WHITER?
Nederlander bij voorkeur in auto met vakantie
LIEGRElZEi
Uw garantie voor
een geslaagde vakantie!
Zwitserland: waterburcht van Europa
Engeland - Ierland voor 'n tientje
SPANJE
Gerona
410
Reus
410
Alicante
420
Malaga
450
Palma
420
Ibiza
470
Las Palmas
615
Tenerife
615
PORTUGAL
Faro
450
Lissabon
470
MALTA
Malta
565
Hij trekt zich nergens iets van aan, de ge
middelde toerist. Snelheidsbeperking of
geen snelheidsbeperking, stijgende kosten
of geen stijgende kosten, milieuverontrei
niging of geen milieuverontreiniging; de
Nederlandse vakantieganger pakt bij het
begin van de jaren negentig bij voorkeur de
auto. De pijlsnel stijgende belangstelling
voor reizen van autovakantie-specialisten
als Vrij Uit (450.000 klanten) en Eurocamp
(binnen vier jaar van 0 naar 70.000 boekers)
spreekt boekdelen. Net zoals het feit dat
ook alle andere vaderlandse reisorganisa
ties zich voor het komende jaar met man en
macht op de autovakanties hebben gestort.
De toerist van de jaren negentig
kiest voor de eigen auto. Hij wil
geen kuddedier zijn, hij wil vrij zijn
in zijn doen en laten. (foto gpd>
Je kunt geen zomerprogramma
opslaan of er wordt gemeld dat
de uitgever het aantal
autovakanties op z'n minst
heeft verdubbeld. En zelfs
Trans en Frantour (van oudsher
toch reisorganisaties die hun
klanten bijna uitsluitend per
rail vervoerden), hebben de
auto omarmd.
door
Rob van den Dobbelsteen
Annick Vogelaar van Vrij Uit is
ervan overtuigd dat het einde van
deze 'boom' nog lang niet in zicht is.
Ondanks milieubeschermende
maatregelen en ondanks sterk
stijgende autokosten ook. "De
toerist van de jaren negentig", zegt
ze, "wil geen kuddedier zijn. Die wil
vrij zijn in z'n doen en laten. Niks en
niemand die hem daarin
tegenhoudt".
Amerika
De hang naar individuele vakanties
komt tevens tot uiting in het bijkans
duizelingwekkende aanbod van
zogenaamde fly-drive-reizen.
Vooral in Amerika (Florida) zijn de
mogelijkheden op dit gebied legio.
Maar ook in Europa (Italië,
Griekenland en Portugal) staat op
de diverse vlieghavens een enorme
vloot huurauto's ter beschikking
van lieden die weinig trek hebben
de heen- en terugreis in eigen
wagen af te leggen. Voor de prijs
hoefje het ook nauwelijks meer te
doen. Tiendaagse fly-drive-
arrangementen naar bijvoorbeeld
Amerika voor iets meer dan
duizend gulden zijn eerder regel
dan uitzondering.
Wolga
Is de zich sterk uitbreidende
autovakantiemarkt een trend; trips
naar het zozeer in beweging zijnde
Oost-Europa zijn dat al evenzeer.
Holland International (dat
overigens plotseling een liaison met
Algerije is begonnen) heeft zelfs een
apart Oost-Europaprogramma op
de markt gebracht. En OAD's Joop
ter Haar, die vorig jaar tweeduizend
mensen naar de Sovjet-Unie bracht,
verwacht dat dit aantal zich de
komende zomer zal
vervijfvoudigen. Hij heeft daarvoor
tenminste de benodigde
accommodatie gereserveerd.
Een specialist als Vernu (de
Vereniging Nederland-USSR.)
toont zich overigens nog
optimistischer. Directeur Henk van
der Kamp mikt zonder blikken of
blozen op dertigduizend passagiers
die niet alleen maar naar Moskou en
Leningrad zullen worden gebracht.
Zo is het bij Vernu bijvoorbeeld
mogelijk een dertiendaagse cruise
over de Wolga te maken. Nieuw is
ook de kastelerondreis door
Hongarije van touroperator Gégé
en de gecombineerde
Rusland/China-trip (via onder meer
de zijde-route) van een
reisorganisator die zich heel leep
Perestrojka heeft genoemd.
Veer gelaten
Toch gelooft niemand in de
Nederlandse reiswereld dat Oost-
Europa ook maar in de verste verte
een bedreiging zal gaan vormen
voor vakantielanden als Frankrijk
(nog altijd nummer één qua
populariteit), Westduitsland, het
sterk opkomende België,
Oostenrijk, Griekenland, Turkije en
Spanje. Dat laatste land heeft
overigens wel een forse veer
moeten laten. Er is door de
Nederlandse touroperators uiterst
behoudend ingekocht. Enerzijds
omdat de interesse voor de Spaanse
Costa's sterk lijkt verminderd;
anderzijds omdat Spanje als zo'n
beetje het enige Europese
vakantieland de prijzen heeft
verhoogd.
Wat niet wil zeggen dat Spanje zijn
positie als 'el nummero uno' op het
gebied van vliegreizen prijs zal
moeten geven. Sterker nog:
Hotelplan heeft het Iberische
schiereiland zelfs uitgeroepen tot
een van de speerpunten van 1990.
Een ander is Turkije, dat zich in een
adembenemend tempo ontwikkelt
tot een gewichtige
vakantiebestemming. Niet alleen
Hotelplan, maar ook de andere
Nederandse touroperators, hebben
vooral aan de Turkse zuidkust
gretig ingekocht en het lijdt geen
twijfel of de naam,Antalya zal
Hollanders straks net zo vertrouwd
in de oren klinken als Alicante.
Cuba
Echt opmerkelijk
bestemmingen vallen er in de
Nederlandse nieuwe
reisprogramma's overigens niet te
ontdekken. Die worden
waarschijnlijk bewaard voor de
volgende winter. Het succes van de
Dominicaanse Republiek en Kenya
als reisdoel van het steeds
groeiende peloton Nederlanders
dat met alle geweld 'ver weg' wil,
zou wel eens kunnen worden
voortgezet door Cuba. Het is
althans een van de landen waarop
de Nederlandse touroperators nu
hun zinnen hebben gezet. De tijd
van voorbereiding was te kort om
Fidel Castro's model-eiland reeds
de komende zomer in de brochures
op te nemen, maar dat Cuba er de
komende winter wel in prijkt, is zo
goed als zeker.
Zoals het ook zo goed als zeker is
dat Azië de komende jaren voor de
Nederlandse toerist aanzienlijk
dichterbij komt. De grote
reisorganisaties vliegen al jaren op
exotische landen als Jordanië,
Jemen, Thailand en (uiteraard)
Indonesië. Maar een aanvankelijk
op Egypte en Israël
gespecialiseerde kleinere
touroperator als K-tours heeft de
blik na het instorten van de
Israëlische markt (Palestijnse
opstand) nu ook op andere oosterse
landen gericht. Met Thailand en
Indonesië als grootste trekkers.
Andere kleinere reisorganisaties
zullen ongetwijfeld binnen de
kortste keren volgen.
Stomvervelend
Want orginaliteit is ver te zoeken in
een bedrijfstak die zich gezien de
piepkleine winstmarges nauwelijks
zeperds kan veroorloven. Een
normaal gesproken toch vrij
inventieve organisatie als de NBBS
kon voor dit jaar bijvoorbeeld niets
bedenken dan onder
meer brommertoeren over Korfu en
vliegreizen naar het
stomvervelende Miami.
Waarschijnlijk omdat de ervaring
heeft geleerd dat de organisatie, die
wel probeert van al te plat getreden
paden af te wijken, een gerede kans
loopt, failliet te gaan. Hetgeen kort
geleden, betreurenswaardig
genoeg, nog met Richard Smeets'
France Individuelle is gebeurd.
Als er in de Nederlandse reiswereld
nog ergens inventiviteit te
bespeuren valt, dan is het ten eerste
de wijze waarop men probeert
regionale Nederlandse vliegvelden
in te schakelen (het aantal
chartervluchten is niet alleen vanaf
Beek sterk uitgebreid, maar ook
vanaf Twente en Eindhoven) en ten
tweede waarop men tracht 'last-
minute boekingen' te voorkomen.
Verpakt in prachtig jargon
("vertrouwensreizen tegen
vertrouwensprijzen" en
"discounttickets") komt men reeds
nu met offertes die moeten
voorkomen dat de organisator
straks met onrendabele
vakantiereizen blijft zitten.
Ferdinand Fransen van Arke
Reizen en Frans van Steenis van
Hotelplan hebben zelfs al in koor
gedreigd dat de toerist de komende
maanden niet op een prijzenslag
hoeft te rekenen.
Wat dan de eerste keer zal zijn sinds
1985 of daaromtrent.
Zwitserland is in de eerste plaats
een bergland. Dat het ook als een
waterland kan worden beschouwd,
is minder bekend. En toch is de
Confederation Helvetica, de
waterburcht van Europa. Vanuit de
Zwitserse Alpen stroomt water naar
alle windrichtingen. Naar de
Noordzee bijvoorbeeld, maar ook
naar de Zwarte Zee en naar de
Middellandse Zee. Bij elkaar heeft
Zwitserland ruim 40.000 kilometer
aan stromend water en er zijn
ongeveer zestienhonderd meren.
Op verschillende van die meren
varen in totaal honderdzestig
schepen. Twaalf daarvan zijn
raderboten en sómmige worden
nog aangedreven met stoom. Om
daar de aandacht op te vestigen
brengen de Zwitserse
scheepvaartmaatschappijen het
komende jaar de Swiss Boat Pass
ófc» de markt. Met dit abonnement
kunnen op bijna alle grote
Zwitserse meren vaartochtjes
worden gemaakt voor de helft van
de normale prijs.
Het abonnement is geldig van 1 mei
tot 31 oktober, wordt verkocht aan
de loketten van de Zwitserse
scheepvaartmaatschappijen en
kost 30 Zwitserse Francs (ongeveer
42 gulden) per persoon. Vanaf 1
april is de pas ook verkrijgbaar bij
het Nationaal Zwitsers
Verkeersbureau op het
Koningsplein in Amsterdam.
Overigens is die Swiss Boat Pass in
Zwitserland niet de enige
reductiemogelijkheid op het gebied
van personenvervoer.
Hoe meer de opening van de Kanaaltunnel naakt; hoe beter de service op
de over de Noordzee varende veerboten lijkt te worden. De samenwerking
tussen North Sea Ferries, P&O Lines, B&I Line en Olau is het laatste voor
beeld van de strijd, die nu al om de gunst van de passagier wordt gevoerd.
Dit heeft er onder meer toe geleid dat een passagier van North Sea Ferries
(Europort - Hull) met een toeslag van vijf gulden op het normale tarief, een
kaartje kan kopen voor het P&O-veer dat de verbinding onderhoudt tus
sen Cairnryan in Schotland en Larne in Noord-Ierland.
Voor tien gulden extra kun je als North Sea Ferries-passagier per B&I-
boot vanaf Holyhead dan wel Pembroke (beide in Engeland) door kan va
ren naar de Ierse steden Dublin en Rosslare.
En voor 25 gulden extra is men ook niet langer min of meer gedwongen
met dezelfde maatschappij naar Engeland te varen en terug. Van Rotter
dam naar Hull met een boot van de North Sea Ferries en terug van Sheer-
ness (Zuid-Engeland) naar Vlissingen met een schip van Olau.
Integendeel. Geen land ter wereld
biedt de reiziger zoveel
verschillende kortingssystemen als
juist Zwitserland. Onder de naam
Swiss Travel System is zojuist een
overzicht verschenen van de
uitgebreide reductieregelingen.
Nieuw daarin is de Swiss Flexi
Pass. Het abonnement is 15 dagen
geldig. Binnen deze periode
kunnen drie dagen worden
uitgekozen waarop met alle treinen,
boten, PTT-autobussen en
(sommige) kabelbanen kan worden
gereisd. De Flexi Pass kost 160
Zwitserse Francs (tweede klas).
Ook aantrekkelijk is de Swiss Card,
een maandkaart die uit twee delen
bestaat. Het eerste gedeelte is
bestemd voor een retour vanaf de
Zwitserse grens of luchthaven naar
de vakantiebestemming; het
tweede verschaft de houder vijftig
procent korting op alle reistarieven.
Voor het maken van korte
uitstapjes tenslotte is de Regional
Pass bijzonder geschikt. Dit
abonnement is 's zomers voor acht
Zwitserse vakantiegebieden
verkrijgbaar. Een Regional Pass is
meestal vijftien dagen geldig.
Houders van het abonnement
kunnen vijf dagen vrij reizen; op de
andere tien dagen hebben ze recht
op een korting van vijftig procent.
Meer informatie Nationaal Zwitsers
Verkeersbureau (NZVB) in
Amsterdam <folderlijn telefoon: 020 -
22 20 36).
TURKIJE
Izmir
Dalaman
Antalya
Istanbul
AMERIt
CANADA EN DE CARIBBEAN
GRIEKENLAND
Preveza 595
Zakyntos 595
Rhodos 595
KOS 595
Heraklion 595
reisbureau
Bestemming
01/04-18/05
19/05-28/06
19/08-15/09
29/06-18/08
16/09-31/10
Toeslag Star
Class
Prijzen per persoon
in guldens
vol "7
60
kind
jeugd
vol.
60+*
kind
jeugd
volw.
60
kind
jeugd
volw.
60
kind
Jeufld
gehele seizoen
Baltimore
-
-
-
-
1290
1190
968
1190
1490
1490
1118
1390
1290
1190
968
1190
400
Detroit
1140
1040
855
1040
1340
1240
1005
1240
1540
1540
1155
1440
1340
1240
1005
1240
550
Miami/Tampa
1290
1190
968
1290
1390
/1290
1043
1390
1590
1590
1193
1590
1290
1190
968
1290
550
Minneapolis
1140
1040
855
1040
1340
1240
1005
1240
1540
1540
1155
1440
1340
1240
1005
1240
550
New York JFK
990
890
743
890
1190
1090
893
1090
1390
1390
1043
1290
1090
990
818
990
400
New York Newark
990
890
743
890
1190
1090
893
1090
1390
1390
1043
1290
1090
990
818
990
400
Puerto Plata (Dom. Rep.)
1510
1410
1133
1410
1610
1510
1208
1510
1810
1810
1358
1710
1510
1410
1133
1410
550
Seattle
1390
1290
1043
1290
1590
1490
1193
1490
1790
1790
1343
1690
1490
1390
1118
1390
675
San Francisco
1390
1290
1043
1290
1590
1490
1193
1490
1790
1790
1343
1690
1490
1390
1118
1390
675
Los Angeles
1390
1290
1043
1290
1590
1490
1193
1490
1790
1790
1343
1690
1490
1390
1118
1390
675
Toronto
1090
990
818
1090
1190
11090
I 893
11190
11390
11390
1043
11390
11090
I 990
818
1090
400
)r de periode 19/8-15/9 geldt het volwassenen tarief N.B.: Geen Star Class op de DC-10 vluchten.
Leiden Vismarkt 1 Tel. 071 - 149041
Leiden Stevensbloem 45 Tel. 071 -316031
Leiderdorp Winkelhof 10 Tel. 071 412251
Voorschoten - Treubplein .1 Tel. 01717 8960
