De rotte erfenis van Stalins bewind
NABIJ
Het einde van eeuwen zondagsrust is in zicht
Bijbelgenootschap
SU in oprichting
i REPORTAGE i
Pogroms Azarbajdzjan gevolg van gesol met bevolkingsgroepen
Oecumene in
Baptistenunie
heet hangijzer
DINSDAG 16 JANUARI 1990
ROTTERDAM - Het is alsof
de klok tientallen jaren is te
ruggezet. Hoe verrot moet
het systeem wel niet zijn dat
in de laatste jaar zeventig
jaar in de Sovjetunie is opge
bouwd, als anno 1990 in de
Kaukasus wordt teruggegre
pen naar een even gruwelijk
als achterhaald middel als
de pogrom.
Pogrom - het woord komt
uit het Russisch - is samen
gesteld uit po voor algeheel
en gromit van vernietigen.
De eerste pogroms deden
zich in 1881 voor onder het
regime van tsaar Alexander
III. Joden in de Baltische
staten, Polen en de Oekraïne
werden het slachtoffer van
wraakacties van de burger
bevolking, zonder dat de au
toriteiten ingrepen.
door
Aly Knol
Dat laatste is ook het verontrus
tende bij de anti-Armeense pro-
groms in Azerbajdzjan en de Ar
meense enclave Nagorny-Kara-
bach. De politie, die in de eerste
plaats had moeten ingrijpen, keek
toe en deed niets toen Azeri's de Ar
meense wijken van Bakoe binnen
drongen en - aldus ooggetuigen - Ar
meniërs met benzine overgoten en
in brand staken of van flatgebou
wen gooiden.
De troepen van het ministerie van
binnenlandse zaken en de extra ver
sterkingen die Moskou in alle haast
stuurde, richtten al evenmin iets
uit. Niet omdat ze niet wilden, maar
omdat ze in hun werk werden ge
hinderd door met mitrailleurs en
volgens de legerkrant Krasnaja
Zvezda zelfs met helikopters uitge
ruste burgers, die de eenheden be
schoten of wegen blokkeerden.
De plaatstelijke (communisti
sche) bestuurders in de Kaukasus
zijn al maanden niet meer bij mach
te de situatie nog in de hand te hou
den en datzelfde geldt feitelijk ook
voor Moskou. Want hoewel voort
durend hoge gezanten en troepen
naar Armenië en Azerbeidzjan wer
den afgevaardigd, konden de ge
welddadigheden escaleren tot de
huidige, trieste fase van de (bijna?)
burgeroorlog. In feite regeren op de
Kaukasus de 'volksfronten', die er
in Azerbajdzjan al niet voor terug
zijn gedeinsd om zelfs lokale over
heden te gijzelen.
Georgië
Met dezelfde regelmaat als in Arme
nië en Azerbajdzjan steekt ook in
Georgië het etnisch geweld de kop
in. Vorig jaar was dat het val in de
autonome republiek Abchazië, die
zich van Georgië wil afscheiden (21
doden, 400 gewonden), en recente
lijk in Zuid-Ossetië, dat zich bij
Noord-Ossetië in de Sovjet repu
bliek wil aansluiten (1 dode, tiental
len gewonden). Daartussen door
speelde zich in de Georgische
hoofdstad Tbilisi een drama af,
waarbij troepen zeker twintig de
monstranten die onafhankelijkheid
eisten ombrachten.
Tegelijkertijd zijn de Baltische re
publieken Estland, Letland en Li
touwen hard bezig zich van de Mos-
kouse 'centrale' af te keren. Het ver
schil met de Kaukasus is alleen dat
het proces zich in het noorden langs
verstandelijke, vreedzame lijnen af
speelt met als direct gevolg dat Sov
jetleider Gorbatsjov de Litouwers
eerder tegemoet durft te komen dan
de opstandigen in het zuiden. In de
woorden van het Franse blad Libé-
ration: "Men kan spreken van een
'hete' en een 'koude' afscheiding en
dat verschil is niet alleen een kwes
tie van klimaat of van politieke
moed".
Kriskras
Aan alle onlusten ligt de wispelturi
ge nationaliteitenpolitiek van wij
len Josef Stalin ten grondslag, die in
het begin van de jaren twintig als
commissaris voor de minderheden
willekeurig gebieden en streken toe
wees aan bevolkingsgroepen, om er
vervolgens in de oorlogsjaren nog
eens talloze deportaties op te laten
volgen, waardoor nog eens ettelijke
andere groepen kriskras over de
Sovjetunie werden verspreid. Daar
bij moet de emigratie van de Russen
naar de 'buitengewesten' nog wor
den opgeteld.
De 'Moederland-Russen' worden
meer en maar als boze kolonisators
gezien en voelen zich danig in een
hoek gedrukt. Reden waarom ook
onder hen een steeds grotere drang
naar 'onafhankelijkheid' groeit, die
bij sommigen (zoals de leden van de
nationalistische beweging Pamjat)
gepaard gaat aan anti-semitisme.
Het is de verdienste van Gor-
batsjovs glasnost dat de nationali
teiten zich nu weer openlijk durven
roeren. Tegelijkertijd is door de
glasnost de incompetentie blootge
legd van vele van de huidige plaat
selijke (communistische) leiders,
die behalve leidzaam wachten op
directieven uit Moskou niet veel an
ders hebben weten te doen dan het
rottingsproces van haat en nijd en
scheve economische ontwikkelin
gen te onderdrukken.
Anderzijds is onder Gorbatsjov
een beweging losgemaakt, waarvan
niemand kan voorspellen in welke
richting hij uiteindelijk zal lopen.
Nog bestaat de kans dat de Sovjetu
nie zich tot een grootmoedige fede
ratieve staat ontplooit, waarin de re
publieken het op vele terreinen
voor het eigen zeggen hebben. Maar
ook het slordig en bloedig uiteen
vallen van dit laatste der wereldrij
ken is niet uitgesloten. Een vooruit
zicht dat - gekoppeld aan de huidige
onzekerheden die er toch al in Oost-
Europa bestaan - op dit moment
niet gerust stemt en zeker geen re
den tot euforie mag zijn.
Turkije
Behalve het. directe geweld moet
pok het grensoverschrijdend effect
van de onrust in de Sovjetunie een
bron van zorg zijn. Turkije houdt de
adem in, omdat de etnische onrust
in de aangrenzende Sovjetrepublie
ken Georgië en Armenië ook de ei
gen minderheden - onder wie Aze
ri's, Koerden, Turkmeniërs - wel
eens op ideeën zou kunnen bren
gen.
Hoe bezorgd ook Iran is, bleek vo
rige week. Nadat (shi'itische) bewo
ners van de Azerbajdzjaanse encla
ve Nachitsjevan grensversperrin-
gen hadden neergehaald en zwem
mend de rivier de Araks waren
overgestoken om Korans te be
machtigen, was Teheran binnen de
kortste keren bereid tot een nor
maal open grensverkeer met dit
deel van de Sovjetunie in te stem
men. Had Iran onder ayatollah Kho-
meiny wellicht nog de export van
het fundamentalisme in het hoofd,
nu zoekt Teheran het liever in bete
re economische betrekkingen met
de machtige buur.
En even veelzeggend was de snel
le overeenkomst die Moskou na de
val van Ceausescu bereid was te
sluiten met Bukarest om de tot nu
toe zwaarst bewaakte Oostblok
grens van allerlei doorlaatposten te
voorzien: die tussen Roemenië en
het door Stalin (dankzij het Molo-
tov-Ribbentrop-pact) ingelijfde
vroegere Roemeense Moldavië.
Hoe afgezaagd het zo langzamer
hand ook klinkt, men kan Gor
batsjov wederom slechts veel
kracht en wijsheid toewensen, in
clusief een spoedig en zichtbaar
succes van zijn perestrojka en glas
nost. Want uiteindelijk zal alleen
een betere levensstandaard en een
open cultuur, waarin tolerantie
voor eikaars opvattingen en ideeën
de boventoon voert en niet onder
drukking, een einde kunnen maken
aan de huidige problemen.
DEN HAAG/HILVERSUM - Het
ziet ernaar uit dat binnen niet al te
lange tijd op zondag reclame kan
worden uitgezonden via radio en te
levisie. Daarmee komt een eind aan
een jarenlange christelijke traditie
waarin de zondagsrust wordt ont
zien. De commerciële belangen van
de publieke omroep maken het vol
gens Ster-directeur C. Smeekes be
slist noodzakelijk dat wordt gebro
ken met de gewoonte op zondag
geen etherreclame te maken. Maar
tegenstanders vinden het niet juist
dat op de dag des Heren handel
wordt bevorderd.
door
Theo Haerkens
Handel drijven op zondag is de
ogen van de tegenstanders verwer
pelijk. Voor voorbereidend werk
geldt hetzelfde. Zondag is een rust
dag en voorstanders van de zon
dagsrust beroepen zich op bijbelse
voorschriften. Volgens het derde
van de Tien Geboden moet de ze
vende dag. de sabbat, aan God ge
wijd worden: "Zes dagen zult gij ar
beiden en al uw werk doen, maar de
zevende dag is de sabbatdag. Dan
zult gij geen werk doen. Gij, noch
uw zoon, noch uw dochter, noch uw
dienstknecht, noch uw dienst
maagd, noch uw vee, noch de
vreemdeling die in uw poorten is".
Pas sinds de reformatie wordt de
ze regel straf nageleefd, voor die tijd
bestond die eigenlijk niet. De pro
testanten hadden er na de Nadere
Reformatie in 1618 behoefte aan
hun vroomheid te profileren. Ka
tholieken namen het met allerlei re
gels niet zo nauw. Ze gingen recht
streeks uit de kerk naar de kroeg die
er vaak tegenover lag, vierden ker
mis of vermaakten zich op het ijs als
dat zo uit kwam. De protestanten
zetten zich daartegen af onder lei
ding van de calvinistische predi
kant Gisbertus Voetius, ook wel
Gijsbert Voet genoemd.
Wat precies wel en niet mocht op
zondag, daarover wordt al eeuwen
op z'n zachtst gezegd eindeloos ge-
discussiëerd. Net als over de vraag
of de gebruiken voor de sabbat, de
zaterdag, wel zo maar naar de zon
dag mochten worden overgeheveld.
Duidelijk was wel dat wereldse ver
maken als kermissen en de latere
braderieën uit den boze waren.
Zondagswet
Bij de invoering van de Zondagswet
in 1815, ging men er nog van uit dat
het tot de taken van de overheid be
hoorde, zorg te dragen voor de vie
ring van zondag en andere christe
lijke feestdagen. Later, in 1953, bij
herziening van de wet, stelde de
wetgever zich terughoudender op.
De Zondagswet was niet langer be
doeld om heiliging van de zondag af
te dwingen maar om 'uitwendige
beletselen voor heiliging van de
zondag door haar onderdanen weg
te nemen'.
Artikel twee van de wet verbiedt
dan ook "op zondag in de nabijheid
van kerken of andere gebouwen
voor de openbare eredienst in ge
bruik, zonder strikte noodzaak ge
rucht te verwekken, waardoor de
godsdienstoefening wordt gehin
derd". Zonder 'strikte noodzaak'
mag dan ook lawaai worden ge
maakt dat hoorbaar is op meer dan
200 meter. Maar omdat de burge
meester bevoegd is vanaf één uur 's
middags ontheffing te geven, kan
de plaatselijke wielerclub toch op
zondag haar kermiscours rijden
rond de kerk.
Niet overal in het land zijn de op
vattingen gelijk. Provincies en ge
meenten geven aanvullende regels.
In Posterholt en Stevensweert in
Limburg bijvoorbeeld geldt een
ontheffing voor het ten gehore
brengen van kerstliederen in de
kerstnacht. En op de feestdag van
de patroonheilige mag de schutterij
reveille blazen. Het inhalen van Sin
terklaas, het afsteken van vuurwerk
in de nacht van oud op nieuw, is net
zo goed afhankelijk van lokale re
gels als het houden van een carna
valsoptocht op zondag.
Nieuw proleem
De terughoudendheid van de wet-
(foto GPD)
gever in '53, typeert het afbrokkelen
van een traditie van zondagsrust.
Voor de oorlog discussiëerden pro
testanten over de vraag of een poli
tieman en een medewerker van het
elektriciteitsbedrijf wel op de dag
des Heren rhochten werken. Domi
nees vroegen zich in de jaren dertig
af of ze wel met de auto - een nieuw
vervoermiddel, een nieuw pro
bleem - naar een naburige gemeente
konden gaan om 'uit' te preken.
Toen er nog geen auto's waren, was
die vraag niet aan de orde. De domi
nee vertrok op zaterdag en kwam
pas op maandag weer thuis. Dat was
vervelend voor zijn gezin, maar men
nam dat op de koop toe: zondags
rust woog zwaarder.
"Mijn oom, een christelijk gere
formeerd predikant, hield dat vol
tot hij in de zeventig was. Pas toen
liet hij zich op een dag met de auto
halen en brengen", herinnert soci
aal wetenschapper prof. dr. Anne
van der Meiden.
Als kind bracht hij zelf de zondag
verplicht thuis door. Spelen en fiet
sen waren taboe, maar een boek le
zen kon wel. Veel vrije tijd was er
trouwens niet. "Wij gingen 's och
tends om tien uur naar de kerk. 's
Middags naar zondagsschool, om
vijf uur nog eens naar de kerk en
dan was je pas om zeven uur weer
thuis". Daarna werd de tijd gedood
met halma, sjoelen of mens-erger-
je-niet. Kaarten - „het duivels pren
tenboek" - was verboden, net als op
werkdagen trouwens, omdat het lot
hier een rol speelt. Maar het gebruik
van de dobbelsteen, bijvoorbeeld
bij halma, kon weer wel door de
beugel.
Eten koken
Voor veel gezinnen was de zondag
een echte rustdag. Er werd zelfs
geen eten gekookt, dat moest op za
terdag gebeuren. Opwarmen mocht
op zondag, maar het werk moest tot
het minimum beperkt blijven. Zo
kon de boer wel zijn vee voeren,
maar mocht het hooi niet worden
binnengehaald. Zelfs een aange
kondigde regenperiode kon daarin
geen verandering brengen. "Als de
lieve Heer het zo wilde, moest het
maar zo", zegt Van der Meiden. Nie
mand zondigde tegen de regels,
want de sociale controle was sterk.
Na de oorlog is niet meer
gepraat over de vraag of bij de zon
dagse wandeling naar oom Jan voor
de aardigheid een straat verder
mocht worden gelopen. "De druk
van het leven was niet meer te weer
staan". De jonge Anne van der Mei
den ondervond dat zelf in de oorlog.
Hij mocht plotseling wel op zondag
melk halen bij de boer. De strenge
regels, of zoals Van der Meiden het
noemt "de provinciale luxe", ver
waterden. De wetenschapper roept
in herinnering dat velen van geëmi
greerde families hoorde dat ze in
Canada of Australië wel met de auto
naar de kerk moésten. De afstanden
waren te groot voor een wandeling.
Dat neemt niet weg dat een aan
zienlijk deel van de Nederlandse be
volking de zondagsrust nog steeds
serieus neemt. Deze mensen zijn
voornamelijk te vinden in de Gere
formeerde Bond, het orthodoxe ge
deelte van de Nederlandse Her
vormde Kerk; de gereformeerde ge
meenten, de christelijk gerefor
meerden, de oudgereformeerden en
de gereformeerd vrijgemaakten. Bij
elkaar tellen zij een aanhang van
naar schatting 2 miljoen mensen,
waarvan een kwart streng de hand
houdt aan de regels voor de zon
dagsrust.
Barmhartigheid
Voor de meesten van deze groep be
tekent de komst van etherreclame
op zondag niet zoveel. Zij kijken uit
principe geen tv en de radio wordt
mondjesmaat en selectief beluis
terd. Van der Meiden is ervan over
tuigd dat degenen die wel luisteren,
geschokt zullen reageren op de we
reldse zaken die zonder dat zij dat
willen, op zondag doordringen in de
huiskamer.
Maar voor M. van Prooijen,
woordvoerder van de Vereniging
tot Bevordering van de Zondags
rust en Zondagsheiliging, maakt de
invoering van etherreclame niet
veel uit. 'Hij kijkt geen televisie en
luistert evenmin naar de radio. "Wij
zijn tegen de gelijkvormigheid die
daaruit voorkomt".
Wel vindt Van Prooijen dat "alles
wat tot oneer strekt moet worden
nagelaten". Dat betekent dat op de
dag des Heren geen werk mag wor
den gedaan wat niet strikt noodza
kelijk is. Politie, brandweer, artsen
en mensen in de verzorgende beroe
pen kunnen dus rustig aan de slag.
Werken van barmharigheid zijn
toegestaan, maar eten in een restau
rant is taboe, net als het openbaar
vervoer of autorijden. Die voorzie
ningen moet gewoon dicht op zon
dag, aldus de vereniging die claimt
zo'n 60.000 sympathisanten te heb
ben van allerlei kerken. "We heb
ben 17.000 leden en die tellen we
vier keer want we gaan ervan uit dat
ze allemaal een gezin hebben van
vier i
De organisatie probeert gesprek
ken aan te gaan met gemeentebe
stuurders en bedrijven die de zon
dagsrust schenden. "Dat lukt aar
dig", aldus Van Prooijen. "Naar re
sultaten kijken wij niet. Het gaat er
om dat Gods wetten worden geëer
biedigd".
lidmaatschap orthodoxen knelpunt
HAARLEM/MOSKOU (ANP-IDEA) - De secretaris Oost-Eu
ropa van de Wereldbond van Bijbelgenootschappen, dr. Hans
Florin, gaat volgende week naar Moskou om een plan voor de
oprichting van een bijbelgenootschap in de Sovjetunie te be
studeren. Florin wil vooral nagaan, hoe de Russisch-Ortho-
doxe Kerk tegenover het plan staat.
EN VER
Dat heeft Jan van Capelleveen
van het Nederlands Bijbelgenoot
schap vernomen van medewer
kers van de Wereldbond. In af
wachting van de komst van Flo
rin is de twaalf initiatiefnemers
van het nieuwe bijbelgenoot
schap gevraagd de presentatie
van het bijbelgenootschap een
maand uit te stellen.
De meeste initiatiefnemers ko
men uit de kring van de baptisten
of zevendedags adventisten. Een
lid van de Russisch-Orthodoxe
Kerk doet op persoonlijke titel
mee. De opvallendste naam on
der de intiatiefnemers is echter
die van Konstantin Chartsjev, die
tot vorig jaar voorzitter was van
de Sovjetraad voor godsdienstza
ken. Chartsjev werd onder druk
van de Russisch-Orthodoxe Kerk
vervangen. Deze kerk had er be
zwaar tegen dat Chartsjev voor
stander was van legalisering van
RIJSWIJK (ANP) - Het bestuur
van de Unie van Baptistenge
meenten zal zich beraden over
een voorstel van ds. J. Broertjes
uit Rijswijk om de gemeenten die
aangesloten zijn bij een plaatselij
ke raad van kerken, bijeen te roe
pen. Broertjes wil zo de oecume
nische opdracht van de gemeen
ten nieuw leven inblazen.
Broertjes vertegenwoordigde
de Unie, waarbij ongeveer tachtig
gemeenten zijn aangesloten, in de
jaren zestig in de Oecumenische
Raad van Kerken in Nederland,
de voorganger van de huidige
Raad van Kerken. Op voorstel
van de gemeenten Leiden en
Hoogezand besloot de Unie in
1963 uit de raad te treden.
Ook zorg voor verdeeldheid
binnen de Unie over de samen
werking met andere kerken leid
den tot dit besluit. Gemeenten
konden lid blijven van de lokale
raad van kerken, maar mochten
niet rekenen op steun van de
Unie.
Broertjes meent dat dit niet
strookt met het doel van de Unie
om de gemeenten behulpzaam te
zijn bij de uitvoering van hun
taak. Als het bestuur daartoe toch
niet bereid is, wil hij een gemeen
te vragen een bijeenkomst te or
ganiseren, om zo eventueel te ko
men tot een 'Oecumenisch Con
tact van Baptisten Gemeenten'.
Voorzitter W. J. Blanken van de
Unie wil zich voor de bestuurs
vergadering niet uitlaten over het
voorstel.
'Nog zeker 15
gelovigen in SU
achter tralies'
ERMELO - In de Sovjetunie zit
ten nog minstens 15 christenen
om hun geloofsovertuiging vast
in gevangenissen, kampen of psy
chiatrische inrichtingen. Dit
meldt de stichting Kruistochten
in Ermelo, waarvan Anne van der
Bijl directeur is.
De organisatie vermoedt dat
het om meer geloofsgevangenen
gaat, "want het is nog steeds niet
eenvoudig om voldoende gege
vens te verzamelen. Vaak moeten
we het stellen met de schaarse ge
gevens die een ex-gevangene
doorgeeft".
Eind 1983 begon Kruistochten
de actie ^Zeven jaar bidden voor
de Sovjetunie'. In dat kader pu
bliceerde de organisatie in febru
ari 1984 de eerste gevangenenlijst
met 307 namen. In 1986 telde de
lijst 356 namen. Een jaar later be
gon de kentering; in 1988 waren
het er 164 en vorig jaar nog 66.
Overigens is 'vrijheid' door het
optreden van de KGB maar een
relatief begrip, weet Kruistoch
ten. De bekende orthodoxe dissi
dent Alexander Ogorodnikov bij
voorbeeld, wordt voortdurend
geïntimideerd, terwijl een mede
werker vorig jaar bij een verdacht
ongeluk om het leven kwam.
de met Rome verbonden Oek-
rains-Katholieke Kerk.
Volgens Van Capelleveen zal
de Wereldbond het nieuwe bijbel
genootschap als lid erkennen, als
blijkt dat er goede contacten met
de orthodoxe kerk bestaan. Daar
mee zou de Sovjetunie voor het
eerst sinds 1919 weer een bijbel
genootschap hebben.
In het begin van de negentien
de eeuw was er in Rusland een
bijbelgenootschap actief, maar
dat werd in 1826 door patriarch
Serafim van de Russisch-Ortho
doxe Kerk opgeheven. Het ge
nootschap was namelijk door
twee vertegenwoordigers van het
Britse bijbelgenootschap opge
richt en de orthodoxe kerk keer
de zich in die tijd sterk tegen elke
invloed uit het westen.
Enkele jaren later gaf de Russi
sche regering toestemming voor
de oprichting van een nieuw bij
belgenootschap, marar dat mocht
alleen de kleine protestantse ker
ken van bijbels voorzien. Dit bij
belgenootschap werd in 1919
door het communistische bewind
opgeheven.
Volgens schattingen van de
Wereldbond is er in de Sovjetunie
behoefte aan tientallen miljoenen
bijbels. Een eigen bijbelgenoot
schap, dat door alle kerken en
groeperingen is erkend, zou er
voor kunnen zorgen dat nieuwe
bijbels eerlijk worden verdeeld.
Nu is het nog vaak zo dat de (re
gionale) kerk met de beste con
tacten het eerst aan de beurt
komt. Bovendien zou een eigen
genootschap de produktie van
bijbels in de Sovjetunie zelf, wat
verreweg het goedkoopste zou
zijn, op poten kunnen zetten. Tot
nu toe komt het leeuwendeel van
de bijbels uit het Westen.
Billy Graham
bezoekt Berlijn
BERLIJN (IDEA) - De Ameri
kaanse evangelist Billy Graham
houdt 10 maart een grote manifes
tatie in Berlijn. Dat heeft hij laten
weten aan vertegenwoordigers
van de Evangelische Allianties in
de BRD en de DDR, die hem heb
ben uitgenodigd.
Het is nog niet bekend, in welk
deel van Berlijn de manifestatie
wordt gehouden. De evangeli
sche bisschoppen van Oost- en
West-Berlijn hebben hun instem
ming met de komst van Graham
betuigd. De evangelist liet weten
dat hij in Berlijn het evangelie wil
verkondigen en dat hij niet zal in
gaan op politieke kwesties.
De laatste jaren legde Graham
het accent op Oost-Europa. Hij
heeft in alle Oosteuropese landen
behalve Bulgarije en Albanië geë
vangeliseerd.
Feministen. De Hoge Raad
heeft de uitspraak van het ge
rechtshof te Amsterdam beves
tigd dat kardinaal Simonis niet
onrechtmatig heeft gehandeld te
gen de feministische theologie.
Ook de Raad vond het Landelijk
Interdisciplinair Overleg Femi
nisme en Christendom (LIO) niet
representatief voor de aanhan
gers van de feministische theolo
gie. Simonis oefende eind 1986 in
een artikel scherpe kritiek op de
feministische theologie. Het LIO
vroeg samen met de theologe
Mary Daly om een verbod op ver
spreiding van het artikel, omdat
Simonis verzuimd had zijn bron
nen te noemen, waardoor een ver
tekend beeld zou zijn gegeven.
Armeniërs. De Wereldraad van
Kerken heeft er bij Gorbatsjov op
aangedrongen de veiligheid van
de Armeniërs in Azerbajdzjan te
waarborgen en tegemoet te ko
men aan hun 'legitieme verlan
gens'. Bij de Armeense Kerk
heeft de Wereldraad zijn solidari
teit benadrukt.
stad in Azerbajdzjan, waar het zoveel ste etnische conflict in de Sovjetunie vólkomen uit de hand is gelopen.
Gewapende Sovjettroepen
