Be waarde van het felbegeerde papiertje
'Het is niet alles goud wat er blinkt'
Diploma moet niet boven het bed hangen
Notka leidt op voor 'gtamourtoekomst' in toerisme
MAANDAG 15 JANUARI 1990
SCHOOLWIJZER
PAGINA 23
Diependaal baalt ervan dat gedi
plomeerden zo bevoordeeld wor
den in de cao-regeling. „In deze
buurt werken veel vrouwen in peu
terspeelzalen. Zij hebben een ver
antwoordelijke taak. Ze werken
niet alleen in een 'stalplaats' voor
peuters, maar hebben ook intensief
contact met ouders. Ik vind dat ze
als cultureel werker ingeschaald
moeten worden. Dan verdienen ze
"Hun salaris is nu miserabel. In
de cao vallen ze onder 'assistentslei
derschap*. De gemeente Amster
dam wil de peuterleidsters niet op
schroeven tot cultureel werksters.
Die ziet ze slechts als vrouwtjes die
op kinderen passen".
Diependaal ziet zich door deze
slechte cao-regeling genoodzaakt
om zijn ongediplomeerde maar zeer
geschikte mensen intern een oplei
ding aan te bieden. „Anders is er
voor hen financieel gezien geen per
spectief. Jarenlang hard werken en
geen cent verdienen, vindt toch nie
mand leuk?"
Klooster
Als je de waarde van je diploma ver
geten bent en daardoor niet meer
weet bij welk bedrijf of vervolgop
leiding je terecht kunt met je pa
piertje, kun je naar de informatise-'
ringsbank in Groningen stappen.
Daar huist een afdeling diplomaver
gelijking. Werkzoekenden en be
drijven trekken hier regelmatig aan
de bel, want vaak ze weten niet wat
al die papieren betekenen.
Jaarlijks komen hier 1000 schrif
telijke aanvragen binnen. Het zijn
voornamelijk vragen over buiten
landse diploma's en verouderde op
leidingen. B. Heun, werkzaam op de
afdeling diplomavergelijking: „Zo
had je vroeger de Middelbare
School voor Meisjes (MMS). Veel
vrouwen denken dat deze opleiding
gelijk staat aan het VWO. Ze willen
dan -meestal op latere leeftijd - met
dit diploma naar de universteit
gaan. Dat kan dus niet. De MMS
had vroeger wel veel verschillende
vakken, maar er de stof werd niet zo
intensief behandeld als tegenwoor
dig".
Bij een verzoek duiken de mede
werkers van de afdeling diploma
vergelijking in het archief om de
waarde te achterhalen. Soms vra
gen ze om raad bij advisburaus of
sporen docenten op die ooit op de
niet meer bestaande opleiding les
gaven.
Soms moeten de medewerkers
hun klanten teleurstellen. Heun:
"Onlangs belde een Nederlander
die nu in Zuid-Afrika werkt. Vol
gens eigen zeggen had hij een hele
zware opleiding op een klooster er
gens in Limburg gevolgd. Dat was
al voor de Tweede Wereldoorlog.
We hebben de hele provincie afge
zocht, maar geen non of pater die
nog iets over die opleiding kon ver
tellen. Zo zie je maar, ook met diplo
ma's kun je als 'putjesschepper' ein
digen".
Duizenden eindexamenkandidaten sloven zich tot in de kleine
uurtjes uit om straks het felbegeerde diploma in ontvangst te ne
men. Deze martelgang moeten ze doorstaan, want bij sollicatie wil
de personeelsfunctionaris het belangrijke papiertje zien. En wel
het orginele diploma, want een kopietje is gemakkelijk te verval
sen. Scholieren die het waardevolle certificaat ingelijst boven het
bed hangen, kunnen hun carrière wel vergeten. En datje er zonder
diploma ook wel komt, ontkent het Nederlandse bedrijfsleven
met klem.
DEN HAAG - De tijd dat een kran- op mijn bureau zien. Een slimme
tejongen miljonair kon worden, ligt sollicitant kan gemakkelijk met de
ver achter ons. Voor mensen zonder inktwispen of typpex het diploma
diploma lijkt een carrière niet weg- van broer of zus vervalsen. Dat ge-
gelegd. Wat dat betreft, is minister donder wil ik voorkomen. School-
Aiders van Volksgezondheid Ruim
telijke Ordening
de laatste der mohikanen. De be
windsman heeft behalve z'n rijbe
wijs geen enkel geldig papier op
erlaters die hun diploma bovei
Milieubeheer bed inlijsten, kunnen het bij
vergeten".
zak. Praktijk
jaar lyceum hield Alders Ook in de gezondheidszorg wil de
de lage- personeelsfunctionaris bewijzen
gekwalificeerd
Na tw
5t voor gezien en ging
detailhandelschool. Ook die op
leiding maakte hij niet af en werd zijn. In het verleden zijn er te vaak
medewerker bij een uitzendbureau.
Daar klom hij op als assistent
manager. Pas toen hij zich met poli
tiek ging bemoeien, brak hij door.
Nu is hij dé man van Nederland die
het milieu-beleid uitstippelt.
door
Carine Neefjes
ongediplomeerde artsen het zieken
huis binnengeslopen. Lex Knip,
hoofd personeelszaken in het Aca
demisch Medisch Centrum (AMC)
in Amsterdam: "Zo heeft er jaren
lang een radioloog zonder enig di
ploma in een ziekenhuis in Eindho
ven gewerkt. Dat kan niet. In deze
bedrijfstak staan mensenlevens op
het spel".
Knip staart zich echter niet blind
op het officiële papiertje. Voor hem
Volgens het Nederlandse be- is het slechts een theoretisch bewijs
drijfsleven zijn de goede oude tij- dat de leerling op school iets gepres-
den van een vlotte babbel
koffer vol ervaring voorbij. Drs.
B.W. Van Dijk, hoofd-personeelsza-
ken Philips, wil cijfers en certifica
ten zien als hij mensen in dienst
neemt.
Van Dijk: "Schoolverlaters kun-
teerd heeft. De praktijk in deze be
drijfstak is hard, zo meent Knip.
"De sollicitant die hier als ver
pleegster wil werken, denkt vaak
een tweede Florence Nightengale te
kunnen zijn. Dat beeld is moeilijk te
doorbreken, maar klopt absoluut
i tegenwoordig allerlei opleidin- niet met de praktijk. Zo'n figuur
gen volgen. De moderne techniek gaan wij dan tijdens een sollicitatie-
vereist dat bij ons vakbekwame gesprek bang maken. We zeggen
mensen werken. Voor technische
klussen hebben 1
bouwkundigen e
nodig. Wij kopen er niets
verpleegster geen i
ij gediplomeerde levens redt, maar zich eerder bezig
electro-technici houdt met stervensbegeleiding. Ik
toe, dat klinkt luguber. Toch
mand vertelt dat hij thuis altijd de moeten we de sollicitant dit negatie
wasmachine en koelkast repareert, ve beeld voorspiegelen, want te veel
Het dilpoma is voor ons een garan- verpleegsters met prachtige cijfer-
tie-bewijs dat iemand wat in zijn lijsten zijn na een paar jaar praktijk
mars heeft". afgehaakt".
Ook niet-technisch personeel van ,-p-
Philips moet een diploma op zak rlUipjG
hebben. Voor een vertegenwoordig Ondanks het gevaar van binnnen-
van het bedrijf waar maar liefst dringende ongediplomeerde artsen,
60.000 mensen werken, is een vlotte_ is de gezondheidszorg genoodzaakt
babbel niet voldoende. Van Dijk: om ook mensen zonder diploma's in
"Hij moet wereldwijd verkoopplan- dienst te nemen. De bedrijfstak
nen maken. Zo'n iemand moet een kampt met een nijpend tekort aan
academische opleiding hebben. Om personeel. De werknemers moeten
de verkoop van een internationaal
bedrijf te regelen, moet je wel ver
stand hebben van management.
Met een vriendelijke glimlach en
een mooi pak kom je er bij ons niet
Bij Organon in Oss, het bedrijf dat
farmaceutische produkten en medi
cijnen maakt, hechten ze extreem
veel waarde aan het papiertje.
Hoofd-personeelszaken J. Holle
man: "Ik wil het orginele diploma
hard werken tegen lage lonen.
Om sneller personeel te werven,
kunnen leerlingen die hun middel
bare school niet hebben afgemaakt,
terecht op interne opleidingen van
verzorgingstehuizen.
Els van Batum (35), personeels
functionaris bij het verzorgingste
huis 'Theodotion' in Laren: "We
krijgen te weinig aanmeldingen bij
onze interne opleiding voor zieken
verzorger. Als iemand dan met een
Felbegeerde papiertjes. Inlijsten is niet slim. Maar ook een diploma zegt niet altijd alles.
(foto GPD)
overgangsbewijs van drie naar vier
HAVO komt, laten wij die toe. Mits
diegene drie jaar een vier voor bio
logie op zijn rapport heeft staan.
Dan blijkt dat de leerling geen inte
resse heeft voor ons vak".
De leerling die de interne oplei
ding voor gezinsverzorger niet af
maakt, kan ook in het verzorgings
tehuis in Laren aan de slag. Die
wordt dan gebombardeerd tot 'ver
pleeghulp'. In totaal heeft 'Theodo
tion' vier van die hulpjes in dienst.
Van Batum: "Het is een nood
sprong. In ochtend- en avonduren,
de piekuren, hebben we extra han
den nodig. De verpleeghulpen ko
men dan om 'hand en spandiensten'
te verlenen. Patiënten onder de
douche stoppen, ze weer aankleden
en eten geven. Ze mogen geen won
den verzorgen of spuiten geven. Het
zijn slechts hulpjes van de verple
ger".
'Oneerlijk'
Het is dus mogelijk om zonder di
ploma aan de slag te komen. Eind
examenkandidaten moeten daarom
niet de boeken in de hoek smijten,
want zonder diploma krijg je bijna
in ieder bedrijf minder betaald dan
je gediplomeerde collega. "Dat is
oneerlijk," vindt Willem Diepen
daal, gebiedscoördinator voor het
buurt- en clubhuiswerk in Amster
dam-Oost.
Diependaal vindt diploma's voor
het buurt- en clubhuiswerk niet
noodzakelijk. Tegen zijn zin let hij
bij sollicitanten op die 'domme pa
piertjes', omdat ze anders zo weinig
verdienen. En dat vindt hij 'onfat
soenlijk' want het werk is zwaar.
Markt
Volgens Diependaal moet je het
buurthuiswerk 'in je hebben'. "Ik
heb hier mensen gehad die alle
soorten sociale academies doorlo
pen hadden. Maar ze hadden 'het'
gewoon niet. Dan dacht ik bij me
zelf: 'Wat wil je nou, jongen? Vol
gens mij kun je beter op de markt
gaan staan. Ook dat is een leuk be
roep".
Een buurthuiswerker moet 'soci
aal' zijn', meent Diependaal. Activi
teiten organiseren, goed kunnen sa
menwerken en steeds inzetbaar zijn
voor anderen. "Dat kan niet ieder
een leren".
Onderwijs aan het Notka.
dicht in de buurt van de 10 mille
komt te liggen. Notka-studenten
hebben recht op studiefinanciering
die de eventuele financiële pijn wat
kan weg masseren. Van der Kaaij
constateert nuchter: "Je kunt voor
je opleiding best investeren. In
Amerika is dat heel normaal. Ik
denk dat het heel redelijk is als dat
hier ook meer in zwang komt".
Testen
Voor een studie aan de toeristen-
school is een vooropleiding vereist
op minimaal havo-niveau, maar me
ao is ook goed. "De studenten moe
ten de stof aan kunnen, talen zijn
belangrijk. We testen hun algemene
kennis met een toelatingsexamen.
Ook hun motivatie testen we. Het
toerisme spreekt wel aan. maar het
is niet alles goud wat er blinkt, er
moet hard gewerkt worden. Nie
mand begint bovenaan. Ze moeten
commercieel leren denken, drie rei
zen verkopen in plaats van één".
Het Notka leidt in het eerste jaar
op voor het zogenaamde SEPR-di-
ploma. Dat is een officieel door de
branche erkend getuigschrift. In
het tweede jaar wordt er net dat ex
tra aan toegevoegd dat de Notka-af-
gestudeerden onderscheidt van an
deren die een kortere opleiding vol
gen. Van der Kaaij is er trots op dat
ruim tachtig procent van zijn stu
denten direct na de diploma-uitrei
king aan de slag kan.
Gemiddeld drie dagen per week
komen de studenten naar school.
De resterende tijd ze besteden aan
zelfstudie en opdrachten. Stages
zijn uiterst belangrijk. "We slagen
we er in om alle studenten aan een
plaats te helpen. We pakken dat de
laatste jaren steeds professioneler
aan". Dat de KLM stageplaatsen
gaat leveren is voor Van der Kaaij
het beste bewijs dat zijn instituut op
de goede weg is. Want de nationale
luchtvaartmaatschappij staat te
boek als enorm veeleisend.
Kwaliteit
Kwalitatief goed personeel wordt in
de toeristische industrie steeds be
langrijker. Van der Kaaij ('wij wil
len de beste zijn') is bang dat de toe
ristische markt in de komende jaren
overspoeld raakt met jongelui die
via allerlei andere privé-opleidin-
gen het bedrijfsleven instromen. Al
leen dit jaar al volgen 4200 mensen
de opleiding voor het SEPR-diplo-
ma. "En zulke aantallen kan Neder
land niet opnemen". Mogelijk biedt
het wegvallen van de Europese bin
nengrenzen in 1992 perspectief,
want toeristisch personeel moet per
definitie internationaal inzetbaar
zijn. Het Notka is niet bang voor de
concurrerentie. Hij wijst op de
'meerwaarde' van zijn opleiding en
op de internationale contacten die
zijn instituut onderhoudt met ande
re toeristische scholen in Europa.
Het Notka is voor de meeste stu
denten een eindopleiding. Het gros
gaat aan het werk, een enkeling stu
deert door, bijvoorbeeld aan de
HEAO-communicatie of de Hoge
school voor Toerisme en Verkeer
die ook in Breda gevestigd is. Om
gekeerd komt het voor dat studen
ten die daar niet aan de bak komen
'terugvallen' op het Notka.
Als de studenten de school verla
ten ontdekken ze al heel snel dat de
glitter en glamour van het toeristi
sche vak voor klatergoud is. Wie
daar op school nog niet achter is ge
komen, leert snel dat de toeristenin
dustrie vooral keiharde business is,
waarin hard gewerkt moet worden
voor betrekkelijk lage aanvangssa
larissen. Pas na een aantal jaren er
varing worden de lonen aantrekke
lijker. Van der Kaaij: "Onze filosofie
is: ben je bij een bedrijf binnen, laat
dan zien dat je meer waard bent".
glanzende toeristische praatjes voor
de tv) bestaat nog steeds en leidt
een redelijk bloeiend bestaan. En
dat ondanks de stormen die af en
toe woedden rond de controversiële
persoon van Van Egeraat.
Twee jaar geleden nam A. van der
Kaaij de school van Van Egeraat
over, veranderde de naam in Notka,
paste de leerstof aan en intensiveer
de de contacten met het bedrijfsle
ven: de grote touroperators en reis-
bureau's, die gebrand zijn op goed
opgeleid personeel. Sinds dit
schooljaar is er ook een dependance
in Amersfoort om de enorme con
currentie - Van der Kaaij spreekt
van een wildgroei - in het toeristisch
onderwijs het hoofd te bieden.
Overal duiken er opleidingen 'uit
het niets' op want het toerisme ge
dijt.
Het Notka is sinds '88 erkend
door het ministerie van onderwijs.
De inspecteur komt regelmatig een
kijkje nemen en het bedrijfsleven
(Quantas, North West Airlines, Ar-
ke, Sudtours en Hotelplan om een
paar groten te noemen) heeft ver
trouwen in de school die bij de jon
gelui erg in trek is. De 160 studenten
per vestiging, van wie tachtig pro
cent meisjes, hoeven zelfs niet via
gloedvol geformuleerde adverten
ties te worden aangespoord om
voor twee jaar naar Breda af te rei-
door
Joan Kloosterman
Eind januari is er al een wacht
lijst. De studenten blijken de beste
ambassadeurs van de school te zijn.
"Ze komen vanzelf, voornamelijk
omdat ze van elkaar horen wat we
doen, mond-tot-mondreclame dus.
We zijn elk jaar overtekend, maar
wie het eerst komt het eerst maalt",
zegt Van der Kaaij. Naar rijkeluis
dochters en zonen wordt niet extra
gehengeld. "We zijn geen elitaire
school meer. Er is hier voor ieder
een plaats. We hebben een Turkse
jongen gehad die via de sociale
dienst studeerde. Dat kan dus ook".
Het schoolgeld, het eerste jaar
kost 3650 gulden en het tweede
2650, blijkt geen belemmering te
zijn voor de studie. Veel jongelui
hebben in Breda of omgeving een
kamer zodat de totaalprijs jaarlijks
Exotischer kan het haast niet:
Singapore by night. Een opleiding
aan het Notka betekent een grote
kans op verre reizen. Maar eerst
moet hard worden gewerkt.
BREDA - 'Geef je toekomst een zon
nig perspectief .-'Paspoort voor een
internationale carrière in het toeris
me'. Zulke slogans liegen er niet
om. Wie zou er zich niet door laten
verleiden? Het Nederlands Oplei- Goudgele stranden, palmbomen,
dingsinstituut voor Toeristisch Ka- terrasjes, kortom het beeld van on
der (Notka), speelt bewust in op-de bezorgde vakantiegangers die hun
glamour en glitter die nog altijd vrije tijd ervaren als een exotische
hangt om de toeristische industrie, droom.
De eertijds tamelijke exclusieve,
dure 'school voor toeristische vor
ming' aan de Bredase Boschstraat,
een particulier initiatief uit 1967 van
dr. L. van Egeraat (de man van de
