Hels kabaal door vuurzee en vliegende storm
Met zaklamp in zwiepende
storm langs de spoorlijn
Hectische avond voor politie
Passagiers zitten zes uur vast in donkere trein
'Ruiten bussen sneuvelden'
Fokker wil vliegtuigen
testen op Valkenburg
Topdrukte bij ziekenhuizen
VRIJDAG 26 JANUARI 1990
Brandweermensen dragen een omgekomen collega Huis ter Duin uit. <ioto
Wim Dijkman)
het zwaar te verduren als gevolg van
de vonkenregen, rondvliegende
brokstukken en vooral de niets ont
ziende wind. Gearmd namen ze het
op tegen de orkaankracht. "Alleen
krijg je zon slang niét dichterbij. Ik
heb me kapot gesleept", aldus een
Katwijkse brandweerman die om
streeks acht uur al uitgeput leek.
Niet alleen door de enorme.❖uur-
haard en de vonkenregen was de
brand een angstaanjagend schouw
spel. Door de loeiende wind waaide
alles wat maar los zat of los raakte
door het brandende gebouw en dat
veroorzaakte een hels kabaal.
De horeca-ondernemers, winke
liers en bewoners aan de Grent hiel
den de hele tijd hun adem in. Op het
moment dat de brand bij Huis ter
Duin over zijn hoogtepunt was,
raakte om kwart voor acht alsnog de
fotowinkel achter de Grent aan de
Abraham van Roystraat in de
brand. Het dak van fotozaak Kruyt
stond snel in lichterlaaie. Volgens
burgemeester Hoffmann kan de ge
troffen fotozaak als verloren wor
den beschouwd. Dat de brandweer
20 minuten nodig had om-.bij de
nieuwe brand te komen, was vol
gens hem nauwelijks te vermijden.
De brandweerwagens die bij het ho-
tel bezig waren, moesten eerst in
pakken en de manschappen bij el
kaar halen. Bij een normale uitruk
zou de brandweer wel sneller ter
plaatse zijn geweest. Ook het dak
van de ernaast gelegen woning liep
schade op. Door de rook- en water
schade moesten de bewoners elders
worden ondergebracht. Tót opluch
ting van de buurt sloeg het vuur hièt
verder over naar de woningen.
Het gevaar van nieuwe branden
door overvliegende vonken bleef
een groot deel van de nacht aanwe
zig. Het blussen van de kelders van.'
het hotel heeft nog de hele nacht ge
duurd. Overigens keerde de Noord-
wijkse brandweer al rond elf Uur
gisteravond terug naai» de kazerne.
Dat werd niet alleen gedaan omdat
de manschappen al lang in touw wa
ren, maar ook omdat zij zwaar aan
geslagen waren door de dood van
hun drie collega's. De andere korp
sen namen het nablussen over.
Noord wijk kreeg gisteren hulp van
Katwijk, Noord wij kerhout, War
mond, Voorhout, Leiden en de re
gionale brandweer.
Het hoog oplaaiende vuur was in
de verre omtrek te zien. Dat bracht
een groot aantal mensen op de been,
waardoor grote verkeersopstoppin
gen ontstonden, met name op het
In de wijde omtrek was de brcind in het Noordwijkse hotel te z
Picképlein. De politie had de han
den vol om het verkeer in goede ba-_
nen te leiden. Op straat heerste aan
vankelijk een paniekerige sfeer.
"Dit heb ik nog nooit gezien. Als die
wind zo blijft waaien, gaat het hele
hotel eraan en straks het halve win
kelcentrum", was overal te horen.
Toen het indrukwekkende en
angstaanjagende vuur na acht uur
langzamerhand verdween en het
vuur alleen nóg achter de restanten
van de ramen was te zien, werd de
publieke belangstelling snel min
der.
Verkoopdirecteur Ronald Ernst
van Huis ter Duin spreekt ogen
schijnlijk rustig, maar barst van de
zenuwen iri de hal van hotel Oranje.
In een hoek zitten gasten met elkaar
te praten, terwijl keurig geklede he
ren zenuwachtig heen en weer lo
pen. Veel tijd om verder te praten
heeft hij niet. Er valt van alles te re
gelen. "Het is een ramp, het is een
afschuwelijke ramp. Net nu we zo in
de lift zaten. Het is zaak dat we zo
snel mogelijk een actieplan opstel
len om de zaak weer op te bouwen",
zegt hij.
De gasten en personeelsleden zijn
aanvankelijk ontvangen in het na-
bijliggende Alexander Hotel en la-
ter op de avond met bussen overge
bracht naar Hotel Oranje. Omdat ze
voorlopig niet hun kamers meer in
kunnen, zijn ze daar vannacht blij
ven slapen. "Wanzorgen als een goe
de vriend van Huis ter Duin voor de
gasten", zegt directeur Abraham
Mol gastvrij. De sfeer ónder de gas
ten en vaste bewoners was gister
avond in hotel Oranje kalm. Met
bier en frisdrank zaten zij ogen
schijnlijk ontspannen met elkaar na
te praten over de brand, de meesten
met enkele in de haast bijeen
geraapte spullen. Geen taferelen
van huilende mensen, al waren er
wel witte gezichten te zien.
"We zijn natuurlijk wel erg ge
schrokken, maar er is geen paniek
uitgebroken. We kunnen toch niets
doen. We wachten maar af. Helaas
kunnen we nu niet bij onze spul
len", aldus een van de gasten. Een
jongen die op het moment van de
brand vlak bij de keuken aanwezig
was, heeft weinig zin om te praten.
Hij laat niet meer los dan dat hij
mensen met brandblussers aan de
gang heeft gezien. "Voor de rest van
het verhaal ga je maar naar de staf
zegt hij vermoeid.
over te gaan", verduidelijkt mana
ger A. Kaufmann van het hotel.
Via de piepers van de perso
neelsleden werd groot alarm gege
ven. Volgens Kaufmann is er onder
de gasten en het personeel geen pa
niek Uitgebroken. "We hebben tot
het laatste moment alle kamers on
derzocht. Gelukkig konden we nog
iiet op tijd een uitdraai van de com
puter meenemen, zodat we zeker
wisten dat alle gasten eruit waren".
Op het moment van de brand waren
overigëns maar 90 van de 150 hotel
gasten in het gebouw aanwezig. De
meeste gasten zijn ondergebracht
in Hotel Oranje. Volgens Ronald
Ernst, verkoopdirecteur van Huis
ter Duin, was de ontruiming van het
hotel in een paar minuten geregeld.
"Dat hebben we te danken aan een
goed werkend evacuatieplan", zegt
hij.
Schade
De omvang van de schade loopt in
de miljoenen. "De schade aan de
rest van het hoteldeel schijnt mee te
vallen, maar ik vrees dat het hotel
toch zeker een jaar buiten gebruik
is", voorspelt Kaufmann. Gisteren
had men juist een reclameactie op
de post gedaan om de verhuur vah
congresruimte te promoten.
De vele brandweerlieden hadden
De mannen op de meldkamer
krijgen de meest uiteenlopende
meldingen voor de kiezen. In Berg-
schenhoek klapte tegen negen uur
een dieselolietank. Ruim 3000 liter
diesel stroomde in het riool. Tegen
tienen, nadat er een minuut of vijf
geen enkele melding is binnenge
komen, waait de zoveelste vracht
wagen om.
De achturige werkdag wordt om
gezet in een twaalflirige. 'Storm
breekt arbeidswet'.
26 januari 1990
Honderd jaar geleden stond er
in de krant:
- Betreffende de goudkoorts, die
op Madagaskar is uitgebroken,
meldt een correspondent der
„Temps", dat de goudvelden
voorlopig voor 5 maanden wer
den opengesteld, gedurende wel
ken tijd elk vrij man het kostba
re metaal kan zoeken tegen eene
vaste belasting. Wat hij meer
vindt behoort hem, doch moet hij
tegen een vasten prijs aan de re
geering verkoopen. Volgens den
minister zijn er schatten voor
handen, met welke de regeering
hare oorlogsschatting aan
Frankrijk hoopt af te doen.
- Gisteravond geraakte aan de
Geer te delft de schildwacht, die
struikelde, met geweer en al te
water. De soldaat werd echter
spoedig door middel van stok
ken op het droge gebracht.
- Hedenavond vertrekt reeds
van hier een groot gedeelte der
miliciens van de lichting 1885
met groot verlof naar hunnen
woonplaatsen, terwijl morgen
de overige detachementen veree-
nigd zullen worden om aldus on
der geleide naar hunnen haard
steden terug te keeren.
Vijftig jaar geleden:
- Vandaag werd de overeen
komst geteekend tusschen de
N.V. Nederlandsche vliegtuigen-
fabriek Fokker te Amsterdam en
de K.L.M. betreffende de leve
ring van vier verkeersvliegtui
gen van het type F. 24 voor 24
passagiers met een kruissnel
heid van 330 K.M. per uur. De
vliegtuigen, geheel metalen
twee-motorige hoogdekkers,
voorzien van neuswiel, zullen in
de tweede helft van het jaar 1941
aan de K.L.M. worden afgele
verd.
Morgen zal het precies 25
jaar geleden zijn, dat onze stad
genoot, de vermaarde historicus
prof. dr. J. Huizinga, het hoogle
raarsambt aan de Leidsche uni
versiteit aanvaardde.
WADDINXVEEN/LEIDEN - De
busmaatschappij Westnederland
heeft gisteravond vrijwel alle rit
ten gestaakt. Volgens een woord
voerder van het bedrijf was het
niet meer verantwoord met de
bussen de weg op te gaan. "Nadat
al verschillende ruiten waren ge
sneuveld en deuren waren'ont
wricht en er bovendien voortdu
rend gevaar was dat bussen wer
den geraakt door afgerukte dak
pannen en ontwortelde bomen
zijn we op advies van de rijkspoli
tie gestopt. We hebben het nog
even geprobeerd, maar het was
echt gekkenwerk. Zeker in de
polder", aldus de Westnederland-
Overigens heeft de busmaat
schappij later op de avond nog
enkele bussen de weg opgestuurd
om groepen gestrande passagiers
op te halen. Onder meer naar
Zwammerdam, waar een trein
met ongeveer 250 mensen na een
gebroken bovenleiding niet meer
verder kon.
De NZH in het rayon Leiden
heeft gisteravond juist alle mate
rieel die het beschikbaar had, 160
bussen, ingezet. Dit om passa
giers; die na het uitvallen van de
treinen waren gestrand, alsnog
ter bestemde plekke te brengen.
"In totaal reden er ongeveer 40
bussen extra, in alle mogelijke
richtingen", verklaart rayon-chef
Van Marsbergen van de NZH.
Uiteindelijk zijn bussen van de
maatschappij zelfs tot in Bergen
op Zoom terecht gekomen.
De normale dienstregeling van
het bedrijf is tijdens de storm niet
onderbroken geweest.
kan woordvoerder W. van Leeu- Fokker test haar FlOO's en F50's
wen van de Marine nog niet zeg- nu nog op Schiphol. De ruimte'
gen. We zijn bezorgd over de ge- daar wil ze echter gebruiken om
luidoverlast die de vluchten met de produktie van vliegtuigen uit
zich meebrengen. We moeten nog te breiden. Fokker heeft haar oog
bekijken of dat binnen de perken op Valkenburg laten vallen omdat
blijft Van Leeuwen tekent ove- dit van alle vliegvelden het
ngens aan dat het aantal vluchten dichtst bij de fabriek op Schiphol
van de Marine zelf de afgelopen ligt.
jaren is afgenomen.
ZWAMMERDAM - Steunend liet
ze zich op-de achterbank ploffen.
Meer dan zes uur zat ze in een aarde
donker treinstel tussen Bodegraven
en Zwammerdam. Muurvast. Een
breuk in de bovenleiding was er de
oorzaak van. Bang was ze wel, maar
in paniek raakte ze geen moment.
Kilometers verderop, op hetzelf
de baanvak tussen Leiden en Al
phen strandde ter hoogte van Zoe-
terwöude eveneens een trein. Zeker
250 passagiers ondergingen hetzelf
de lot als de reizigers in de trein bij
Zwammerdam.
Rond vijf uur 's middags stapte de
Alphense mevrouw Vesseur, net als
elke dag, op het station van Bode
graven 'de trein in. Luttele minuten
later zou ze thuis zijn in Alphen.
Dacht ze. Maar het pakté anders uit.
De minuten werden zo wat een hele
werkdag.1
Mevrouw Vesseur was wel één
van de eersteh van de ruim twee
honderd reizigers die, door de
brandweer van de Hooge Burch
voorzien van een zaklampje, de
trein verliet. Haar man en buurman,
waren naar de zwakzinnigeninrich
ting in Zwammerdam gereden en
liepen vandaar langs de spoorlijn
naar de ródé achterlichten van de
trein die in de verte te ziep waren.
Pratend gingen ze door de donkere
trein. "En ineens herkende ik de
stem van m'n buurman", hijgde me
vrouw Vesseur gisteravond om
streeks half twaalf nog na van de"
wandeling tegen de wind die meer
dan èen half duur^duurde.
Wat was er gebeurd? Mevrouw
Vesseur: "Dè trein was nog maar
net op weg toen we een enorme knal
hoorden. Even later zagen we de
vuurvonken boven het weiland
zw.even. Dé trein reed nog wel even
door, maar stopte. De machinist
meldde dat hij terug naar Bodegra
ven zou rijden. Maar ook dat mis
lukte. Dus stonden we stil. En wat
moesten we beginnen? De machi
nist riep om "dat uitstappen gevaar
lijk was en voor eigen risico. Men
sen dié uit de trein wilden-mochten
niet naar Bodegraven lopen, omdat
zich daar de leidingbreuk had voor-
Grapjes
Hoe lang gaat dit duren was dó
kwellende vraag waarop iedereen
het antwoord schuldig moest blij
ven. Wel liet de machinist iom-
LEIDEN/ALPHEN - De storm
heeft indirect tientallen gewonden
in Leiden en de omgeving veroor
zaakt. Vallende dakpannen en tak
ken en dichtslaande deuren zorg
den voor fracturen, wonden en her
senschuddingen. Voor het perso
neel van de ziekenhuizen in Leiden
en Alphen aan den Rijn betekende
de storm overwerk.
Bij de EHBO-afdeling van het
Academisch Ziekenhuis in Leiden
meldden zich 60 gewonden. Een
kwart van hen bleek zo ernstig ge
wond te zijn dat opname noodzake
lijk was. De operaties die vandaag
volgen, schoppen het operatiesche
ma helemaal in de war. De bezetting
op de EHBO-afdeling van hét zie
kenhuis was verdubbeld.
Omd^t desondanks de wachttij
den) bij het AZL tegen achten, te
lang werden, werd het Diacones-
senhuis ook ingeschakeld. Naar
vanmorgen bleek, heeft dit nauwe
lijks voor verlichting van het werk
van het AZL gezorgd. Slechts twee
mensen kwamen met kleine ver
wondingen naar het Diaconessen-
huis.
Het Rijnoord-ziekenhuis,, in Al
phen aan den Rijn had daarentegen
de handen meer dan vol aan het op
vangen van gewonden. Bijna 20
mensen klopten aan voor hulp. Drie
van hen zijn opgenomen onder
meer vanwege een ribfractuur en
hersenschudding.
De Alphense politie is 'pissig' op
de NS omdat gisteren pas later op
de avond werd bekendgemaakt
dat in de omgeving twee treinen
tot stilstand waren gekomen. "We
begrijpen dat het bij de spoorwe
gen ook een gekkenhuis is ge
weest, maar we hadden heel wat
mensen die ons belden gerust
kunnen stellen", aldus een woor-
voerder.
De Alphense politie moest uit
eindelijk het initiatief nemen
voor vervangend vervoer vanaf de
plaatsen waar gestrande treinrei
zigers werden opgevangen.
streeks acht uur weten dat er een
ouderwetse locomotief op weg was
om de trein naar het station in Al
phen te slepen. Maar om twaalf uur
was die. 'loc' êr nog altijd niet.
Mevrouw Vesseur: "Ach, ieder
een was best rustig. Alleen ik trof
het niet dat ik in het voorste gedeel
te van de trein zat. Want daar was
geen licht. In het andere stuk wel.
Ja, ik vond het best eng. De wind
gierde om de trein, je voelde hem
schudden. Soms kreeg ik het gevoel
dat 'ie zou omvallen".
Rond middernacht toen steeds
meer groepjes passagiers de trein
verlieten, zuchtte mevrouw Ves
seur dat niemand had verwacht dat
ze zo'n lange vertraging- zouden op
lopen.
De Alphenaar Van Eeuwen die in
Woerden opstapte, vertelde dat de
berichten van de treinbestuurder
nogal verwarrend waren. "Maar hij
raadde wel af om uit te stappen. Je
bent wel je hele avond kwijt
De brandweer van de Hooge
Burch ving de hele avond de groep
jes reizigers op. Met een schijnwer
per gaf hij de richting aan waarin de
mensen moesten lopen. In het res
taurant van de zwakzinnigeninrich
ting konden de reizigers op verhaal
komen en kregen ze koffie. Van-
daaruit werd ook v
zorgd.
Het wachten moe besloten de treinreizigers te voet e
Burch kregen ze koffie.-
beter heenkomen te zoeken. In het restaurant van de Hooge
(foto Wim Dijkman)
LEIDERDORP/REGIO - De meld
kamer van het districtsbureau van
de rijkspolitie in Leiderdorp was
gisteravond één hectische toestand.
In een paar uur tijd kwamen 400
meldingen binnen van omgevallen
bomen, gestrande reizigers, daken
die van huizen waren gewaaid, in
braakalarmen en min of meer ern
stige auto-ongevallen.
Niet alleen op de meldkamer was
de bezetting in verband met de
storm verdriedubbeld, ook op de
weg reden drie keer zoveel auto's
als normaal. Zeventig politieauto's
Verslaggevers: Piet van Dijk,
Frans van den Berg, Monica Wes-
seling, Wim Wegman en Jan Wes-
terlaken.
De foto's zijn gemaakt door Wim
Dijkman en fotobureau Jan Hol
vast.
VALKENBURG/AMSTERDAM -
Fokker wil het vliegveld Valken
burg gebruiken voor testvluchten
met FlOO's en F50's. Als de vlieg
tuigfabriek en het ministerie van
defensie hierover overeenstem
ming kunnen bereiken, komt mo
gelijk op 1 maart het eerste test
toestel naar het marine-vlieg
kamp. Door het testprogramma
van Fokker zal het aantal vluch
ten boven Valkenburg mogelijk
met 150 per jaar toenemen. Er zul
len 55 mensen komen te werken.
De Koninklijke Marine beves
tigt dat er besprekingen worden
gevoerd over de testvluchten. Of
het plan ook inderdaad doorgaat.
De testvluchten zijn nodig om
luchtvaardigheidsbewijzen te
krijgen voor aangepaste vliegtui
gen. Fokker-voorlichter E. van
Veen: "Elk vliegtuig dat op ver
zoek van een klant is gewijzigd,
zelfs al gaat het om een paar ande
re bouten en moeren, moet op
nieuw worden getest". Fokker
hoopt een hangar tot haar be
schikking te krijgen waar de drie
testvliegtuigen - twee FlOO's en
één F50 - kunnen worden gestald
en de aanpassingen kunnen wor
den doorgevoerd. De Marine ver
wacht dat over ongeveer een week
een besluit valt over de vestiging
van Fokker op Valkenburg.
zijn vanaf 14.00 uur tot diep in de
nacht van hot naar haar gereden.
F. Duïndaip, een van de dienst
doende agenten in de meldkamer,
heeft het in tien jaar dat hij op het I
Leiderdorps districtsbureau werkt,
niet meegemaakt dat het zp druk
was. Naar schatting 120 bomen
waaiden om, 55 daken werden van
de huizen afgeslagen, negen voer
tuigen raakten te water en vele
treinreizigers en automobilisten
strandden. Opvallend is dat Oegst-
geest, Leiderdorp en Hazerswoude
zowel wat aantal omgewaaide bo
men als afgewaaide daken betreft,
van het hele district de kroon span
den. In Oegstgeest waaiden van
maar liefst acht huizen het dak af.
Ook het districtsbureau kwam
niet ongeschonden uit de strijd. Al
aan het eind van de middag begaf
de glazen voordeur het. Hoewel hij
rustig meldingen zit door te geven,
is voor H. Poot uit Alphen aan den
Rijn de storm ook niet zonder gevol
gen. Het dak van zijn huis waaide
gistermiddag al voor de helft weg.
"De andere helft is nu ook wel weg.
Naar huis hoef ik niet, want zélfs al
zit ik thuis, nat wordt het toch wel.
Gelukkig is het een huurhuis".
Herhaaldelijk wordt de meldka
mer ingeschakeld bij het zoeken
naar een niet verschenen familielid.
De politie kan weinig meer doen
dan uitleggen dat iedereen verlaat
is. In sommige gevallen rest de
agenten niets anders dan voorzich
tig mee te delen dat man of vrouw
waarschijnlijk genoodzaakt zal zijn
de nacht op het station, of als het
een beetje meezit in een naburig ho
telletje, door te brengen.
(vervolg voorpagina)
NOORDWIJK - Sommige r
stonden van pure emotie te huilen,
toen zij de loeiende vuurhaard bij
Huis ter Duin gadesloegen. Opge-
zwiept door de storm, die wind
kracht 12 benaderde, verspreidde
zich een enorme vonkenrichting in
cje richting van het centrum van
Noord wijk aan Zee. De vonken zet
ten daar een fotozaak in brand. De
l vliegende storm deed het bluswater
verwaaien en de brandweerlieden
moesten zich dicht bij de vuurhaar
den wagen om te kunnen blussen.
De brand in Huis ter Duin is om
streeks half zes in een van de keu
kens in het centrale deel van het ho
tel ontstaan. Volgens personeelsle
den was er sprake van kortsluiting
in het plafond. Het verhaal deed gis
teravond de ronde dat 's middags
als gevolg van de storm een muur
was gaan wankelen waardoor
stroomdraden bekneld raken.
"De brand begon in 'het zogehe
ten vals plafond en breidde zich
snel uit naar de andere ruimten. De
brandalarmering werkte perfect en
we zijn meteen zelf met blussen be
gonnen. Normaal gesproken had
den we het bedwongen, maar door
de orkaanwinden breidde het vuur
zich razendsnel uit. Al na enkele mi
nuten besloten we tot evacuatie
