'Geld voor saneren gifbelt weggegooid" 'We zijn als bevrijders onthaald' DE TIJD: VAN TOEN Fietsenstalling station met helft uitgebreid 0uö üitutos MAANDAG 15 JANUARI 1990 REGIO PAGINA 9 Leidse hoogleraar pleit voor toxicologisch onderzoek LEIDEN/HILVERSUM - Nederland gooit miljarden guldens weg door het afgra ven van vervuilde grond. Geld dat beter kan worden besteed aan onderzoek naar de relatie tussen gezondheid en milieuvervuiling. Aldus prof.dr. F.A. de Wolff, als toxicoloog verbonden aan het Aca demisch Ziekenhuis Leiden, giste ren voor de Avro-radio. De Wolff re ageerde hiermee op een uitspraak van de geneeskundige inspectie van de volksgezondheid, die ver- moedt dat een aantal gevallen van kanker onder de jeugd in Aalsmeer is veroorzaakt door landbouwgif en zwemmen in door olie vervuild wa ter. Het gaat om veertien gevallen van bloedkanker en lymfeklierkan ker van wie inmiddels zeven patiën ten zijn overleden. Prof. De Wolff baseert zijn con clusies op een onderzoek naar het li chamelijk welzijn van werkers in de bloembollenteelt die jaren achter een in aanraking kwamen met che mische bestrijdingsmiddelen. Vol gens de Leidse hoogleraar mag het verslag van dit onderzoek, dat onge veer drie jaar in beslag heeft geno men, eind volgende maand tege moet worden gezien. Volgens De Wolff heeft het alleen zin om bodemvervuiling aan te pak ken als bekend is welke effecten de chemische stoffen op de volksge zondheid hebben. Een woordvoer der van het Academisch Zieken huis voegde daar vanmorgen nog aan toe, dat de opmerking van De Wolff niet moet worden gezien als een aanval op de inspectie, maar als een opmerking in het algemeen. Eerst onderzoeken welke invloed de stof heeft en dan pas wat zeggen. Zo voorkom je onnodig paniek zaai en. "Er wordt", zo benadrukt de AZL-woordvoerder, "te weinig on derzoek gedaan naar wat gif in grond of water voor de gezondheid betekent. Je kunt aannemen dat het erg is, maar hoe erg? Stoffen kun nen een enorme stank veroorzaken, maar dat zegt nog niets over de vraag of ze invloed op de gezond heid hebben". Luisteren De Wolff is dus van mening dat er op dit moment nog weinig juiste ge gevens bekend zijn over de conse quenties van blootstelling aan che mische stoffen. De Leidse hoogle raar zegt in dat verband dat sommi ge mensen dermate bang zijn ge worden, dat er al wordt gesproken van een 'chemofobie'. Een overdre ven angst die niet tot nu toe met met harde feiten kan worden gestaafd. Daarom zou het verstandig zijn als er eens wat meer wordt geluisterd naar mensen die hier wat meer over weten. Veelal is het onduidelijk of er nu wel of niet moet worden overge gaan tot het afgraven van vervuilde grond, meent prof. De Wolff. "Ik vraag me dan ook af of we zoveel geld moeten steken in die sanering zonder dat we weten of die stoffen in de bodem inderdaad ook gevol gen hebben voor de gezondheid van de mens. Het geld dat nu daarvoor wordt gebruikt kan beter in toxico logisch onderzoek worden gestopt. Op die manier kun je de relatie tus sen volksgezondheid en milieuver vuiling onderzoeken". Prof. De Wolff ontkent niet dat dit bepaalde risico's met zich kan mee brengen. De kans bestaat dat men sen op een gifbelt wonen. De Leidse hoogleraar: "Het houdt inderdaad een zeker risico in. Maar dat is heel klein. Ik denk dat er in véél gevallen een stuk kritischer moet worden ge keken naar het saneren van vervuil de grond". Willem Wagenaar keerde vol verhalen en met een Roemeense vlag e naar Roemenië: "Als kleine jongens hebben we staan huilen". t officierspet terug i Extra geld voor natuur en milieu DEN HAAG - De provincie trekt 300.000 gulden extra uit voor subsi dies aan natuur- en milieu-organisa ties. De provincie geeft hoge priori teit aan de natuur en het milieu. Ge bleken is dat verschillende grote or ganisaties wel wat extra financiële ondersteuning kunnen gebruiken, vandaar dat extra geld is uitgetrok ken. Provinciale Staten zal binnen kort over het voorstel een beslissing Voor dit jaar krijgt de Zuidhol landse Milieufederatie 150.000 gul den extra, dat gebruikt wordt voor een themacoördinator landbouw en natuurbeheer en een medewerker publiciteit. Verder is een ton uitgetrokken voor een medewerker 'regionale steunpunten' bij de provinciaal consulente natuur- en milieu-edu catie. Ten slotte krijgt de stichting Duinbehoud 50.000 gulden extra voor verschillende activiteiten. Het is mogelijk dat de subsidië ring in 1991 wordt voortgezet, maar dat zal bij de invulling van nieuw het voedeltransport nrdf> komen. Leidenaar Willem Wagenaar reed mee met konvooi naar Roemenië: LEIDEN-Hij is er nog helemaal vol vrachtwagens dat in Roemenië levisie zag, dacht ik: daar zou ik best inde officiersmess, van. Als hii denkt aan de emotionele voedselpakketten is gaan brengen, mee naar toe willen. Mijn vrouw zei scheid nemen. We stonden allemaal taferelen in Roemenië, schieten af Gisteren kwam hij terug, vol verha- meteen: "Dat moetje doen". Ik ben jongens Als rtc en toe de tranen in zijn ogen. Leide- len over een belevenis om nooit te in de vut, dus tijd kon ik makkelijk naar Willem Wagenaar is meege- vergeten, weest met het konvooi van 90 __ovrijmaken. Uiteindelijk kwa "Toen ik die uitzending op de te- als bijrijder in de wagen va: Cats uit Hoofddorp terecht. dat moment denk, schieten de hij tranen me weer in de ogen. Van ëën Jan van die soldaten kreeg ik de Roe meense vlag met het bekende ronde We werden door de hele De ENFB vindt dat er onvoldoende stallingsruimte is e niet gerechtigd is verkeerd gestalde fietsen te verwijderen. LEIDEN - De capaciteit van de bewaakte fietsenstal ling bij het Leidse station wordt in de nieuwbouw met vijftig procent uitgebreid. De fietsenstalling telt dan 6000 plaatsen. Dat is volgens de exploitant van de stal ling J. Cornelissen voldoende om de behoefte aan stal lingsplaatsen op te vangen. Daarbij staan buiten de overdekte fietsenstalling ook nog een groot aantal fiet- senklemmen. De uitbreiding van de fietsenstalling wordt nodig geacht om het stijgende aantal treinreizigers dat op de fiets naar het station komt, op te vangen. De huidige capaciteit van de stalling is nu nog voldoende, conclu deert Cornelissen uit het feit dat enige honderden plaatsen dagelijks ongebruikt blijven. Er is volgens hem geen enkele noodzaak om fietsen buiten de stal ling of de klemmen neer te zetten. "Er is geen enkele stalling in Nederland die overvol is", weet Cornelis- Toch gebeurt het zo'n vijf maal per jaar dat de poli tie, op verzoek van de NS of op eigen initiatief, ver keerd gestalde fietsen opruimt. Enige tientallen fiet sen worden dan meegneomen naar het bureau waar ze door de eigenaar tegen een boete van tien gulden kun nen worden afgehaald. Volgens politiewoordvoerder H. Langedoen wordt 90 procent van de meegenomen fietsen door de eigenaars opgehaald. "Het is deels een geldprobleem", denkt Langedoen, "men heeft geen zin om de portemonnee te trekken voor de bewaakte stalling. Of men heeft gewoon haast en zet de fiets maar ergens neer". Bij het Centraal Station in Den Haag hebben zater dagochtend enkele tientallen leden van de fietsers bond ENFB gedemonstreerd voor meer stallingsmo gelijkheden voor fietsen. Sinds enkele maanden wor den bij het Centraal Station en station Hollands Spoor de buiten de rekken geplaatste fietsen verwijderd, om dat ze overlast zouden veroorzaken. De bond vindt dat de NS en de gemeente Den Haag allereerst zelf in ge breke blijven, omdat volgens de ENFB op beide sta tionspleinen in de verste verte niet voldoende stal lingsvoorzieningen aanwezig zijn. In een kort geding aanstaande donderdag eist de fietsersbond de onmiddellijke stopzetting van het weghalen van fietsen. Als we Schotel mogen geloven, de Dordtse patriciër die bij het derde eeuwfeest van de Leidse universiteit in 1875 op zich nam om haar geschiedenis te schrij ven, vormde de universiteit in de 17de en 18de eeuw het toneel van herhaalde oproeren, duellen en manslagen. 'In weerwil van de strengste verordeningen ging men voort mét het dragen van pistolen oj kleine roerkens en andere verbo- dene en zonderlinge wapenen, deed onverhoedsche aanvallen op de wachten, die altijd met bloed storting vergezeld gingen, belette de hoogleeraren het voortzetten hunner lessen door uitjouwen, uit kloppen, uitstompen, bedreef al lerlei baldadigheden aan de wo ningen der ingezetenen, verbrak de balieënwierp lantarenpalen neer, verbrijzelde glazen, ven sters, deuren, besmeerde ze met teer en bedekte ze met veêren. Bij na geen nacht of de straten waren met bloed geverwd'. Het is waar, de studenten wa ren in die tijd vogels van bonte pluimage, van heinde en verre en uit alle rangen en standen afkom stig. En vaak moesten de Curato ren van de universiteit placcaten uitvaardigen over de 'straat schenderijen' van de studenten, over het 'steken met messen, prie men, zwaarden, degens en andere moordinstrumenten' Toch, alles is relatief. Een Duit ser die Leiden bezocht meldde: 'Unterdessen gehen allhier nicht so viel Duell und Tödtschla- ge vor. als auf der Teutschen Aca demiën, weil die Hollander kein grcfss wesen von den Ehrenzeichen machen, und nicht sonderlich empfindlich sind'. 'Gouden tijd' Oók in de 19de eeuw werd er nog geduelleerd. Zo vertelt de Leidse Studentenalmanak van 1881 een verhaal over 'dien goeden ouden tijd, toen het dragen van een pet door een student niet als iets be spottelijks werd beschouwd, toen de huur van de duurste kamer nog geen driehonderd gulden be droeg, en toen men voor zeventig cents ruim zoo goed dineerde als in onzen tijd vooreen gulden'. Erg behulpzaam voor een datering is dat niet, maar de schrijver voegt eraan toe: 'In die dagen besloot een deel van het corps een offer te brengen op het altaar van de hu maniteit en het ontgroenen af te schaffen'. Dat moet dus rond 1840 zijn. Wel, in die tijd besloot de Heer van Dort, 'een jong mensch van een vrolijk en aangenaam karak ter, een verklaard vijand van on beschoftheid enruw geweld en dus een aanhanger van de nieuwe richting, die het groenloopen af keurde, dat hij, niettegenstaande zijn goedigheid en liberale begin selen, toch erop bedacht was om zijn contubemaal Pieter van der Waai bij gelegenheid de een of an dere poets te bakken. Pieter was een beste jongen maar een beetje erg groen'. Een val gezet Deze Pieter werd een val gezet. Hij komt met Van Dort op de ka mer van een van diens vrienden terecht, een zekere Bouwman, het gesprek wordt gestuurd in de richting van Bouwmans chole risch karakter, zijn opvliegend heid en duelleerzucht en vervol gens laat men Pietertje een kopje breken dat van grootvader zaliger van Bouwman geweest zou zijn en een van de mooiste bezittingen van het zogenaamd ruziezoekerig type. En inderdaad, Bouwman ontsteekt in een schuimende woede en vraagt genoegdoening. Een duel is de enige oplossing. Een dag later wordt het duel op pistool uitgevochten en bij het eerste schot van Pieter - met op zet zo hoog mogelijk in de lucht afgevuurd - valt Bouman voor lijk neer. Enfin, de arme jongen rent in paniek weg, loopt een dag met zelfmoordplannen rond en wordt tenslotte door de inmiddels toch wel bezorgd geworden Van Dort als een snikkend hoopje ellende uit een zolderkast van zijn ouder lijk huis gehaald. Heel leuk... Al met al weten we nog niet of er wel te Leiden werd geduelleerd in de 19de eeuw. Uit dit verhaal zou men afleiden dat het wel niet zo'n vaart heeft gelopen, maar toch. Gelukkig zijn we in het bezit van de prachtige memoires van de medisch student S. Greidanus, De dagen van olim geheten, spe lend in de jaren zestig van de 19de eeuw. En hij beschrijft hoe hij ge tuige was van een heus duel, al was ook dit wel een heel Neder lands geval. Greidanus vertelt hoe hij op een avond - het was voorjaar, hij slenterde een grachtje om - aange- Pieter van der Waai (links) op de kamer v haald, daar het duel 's morgens vroeg zou plaats vinden in de dui nen bij Waalsdorp. Ik ging 's avonds naar het Ziekenhuis, voor zag mij van toerniquet, messen, scharen, pleisters, sponsen, ban dages, kortom alles wat ik noodig kon hebben ingeval van ernstige verwondingen". Om drie uur werd hij opgehaald i LEIDSE KRONIEK OVER /MENSEN EN GEDANE ZAKEN klampt werd door een paar hem nauwelijks bekende corpsleden. Ze verzochten om zijn discretie en vertelden hem dat er een duel op handen was - 'de aanleiding was als gewoonlijk te onzinnig om er zoo ernstige gevolgen aan te verbinden' - en vroegen hem of hij er als aanstaand arts niet bij aan wezig wilde zijn voor een eerste verband. "Er werd afgesproken, dat ik 's nachts te 3 uur zou worden afge- door de secondanten en het drie tal begaf zich naar de kamer waar de kemphanen zich wat moed in zaten te drinken. De sabels wer den binnen gebracht, de rijtuigén kwamen voorrijden en op een mooie lentemorgen, de opkomen de zon bescheen de velden, de dauw lag er als een sluier over heen, leeuwerikken jubelden, al les lachte behalve de twee stu dentjes, ging het richting duinen. Bij aankomst bleek in ieder geval bij een der partijen de moed ge heel verdwenen, want hij mom pelde Greidanus met bevende stem toe: 'Och God, Gr. op jouw is al mijn hoop gevestigd...' De duellanten ontkleedden zich tot op het hemd, de sabels werden gemeten om te kijken of ze even lang waren, er werd be paald dat de strijd zou eindigen au premier sang, dat wil zeggen bij het eerste bloed dat er vloeide. Geven we het woord aan Greida- "De eene duellant, de man die gezegd had, dat al zijn hoop op mij gevestigd was, stond met den rug naar mij toegekeerd en ik zag zoo'n heftige beweging in 's mans pantalon op de plaats waar de rug ophoudt, dat ik geen al te groot idee kreeg van zijn onver saagdheid en strijdlust. Het tee- ken tot den aanval werd gegeven en - reeds bij den eersten uitval was ik gerust gesteld, de vrees voor ernstige verwonding ver dween dadelijk en ik kon een glimlach niet onderdrukken, want het was meer dan duidelijk, dat beide verwoede partijen liefst niet geraakt wilden woelen, maar ook alsjeblieft elkander geen zeer wilden doen. Viel de een uit, dan stoof de ander zoo ver weg, dat hij onmogelijk met het zwaard was te bereiken en omge keerd bij uitval van no. twee, deed no. één desgelijks. Bovendien werden de sabels zoo aarzelend en met zoo weinig vuur gehanteerd, dat ik eerder vreesde, dat zoo n geschermutsel wel tot den middag kon blijven duren voor er een druppel bloed vloeide. Veel geklikklak van het eene ijzer op het andere maar verder kwam het niet. Eindelijk gleed een der sabels bij ongeluk uit en schampte den arm van de, zal ik maar zeggen, bibberende partij. Onmiddelijk klonk het halt! van den kamprechter, de docter werd geciteerd en ja er was een schram metje en met wat drukken en kne den kwam er een druppel bloed. Er was aan de eer voldaan! Goed, we weten het, er werd ge duelleerd in Leiden in de 19de eeuw. Er werd echt geduelleerd. WILLEM OTTERSPEER In vier dagen bereikten de vracht wagens Sibiu in Roemenië. Onder- door Annemiek Ruygrok weg werd het konvooi als bevrijders onthaald. "Mensen die het V-teken maakten. Dansende en zingende kinderen. Fantastisch". In Sibiu werd de groep in zessen verdeeld. De wagen waarin Wage naar meereed werd naar Medias ge dirigeerd. "Toen werd het echt spannend. Het doel waarvoor we waren gegaan, was bereikt. Een ver tegenwoordiger van het Roemeense Rode Kruis reed voorop. Bij de grens van het dorp moesten we wachten, een hele tijd". De komst van het voedseltrans- port was inmiddels als een lopend vuurtje door het dorp gegaan. Geen wonder dat de inwoners om de elf vrachtwagens heendromden in de hoop alvast een graantje te kunnen meepikken. "Op een gegeven mo ment zeiden we: "Joh. laten we al vast zo'n wagen opengooien". Dat hebben we gedaan. De chaos die toen ontstond zeg. Op een gegeven moment hebben we toch het zeil weer moeten dichtgooien. Dan heb je het moeilijk hoor, als je die droe vige, teleurgestelde gezichten ziet". Pet Na verloop van tijd werden de wa gens naar een militair garnizoen be geleid. "En dat zat ons niet lekker, want we twijfelden eraan of het voedsel op de goeie plek zou komen. Maar we moesten er ons bij neerleggen. Soldaten kwamen helpen de wa gens te lossen en binnen een urn- waren we vrienden met die jongens. Alles ging onder toezicht van een vertegenwoordiger van het plaatse lijk bestuur. We hebben ook lijsten gezien met de namen van gezinnen, waar de pakketten naar toe zouden gaan. Dus ik heb er wel vertrouwen in dat het goed terecht komt". Toen om half zeven 's avonds de boel was gelost, wilden de chauf feurs de terugreis aanvaarden. Maar daar kon geen sprake van zijn. "We moesten toch nog mee de stad in om een kopje koffie te drinken. Nu dat werd een complete met wijn over goten maaltijd. Van de garnizoens officier kreeg ik zijn pet op m'n hoofd gezet. Nou en dat is wat voor een militair. Maar na al die drank konden we natuurlijk niet de weg op. Dus hebben we op het garni zoensterrein in de wagen geslapen. De volgende ochtend na een ontbijt Leidse hoogleraar leidt commissie informatie en recht LEIDEN - Prof. H. Franken van de Leidse universiteit (faculteit rech ten) is benoemd tot voorzitter van de tijdelijke adviescommissie infor matietechnologie en recht. De com missie moet de belangrijkste ont wikkelingen in kaart brengen die de komende tien jaar vanuit allerlei wetenschappen aandacht behoe- Voorbeelden daarvan zijn onder meer het beveiligen van computer gegevens en het tegengaan van computercriminaliteit. De commis sie, 'ingesteld door het ministerie van onderwijs, brengt in het derde kwartaal haar eindrapport uit. bevolking uitgewuifd". Sinaasappel Al chocolade uitdelend gingen de elf vrachtwagens weer huiswaarts. "Onderweg spraken we nog met een jongen van een jaar of zestien. Hij vroeg of we soms een sinaasap pel voor hem hadden. Gelukkig hadden we er nog een paar over uit ons lunchpakket. Als je het gezicht van die jongen had gezien. "Vorig jaar heb ik ook een sinaasappel ge geten". zei hij. Van bananen wist hfj niet hoe ze smaakten. Vreselijk, hoe die mensen gekneveld zijn ge weest". Op de terugweg kwam het hele konvooi in Duitsland weer bij el kaar. Iedereen had enthousiaste verhalen over ontroerende en hart verscheurende taferelen. "In die acht dagen is het zo'n hechte groep geworden. Je hebt allemaal hetzelf de doel: die mensen daar wat le vensmiddelen brengen. Een fantas tische ervaring. En de vreugde werd nog groter toen aan de Nederlandse grens onze vrouwen en (kleinkin deren ons welkom heetten. Die wa ren door het NOB opgetrommeld. Om nooit te vergeten. Als ze me vandaag vragen om weer te gaan, ben ik morgen weer weg. Ik zal het NOB maar eens gaan bellen". HULP PSYCHOLOGEN - Een aantal ziektekostenverzekeraars en ziekenfondsen, waaronder ook het Leids-Alphense, geeft geen vergoe ding meer voor hulp van psycholo gen en psycho-therapeuten. Het Zil veren Kruis in Noordwijk heeft la ten weten de vergoeding na 1 janua ri wel te blijven geven. Info startend zakenman SASSENHEIM - De Kamer van Koophandel houdt dinsdag 23 janu ari een oriëntatiebijeenkomst voor beginnende ondernemers. Ver schillende deskundigen vertellen dan over allerlei zaken die voor de startende zakenman van nut kun nen zijn, zoals ondernemingsplan nen, financiering en vergunningen. De bijeenkomst wordt gehouden in De Oude Tol aan de Hoofdstraat 147 in Sassenheim en duurt van 20.00 tot 22.30 uur. 15 januari 1990 Honderd jaar geleden stond er in de krant: - De schoonmaak. - Een oud soldaat kwam Donderdag 11. den politierechter te Londen om raad vragen. Zijn paspoort, dat van 1861 dagteekende was zeer vuil geworden. Zijn vrouw had daarom dat perkamenten stuk in de waschtobbe gestopt, met het gevolg, dat de geschreven naam van haren man was uitge- wischt. Hij kwam nu den politie rechter vragen om eene beëdigde verklaring, dat hij de man was, in het document bedoeld. De rechter verwees hem naar het de partement van Oorlog. - Een jonge scheikundige te Dijon heeft een kruit voor de jacht uitgevonden, dat geen rook geeft, bijna geen geluid bij de ontploffing, de wapens niet rpest en goed blijft. - Heer (tot een straatjongen, die hem gruwelijk verveelt met voor zijn venster te staan fluiten): „Zeg eens, jongen. welke nachtuil heeft jou dat fluiten ge leerd?" Jongen: „Jij niet!" - De vaster Succi, die, zooals men weet, thans te Londen weder be zig is veertig dagen te vasten, heeft thans zijn 23sten dag ach ter den rug. Vijftig jaar geleden: - 'Met ingang van heden is op het baanvak Leiden-Woerden de stoomtractie door Dieseltractie vervangen. Gisteravond om 23.40 uur kwam trein 3340 als laatste stoomtrein binnen. Daar de Dieseltreinen op dezelfde tij den als de stoomtreinen zullen rijden, kunnen eventueele ver tragingen gemakkelijker inge haald worden, daar het keeren en watememen der lokomotie- ven alhier en te Woerden komt te vervallen.' - De geldinzameling uitgaande van de Finsch-Nederlandse Ver- eeniging in samenwerking met het Nederlandsche Roode Kruis ten behoeve van het Finsche Roode Kruis is thans tot eet taal bedrag van f 150.000 geste gen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 9