Archeon aanwinst
voor de gemeente'
Alphen wil ontheffing milieu- rapportage
Onderzoeker aan universiteit
kijkt te veel naar geldstromen
'Twee piek voor 100 kilo oud papier,
daar loopt toch geen mens meer voor'
ZATERDAG 13 JANUARI 1990
REGIO
PAGINA 13
B en W Alphen klaar om themapark 'binnen te halen'
ALPHEN AAN DEN RIJN
"Je moet de raad van Har
derwijk eens vragen of die
het Dolfinarium zou willen
missen", reageert de Alp-
hense CDA-wethouder K.
Mollema (financiën en eco
nomische zaken) op de aar
zeling van de Alphense ge
meenteraad om 'ja' tegen Ar
cheon te zeggen. Zijn colle
ga's G. van As (WD/ruimte
lijke ordening) en W. de
Jong (PvdA/milieu en open
bare werken) verbazen zich
net als hij over het geringe
enthousiasme dat de raad tot
dusverre heeft opgebracht
voor het archeologische
themapark.
De discussie over een van de groot
ste Alphense projecten aller tijden
is in een cruciale fase aanbeland nu
de gemeenteraad voor het blok is
gezet en uitstel in de besluitvor
ming onmogelijk is.
Archeon raakt vrijwel alle porte-
F ractievoorzitters
willen cijfers zien
ALPHEN AAN DEN RIJN - De
fractievoorzitters van de drie groot
se Alphense politieke partijen,
CDA, WD en PvdA, willen eerst
concrete cijfers zien voordat ze rea
geren op het standpunt van het col
lege van B en W om de benodigde-
grond voor Archeon met korting
aan de beleggers van de hand te
doen.
TH. den Daas (WHD): "Ik vind het
vreemd en wil er eerst meer over
weten". E. van der Wei-Van der
Veen van de PvdA: "Het lijkt mij
een cadeautje waarover we nog
maar eens goed moeten dicussië-
ren". W. Breukel (CDA): "Ik wil
eerst de overwegingen van het col
lege weten en de stukken lezen".
feuilles van het wethouderstrio en
alle drie zijn ze wild-enthousiast
over het park waarin ze een regel
rechte aanwinst voor Alphen zien.
Ook burgemeester M. Paats, die
reeds enige tijd geleden zitting nam
in het comité van aanbeveling, is
een Archeon-fan.
Mollema, op cynische toon: "Als we
nu zouden praten over hoe Archeon
gered moet worden, dan zou ieder
een de mouwen opstropen. Maar
Archeon moet niet worden gered
maar worden binnengehaald. En in
plaats van een inhoudelijke discus
sie komen we niet verder dan ge
hakketak over procedures".
Mollema heeft weinig op met de
kritiek van de raad dat er te weinig
informatie is en vooral dat deze te
laat is binnengekomen om voor het
einde van deze maand een besluit te
kunnen nemen. Hij en Van As
(WD) noemen de twee presentaties
door de initiatoren van Archeon, de
structuurschets van de nieuwe wijk
Kerk en Zanen en het positieve ad
vies van de provinciale planologi
sche commissie als de gelegenhe
den waar het themapark met educa
tieve inslag ter sprake is gekomen.
Bij geen van die gelegenheden heeft
ook maar één raadslid gezegd dat
Archeon de deur moet worden ge
wezen, merkt Van As bits op. De
raad doet ten onrechte of hij nog
van niets weet, vinden de wethou
ders.
Volgens Mollema is Alphen in het
algemeen en de polder Kerk en Za
nen in het bijzonder een ideale plek
voor Archeon. Hij wijst op de Alp
hense aansluitingen op de rijkswe
gen en op die op het openbaar ver
voer. Ook het feit dat Archeon
'wordt geïntegreerd in een woon
wijk' is volgens Mollema een pre:
"Mocht het park qua bezoekersaan
tallen niet aan de verwachtingen
voldoen dan bestaat de mogelijk
heid het gebied te herbestemmen
opdat woningbouw mogelijk
wordt".
Volgens de drie wethouders moet
tien jaar na de openstelling van het
park in 1993 zijn aangetoond dat het
rendabel is. Is dat niet het geval dan
volgt de herbestemming tot wo
ningbouw.
De CDA-wethouder roemt de
werkgelegenheidseffecten van Ar
cheon. Bij het archeologische
themapark werken in het hoogsei
zoen 300 mensen, vertelt hij. Ar
cheon neemt zo'n 45 werknemers in
vaste dienst, gaat met 70 parttimers
in zee en heeft ook nog eens 200 op
roepkrachten nodig.
Volgens Mollema en Van As hoeft
niemand bang te zijn dat Archeon
een 'pretpark' zal blijken te zijn. "Er
worden clausules in de contracten
opgenomen die dat uitsluiten". Van
As: "De hele opzet van Archeon
maakt een pretpark onmogelijk. In
een pretpark moet je de attracties
telkens weer omgooien, wil je de
trends kunnen blijven volgen. Ar
cheon heeft een heel duidelijk edu
catieve impact".
Wethouder Van As prijst Alphe-
naar en oud-ambtenaar J. de Back
en G. IJzereef van de stichting voor
experimentele archeologie en edu
catieve vorming, het duo dat de Ar-
cheon-kar tot dusverre heeft ge
trokken. "Deze mensen hebben
stad en land afgezeuld om het plan
handen en voeten mee te geven. Dat
viel niet altijd mee want er leven in
Nederland tientallen ideeën over al
lerlei themaparken en het beleg
gerswereldje is klein. Steek je daar
verkeerd in dan is besmetting al
gauw het gevolg, vooral doordat be
leggers heel vaak met elkaar praten.
Maar uiteenlopende onderzoeken
tonen aan dat Archeon een haalbaar
plan is".
Een plattegrond van Archeon, het archeologische themapark
moeten passeren. Bovenin rijksweg 11 die Archeon moet ontsluiten. Aan de zuidkant de entree.
J -
ijzer- en bronstijd, de middeleeuwen en het Romeinse tijdperk de revue
Poging wethouder lijkt kansloos
ALPHEN AAN DEN RIJN - De
Alphense milieu-wethouder W.
de Jong (PvdA) is van plan bij het
ministerie van volkshuisvesting,
ruimtelijke ordening en milieu
een ontheffing aan te vragen van
de verplichting een milieu-effec
tenrapportage (mer) te laten ma
ken. Themaparken als Archeon
en pretparken als De Efteling zijn
'merplichtig' omdat ze conse
quenties hebben voor het milieu
in de breedste zin van het woord.
Een golfbaan bij voorbeeld is niet
mer-plichtig.
Dé Jong zegt met nadruk dat
hij met de aanvraag tot ontheffing
alleen maar 'een versnelling en
geen versoepeling' in de procedu
re beoogt. "Archeon moet wel de
gelijk op zijn effecten op het
milieu worden getoetst. Maar ook
het onderzoek naar de mogelijk
heden van ontheffing, zal niet
mals zijn. Die procedure ligt heel
dicht tegen de 'gewone' mer-pro-
cedure aan".
D66-fractievoorzitter A. van
Geest, die als eerste de mer-plich-
tigheid van Archeon aan de orde
heeft gesteld, heeft geen goed
woord over voor het voornemen
van De Jong: "Een gigantische
denkfout van nota bene de
milieuwethouder. De gemeente
raad heeft om een planologische
beslissing over Archeon te kun
nen nemen een milieu-effecten
rapportage nodig. Ik vind zo'n
ontheffingsaanvraag onverant
woord. De Jong laat zich voor het
karretje van de initiatiefnemers
van Archeon spannen. Dat die
geen behoefte hebben aan een
mer is logisch, zij moeten voor de
kosten opdraaien en die kunnen
enkele honderdduizenden gul
dens kosten".
CDA, WD en PvdA,
RPF/SGP/GPV en SP willen
eerst weten wat de redenen zijn
van de aanvraag voor de onthef
fing voordat zij commentaar wil
len geven.
H. Huisman, adjunct-secretaris
van de speciale mer-commissie,
die is verbonden aan het ministe
rie van VROM zit op dezelfde lijn
als Van Geest. Hij geeft Alphen
'op voorhand een heel kleine kans
op ontheffing'. Huisman legt uit
dat er eigenlijk maar één onthef-
fingsgrond is. "De initiatiefne
mers moeten dan aantonen dat
Archeon geen effecten op het
milieu heeft. Dat lijkt me met een
geschat bezoekersaantal van een
miljoen per jaar en de daarmee sa
menhangende verkeersaantrek-
kende werking onmogelijk. De
versnelling die De Jong beoogt, is
dan ook de slechtste reden om
een ontheffing aan te vragen. Er
bestaan snelle mer-procedures en
die hoeven niet langer te duren
dan ontheffingsprocedures".
nisatie voor Wetenschappelijk On
derzoek NWO, die met een proef
schrift over het onderzoeksbeleid
aan de Erasmus Universiteit in Rot
terdam is gepromoveerd.
Hazeu signaleert bij de onder
zoeksinstellingen ook een sterke
gerichtheid op de belangen van het
bedrijfsleven. "Daarbij dreigt het
gevaar dat vooral onderzoek gesti
muleerd wordt dat op korte termijn
vruchten afwerpt en dat lange-ter-
mijn strategisch onderzoek te wei
nig aandacht krijgt", aldus dr. Ha-
"Het onderzoeksysteem is nu in
onwenselijke mate afhankelijk van
de grillen en modes van het (weten
schapspolitieke niveau van rege
ring, ministers en parlement. Daar
door wordt het te snel aangepast als
de maatschappelijke normen en
waarden zich wijzigen. Dat leidt er
toe dat sommige universitaire in
stellingen en onderdelen zich sterk
richten op het bedrijfsleven. Vijf,
tien of twinig jaar geleden was dit
niet het geval", aldus Hazeu.
In de betrekkelijk korte periode
(zo'n kwart eeuw) dat er in ons land
wetenschapsbeleid bestaat, heeft
dat beleid volgens dr. Hazeu een op
merkelijke ontwikkeling doorge
maakt. "In de jaren zestig stond het
onderzoek in het licht van economi
sche groei, in de jaren zeventig in
het licht van maatschappelijk wel
zijn en in de jaren tachtig is de slin
ger van de pendule weer terugge
gaan naar het belang van de econo
mische groei", schrijft hij.
Volgens Hazeu werd in de jaren
zeventig het wetenschapsbeleid
vooral vorm gegeven door de minis
ter van wetenschapsbeleid. In de ja
ren tachtig werd de minister echter
slachtoffer van zijn eigen beleid, zo
voert de promovendus aan. "Van
twee kanten wordt hij ingehaald en
voorbijgestreefd. Aan de ene kant
door de minister van onderwijs en
wetenschappen die allerhande po
gingen in het werk stelt de vormloze
massa van het universitaire onder
zoek te kneden tot herkenbare en
traceerbare segmenten. Aan de an
dere kant wordt hij gepasseerd door
zijn collega van economische za
ken. De groeiende belangstelling
voor de belangen van het bedrijfsle
ven leidde ertoe dat EZ het initiatief
heeft overgenomen voor wat betreft
een toegepast wetenschapsbeleid".
Een en ander betekent volgens
Hazeu een stapsgewijze afbrokke
ling van het centrale wetenschaps
beleid. Bij de kabinetsformatie van
1981 verdween de aparte minister
voor wetenschapsbeleid en werd de
coördinatie van het wetenschapsbe
leid weer in handen gelegd van de
minister van onderwijs en weten
schappen. Bij de kabinetsformatie
van 1982 werd het technologiebe
leid van het wetenschapsbeleid af
gesplitst en onder verantwoorde
lijkheid van economische zaken ge
bracht. Bij de kabinetsformatie van
1986 kon de ambtelijke poot van het
wetenschapsbeleid maar ternau
wernood worden gespaard. Hij
vindt dat dit ook tot uitdrukking
komt op het 'institutionele vlak'. De
Raad van Advies voor het Weten
schapsbeleid RAWB en de sectorra
den zijn volgens hem in het defen
sief geraakt: "Een richtinggevend
orgaan op boven-universitair ni
veau ontbreekt".
Ouöi^icutoö
13 januari 1990
Honderd jaar geleden stond er
in de krant:
- In het Zuiden van Frankrijk
heerscht sedert eenige dagen een
hevige storm. De zee is zóó on
stuimig, dat geen schip de haven
van Marseille kan verlaten. Te
Toulon zijn de gebouwen voor de
aanstaande tentoonstelling voor
hygiene alle van hun daken be
rooft. Hetzelfde lot trof ook een
kleinen schouwburg te Marseil
le. Persoonlijke ongelukken
kwamen daarbij niet voor.
- Te Medford, in Wisconsin, werd
Dinsdag een om hare schoonheid
beroemd meisje aldaar op straat
door zekeren Williams, die niet
wel bij het hoofd, was, aange
sproken. Zijt gij Maggie Prit-
chard?" Lachende antwoordde
de jongedame: „Natuurlijk! Wie
anders?" Waarop Williams, zon
der een woord meer, eene revol
ver uithaalde en haar dood
schoot. Terstond jaagde hij zich-
zelven een kogel door het hoofd.
Vijftig jaar geleden:
- Men zegt wel eens dat de beste
wintersche stemming in het
Friesche stadje IJlst eerst wordt
bereikt bij een vorst van vijf gra
den Celsius. En geen wonder,
want de gemeenschap van IJlst
drijft voor een goed deel op de
schaatsenindustrie. In de dagen
als we nu beleven beleeft IJlst
schoone momenten. Ongeveer
200 gesprekken voert een der
voornaamste firma's op het ge
bied van ijssport, de firma
Nooitgedacht, per dag door de
telefoon en de orders om schaat
sen te zenden regenen om het zo
maar eens uit te drukken het
stadje binnen.ln de fabrieken
wordt in een forsch tempo ge
werkt. Het personeel werkt tot 's
avonds laat. De beide directeu
ren kunnen deze weken niet veel
anders doen dan elkander aan
de telefoon aflossen. Men vreest
het toch niet te kunnen bolwer
ken tegen de geweldige aan
vraag om nieuwe schaatsen.
'Bereidheid om eens een risico te nemen, neemt af
ROTTERDAM/LEIDEN - Het Ne
derlandse wetenschapsbeleid
dreigt onevenwichtig te worden
omdat het geld een steeds belangrij
kere rol speelt. Het gevolg kan zijn
dat er te weinig ruimte wordt over
gelaten aan het vrije, fundamentele
onderzoek. Een al te sterke pro
grammering van onderzoeken
neemt de bereidheid weg om eens
een risico te nemen. Ook staat het
haaks op de eigen verantwoorde
lijkheid van universiteiten en facul
teiten.
Dat stelt dr. Cock Hazeu (34), me
dewerker van de Nederlandse orga-
Expo 'Kinderen
in oorlogstijd'
in maart naar
Noordwijkerhout
NOORDWIJKERHOUT-
/VOORBURG De reizende
expositie 'Kinderen in oorlogs
tijd' is van 26 tot en met 30 maart
te zien in Noordwijkerhout. Het
museum Swaensteyn in Voor
burg heeft de primeur van de
tentoonstelling. Vanaf 20 janua
ri is de door het Zuidhollands
Verzetsmuseum in Gouda sa
mengestelde collectie te zien.
Het kinderleven tijdens de
Tweede Wereldoorlog staat in
deze expositie centraal. Op vol
gens de samenstellers aangrij
pende wijze wordt getoond wat
het voor kinderen betekende
om onder oorlogsomstandighe
den op te groeien. Aan de hand
van de thema's school, propa
ganda, joodse kinderen, onder
duiken, kleding, voedsel en de
bevrijding, worden de proble
men en belevenissen van kinde
ren in de oorlog duidelijk ge
maakt. 'Daarnaast wordt een
link gelegd naar fascisme en dis
criminatie.
"Bewust is voor dit onder
werp gekozen omdat kinderen
een oorlog op een heel eigen ma
nier ervaren. Hieraan is tot nu
toe nog niet veel aandacht be
steed. Met deze expositie probe
ren we de jeugd dichter bij het
fenomeen oorlog te betrekken.
Het is niet iets dat voorbij is.
Oorlog komt elke dag voor.
Daarop proberen wij verder in
te gaan", aldus de woordvoer
ster.
De expositie doet waarschijn
lijk in april of mei ook Hazers-
woude aan. Of andere gemeen
ten in de regio onderdak bieden
aan 'Kinderen in oorlogstijd', is
nog niet bekend. Gemeenten
moeten de tentoonstelling zelf
aanvragen.
LEIDEN - De markt voor oud pa
pier is ingestort. Onlangs besloot
de Nederlandse Vereniging van
Groothandelaren in Papierafval
de prijs per kilo met enkele cen
ten te verlagen. Een kilootje kran
ten brengt sindsdien nog slechts
twee cent op. "Stel je voor, 100 ki
lo opgehaald en 2 piek in het
handje. Dat doet toch geen mens
meer. Aan slijtage van je fiets ben
je'meer kwijt", zegt de Leidse pa
pierhandelaar J. Kluivers.
door
Gert Visser
Kluivers is eigenaar van het ge
lijknamige recyclingbedrijf op
het industrietterrein De Waard in
Leiden. Naast oud papier drijft hij
handel in alles wat de consump
tiemaatschappij achter zich laat
slingeren. In en rond de loods lig
gen de balen papier, huishoude
lijke apparatuur, diverse soorten
kabels en gasgeisers hoog opge
stapeld.
Oud papier en metaal, daar
draait het bedrijf op. De traditio
nele lompen zijn uit dit rijtje ver
dwenen. "Sinds daarin kunststof
fen worden verwerkt, kan je er
niets meer mee doen". Van huis
uit heeft Kluivers in het ijzer ge
zeten. Het papier doet hij er ech
ter met net zo veel liefde bij. "Je
moet het zo zien: gaat vandaag
het papier niet dan kan je wat aan
het ijzer verdienen. En omge
keerd". Hoewel, naast de papier-
prijs is inmiddels ook de prijs van
het aluminium en het oud-ijzer
gezakt.
Groenen
De markt in oud-ijzer -en -papier
staat onder druk door de omvang
rijke invoer uit het buitenland.
Dat komt volgens Kluivers omdat
er in het buitenland een tekort be
staat aan bedrijven die materialen
voor hergebruik geschikt maken.
Hij ziet een duidelijke samen
hang met het opkomend milieu
beleid.
"Alles verbranden of in de
grond stoppen gaat niet meer. Dat
weet de hele wereld nu zo langza
merhand wel. Toen een paar jaar
geleden in West-Duitsland de par
tij de Groenen werd opgericht,
begon men daar met het op grote
schaal ophalen van ondermeer
oud papier. Maar zelf had men
nauwelijks capaciteit om het te
verwerken. Dat kwam dus alle
maal naar Nederland, Inmiddels
kan men het in eigen land wel aan
maar nu zijn het de Verenigde
Staten en Engeland die het hier
naar toe brengen. Nederland is nu
eenmaal één yan de grootste her-
gebruikers".
Zo daalde de oud-papierprijs
voor de particuliere handel ge
staag van acht cent een paar jaar
geleden naar twee cent begin de
ze week. Die prijsdaling heeft er
voor gezorgd dat ook de oud-pa
pierhandel in Leiden langzaam
aan is uitgedund. "Vroeger had je
nog zes bedrijven die oud-papier
opkochten en sorteerden. Nu
nauwelijks anderhalf \tveet Klui-
Rommel
De handelaar heeft dertig contai
ners, variërend van 30 tot 300 ku
bieke meter, uitstaan waarin ver
enigingen en organisaties het
door hen opgehaalde papier kwijt
kunnen. Die hebben geen last van
de prijsdaling omdat de gemeen
te Leiden hun een opbrengst ga
randeert van zes cent per kilo.
Naast de man die met zijn karre
tje langs de deur gaat is het dan
ook vooral de gemeente die ge
troffen wordt door de prijsdaling
van het oud-papier.
Kluivers heeft ook contracten
gesloten met bedrijven als bij
voorbeeld het Leidsch Dagblad
en het AZL. De 100 ton papier die
wekelijks binnenkomt, wordt in
het bedrij f gesorteerd naar kwali
teit (krantenpapier is bij voor
beeld van een aanmerkelijk min
dere kwaliteit dan computer- of
schrijfpapier), in balen geperst en
vervolgens verkocht aan fabrie
ken die het gebruiken voor fabri
cage van nieuw papier. Metalen
en ijzer gaan naar de Hoogovens,
kabelfabrieken en smelterijen.
"Omdat er steeds meer aanbod
is, worden de fabrieken steeds
kritischer. Het komt steeds vaker
voor dat partijen worden afge
keurd". Ook zijn opbrengst voor
papier is gedaald, tot zes cent per
i kilo. "Voor die vier cent die wij er
'op 'verdienen', kunnen we nau
welijks werken. Het wordt tijd
dat ons soort bedrijven een bij
drage van de overheid krijgt.
Want waar moet de maatschappij
met haar rommel naar toe als wij
er niet meer zijn".
