende Tara Hotel in Kensington, dat 10 aangepaste kamers heeft, waarvan twee ingericht voor zwaar lichamelijk gehandicapten. Voor de aanpassing kreeg het Tara Hotel een subsidie van rond de 200.000 gulden van The London Hotel for Disabled People Ltd. (LHDP). Met specialisten van deze organisatie werd ook nauw samengewerkt voor de inrichting. De kamers zijn dan ook een schoolvoorbeeld van hoe het zou moeten. Met deuren die elektronisch geopend kunnen worden (en langgenoeg open blijven), alles tot en met de spiegel op rolstoel-hoogte en een goed bereikbaar toilet enz. De LHDP heeft ook een Visitors Club opgericht. Leden van deze club krijgen een forse korting op de prijzige kamers (twee-erpsoons- kamer rond de 300 gulden per nacht, met korting ongeveer 175 gulden). Meer informatie hierover: The John Groom Association, 10 Glouster Drive Finsbury Park, Londen N4 2LP, tel. (09441) 802 7272. William Forrester is over dit hotel dan ook heel enthousiast. "Het gebeurt nog te vaak dat onze organisaties er op het laatste moment worden bijgehaald. Soms is het dan eigenlijk al te laat om zonder al te veel meer-kosten goede voorzieningen aan te brengen". Een voorbeeld daarvan zagen we in het Holliday Inn Hotel in Cardiff waar een kamer is ingericht voor gehandicapten. Een blik van een collega die vele jaren in een rolstoel heeft doorgebracht, was voldoende om te zien dat er nogal wat aan mankeerde. Met haar rolstoel kon ze bijvoorbeeld niet dicht genoeg bij de kraan van de wastafel komen, het toilet was te laag en bovendien verhinderde een stang het van de rolstoel op het toilet schuiven. op stap Een stadstour maken is, als je een stad nooit hebt bezocht, de beste manier om een globale indruk te krijgen. In Londen worden speciale tours voor gehandicapten georganiseerd. (Informatie London Regional Transport (09441)2225600 en Sunstar (09441)968-3838). De Britse musea zijn over het algemeen vrij goed toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Voor slechthorenden en slechtzienden is wat minder aandacht. Faciliteiten voor deze groep gehandicapten zijn er wel in het Britsh Museum en het Bank of England Museum. Met de kerken is het minder rooskleurig gesteld maar wie er moeite voor wil doen hoeft St. Pauls, Westminster Abbey (waar de huwelijken van de koninklijke familie worden gesloten) niet te "In een rolstoel zitten is zelf een voordeel als je de aflossing van de wacht bij Buckingham Palace wilt zien", zegt William. "Rolstoelgebruikers zijn de enige toeristen die binnen de paleishekken mogen komen". Winkelen Londen betekent natuurlijk ook winkelen in Oxfordstreet, Bondstreeten Regentstreet. Maar het is ook moeite waard eens een kijkje te nemen in de nieuwe winkelcentra (die meestal beter toegankelijk zijn voor gehandicapten) en waar altijd wel toiletten te vinden zijn, bijvoorbeeld de London Pavilion, de Tobacco Doek en Victoria Place. Een advies van William Forrrester: "Ga 's ochtends winkelen, dan heb je bij Harrods, Liberty of Marks en Spencer (waar visueel gehandicapten op aanvraag assistentie kunnen krijgen), de ruimte. En als je Londen echt 'gedaan' wilt hebben hoort daar ook een avondje theater bij. Het meest comfortabel voor mensen met een handicap is het Mermaid theatercomplex (Puddle Dock EC4). Dit theater heeft 12 rolstoelplaatsen en hulpmiddelen voor slechthorenden ter beschikking. Ook heel goed is Lyric Hammersmith (King St. W6) met 3 rolstoelplaatsen en hulpmiddelen voor slechthorenden. En zoals in alle grote Britse theaters, je kunt of na de voorstelling uitgebreid verrassend goed (maar niet goedkoop) eten. Maar theaterbezoek in Londen is razend populair. Een alternatief moetje altijd achter de hand hebben. Een goede derde mogelijkheid is dan het National Theatre (South Bank SE1). Nadeel hier is dat je als rolstoelgebruiker de theaters niet zonder een goed ter been zijnde begeleider in mag. Het complex omvat drie theaters, bars, restaurants en een boekwinkel. Het kost wel even tijd een goede rolstoel-route te vinden maar er vroeg zijn is geen enkel bezwaar. In de ruime hal, die overdag als een ontmoetingsplaats fungeert, is 's avonds altijd muziek. En als je van 'mensen-kijken' houdt, hoefje eigenlijk nog niet eens een van de drie theaters in, dan biedt de hal al genoeg. Ook voor gehandicapte liefhebbers van pop, rock en jazz is er in Londen wel het een en ander te beleven. Redelijk goed toegankelijk voor rolstoelgebruikers zijn het Africa Centre (38 Kingstr. WC2), Brixton Academy (211 Stockwell Rd SW9) waar ook een deel van de bar op rolstoelhoogte is aangepast en London Arena (Limeharbour E14), met een restaurant dat zonder moeite bereikt kan worden. De kunstcentra Barbican Centre en het South Bank Art Centre zijn geen probleem voor de rolstoelgebruiker, als hij maar even in de gaten houdt dat er een speciale toegang voor rolstoelen is. Boek Wie echt goed geinformeerd op reis wil met gehandicapten of mensen die slecht te been zijn, doet er goed aan het boek Access in London (ISBN 0-948576-38-3) uitgegeven door Robert Nicolson Publication plc, 16 Golden Square, London W1 aan te schaffen. Wie dit boek (waarin zelf een toilet-route niet ontbreekt) goed gebruikt, zal vrijwel nooit voor onaangename verrassingen komen te staan. NUTTIGE ADRESSEN Brits Toeristenbureau Amsterdam, Stadhouderskade 2, tel.020 -855051 Holiday Care Service - Gratis advies over accommodaties. transport enz. tel.0944293 77435. RADAR (Royal Association for Disabili ty and Rehabilitation) (0944)16375400). BTA, British Tourist Authority, 12 Re gent Str. Algemene informatie, ook voor gehadicapten, over reizen in Groot-Brit- tannië. Er is een speciale lage balie voor rolstoelgebruikers. Artsline met informatie over alles wat er op het gebied van kunst en cultuur (ook gratis evenementen) in Londen te bele ven valt tel. (09441)388.2227. London Regional Transport (09441)2225600. Computer cab (speciale taxi's) (09441)4832519. The Medicalert Foundation (09441)8333034. Speciaal van belang voor diabetes, mensen die lyden aan allergie of epilepsie enz. Leeds Castle, een van de oudste, meest romantische landgoederen van Engeland, ligt op ruim een uur van Londen. Met de auto doe je er afhankelijk van de drukte een uur tot vijf kwartier over, met de trein vanaf Victoria Station een uur. Een heerlijk uitstapje als je na zo'n dag of vier in de stad het lawaai en de drukte een dagje wilt ontvluchten. Je kunt er na een rondgang door het kasteel nog uren wandelen (er zijn rolstoelen te lenen), de kassen bezichtigen, een kijkje nemen in de wijngaard (Leeds Castle heeft sinds kort een eigen wijn) of de volières met een bezoekje vereren. En liefhebbers van honden mogen zeker het Hondeband-museum niet overslaan. De hondebanden, waarvan enkele exemplaren ruim 400 jaar oud zijn, werden verzameld door John Hunt en door zijn weduwe aan de Leeds Castle- stichting geschonken. Waar nu het stenen kasteel het landschap siert, moet ooit een Saksische vesting hebben gestaan. Men neemt aan dat koning Ethelbert IV (856-860) een van de eerste bewoners was. Een Normandische edelman, die in het gevolg van Willem de Veroveraar naar Engeland kwam, bouwde negenhonderd jaar geleden het eerste stenen kasteel, dat in de loop van de tijd vele veranderingen onderging. Nadat koning Edward I het in 1278 aan zijn bezittingen toevoegde en het zijn koningin Eleonora van Castilië schonk, is het driehonderd jaar lang het 'vrouwenkasteel' van Engeland geweest. In het kasteel herinneren de met veel zorg gereconstrueerde slaapkamer en badkamer aan de zes middeleeuwse koninginnen die er hun dagen hebben gesleten. De laatste koningin die Leeds Castle tot haar bezittingen mocht rekenen was Catherina van Valois, de echtgenote van Henry V. Hij overleed toen Catherina nog maar 21 jaar was. Ze had daar tot haar dood kunnen blijven wonen als ze niet verliefd was geworden op de jonge hoveling Owen Tudor, een Welshman. Het werd een schandaal van jewelste. Beiden werden gevangen gezet maar 'het kwaad' was toen al geschied. Het paar was in het geheim getrouwd en er was een kind op komst. De uit dit geheime huwelijk geboren zoon kreeg de titel Edmund graaf van Richmond. Deze Edmund zou de vader worden van Henry Tudor, die als Henry VII de grondlegger was van de machtige Tudor-dynastie. De Tudors waren dol op Leeds Castle en brachten er heel wat tijd door. Een van de bekendste bewoners is natuurlijk Henry VIII, die zijn tweede echgenote Anne B«leyn naar het kasteel bracht. Hij breidde het kasteel uit, o.m. met een grote eetzaal, die nu nog wordt gebruikt. In 1552 schonk Edward VI het kasteel aan Sir Anthony St. Leger. Maar zijn nazaten waren niet zo gelukkig in het zakenleven. In 1632 moesten zij het kasteel aan Sir Thomas Culpepper verkopen. De Culpeppers restaureerden Leeds Castle met behulp van de bruidsschat van de Nederlandse Margaret van Hesse, die in 1659 in Den Haag trouwde met Thomas, de tweede Lord Culpepper. Na de dood van Lady Culpepper in 1710 kwam het kasteel in handen van de familie Fairfax, die ook grote belangen in Amerika hadden. Van verre verwanten van die familie kocht kocht Lady Baillie in 1926 Leeds Castle en maakte van de restauratie en herinrichting haar levenswerk. Zij kocht over de hele wereld antieke Franse en Engelse meubels, tapijten en schilderijen voor haar kasteel. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden tal van militaire operaties geleid vanuit Leeds Castle. En ook vandaag de dag wordt het kasteel nog gebruikt voor besprekingen tussen politieke zwaargewichten. Leeds castle, na de dood van van Lady Baillie ondergebracht in een stichting, is nu het hele jaar open voor publiek. Bovendien is er elke zaterdagavond 'Kentish Evening dinner' met een rondgang door het kasteel, een vijf gangen-diner bij kaarslicht opgeluisterd door volksdans- en - muziek. Verder worden er op het landgoed het hele jaar door evementen georganiseerd zoals openluchtconcerten, een wijnproeverij, jazz proms, een bloemenfestival en kerstevenementen. De Queens Gallery met de schouw waarin het wapen van Castilië, ook de granaatappel, die Catherina van Aragon in haar wapen voerde is gebeiteld. Men neemt daarom aan dat deze schouw is gebouwd uoor Catherina van Aragon, de eerste echtgenote van Henry VIII in ongenade viel. Een voetgangersgebied waar je lekker rustig kunt winkelen, zonder te hoeven letten op voortrazende auto's en bromfietsen. Elke stad heeft wel zo'n voorzienig in het centrum. Toch heeft zoiets voor ouderen en gehandicapten nadelen. De bussen stoppen niet meer zo vlakbij de winkels en vanaf de parkeergarage is het vaak nog een flink stukje lopen. Toen Cardiff (Wales) in het centrum een voetgangergebied creëerde, boog een speciale commissie zich over de vraag hoe het gebied voor ouderen en gehandicapten beter toegankelijk kon worden gemaakt. Het resultaat was het 'Shopmobility-centre', waar ouderen en gehandicapten van maandag tot en met zaterdag (9.00 - 17.00 uur) rolstoelen en scooters kunnen lenen. - Een parkeergarage vlakbij het centrum werd voorzien van een ruimte om (elektrische) rolstoelen en elektrische scooters te stallen en er werd een kantoortje ingericht, dat ook werd voorzien van een rolstoeltoilet. Het geld voor de rolstoelen en scooters kwam er door acties onder de bevolking, de winkeliers, hotels, de politiekorpsen, de service-clubs enz. en bijdragen van de locale overheid. Het centrum in Cardiff beschikt nu over ruim 40 rolstoelen in diverse uitvoeringen en 10 scooters, die tegen het zetten van een handtekening en een 'statiegeld' van £2.50 binnen ieders bereik liggen. En het zaterdagse uitstapje hoeft niet tot de winkels beperkt te blijven. Wie de rolstoel of scooter wil gebruiken voor een stadswandeling of museumbezoek is daar vrij in. En dat het centrum in een behoefte voorziet, zie je als je er op een zaterdagochtend een kijkje neemt en denkt nog een scooter te kunnen bemachtigen. Die zijn dan allemaal Filevorming voor het uitleencentrum. al 'gereserveerd'. Per maand, zo valt Het initiatief van Cardiff is met op het prikbord in het kantoor van onopgemerkt gebleven. Inmiddels de beheerder te lezen, wordt 416 zijn er over heel Groot-Brittannië keer bij het centrum aangeklopt. verspreid 25 Shopmobility-centra.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 35