Unieke reparatie haarscheurtje
NABIJ
Als Ockels komt aanvliegen,
staat de brandweer al klaar
'Oostenrijk vaak
negatief bekeken'
'Reus nageslacht
vrouw en engel'
I REPORTAGEi
MAANDAG 15 JANUARI 1990
GEESTELIJK LEVEN
MAASTRICHT (GPD) - "Als Oc-
kels hier in Maastricht aankomt,
wordt bij wijze van spreken meteen
de brandweer gewaarschuwd". De
reactie van havenmeester Wildering
van Maastricht Airport laat aan dui
delijkheid niets te wensen over.
Wubbo Ockels, Neèrlands enige as
tronaut, had al veel eerder zijn vlieg
brevet moeten worden ontnomen.
Sinds gisteren is hij inderdaad
zijn vliegbrevet (voorlopig) kwijt.
Ockels was op 5 december in het
Franse Lille als piloot van een klein
zakentoestel betrokken bij een ern
stige botsing met een Airbus. Re
den voor de Rijksluchtvaartdienst
om Ockels voorwaardelijk te schor
sen, zo heeft een woordvoerder van
het ministerie van Verkeer en Wa
terstaat gisteren meegedeeld.
De 43-jarige astronaut moet in de
komende weken enkele examens
afleggen om zijn brevet terug te krij
gen. De Raad voor de Luchtvaart
onderzoekt het ongeval in Lille en
zal te zijner tijd uitspraak doen of
Ockels schuldig was aan het onge
val. De tijdelijke schorsing staat
volgens de woordvoerder los van de
vraag of de astronaut wel of niet
schuldig is.
Verkeersleider Wildering mocht
gisteren zijn ervaringen met Ockels
vertellen aan een delegatie van de
Rijksluchtvaartdienst. Bij die gele
genheid werd hij gehoord over de
incidenten die zich de afgelopen
maanden met Wubbo Ockels op
Maastricht Airport hebben afge
speeld. Het waren er nogal wat.
Maar voor het gemak noemt hij er
twee.
Betonblok
Ten eerste was dat het incident
'Brokkenpiloot' moet opnieuw examen doen
makshalve omschrijft. Tijdens de
voorbereidingen op de ruimtevaart
met de Challenger verscheen Oc
kels regelmatig op Maastricht Air-
port voor vluchten met zijn zaken-
vliegtuigje. Op een keer ging hij van
start, zonder de noodzakelijke con
trole vooraf, terwijl de vleugels nog
verankerd waren aan een beton
blok. Een van de kabels aan het ge
wicht brak bij het taxiën meteen af,
maar het andere bleef hangen.
Dat
ging mee de lucht in en de vijftig ki
lo beton trok de vleugel zodanig
omlaag dat Ockels een noodlanding
moest maken. De brandweer werd
gewaarschuwd, maar Ockels kwam
ongedeerd aan de grond.
De goede afloop is de reden ge
weest dat er nooit proces-verbaal is
opgemaakt van dat incident, meent
Wildering. En voor de Raad van de
Luchtvaart heeft hij zich dan ook
niet hoeven verdedigen.
Na een
tweede incident, door Wildering
omschreven als 'vliegen-terwijl-het-
vliegveld-gesloten-was', kwam hij
stemming van de verkeersleiding
en de havendienst steeg hij op. Ook
van de brandweer was toen nog nie
mand aanwezig.
"En verder bestonden onze con
tacten uit het regelmatig discussië
ren over allerlei zaken die zich hier
dank zij hem afspeelden", aldus
Wildering, die Ockels overigens
niet de grootste brokkenpiloot zou
willen noemen. "We hebben hier
ook nog te maken met leerlingen
van de Nationale Luchtvaart
School. Maar dan spreek je natuur
lijk wel over een hele andere catego-
Mooi weer
De Maastrichtse havenmeester is er
niet rouwig om dat Ockels voorlo
pig aan de grond moet blijven. "Ik
zeg dus niet dat ik blij ben dat hij
zijn vliegbrevet tijdelijk kwijt is. Ik
zeg wel dat het al veel eerder had
moeten gebeuren op grond van de
incidenten die zich hier hebben
Astronaut en brokkenpiloot Wub- voorgedaan. Kijk, meneer Ockels
bo Ockels: her-examen. heeft zijn vliegbrevet ergens in de
Verenigde Staten gehaald, in een
daar niet onderuit. Dat gebeurde op hele andere omgeving en blijkbaar
een zondagmorgen. Zonder toe- onder mooi-weer-condities. Meneer
Ockels is bekend met de situatie in
Texas waar achter iedere grote
boerderij een privévliegtuig gepar
keerd staat. Daar gaat de ene boer
gewoon bij de andere op bezoek
met het vliegtuig. Ockels wilde dat
hier ook zo ongeveer doen".
Wildering heeft nogal moeite met
Ockels' houding. "Hij heeft zich er
inderdaad op laten voorstaan dat hij
astronaut was".
Ockels zelf heeft het volste ver
trouwen in het lopende onderzoek
naar het ongeluk met zijn vliegtuig
je op de luchthaven van Lille. Over
de tijdelijke schorsing van zijn
vliegbrevet is hij niet negatief. Hij
ziet er niet tegenop opnieuw exa
men te doen. Integendeel, hij wil dit
zelfs graag. De ruimtevaarder be
schikt over een vliegbrevet A voor
kleine privé-vliegtuigen en B3,
waarmee hij burgerluchtvaartvlieg-
tuigen mag besturen. Ockels heeft
veel vliegervaring. Hij heeft 1200
uur op zijn naam staan. Dat is voor
een privé-vlieger vrij veel. Het afge
lopen jaar vloog hij zelf 200 uur.
Schuldvraag
Over de schuldvraag inzake het on
geluk, waarbij hij met zijn toestelle
tje in aanraking kwam met een Air
bus, wil de ruimtevaarder met het
oog op het onderzoek, dat nog enke
le maanden in beslag kan nemen,
niets zeggen. Het enige wat hij kwijt
wil is dat een communicatiestoor
nis tussen hem en de verkeerstoren
een factor was die heeft meege
speeld. Ook de gezagvoerder van de
Airbus was niet o.p de hoogte daf hij
zich met zijn vliegtuigje op de plek
van het onheil bevond. Het zicht
was slecht.
Voorlopig maakt Ockels gebruik
van het openbaar vervoer door de
lucht.
Ambassadeur betreurt rapport Amnesty:
DEN HAAG - "Oh jee. De koffie"! Ambassadeur dr. Heinrich Pfus-
terschmid-Hartenstein van Oostenrijk put zich uit in excuses. "Er
is iets mis gegaan en nu heeft u geen koffie gehad. Ik heb er zelf
ook helemaal niet meer aan gedacht". De diplomaat vindt het heel
vervelend. Hier is de Oostenrijkse gastvrijheid in het geding.
door
Theo Haerkens
Oostenrijk is een gastvrij land en de
ambassadeur constateert dat mas
sa's toeristen daar jaar in jaar uit
van genieten. Voornamelijk Duit
sers, maar de Nederlanders zijn met
anderhalf miljoen een goede twee
de. "Er zijn mensen die al twintig
jaar naar hetzelfde dorpje gaan",
glimlacht hij. "Ze voelen zich bij
ons thuis".
Dat neemt niet weg dat in de rela
tie tussen beide landen geregeld
een kritische toon wordt aangesla
gen. Het onderhuids anti-semitis-
me, de affaire Waldheim en nu weer
de door Amnesty International ge
signaleerde schendingen van de
mensenrechten, geven daartoe aan
leiding.
In het rapport 'Foltering en Mis
handeling' signaleert Amnesty dat
er in politiebureaus mensen gesla
gen zijn, met brandende sigaretten
bewerkt en met plastic zakken bijna
verstikt. De afgelopen vijfjaar kwa
men er 128 meldingen binnen van
dit soort zaken, waarbij 201 mensen
zouden zijn betrokken.
Ambassadeur Pfusterschmid
vindt het voorbarig daar conclusies
aan te verbinden. "We moeten de za
ken nauwkeurig bekijken: Amnes
ty International heeft gezegd dat er
mensen worden mishandeld, maar
dat wil nog niet zeggen dat dat ook
werkelijk gebeurt. Er moeten na
tuurlijk wel bewijzen op tafel ko-
De ambassadeur benadrukt dat
de gemelde incidenten betrekking
hebben op een periode van vijfjaar
en dat is natuurlijk erg lang. "Ook in
andere Europese landen onder
zocht Amnesty de afgelopen jaren
hoe er wordt omgegaan met de
mensenrechten en ik geloof niet dat
er veel verschil is".
De ambassadeur wijst erop dat
degenen die zich beklagen, zelf al
lerlei regels met voeten treden.
"Criminelen handelen altijd buiten
de wet. De politie moet binnen de
wet opereren en is daardoor altijd in
een zwakkere positie", meent Pfus
terschmid. "Af en toe gaat er een po
litieman over de schreef. Dat mag
natuurlijk niet. Maar is duidelijk dat
veel klagers enkel van zich laten ho
ren om de aandacht af te leiden van
hun eigen misstappen".
De ambassadeur vindt dat er
soms vanuit een negatieve houding
over Oostenrijk geschreven. De af-
faire-Waldheim is daar een goed
voorbeeld van. De president werd
beschuldigd van oorlogsmisdaden
tegen Britse militairen op de Bal
kan, maar Britse historici hebben
daar nooit bewijzen van kunnen
vinden. "Persoonlijk vind ik dat de
kranten zich toen over-kritisch heb
ben opgesteld".
Zolang er geen bewijzen zijn, is
terughoudendheid geboden, zegt
de ambassadeur. Steevast begon
nen berichten in de Nederlandse
kranten over de affaire steeds met
de insinuerende bijzin de presi
dent die wordt beschuldigd van
"In Oostenrijk gebeurde dat ook
wel, maar de redacties waren daar
voorzichtiger dan hier".
Dat het anti-semitisme in Oosten
rijk nog welig tiert, bestrijdt Pfus
terschmid bestrijdt dat. "Ik geloof
niet dat er in mijn land meer neo-na-
zi's zijn dan ergens anders. Laatst
De diplomaat doet alle mogelijke
moeite uit te leggen met hoeveel
toeval de ultra-rechtse politicus
Haider een zetel kon bemachtigen.
De man heeft optimaal geprofiteerd
van politieke ruzies in zijn provin
cie. Dat hij in het parlement zit, be
tekent absoluut niet dat zijn racisti
sche opvattingen gemeengoed zijn
in Oostenrijk. "Wij zijn niet zo mora
listisch als de Nederlanders, maar
we zijn bepaald geen extreem
rechts land".
Reactor Dodewaard in brandpunt nucleaire belangstelling
DODEWAARD Drie Jaar in
tensieve voorbereiding, 27
ordners vol met rapporten, be
rekeningen en goedkeuringen
en enkele miljoenen guldens.
Dat alles was nodig om een
aansluitpunt aan het reactor
vat van de kerncentrale Dode
waard definitief te kunnen
dichten. Vandaag wordt de zo
geheten grafietplug door een
speciale groep technici van de
Kema in Arnhem geplaatst ter
vervanging van de vorig jaar
aangebrachte voorlopige af
dichting. Helemaal klaar is
het karwei nog niet. Een
steunconstructie voor de plug
die een extra zekerheid moet
bieden, zal pas volgend jaar
worden aangebracht.
door
Arnoud Cornelissen
Een haarscheurtje in een pijp van
het waterzuiveringssysteem vorm
de de aanleiding voor de giganti
sche operatie, die door nucleaire
technici over de gehele wereld met
veel belangstelling wordt gevolgd.
De technieken die in Dodewaard
worden toegepast, zijn uniek. Tech
nici van de Kema ontwierpen niet
alleen de grafietplug, ook werden
speciale lastechnieken en gereed
schappen voor deze ingreep ont
wikkeld.
Het bewuste onderdeel voldoet
aan dezelfde kwaliteitseisen als het
reactorvat zelf en kan daardoor als
onlosmakelijk deel daarvan gezien
worden. Hoewel, de plug kan voor
onderzoek of vervanging worden
losgemaakt. "Wij garanderen de le
vensduur voor tien jaar", zegt J.E.
Klees, nucleair adviseur van de Ke
ma en geestelijke vader van de plug.
"Maar wij zijn ervan overtuigd dat
hij veel langer mee kan gaan".
Dat geloof is mede gebaseerd op
het feit dat de eerste plug die ter af
dichting van de pijp N8 in het reac
torvat werd geplaatst, na twee jaar
nog uitstekend bleek te voldoen.
Het grafiet noch de gebruikte meta
len waren door het nucleaire milieu
aangetast.
Haarscheurtje
De operatie 'afdichting stomp N8'
begon in 1986 toen bij een routine
controle in deze leiding een haar
scheurtje werd ontdekt. De bewus
te pijp werd buiten werking gesteld,
gevuld met stikstof en afgescheiden
van het water irf het reactorvat door
middel van de voorlopige grafiet
plug om verder oxyderen te voorko
men. Tijdens de jaarlijkse splijtstof
wisseling vorig jaar januari bleek
dat die operatie was geslaagd. Het
haarscheurtje was niet groter ge
worden.
De feitelijke opdracht was echter
een dermate hoogwaardige afdich
ting te construeren, dat de plug als
het ware een geheel zou vormen
met het vat. Nadat in de onder
zoekslaboratoria van de Kema eerst
de definitieve plug was ontworpen,
werd gezocht naar techieken om de
afdichting tot stand t" brengen.
De operatie kon niet vanaf de bui
tenkant van het reactorvat worden
aangepakt. Daarvoor zouden eerst
tonnen beton verwijderd moeten
worden en kwam het personeel aan
te hoge stralingen bloot te staan.
Daarom besloten de techici vanuit
de binnenkant van het reactorvat de
aansluiting te dichten, ondanks dat
deze manier van werken veel duur
der was.
Vorig jaar januari was alles ge
reed voor de ingreep. De operatie
moest toen echter worden uitge
steld omdat de kernfysische dienst
en het Stoomwezen nog niet alle be
nodigde materialen en technieken
hadden gekeurd. Ook nu is nog niet
alles rond. De afsteunconstructie
die de plug op zijn plaats moet hou
den als alle andere veiligheidsmaat
regelen zouden falen, wordt pas vol
gend jaar aangebracht. Pas dan zijn
daarvoor alle keuringen gereed.
Om de plug op zijn plaats te bren
gen, is boven het geopende reactor
vat een werkplatform aangebracht.
Met op afstand bestuurbare appara
tuur is negen meter onder het plat
form het aansluitpunt N8 van bin
nenuit zo rond en glad gemaakt, dat
de plug de opening perfect afsluit.
De druk in het reactorvat alleen al is
voldoende om de constructie op
zijn plaats te houden. De grafietrin-
gen aan het einde van de plug die ei
genlijk al buiten het vat in de afge
sloten stomp N8 zitten vormen een
extra afsluiting.
De belangstelling van het buiten
land voor deze ingreep is bijzonder
groot, omdat alle kokend-waterre-
actoren van de eerste en tweede ge
neratie af en toe te maken hebben
met haarscheurtjes in leidingen. De
techniek die in Dodewaard wordt
toegepast, blijkt vele malen beter te
zijn dan de methoden die tot dusver
gebruikelijk waren.
VALKENBURG De Gereformeerde Kerk in Valkenburg heeft dit
weekeinde het vijftigjarig bestaan gevierd. Gisteren vonden twee fees
telijke diensten plaats, terwijl zaterdagmiddag onder meer een ont
moeting voor gemeenteleden en oud-leden was georganiseerd. Tijdens
die gelegenheid kon men ook meedoen aan het spelletje 'Wie zien dit?';
bij foto's uit de oude doos moesten de juiste namen van broeders en zus
ters worden gezocht. (foto Dick Hofwoning)
Ds. Koekkoek op Zoeklicht Toogdag:
ALPHEN AAN DEN RIJN - De reuzen, die regelmatig in de
bijbel voorkomen, zijn voortgekomen uit een vermenging van
engelen en mensen. Dat is de enige logische verklaring van het
huwelijk van de 'zonen Gods' en de 'dochters der mensen' uit
de dagen van Noach (Genesis 6).
groot geloof toonde in een godlo
ze tijd, zo zijn er nu ook vele (jon
ge) christenen die God oprecht
willen dienen.
Op zijn beurt waarschuwde ook
Feilce ter Velde (bekend van de
EO) waakzaam te blijven tot de
wederkomst van Christus. Hij
sprak over: 'Als God de deur
sluit'. De vereniging 'Het Zoek-
Dit betoogde de baptistendomi
nee H. G. Koekkoek zaterdag op
de drukbezochte Zoeklicht Toog
dag in Alphen aan den Rijn rond
het thema 'Als in de dagen van
Noach'. In christelijke kring zijn
de algemeen aanvaarde verkla
ringen voor deze huwelijken dat
het ging om nageslacht van Seth
enerzijds en Kaïn anderzijds, of
om verbintenissen tussen gelovi
gen en ongelovigen.
Deze verklaringen geven ech
ter geen antwoord op de vraag
waar de reuzen (zoals 'de kinde
ren van Enak') vandaan komen,
aldus Koekkoek. De brief van Ju
das en ook de tweede brief van
Petrus geven aanleiding om een
relatie tussen engelen en mensen
te veronderstellen, aldus de pre
dikant.
Het is volgens hem een misvat
ting om op grond van de bijbel te
denken dat engelen geslachtsloos
zijn. Er staat wel dat er in de he
mel niet gehuwd wordt, aldus
Koekkoek, die het opmerkelijk
vindt dat niet-christenen veel
meer openstaan voor relaties tus
sen mensen en engelen of demo
nen dan de christenen.
Ook de joodse traditie laat
ruimte voor reuzen, voortgeko
men uit engelen. Overigens is het
Hebreeuwse woord voor reus,
'nephilim', vrijwel identiek aan
het woord voor geaborteerd kind:
'nephalim'. In de dagen van
Noach kwamen abortussen veel
vuldig voor, zo vertelde Koek
koek.
Hij trok de lijn door naar onze
dagen, omdat nu ook veel abor
tussen plaatsvinden. Ook kunnen
de moderne mensen veel op het
gebied van medische techniek
('reuzen'), maar mevrouw Stinis-
sen laat men nu wel verhongeren.
Jezus heeft gewaarschuwd dat als
er dergelijke zaken gebeuren, zijn
komst nabij is, aldus de predi
kant.
Zijn Leidse collega, dominee A.
H. Agtereek, sprak over 'Noach,
de man die wandelde met God'.
Hij benadrukte op zijn beurt dat
ook in de eindtijd veel mooie din
gen gebeuren. Zoals Noach een
EN VER
licht' stelt zich ten doel het Evan
gelie te verkondigen en te wijzen
op de terugkeer van Jezus. De
twee samenkomsten opn regiona
le dag werden beide keren zo'n
vierhonderd mensen bezocht.
'Lima' ingezet
in strijd voor
tafelvieringen
ZEIST (ANP) - Het Landelijk
Oecumenisch Platform (LOP)
hoopt aan de hand van het Lima-
rapport (over doop, avondmaal en
ambt) binnenkort met een aan
vaardbaar model te komen voor
gezamenlijke eucharistie- en
avondmaalsvieringen. Dat zou
een oplossing kunnen zijn voor
de impasse in de Oecumenische
Geloofsgemeenschap Helmer-
hoek te Enschede.
Het LOP, waarbij ook de oecu
menische geloofsgemeenschap in
de Leidse Merenwijk is aangeslo
ten, heeft zaterdag in een verga
dering over de situatie in Ensche
de geconcludeerd dat het verbod
van kardinaal Simonis op geza
menlijke eucharistie- en avond
maalsvieringen de verbonden
heid van rooms-katholieken en
protestanten schaadt en dat het in
strijd is met het geweten van vele
christenen, aldus bestuurslid J. J.
Tijsen.
Het platform wil nu samen met
enkele deskundigen onderzoe
ken in hoeverre het Limarapport
uitkomst kan bieden. De Rooms-
Katholieke Kerk heeft immers
volledig meegewerkt aan dit rap
port van de Wereldraad van Ker
ken, waaruit blijkt dat niet avond
maal en doop de grootste oecu
menische struikelblokken zjjn,
maar het ambt.
Synode uitgesteld
LEIDSCHENDAM (ANP) - De
synode van de Hongaarstalige
Gereformeerde Kerk in Roeme
nië is voorlopig uitgesteld. De sy
node zou volgende week in Cliy
worden geopend, maar er is meer
tijd nodig voor de voorbereiding,
zo heeft dr. G. H. van de Graaf,
vice-voorzitter van de Hervormde
synode, uit Roemenië vernomen.
De synode zal naar verwachting
twee nieuwe bisschoppen benoe
men voor de afgetreden bisschop
pen Laszlo Papp en Gyula Nagy,
die het regime van Ceausescu kri
tiekloos hebben gesteund.
SoW-pastoraat. In twee gedeel
ten van Voorschoten, Adegeest-
/Krimwijk en Noord Hofland,
wordt het pastoraat van hervorm
de en gereformeerde ouderlingen
gezamenlijk opgezet. Ouderlin
gen, in dezelfde wijk werkzaam,
zullen het huisbezoek onderling
verdelen. Daarmee wordt een
voorschot genomen op de Samen
op Weg-federatie, zo blijkt uit het
gezamenlijke kerkblad de 'Kerk
klok'.
Twee procent. De Hervormde
Kerk slaagt er niet in de jaarlijkse
bezuiniging van 4 procent te reali
seren. In 1988 en 1989 is er onge
veer 3 procent per jaar bezuinigd,
voor 1990 blijft dit onder de 2 pro
cent.
Occultisme. 'Praktisch occul
tisme' is fiet thema van een bij
eenkomst van het Theosofisch
Genootschap, morgenavond in
de Pieterskerk (ingang Kloksteeg
16) in Leiden. Aanvang acht uur.
Lezing rabbijn Van der Kamp.
De orthodoxe rabbijn Lody van
der Kamp uit Amsterdam spreekt
woensdagavond voor de Leidse
afdeling van het Genootschap
Nederland-Israël over 'De relatie
tussen religieuze en niet-religieu-
ze joden'. De lezing vindt plaats in
de bovenzaal van de synagoge
(Levendaal 14). Aanvang acht
Beroepingswerk
Gereformeerde Kerken: beroepen te
Amersfoort J. van Verseveld Frane-
ker; aangenomen als predikant bij de
stichting PERKI (vereniging voor pro-
testantschristelijke Indonesiërs) H.
Olde Zwolle, te Grijpskerk
drs. I. J. Bijlsma Idskenhuizen.
Gcrcf. Kerken vrijgemaakt: beroe
pen te Baflo in combinatie met Warf-
fum drs. P. Groen kand. Kampen; be
dankt voor En schede-Oost J. T. Olden-
huis Helpman, voor Gouda A. van
Houdt Enschede-Noord.
Nederlands Gercf. Kerken: bedankt
voor Amstelveen W. Smouter Rijs
wijk.
Gereformeerde Gemeenten: beroe
pen te Nieuwdorp J. C. Weststrate 's-
Gravenpolder, die bedankte voor Ha
milton (Canada).
